UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił powodowi T. G. prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z 17.12. 1998r. o emeryturach i rentach z FUS z uwagi na nieudowodnienie przez powoda przepracowania okresu 15 lat w szczególnych warunkach. W uzasadnieniu decyzji pozwany wskazał, że nie uwzględnił jako pracy w szczególnych warunkach okresu pracy w (...) Zakładach (...) od 1.01.1975 r. do 31.12.1998 r., bowiem przedłożone przez powoda świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie spełniały wymogów określonych w przepisach. Organ rentowy zaliczył ubezpieczonemu jako okres pracy w szczególnych warunkach okres 3 miesięcy i 24 dni.

W odwołaniu od tej decyzji powód wniósł o jej zmianę i przyznanie prawa do emerytury i zawnioskował świadków na okoliczność jego pracy w szczególnych warunkach, z uwagi na to, że w spornym okresie wykonywał prace przy obsłudze monitorów ekranowych to jest prace z działu XIV poz.5 wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r.

Pozwany w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

Powód T. G. zatrudnił się w (...) Zakładach (...) (następnie (...) Zakładach (...) w B. ) w dniu 1.01.1975 r. jako konserwator maszyn analitycznych. Przez cały okres zatrudnienia ubezpieczony wykonywał te same czynności, mimo zmiany nazewnictwa jego stanowiska pracy z konserwatora na specjalistę dokonanej w 1993 roku. Ubezpieczony pracował w pomieszczeniu, w którym były monitory służące do podglądania danych i do administrowania danymi . Ubezpieczony pracował jako osoba zajmująca się utrzymaniem sprawności, eksploatacją, naprawą oraz zarządzaniem systemami operacyjnymi urządzeń komputerowych. Pracę ubezpieczonego można było określić jako pracę operatora monitorów ekranowych, bo każda jego czynność odbywała się poprzez monitor ekranowy. Czynności te wykonywał bądź w swoim warsztacie w którym znajdował się monitor z którego kontrolował pracę systemu komputerowego a także naprawiał inne monitory. Ubezpieczony dochodził też do konkretnych stanowisk innych pracowników i naprawiał tam monitory, między innymi świadkom D. G. i I. L.. Bezpośrednim przełożonym ubezpieczonego był świadek E. M., który codziennie widywał ubezpieczonego przy pracy. Ubezpieczony był jedyną osobą w dziale odpowiedzialną za utrzymanie ciągłości pracy systemów komputerowych. Taką pracę wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, co najmniej 8 godzin dziennie. Ubezpieczony pracował nie tylko jako konserwator urządzeń w postaci monitorów ekranowych, ale także jako operator urządzeń ekranowych. Ubezpieczony nie korzystał z urlopów bezpłatnych. Otrzymywał dodatki z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawiła ubezpieczonemu świadek W. W. (1) na podstawie akt osobowych ubezpieczonego oraz opinii inspektora do spraw bhp. Świadek na podstawie dokumentów oraz własnych obserwacji uznała, że ubezpieczony pracował zarówno przy obsłudze monitorów ekranowych jak też ich wymianie i konserwacji, co wymagało każdorazowo ściągania danych, czyli pracy przy monitorze ekranowym. W świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach świadek W. wymieniła dwa okresy pracy ubezpieczonego bowiem od 1.01.1993 r. nastąpiła zmiana nazewnictwa stanowisk pracy z konserwatora na specjalistę do spraw eksploatacji sprzętu komputerowego ale charakter pracy ubezpieczonego nie uległ zmianie.

dowód: zeznania D. G., I. l., W. W. (1) i E. M., zeznania powoda zapis protokołu rozprawy płyta k.31, dokumenty w aktach osobowych ubezpieczonego.

W świadectwie pracy ubezpieczonego wskazano, że pracował on jako konserwator maszyn analitycznych, konserwator, konserwator urządzeń, specjalista ds. eksploatacji. W świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach pracodawca wskazał, że w okresie od 1.01.1975 r. do 31.12.1992 r. ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował jako konserwator urządzeń opd przy pracach naprawczych i konserwacyjnych mikroskopów i monitorów ekranowych obciążających narząd wzroku w kartografii, montażu mikroelementów posługiwaniu się przyrządami optycznymi i przy obsłudze monitorów ekranowych, dział XIV po.5 lp.5( operator mikroskopów i monitorów ekranowych), a od 1.01.1993 r. do 31.05.2002 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace jako specjalista ds.eksploatacji sprzętu komputerowego przy pracach obciążających narząd wzroku przy posługiwaniu się przyrządami optycznymi dział XIV po.5 lp.5( operator mikroskopów i monitorów ekranowych).

dowód: świadectwo w aktach rentowych.

dowód : świadectwa pracy i świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w aktach organu rentowego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych i rentowych powoda, których prawdziwości strony nie kwestionowały oraz zeznań świadków D. G., I. l., W. W. (1) i E. M., którym dał wiarę jako spójnym, zgodnym ze sobą i uzupełniającym się wzajemnie z zeznaniami powoda, które również stanowiły podstawę ustalenia stanu faktycznego i którym przyznał walor wiarygodności. Świadkowie pracowali w spornych okresach razem z powodem (świadek E. M. był nawet bezpośrednim przełożonym powoda) i opis jego pracy czerpali z bezpośrednich obserwacji. Dlatego brak podstaw do zakwestionowania tych zeznań bądź odmówienia im wiary.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego bezspornie wynika, że powód w (...) Zakładach (...) w okresie od 1.01.1975 r. do 31.12.1998 r. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace szczególnie obciążające narząd wzroku i wymagające precyzyjnego widzenia przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych wymienione w dziale XIV pkt5 wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983r. w sprawie w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Okres ten, ponad 15 letni, należało więc zaliczyć powodowi jako pracę w szczególnych warunkach i dający podstawę do ubiegania się o przyznanie prawa do emerytury na podstawie art.184 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS.

Sąd dokonał następnie oceny ustalonego stanu faktycznego w kontekście przepisów art.184 i 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Zgodnie z treścią art. 184. ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32-34, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.( art. 184 ust. 2)

Zgodnie z treścią art.32 ust. 1 cytowanej wyżej ustawy -ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 ( 65 lat dla mężczyzn, 60 lat dla kobiet.) W myśl ustępu 2 art.32 cytowanej ustawy dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ustępie 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Przepisy rozporządzenia wykonawczego Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r, które nadal zachowały swoją moc na warunkach określonych w art. 32 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, mają zastosowanie do wszystkich pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, a okresy te stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Niemniej jednak należy wskazać, iż w przypadku, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczeń potwierdzających okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach z przyczyn od siebie niezależnych, art. 472 i 473 k.p.c. umożliwiają ustalenie tych okoliczności w drodze postępowania odwoławczego przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z powołanymi przepisami w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych każdy fakt mający wpływ na prawo do świadczenia lub jego wysokość może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. Zaliczenie nieudokumentowanych, spornych okresów pracy w szczególnych warunkach do stażu pracy uprawniającego do wcześniejszej emerytury wymaga dowodów niebudzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych. Nie ulega wątpliwości, że w postępowaniu o świadczenie emerytalno-rentowe dopuszczalne jest – jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z 27 maja 1985 r. (III UZP 5/85, LEX nr14635) – przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy z powodu jego likwidacji lub zniszczenia dokumentów dotyczących zatrudnienia.

Okres pracy w warunkach szczególnych można również ustalić w postępowaniu sądowym na podstawie akt osobowych pracownika.

W myśl § 4 ust.1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Skoro postępowanie dowodowe potwierdziło fakt pracy powoda przez ponad 15 lat w szczególnych warunkach o których mowa w dziale XIV pkt. 5 wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r., w okresie od 1.01.1975 r. do 31.12.1998 r., Sąd Okręgowy na podstawie art. 477¹⁴§2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w punkcie 1 wyroku.

Na zasadzie art. 118 ust 1a ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS Sąd Okręgowy orzekł o braku odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji z uwagi na nieścisłości i braki w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, których wyjaśnienie wymagało przeprowadzenia postępowania dowodowego przed Sądem.

O kosztach zastępstwa procesowego ( po złożeniu na rozprawie wniosku przez pełnomocnika ubezpieczonego o zasądzenie kosztów procesu) orzeczono w myśl art.98 k.p.c. oraz w związku z przepisami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

SSO Ewa Milczarek

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE