UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 10 października 2013 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi zasądził od Towarzystwa (...) S.A. w W. w częściach równych na rzecz S. B. i P. B. kwotę 7.675,87 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 20 października 2011 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 1601 zł tytułem kosztów procesu.

W uzasadnieniu orzeczenia wskazano, że dochodzona przez powodów a zasądzona przez Sąd Rejonowy kwota stanowi różnicę między kwotą 10363,62 zł stanowiącą koszty naprawy pojazdu a kwotą 2.687,75 zł, wypłaconą przez pozwanego tytułem odszkodowania.

W sprawie ustalono, że w dniu 14 września 2011 roku doszło do kolizji drogowej, w wyniku której został uszkodzony pojazd powoda. Sprawcą zdarzenia była osoba posiadająca polisę OC w pozwanym towarzystwie. Pozwany wypłacił powodowi kwotę 2.687,75 zł. Powód zlecił sprawdzenie wartości szkody rzeczoznawcy samochodowemu, który sporządził kalkulację, zgodnie z którą koszty naprawy pojazdu wyniosły 10.363,62 zł.

W ocenie Sądu Rejonowego powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości z uwagi na odmowę przedstawienia dowodu przez pozwanego, związaną z tym treść art. 233 § 2 kpc oraz rozkład ciężaru dowodu. Strona powodowa powoływała się na prywatny dokument wskazujący na koszty naprawy. Dla oceny czy rzeczywiście ów dokument prywatny, który jedynie uprawdopodabnia stanowisko strony powodowej, jest zgody z rzeczywistością, potrzebne by było poddanie analizie wszystkich dowodów w postaci dokumentów, wytworzonych w toku postępowania likwidacyjnego i ewentualnie poddanie ich analizie w opinii biegłego. Strona powodowa nie ma obowiązku gromadzenia dokumentów wytwarzanych w postępowaniu likwidacyjnym, gdyż taki obowiązek – na podstawie art. 16 ust. 4 Ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej spoczywa na ubezpieczycielu. Zgodnie z treścią przepisu ubezpieczyciel ma obowiązek udostępniać osobom, o których mowa w ust. 1, oraz poszkodowanemu lub uprawnionemu, informacje i dokumenty gromadzone w celu ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń lub wysokości świadczenia. Strona pozwana została wezwana zarówno do złożenia odpowiedzi na pozew jak i załączenia akt szkodowych. Pomimo wezwania owych akt nie złożyła, składając za to wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego. W ocenie Sądu Rejonowego wniosek ten należało oddalić a całą sytuację potraktować w kontekście art. 233 § 2 kpc. Dowodu z opinii biegłego nie można było skutecznie przeprowadzić, skoro pozwany nie przedstawiał dokumentów, pozwalających ewentualnie biegłemu na poczynienie ustaleń faktycznych. Jedynie tytułem przykładu należy zwrócić uwagę na to, że w postępowaniu likwidacyjnym pozwany powoływał się na „protokół oceny technicznej”, o którym już milczał w odpowiedzi na pozew. Skoro zaś postępowanie pozwanego zostało ocenione negatywnie na płaszczyźnie wiarygodności dowodowej, to ze strony powodowej – w kontekście całego zdarzenia – wystarczyło już samo uprawdopodobnienie wysokości szkody za pomocą dokumentu prywatnego, którego pozwany nie obalił, gdyż pomimo wezwania sądu odmówił przedstawienia dowodów. W konkluzji Sąd Rejonowy stwierdził, że "wniosek dowodowy o biegłego nie zastępuje dowodów a ten kto ukrywa dowody przegrywa proces, gdyż jest niewiarygodny."

Powyższe orzeczenie zaskarżył pozwany ubezpieczyciel, wnosząc o jego uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I. instancji.

Apelujący zarzucił Sądowi Rejonowemu naruszenie przepisów:

- art. 130 § 1 kpc poprzez brak wezwania strony pozwanej do uzupełnienia braków złożonej odpowiedzi na pozew poprzez złożenie oryginału akt postępowania likwidacyjnego;

- art. 224 § 1 kpc poprzez zamknięcie rozprawy bez przeprowadzenia wnioskowanych dowodów z opinii biegłego z zakresu mechaniki samochodowej oraz dowodu z dokumentów załączonych do pisma powodów z dnia 17 września 2013 roku, które mogły stanowić podstawę do wydania przez biegłego sądowego opinii i nie wydanie postanowienia oddalającego zgłoszone przez strony wnioski;

- art. 278 § 1 kpc poprzez oparcie się na prywatnej opinii sporządzonej na zlecenie powodów a nie opinii biegłego sądowego;

- art. 328 § 2 kpc poprzez niewyjaśnienie w uzasadnieniu wyroku podstaw prawnych uzasadniających uwzględnienie powództwa i ograniczenie się w wywodach jedynie do kwestii niezałączenia przez pozwanego akt szkody.

W uzasadnieniu apelacji wskazano, że pozwany, mając na uwadze obowiązujące przepisy postępowania a w szczególności art. 207 § 6 kpc, w odpowiedzi na pozew zgłosił wszelkie wnioski dowodowe w tym dowód z akt postępowania likwidacyjnego. Nie załączenie do pisma procesowego powołanych w nim dokumentów nie może stanowić o uchybieniu pozwanego skutkującym tak dalece idącymi konsekwencjami jak unicestwienie wszelkich jego twierdzeń i uwzględnienie powództwa. Sąd Rejonowy winien wezwać pozwanego do uzupełnienia braku formalnego złożonej odpowiedzi na pozew a dopiero w dalszej kolejności, w przypadku nie wykonania nałożonego obowiązku, wydać stosowane decyzje.

Powodowie wnieśli o oddalenie apelacji, oraz o zasądzenie na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

podniesione zarzuty są trafne, zaś zaskarżone orzeczenie nie mogło się ostać.

W sprawie nie można nie dostrzec, że w odpowiedzi na pozew strona pozwana uznała zasadę swojej odpowiedzialności, jednak zakwestionowała opinię prywatną złożoną do akt sprawy przez powodów, oraz zgłosiła wniosek o przeprowadzenie dowodu z dokumentów prywatnych znajdujących się w aktach szkody 922320, oraz z opinii biegłego, celem zweryfikowania wniosków tej opinii prywatnej. W polu 11. formularza odpowiedzi na pozew wskazano jako załącznik "2 odpisy odpowiedzi na pozew i wszystkich załączników". W świetle takiej odpowiedzi na pozew pochopny był wniosek Sądu Rejonowego, który kategorycznie stwierdził, że niezłożenie akt szkodowych stanowi wynik celowego działania strony. Nie ma podstaw do przyjmowania, że w sprawie miała miejsce odmowa przedstawienia dowodu. Co więcej, skoro opinia prywatna ma walor dowodowy zbliżony do oświadczenia procesowego strony, to w realiach obecnej sprawy należy ocenić, że Sąd Rejonowy poczynił ustalenia faktyczne i uwzględnił powództwo jedynie w oparciu o twierdzenia strony. W ocenie Sądu Okręgowego, z uwagi na treść odpowiedzi na pozew, nie było jednak podstaw do przyjmowania, że nastąpiło przyznanie przez przemilczenie w rozumieniu przepisu art. 230 kpc. Zwraca zresztą uwagę, że wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego zgłaszała jedynie strona pozwana. Strona powodowa, która powołała się jedynie na opinie prywatną, nie zgłosiła wniosku ewentualnego o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego, na wypadek zakwestionowania opinii prywatnej. Powodowie nie uczynili tego również po doręczeniu odpowiedzi na pozew (pismo - k. 69), ani na terminie rozprawy (protokół - k. 80). Tymczasem zakwestionowanie opinii prywatnej wytworzyło sytuację, w której brak było jakichkolwiek dowodów na wartość szkody. Jest zaś rolą strony powodowej, a nie pozwanej, składanie wniosków zmierzających do wykazania zasadności jej stanowiska. W istocie uzasadnione jest stwierdzenie, że ustalenie wartości szkody nie opierało się na żadnym dowodzie, a jedynie na twierdzeniach strony powodowej. Była to tymczasem okoliczność kluczowa dla rozstrzygnięcia. Tym bardziej dziwi oddalenie wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego. Dodać można, że nie jest przesądzone, iż biegły nie uzyskałby akt szkodowych od strony pozwanej, względnie, że nie były w stanie wydać w opinii w oparciu o inne źródła dowodowe.

Z wszystkich powołanych względów należało ocenić, że Sąd Rejonowy nie rozpoznał istoty stającej przed nim sprawy, i w zasadzie nie przeprowadził żadnego dowodu pozwalającego ustalić podstawową dla rozstrzygnięcia okoliczność, tj. wartość szkody. Uzasadnia to uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu (art. 386 §4 kpc). Rozpoznając sprawę ponownie Sąd Rejonowi dołoży starań, by usunąć uchybienia wyliczone we wcześniejszej części uzasadnienia. Nadto, wydając orzeczenie kończące sprawę w instancji, Sąd I. instancji orzeknie w przedmiocie kosztów obecnego postępowania apelacyjnego (art. 108 § 2 kpc).