I A Cz 1117/14
Dnia 17 lipca 2014 r.
Sąd Apelacyjny w Poznaniu Wydział I Cywilny
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSA Elżbieta Fijałkowska
Sędziowie: SA Jan Futro (spr.), SO Andrzej Adamczuk
po rozpoznaniu dnia 17 lipca 2014 r. na posiedzeniu niejawnym
sprawy z powództwa A. K.
przeciwko Skarbowi Państwa – Okręgowemu (...) w (...) sp. z o.o. z siedzibą w S.
o zapłatę
na skutek zażalenia pozwanego (...) sp. z o.o. z siedzibą w S.
na postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 28 kwietnia 2014 r.
sygn. akt IC 3009/12
oddala zażalenie.
Andrzej Adamczuk Elżbieta Fijałkowska Jan Futro
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy umorzył postępowanie (pkt 1), przyznał ustanowionym z urzędu pełnomocnikom wynagrodzenie od Skarbu Państwa (pkt 2 i 3) a orzekając o kosztach zastępstwa procesowego pozwanych nie obciążył nimi powoda (pkt 4). Swoje stanowisk uzasadnił tym, że w treści pisma z dnia 13 marca 2014 r. powód cofnął powództwo i wniósł o nieobciążanie go kosztami. Odpis pisma został doręczony pozwanym 4 kwietnia 2014 r.
Na rozprawie dnia 28 kwietnia 2014 r. pełnomocnik pozwanego (...) sp. z o.o. z siedzibą w S. oświadczył, że nie sprzeciwia się cofnięciu pozwu, wnosi jednak o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów zastępstwa procesowego. Zdaniem Sądu I instancji złożenie tego wniosku nastąpiło po upływie terminu zakreślonego przepisem art. 203 § 3 k.p.c.
Na postanowienie to w punkcie 4 zażalenie wniosła pozwana spółka domagając się zmiany zaskarżonego postanowienia w tym zakresie i obciążenie powoda kosztami zastępstwa procesowego w kwocie wskazanej w odpowiedzi na pozew.
W uzasadnieniu wskazała, że treść doręczonego jej pisma nie była jednoznaczna. Pismo było wnioskiem o wycofanie powództwa i nie zawierało oświadczenia, że powód „cofa powództwo”. Ponadto wbrew postanowieniom art. 203 § 3 k.p.c. Przewodniczący nie odwołał rozprawy, zawiadamiając o cofnięciu powództwa. Skuteczne zatem zawiadomienie o cofnięciu powództwa nastąpiło dopiero na rozprawie 28 kwietnia 2014 r. Dochowany został zatem termin do złożenia wniosku.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.
Zażalenie jest niezasadne.
Przepisy kodeksu postępowania cywilnego zawarte w art. 203 k.p.c. przewidują, że na żądanie pozwanego powód zwraca mu koszty, jeżeli sąd już przedtem nie orzekł prawomocnie o obowiązku ich uiszczenia przez pozwanego (§ 2) a w razie cofnięcia pozwu poza rozprawą przewodniczący odwołuje wyznaczoną rozprawę i o cofnięciu zawiadamia pozwanego, który może w terminie dwutygodniowym złożyć sądowi wniosek o przyznanie kosztów (§ 3). Brak złożenia oświadczenia w tym terminie traktuje się także, jako zgodę na cofnięcie pozwu (§ 3 zd. drugie).
Pozwany działający osobiście w piśmie z dnia 13 marca 2014 r. rzeczywiście użył sformułowania, że wnosi o „wycofanie powództwa albowiem …zasadniczy cel został osiągnięty”.
Jest to jednoznacznie wyrażona intencja cofnięcia powództwa i tak też zarówno przez Sąd jak reprezentanta Skarbu Państwa została zrozumiana.
Pismem z dnia 1 kwietnia 2014 r. wykonując zarządzenie Przewodniczącego z dnia 25 marca 2014 r., Sąd Okręgowy wysłał do pozwanej spółki odpis wskazanego pisma powoda, które spółka otrzymała 4 kwietnia 2014 r.
Zawiadomienie, o którym mowa w § 3 może być dokonane w ten sposób, że Przewodniczący osobnym pismem zawiadamia pozwanego o cofnięciu pozwu względnie czyni to przez doręczenie pisma procesowego powoda zawierającego takie oświadczenie. Powyższa praktyka jest powszechna i akceptowana w doktrynie, która podkreśla, że istotnym jest termin, w którym pozwany dowiedział się o cofnięciu pozwu (por. Maria Jędrzejewska w: Kodeks postępowania cywilnego Komentarz tom 1 LexisNexis Warszawa 2007, art. 203 teza 20).
Sądowi Apelacyjnemu w Poznaniu znany jest pogląd wyrażony w postanowieniu Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 12 października 1992 r. I ACz 361/92 (LEX nr 5558)zgodnie, z którym przyjąć należy, iż dokonane w trybie art. 479 9 k.p.c. doręczenie pozwanemu pisma procesowego zawierającego oświadczenie powoda o cofnięciu pozwu nie zastępuje zawiadomienia o cofnięciu, jakiego dokonuje przewodniczący w trybie art. 203 § 3 k.p.c. Zawiadomienie dokonane zgodnie z tym przepisem (art. 203 § 3 k.p.c.) zabezpiecza bowiem uprawnienie procesowe pozwanego związane z cofnięciem pozwu. Gwarancje te (nie) mogą być uchylone unormowaniem przyjętym w art. 479 9 § 1 k.p.c., którego jedynym i praktycznym celem jest przyśpieszenie postępowania. Niezależnie od co najmniej częściowej nieaktualności tego poglądu z uwagi na zmianę przepisów będących podstawą jego wywiedzenia można zgodzić się, że w przypadku bezpośredniego doręczenia pozwanemu pisma przez powoda. Rzeczywiście bowiem w takim przypadku Sąd nie może określić początku biegu terminu a co więcej nie może mieć pewności, że pismo takie zostało pozwanemu doręczone. Z taką sytuacją jednak nie mamy do czynienia w niniejszym przypadku.
Termin dwutygodniowy przewidziany art. 203 § 3 k.p.c., jest terminem ustawowym. Jako termin ustawowy, będący terminem zawitym nie może być ani przedłużony ani skrócony. Dotyczące bowiem tych terminów przepisy ustawy są przepisami bezwzględnie obowiązującymi (ius cogens). Z upływem terminu zawitego następuje utrata (zgaśnięcie) uprawnienia, którego ten termin dotyczy. Rozpoczęcie biegu terminu i jego upływ są kategoriami obiektywnymi niezależnymi także od zawinienia strony (błędnego zrozumienia pisma).
Brak odwołania rozprawy, nawet jeżeli traktować to w kategorii błędu pozostaje bez jakiegokolwiek wpływu na rozstrzygnięcie Sądu.
Z tych względów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. orzekł jak w postanowieniu.
Andrzej Adamczuk Elżbieta Fijałkowska Jan Futro