UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 18 grudnia 2012 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi uznał za bezskuteczną wobec Przedsiębiorstwa Produkcyjno – Handlowego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. umowę darowizny zawartą w dniu 23 grudnia 2008 r. w Kancelarii Notarialnej w Ł. przed notariuszem R. R.. A (...), pomiędzy Z. C. (1) a M. C., na podstawie której Z. C. (1) darował M. C. udział wynoszący ½ części w prawie własności nieruchomości zabudowanej, stanowiącej działkę gruntu nr (...) o powierzchni 675 m², położonej w Ł. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), w celu zaspokojenia wierzytelności przysługującej powodowi przeciwko dłużnikowi Z. C. (1), stwierdzonej tytułami wykonawczymi: nakazem zapłaty Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi z dnia 21 października 2008 r., sygn. akt XIII GNc 3353/08, zaopatrzonym w klauzulę wykonalności z dnia 30 grudnia 2008 r. oraz wyrokiem Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi z dnia 30 września 2009 r., sygn. akt XIII GC 989/08 i wyrokiem zaocznym Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi z dnia 5 stycznia 2009 r., sygn. akt XIII GC 989/08, zaopatrzonymi w klauzulę wykonalności z dnia 13 lutego 2009 roku.

Sąd Rejonowy ustalił, że Z. C. (1) posiadał udział wynoszący ½ części we współwłasności nieruchomości zabudowanej domem mieszkalnym, położonej przy ul. (...) w Ł., stanowiącej działkę nr (...) o pow. 675 m². W dniu 23 grudnia 2008 r. zawarł ze swoim synem M. C. umowę darowizny, na podstawie której darował mu swój udział we współwłasności opisanej powyżej nieruchomości. Obdarowany zobowiązał się do zapewnienia ojcu dożywotniego zamieszkiwania oraz opieki i pomocy w chorobie lub niedostatku i do zorganizowania jego pogrzebu zgodnie z miejscowym zwyczajem.

Wartość nieruchomości na dzień 23 grudnia 2008 r. wynosiła 691 000 złotych, a wartość udziału ½ części we współwłasności nieruchomości – 345 500 złotych. W dacie darowizny nieruchomość obciążona była hipotekami:

- umowną kaucyjną do kwoty 247 500 złotych celem zabezpieczenia pożyczki z odsetkami, prowizjami i należnościami ubocznymi na rzecz (...) Bank S.A. Oddziału w Ł.,

- przymusową zwykłą w kwocie 19 194,51 złotych na rzecz Skarbu Państwa – Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego Ł.,

- przymusową zwykłą w kwocie 52 407 złotych na rzecz Skarbu Państwa – Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego Ł..

Faktyczne zadłużenie, w dacie darowizny udziału w nieruchomości, z tytułu pożyczki zaciągniętej w (...) Banku S.A. wynosiło łącznie (z tytułu kapitału i odsetek) 122 965,41 złotych. Od 18 października 2009 r. pozwany dokonywał wpłat rat kapitałowo – odsetkowych na poczet spłaty tej pożyczki. Na dzień 26.08.2011 r. zadłużenie z tego tytułu wynosiło ogółem 65 472,90 złotych.

Pismem doręczonym Z. C. (1) w dniu 19.09.2008 r. powód wezwał dłużnika do dobrowolnej zapłaty należności z tytułu faktur VAT wystawionych za zakupione przez dłużnika towary na sumę 32 366,55 złotych.

Prawomocnym nakazem zapłaty z dnia 21 października 2008 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi, w sprawie o sygn. akt XIII GNc 3353/08, nakazał Z. C. (1) aby zapłacił Przedsiębiorstwu Produkcyjno – Handlowemu (...) Sp. z o.o. w Ł. kwotę 15 551,45 złotych z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu.

Wyrokiem zaocznym z dnia 5.01.2009 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi, w sprawie o sygn. akt XIII GC 989/08 zasądził od Z. C. (1) na rzecz Przedsiębiorstwa Produkcyjno – Handlowego (...) Sp. z o.o. w Ł. kwotę 16 855,10 złotych z odsetkami i kosztami procesu. Na skutek sprzeciwu pozwanego Sąd Rejonowy wydał w dniu 30.09.2009 r. wyrok, w którym utrzymał wyrok zaoczny co do kwot 16 713,58 złotych należności głównej wraz z ustawowymi odsetkami oraz 3 260 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu i uchylił wyrok zaoczny w pozostałym zakresie.

Powodowa Spółka wszczynała dwukrotnie postępowanie egzekucyjne przeciwko Z. C. (1): w dniu 8.01.2009 r. i w dniu 26.08.2010 r. Pierwsze postępowanie egzekucyjne, prowadzone przez komornika sądowego H. J. pod sygn. akt Km 58/09 zostało zakończone wydaniem w dniu 21 kwietnia 2010 r. postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z powodu jego bezskuteczności ponad kwotę 20 000 złotych. W tej sprawie egzekucja skierowania do nieruchomości dłużnika okazała się nieskuteczna (zajęcie nieruchomości zostało uchylone przez sąd na skutek skargi na czynność komornika), ponieważ nieruchomość nie stanowiła już współwłasności dłużnika. Kolejne postępowanie egzekucyjne, prowadzone przez komornika sądowego w W., zostało umorzone postanowieniem z dnia 16 lutego 2011 r. z powodu bezskuteczności egzekucji.

W dacie zawarcia umowy darowizny dłużnika z pozwanym i na dzień wyrokowania przez Sąd I instancji, Z. C. (2) nie posiadał żadnych składników majątkowych, z których powód mógłby zaspokoić swoje roszczenia.

Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy, Sąd Rejonowy nie dał wiary twierdzeniom pozwanego, jakoby zawarta pomiędzy nim a jego ojcem umowa darowizny w istocie nie była czynnością pod tytułem darmym. Wskazał na ograniczenia dowodowe wynikające z art. 246 k.p.c. Podkreślił również, że porównanie wartości rynkowej darowanego udziału w nieruchomości z jego obciążeniami nie daje podstawy do twierdzenia, że istniały po obu stronach umowy świadczenia ekwiwalentne. Za gołosłowne i sprzeczne z doświadczeniem życiowym Sąd I instancji uznał twierdzenia pozwanego, że nie utrzymywał bliższych relacji ze swoim ojcem, nie interesował się i nie dopytywał o jego sytuację ekonomiczną.

Dokonując subsumcji ustalonego stanu faktycznego pod normę z art. 527 k.c., Sąd Rejonowy uznał, że zostały spełnione wszystkie przesłanki roszczenia powoda, opartego na tym przepisie prawa. Omawiana czynność prawna (umowa darowizny) została dokonana z pokrzywdzeniem wierzyciela. Jej zawarcie doprowadziło do niewypłacalności dłużnika Z. C. (1), potwierdzonej umorzeniem dwóch kolejnych sądowych postępowań egzekucyjnych. Tym samym spełniona została przesłanka pokrzywdzenia wierzyciela wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika oraz uzyskania korzyści majątkowej przez osobę trzecią. Sam dłużnik przyznał, że w dacie zawierania umowy darowizny był niewypłacalny, a pozwany miał pełną świadomość, iż dokonywana wspólnie z dłużnikiem czynność krzywdzi powoda jako wierzyciela i działał w złej wierze. Sąd Rejonowy odnotował również, że ze względu na bliskie relacje pozwanego z darczyńcą (relacja syn – ojciec) działa w niniejszej sprawie domniemanie wynikające z art. 528 k.c.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł pozwany M. C., wnosząc
o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Rozstrzygnięciu Sądu Rejonowego skarżący zarzucił:

1. naruszenie przepisów postępowania mających wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

-: art. 233 § 1 k.p.c., poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, co ujawniło się poprzez nieobiektywną ocenę materiału dowodowego oraz brak wszechstronnego rozważenia zebranych dowodów, wyciągnięcie wniosków, które nie znajdują uzasadnienia w zebranym materiale dowodowym, a dotyczących w szczególności ustalenia wiedzy pozwanych co do świadomości działania dłużnika Z. C. (1) w celu pokrzywdzenia wierzyciela; brakiem należytej oceny dowodów: zeznań strony pozwanej oraz świadka i bezkrytycznym dokonaniem ustaleń w sprawie w oparciu o dowody z dokumentów bez analizy faktów, które te dokumenty potwierdzają;
-: art. 232 zd. 1 k.p.c., poprzez niewłaściwą wykładnię i zastosowanie z uwagi na fakt, iż to powód winien udowodnić świadomość działania dłużnika celem pokrzywdzenia wierzyciela, czego jednak w żaden sposób nie tylko nie wykazał ale nawet nie uprawdopodobnił;
-: art. 328 § 2 k.p.c., poprzez brak pełnego wyjaśnienia (wykładni) podstawy prawnej wyroku, a jedynie przytoczenie przepisów prawa, które Sąd pierwszej instancji błędnie stosował w toku orzekania w sprawie, co uniemożliwia stronie pozwanej kontrolę (odniesienie się do) przesłanek, którymi kierował się Sąd Rejonowy wydając merytoryczne rozstrzygnięcie w sprawie.

2. naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie:

-: art. 530 k.p.c. w związku z art. 527 k.p.c., poprzez ustalenie, że powód wykazał spełnienie wszystkich przesłanek wskazanych w tym przepisie i przysługuje mu środek ochrony prawnej w nim przewidzianej;
-: art. 530 k.p.c. w związku z art. 527 § 2 k.p.c., poprzez ustalenie, iż umowa notarialna zawarta w dniu 23 grudnia 2008 roku powiększyła niewypłacalność dłużnika Z. C. (1);
-: art. 530 k.p.c. w związku z art. 527 § 1 i 2 k.p.c., poprzez stwierdzenie, że pozwany wiedział o zamiarze działania dłużnika na szkodę przyszłych wierzycieli, w tym powoda;
-: art. 530 zd. 1 k.p.c. w związku z art. 527 § 1 i 2 k.p.c., poprzez stwierdzenie, że Z. C. (1) działał w zamiarze pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli, w tym powoda;
-: art. 6 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, z uwagi na fakt, iż powód nie wykazał świadomego działania dłużnika celem pokrzywdzenia wierzycieli, oraz w szczególności wiedzy pozwanych o działaniu dłużników w celu pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli.

Skarżący podniósł również zarzut braku rozpoznania sprawy co do meritum, z uwagi na fakt, że Sąd pierwszej instancji zaniechał dokonania jakichkolwiek ustaleń w zakresie świadomości pozwanych o działaniu dłużnika Z. C. (1) w celu pokrzywdzenia przyszłych wierzycieli. Skarżący stwierdził, iż obciążenia hipoteczne, tj. spłata zaciągniętego w banku kredytu i hipoteki na rzecz Urzędu Skarbowego Ł. przewyższały o wiele wartość darowanej połowy nieruchomości. Ponadto w dniu podpisywania aktu notarialnego, nie miał on wiedzy na okoliczność posiadania innych długów przez dłużnika. O wierzytelności powoda dowiedział się dopiero po upływie około jednego roku po dokonaniu darowizny nieruchomości.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie od pozwanego kosztów zastępstwa adwokackiego za postępowanie apelacyjne według norm przepisanych. W ocenie powoda zarzuty apelacji są bezzasadne, zaś ustalenia Sądu I instancji prawidłowe. Wskazał, że bez znaczenia dla zasadności roszczenia powoda jest wiedza bądź niewiedza pozwanego o długach obciążających ojca, czy też o egzekucjach prowadzonych przez wierzycieli. Art 528 k.c. wyłącza bowiem przesłankę złej wiary po stronie osoby trzeciej w tych wypadkach gdy w skutek zaskarżonej czynności osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie. Zatem osoba trzecia nie może bronić się poprzez wykazanie, że nie wiedziała lub nie mogła się dowiedzieć o działaniu dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Nawet udowodnienie przez osobę trzecią, że nie wiedziała i mimo zachowania należytej staranności nie mogła się dowiedzieć o pokrzywdzeniu wierzycieli, nie zwalnia jej od odpowiedzialności wobec wierzyciela.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna, a wszystkie zarzuty podniesione w apelacji uznać należy za chybione.

W pierwszym rzędzie koniecznym jest odniesienie się do sformułowanych przez skarżącego zarzutów naruszenia przepisów postępowania, gdyż wnioski w tym zakresie z istoty swej determinują rozważania, co do pozostałych zarzutów apelacyjnych, bowiem jedynie nieobarczone błędem ustalenia faktyczne, będące wynikiem należycie przeprowadzonego postępowania mogą być podstawą oceny prawidłowości kwestionowanego rozstrzygnięcia w kontekście twierdzeń o naruszeniu przepisów prawa materialnego.

Przede wszystkim, wbrew stanowisku skarżącego, Sąd Rejonowy nie naruszył w niniejszej sprawie zasady określonej w art. 233 § 1 k.p.c.

Zarzut naruszenia tego przepisu był wielokrotnie przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego. Wspierając się argumentacją, zawartą w licznych orzeczeniach Sądu Najwyższego, należy podkreślić, że postawienie zarzutu obrazy art. 233 § 1 k.p.c. nie może polegać na zaprezentowaniu przez skarżącego stanu faktycznego przyjętego przez niego na podstawie własnej oceny dowodów. Skarżący powinien wykazywać, posługując się wyłącznie argumentami jurydycznymi, że sąd rażąco naruszył ustanowione w wymienionym przepisie zasady oceny wiarygodności i mocy dowodów i że naruszenie to miało wpływ na wynik sprawy. Fakt, że określony dowód został oceniony niezgodnie z intencją skarżącego, nie oznacza naruszenia omawianego przepisu. Ocena dowodów należy do sądu orzekającego i nawet w sytuacji, w której z dowodu można było wywieść wnioski inne niż przyjęte przez sąd, nie dochodzi do naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, to taka ocena dowodów nie narusza zasady swobodnej oceny dowodów, choćby dowiedzione zostało, że z tego samego materiału dałoby się wysnuć równie logiczne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego wnioski odmienne. Nie jest tu wystarczająca sama polemika naprowadzająca wnioski odmienne, lecz wymagane jest wskazanie, w czym wyraża się brak logiki lub uchybienie regułom doświadczenia życiowego w przyjęciu wniosków kwestionowanych (por. m.in. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2000 r., I CKN 1169/99, OSNC 2000/7-8 poz. 139 i z dnia 10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/2000, OSNC 2000/10 poz. 189, wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 7 czerwca 2006 roku, I ACa 1407/05 opublikowany w systemie L.).

W rozpoznawanej sprawie omawiana zasada z art. 233 § 1 k.p.c. nie została naruszona. W wyczerpującym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Rejonowy dokonał analizy stanu prawnego w zestawieniu z ustaleniami faktycznymi dokonanymi w niniejszej sprawie. Sąd pierwszej instancji przeanalizował dowody rzetelnie i wnikliwie, stosując dyrektywy z art. 233 § 1 k.p.c. i ocenił ich wiarygodność według własnego przekonania opartego o wszechstronną analizę zebranego materiału, zasady logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego. Wnioski wyprowadzone z analizy dowodów nie budzą żadnych zastrzeżeń, są logiczne, poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym

Apelacja podnosi zarzut jednostronnej oceny zeznań, w szczególności błędnej oceny zeznań strony pozwanej oraz świadka. Twierdzenie to nie zostało jednak poparte żadną analizą. Skarżący nie wykazał w treści apelacji jakich uchybień konkretnie dopatruje się w rozumowaniu Sądu I instancji, a jedynie wywiódł inne wnioski z przedstawionych dowodów, koncentrując się zwłaszcza wokół ustalenia Sądu Rejonowego, że posiadał wiedzę o działaniu dłużnika Z. C. (1) w celu pokrzywdzenia wierzyciela. Twierdzenia te, zdaniem Sądu Okręgowego, stanowią wyraz polemiki z prawidłowymi ustaleniami Sądu I instancji i są świadectwem próby uniknięcia uznania umowy darowizny za bezskuteczną w stosunku do powoda. Tymczasem Sąd Rejonowy odniósł się do zeznań poszczególnych osób, jasno wskazując, którym z nich nie dał wiary i podał powody takiego wnioskowania. Podkreślić należy, że wprost z zeznań świadka Z. C. (1) wynika, że w związku z trudnościami finansowymi jego firmy i zaprzestaniem spłacania zobowiązań, odbył on spotkanie rodzinne, bo zagrożona była nieruchomość. Zatem, w ślad za Sądem Rejonowym należy uznać, że nieprawdopodobne jest aby na tak ważnym dla losów rodziny spotkaniu, pozwany nie omawiał z ojcem całokształtu jego sytuacji finansowej. Tym bardziej, że z zeznań świadka Z. C. (1) wynika również ustalenie, że pozwany miał przejąć na siebie spłatę części zadłużeń hipotecznych. Zatem trafny jest wniosek, że pozwany był świadomy istnienia zobowiązań dłużnika względem powoda. Przeprowadzone postępowanie dowiodło, że pozwany miał wiedzę lub przynajmniej możliwość – przy zachowaniu należytej staranności – dowiedzenia się o działaniu dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela. Prawidłowo zatem uznał Sąd Rejonowy za niewiarygodne zeznania pozwanego, iż nie utrzymywał on bliższych relacji z ojcem, a w szczególności, że przed zawarciem umowy darowizny nie interesował się i nie wypytywał o jego sytuacje ekonomiczną i istniejące zobowiązania.

Ocenę materiału dowodowego wspierają powołane przez Sąd Rejonowy domniemania prawne.

Domniemanie, iż osoba trzecia uzyskująca korzyść, pozostająca w bliskim stosunku z dłużnikiem w chwili dokonania czynności, wie o jego świadomości (art. 527 § 3 k.c. ) skutkuje przerzuceniem ciężaru dowodu na stronę dokonującą czynność prawną z dłużnikiem. Domniemanie to działa na korzyść wierzyciela występującego ze skargą paulińską, dlatego to pozwany był obowiązany do wykazania, że nie zachodzą przesłanki do zastosowanie domniemania przewidzianego w powyższym przepisie.

W wypadku, gdy wierzyciel wykaże, że czynność prawna dokonana przez dłużnika przyniosła korzyść majątkową osobie pozostającej w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała o świadomym pokrzywdzeniu wierzyciela przez dłużnika. Pojęcie bliskich stosunków rozumiane jest - tak w doktrynie, jak i w orzecznictwie - szeroko i obejmuje zarówno „osoby bliskie", czyli pozostające z dłużnikiem w stosunkach rodzinnych, jak i osoby pozostające z nim w podobnych stosunkach o charakterze osobistym. Ze względu na funkcję przepisu art. 527 § 3 k.c., tj. ustanowienie domniemania wiedzy osoby trzeciej o działaniu dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli relację „bliskości" między dłużnikiem a osobą trzecią należy odnosić do takich stosunków faktycznych między tymi podmiotami, które umożliwiają osobie trzeciej uzyskanie wiedzy o sytuacji majątkowej dłużnika i okolicznościach jego działania. W piśmiennictwie podkreśla się, iż dzięki art. 527 § 3 k.c. wierzyciel nie musi wykazywać, że osoba trzecia wiedziała lub przy dołożeniu należytej staranności mogła się dowiedzieć, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli – bowiem okoliczność ta jest objęta domniemaniem prawnym. Wierzyciel natomiast zamiast tej okoliczności musi udowodnić podstawę domniemania w postaci istnienia bliskiego stosunku pomiędzy dłużnikiem a osobą trzecią w chwili dokonywania czynności. Wskazuje się, że uzasadnieniem dla wprowadzenia tego domniemania jest także okoliczność, iż osoby bliskie gotowe są do niesienia pomocy dłużnikowi i dlatego bardziej są skłonne do zawarcia nieuczciwej transakcji. Nadto, gdy czynność dokonana jest na rzecz osoby pozostającej w bliskim stosunku faktycznym z dłużnikiem, mogą mieć miejsce takie sytuacje, gdy dłużnik nie będzie pozbawiony faktycznego dysponowania korzyścią.

W rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej oceny faktu pokrewieństwa i dobrych relacji rodzinnych pozwanego i dłużnika, co przemawia za uznaniem, iż pozostają oni w stosunku bliskości. Pozwany będąc synem dłużnika, bez wątpienia jest dla niego osobą bliską, a fakt dokonania na jego rzecz darowizny jedynej należącej do dłużnika nieruchomości to potwierdza. Kwestionowanie przez pozwanego posiadania wiedzę o działaniu dłużnika z pokrzywdzeniem wierzyciela, jak i bliskiej relacji łączącej go z ojcem nie znajduje potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym i jest jedynie przejawem obranej taktyki procesowej.

Uwzględnieniu powództwa sprzyjało także domniemanie przewidziane w art. 528 k.c. stanowiącym, że w przypadku czynności o charakterze bezpłatnym, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Jest to ułatwienie w realizacji skargi pauliańskiej przez wierzyciela dowodowe dla powoda, uzasadnione bezpłatnym przysporzeniem uzyskanym przez pozwanego. Umowa darowizny, zawarta pomiędzy pozwanym i jego ojcem miała taki charakter. Bezpodstawne są twierdzenia pozwanego, że nie była to czynność pod tytułem darmym. Zebrany materiał dowodowy pozwala na stwierdzenie, że ekwiwalentność świadczeń stron umowy nie miała miejsca. Nawet przy przyjęciu, że pozwany miał spłacać zobowiązanie zabezpieczone ciążącą na nieruchomości hipoteką, nie można uznać świadczeń stron umowy za ekwiwalentne, ponieważ wartość nieruchomości przekraczała wysokość ciążących na niej zobowiązań.

Podsumowując tę część rozważań: Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje je za własne. Nie budzi również wątpliwości prawidłowość oceny materiału dowodowego i trafność wniosków jurydycznych w zakresie przepisów regulujących kwestię odpowiedzialności pozwanego. Swoje stanowisko Sąd I instancji, zgodnie z dyspozycją art. 328 § 2 k.p.c., wyczerpująco i przekonywująco uzasadnił, zaś zgłoszony w apelacji zarzut naruszenia tego przepisu jest bezzasadny.

Zaaprobować należy również ocenę materialnoprawną powództwa, dokonaną przez Sąd pierwszej instancji. Sąd Rejonowy trafnie wskazał, że roszczenie powoda znajduje podstawę w przepisach dotyczących uprawnienia wierzyciela do zaskarżania czynności dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli, to jest w art. 527 k.c. Przyznaje on wierzycielowi uprawnienie do zaskarżania czynności dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli. Zaskarżona może być czynność prawna, której skutkiem jest zmniejszenie majątku dłużnika: bądź dlatego, że z majątku coś ubyło, bądź dlatego, że do niego nie weszło to, co mogło i powinno wejść, gdyby czynność nie została dokonana. Przesłankami skargi paulińskiej są: pokrzywdzenie wierzycieli, uzyskanie korzyści majątkowej przez osobę trzecią wskutek czynności prawnej dłużnika, działanie dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli i wiedza lub możliwość – przy zachowaniu należytej staranności – dowiedzenia się o tym przez osobę trzecią. W rozpoznawanej sprawie powyższe przesłanki zostały spełnione i udowodnione, o czym była już mowa powyżej.

Dodać należy, że powód wykazał fakt pokrzywdzenia, tj. że wskutek zawarcia umowy darowizny dłużnik stał się niewypłacalny albo niewypłacalny w wyższym stopniu niż był przed dokonaniem czynności. Niewypłacalność dłużnika w rozumieniu przepisu art. 527 k.c. oznacza stan majątku dłużnika, w którym egzekucja nie może przynieść zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej wierzycielowi przeciwko dłużnikowi. Dla skorzystania z akcji pauliańskiej przez wierzyciela wystarczy wykazanie, że niemożliwe okazało się wobec stanu majątku dłużnika zaspokojenie wierzytelności tego wierzyciela (wyrok SN z dnia 24 stycznia 2000 r. w sprawie sygn. akt III CKN 554/98, Lex nr 52736).

Z dokonanych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych jednoznacznie wynika, że Z. C. (1) przeciwko, któremu powód dysponuje tytułami wykonawczymi, nie posiada majątku i nie osiąga dochodów pozwalających zaspokoić wierzyciela. Prowadzone przeciwko niemu postępowania egzekucyjne zostały umorzone z uwagi na ich bezskuteczność. W świetle poczynionych ustaleń faktycznych nie ulega wątpliwości, że udział w nieruchomości stanowił istotny składnik majątku dłużnika, do którego ostatecznie egzekucja nie została skierowana, bo przeszkodą było wyzbycie się tego składnika przez dłużnika. Z całą pewnością dłużnik miał świadomość ciążących na nim zobowiązań i ich wymagalności oraz świadomość działania z pokrzywdzeniem wierzyciela. Dla oceny działania dłużnika w tym zakresie nie jest istotny zamiar pokrzywdzenia wierzycieli, lecz wystarcza świadomość dłużnika, że dokonana przez niego czynność może spowodować dla ogółu wierzycieli niemożność zaspokojenia. Świadomość ta nie musi być wynikiem wyłącznie stanu niewypłacalności dłużnika w chwili dokonania czynności; wystarczające jest rozeznanie co do tego, że w następstwie dokonanej czynności ucierpi materialny interes wierzyciela. W świetle powyższego wiedza Z. C. (1) o istnieniu niezaspokojonych wierzytelnościach powodowej Spółki i brak możliwości zaspokojenia się powoda z jego majątku po dniu zawarcia umowy darowizny pozwala na przyjęcie stanu niewypłacalności w tej dacie oraz zastosowanie domniemania z art. 529 k.c.

Opisany rezultat kontroli instancyjnej zaskarżonego wyroku prowadzi do konkluzji, iż wszystkie zarzuty apelacji okazały się chybione. Z tych względów apelacja podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego zapadło w odwołaniu do zasady odpowiedzialności za wynik postępowania, wyrażonej w art. 98 k.p.c. Apelacja pozwanego została oddalona w całości, wobec czego na rzecz powoda od apelującego zostały zasądzone koszty postępowania apelacyjnego, na które składa się wynagrodzenie jego pełnomocnika wynoszące 1 200 złotych, a ustalone na podstawie § 6 pkt 5 w związku z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348).