UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją nr z dnia 7 listopada 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., na podstawie art. 70 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odmówił, G. L., prawa do renty rodzinnej po zmarłym w dniu (...). mężu I. R..

Organ rentowy wskazał, że do renty rodzinnej jest uprawniona córka wnioskodawczyni J. R.. Wnioskodawczyni nie osiągnęła wieku 50 lat a orzeczeniem Komisji Lekarskiej z dnia (...). nie stwierdzono niezdolności ubezpieczonej do pracy.

Odwołanie od powyższych decyzji wniosła ubezpieczona, domagając się przyznania prawa do renty rodzinnej po zmarłym mężu, powołując się na fakt, iż jest niezdolna do pracy.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swą dotychczasową argumentację.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Mąż ubezpieczonej G. L. zmarł dnia (...)r. Decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych rentę rodzinną po zmarłym przyznano jego córce J. R., którą Sąd wezwał do udziału w sprawie w charakterze osoby zainteresowanej.

Okoliczności bezsporne

Wnioskodawczyni G. L., urodzona (...), złożyła wniosek o przyznanie renty rodzinnej po mężu w dniu (...)Orzeczeniem Lekarza Orzecznika z dnia 3.10.2012 r. i Komisji Lekarskiej z dnia 30.10.2012 r. stwierdzono, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy.

-dowód: wniosek i orzeczenie Komisji Lekarskiej w aktach rentowych

W celu zweryfikowania orzeczeń wydanych przez lekarza orzecznika i komisję lekarską ZUS, Sąd powołał biegłych lekarzy sądowych z zakresu następujących specjalności: pulmonologa, neurologa, psychiatry i psychologa.

Biegli lekarze sądowi, wśród których nie było pulmonologa i neurologa, w wydanej opinii w dniu 22 lutego 2013 roku rozpoznali u ubezpieczonej organiczne zaburzenia afektywne i lękowe i astmę oskrzelową.

W ocenie biegłych lekarzy sądowych, na podstawie przeprowadzonego badania ubezpieczonej i zapoznania się z przedłożoną dokumentacją lekarską, schorzenia zdiagnozowane u ubezpieczonej nie powodują ograniczenia niezdolności do pracy.

-dowód; opinia biegłych k. 18-19 akt sądowych

Po uzupełnieniu składu zespołu o lekarzy specjalistów pulmonologa i neurologa, biegli w opinii z dnia 6.09.2013 r. stwierdzili u ubezpieczonej schorzenia:

1. Zaburzenia depresyjne nawracające

2. Astmę oskrzelową atopową

3. Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa z okresowym zespołem

bólowym C i L-S

4. Zmiany zwyrodnieniowe wielostawowe

5. Obniżony poziom funkcjonowania poznawczego - w trakcie

dalszej diagnostyki.

Biegli po przeprowadzeniu badań sądowo-lekarskich oraz po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną znajdującą się w aktach sprawy stwierdzili, że stan zdrowia ubezpieczonej ogranicza jej zdolność do zatrudnienia zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji. Biegli nie zgodzili się z opinią komisji lekarskiej ZUS z dnia 30.10.2012r., która uznała, że badana nie jest niezdolna do pracy. Problemy natury psychicznej, zdaniem biegłych, mogą stanowić przyczynę ograniczeń w zakresie zatrudnienia związanego z wysokimi wymaganiami dotyczącymi tempa pracy, ciągłej dyspozycyjnością z nadmiernym obciążeniem emocjonalnym. Astma oskrzelowa atopowa stanowi przeciwwskazanie do pracy w środowisku silnie alergizującym oraz wykonywania ciężkiej pracy fizycznej.

Zdaniem biegłych ubezpieczona jest częściowo niezdolna do pracy do (...) r.

-dowód: opinia biegłych k. 54

Po zapoznaniu się z wydaną przez biegłych opinią, pozwany organ rentowy, wskazał, że w ocenie Przewodniczącego Komisji Lekarskich ZUS badanie Komisji ZUS opierało się m.in. na ocenie psychiatry ZUS, co wraz z ówczesnym stanem klinicznym i oceną stanu zdrowia przez lekarza leczącego zawartą w kartotece z PZP potwierdzały brak przeciwskazań do wykonywania prostych prac fizycznych - na poziomie kwalifikacji. Hospitalizacja w okresie VI-VII 2013 roku - stanowi nową okoliczność w sprawie. Pozwany wniósł o przekazanie sprawy organowi rentowemu do rozpoznania na podstawie art. 477 ¹⁴§ 4 k.p.c.

W opinii uzupełniającej z dnia biegli podali dodatkowo, że częściowa niezdolność do pracy u ubezpieczonej datuje się od dnia złożenia wniosku o rentę.

-dowód: opinia uzupełniająca biegłych k. 83

Sąd Okręgowy rozważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy i aktach rentowych ZUS, których prawdziwości i wiarygodności strony nie kwestionowały w toku procesu, a także na podstawie opinii sądowej z dnia 6 września 2013 r. wraz z opinią uzupełniającą z dnia 5 marca 2014 r.

Dowód z opinii biegłych, jak podkreśla się w orzecznictwie, podlega ocenie Sądu przy zastosowaniu art. 233 § 1 k.p.c., na podstawie właściwych dla jej przedmiotu kryteriów zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków (zob. uzasadnienie postanowienia SN z dnia 7 listopada 2000 r., I CKN 1170/98, OSNC 2001/4/64; uzasadnienie wyroku SN z dnia 15 listopada 2002 r., V CKN 1354/00, Lex nr 77046). Biorąc pod uwagę przedstawione kryteria należy stwierdzić, że przeprowadzony dowód z opinii biegłych jest w pełni przydatny dla ustalenia stanu faktycznego sprawy. Biegli wchodzący w skład zespołu wydali opinię po gruntownej analizie akt sprawy, uwzględniając całą dostępną dokumentację lekarską. Wnioski opinii omówiono szeroko, sformułowane zostały w sposób jasny i precyzyjny, a końcowe stanowisko zostało szczegółowo, przekonująco i logicznie uzasadnione. Przedstawione konkluzje są kategoryczne, a ich uzasadnienie przedstawione zostało w sposób przystępny i zrozumiały. Biegli są doświadczonymi specjalistami z dziedzin medycyny, które odpowiadały schorzeniom zmarłej, a poziom ich wiedzy i sposób umotywowania orzeczenia powoduje, iż Sąd Okręgowy uznaje przeprowadzoną w sprawie opinię za w pełni trafną.

Wskazać należy, iż pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych w piśmie z dnia 20.12.2013r. powołał się na istnienie w sprawie nowej okoliczności w rozumieniu art. 477 ¹⁴§ 4 k.p.c. i wniósł o uchylenie decyzji i przekazanie sprawy organowi rentowemu do rozpoznania. Stanowisko organu rentowego nie zasługiwało jednak na uwzględnienie. Odnosząc się do tego wniosku Sąd Okręgowy stwierdza, że w jego ocenie, okoliczność kolejnej hospitalizacji po zakończeniu postępowania orzeczniczego ZUS nie stanowi nowej okoliczności w sprawie. Zgodnie z art. 477¹⁴ § 4 k.p.c. w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, a podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub orzeczenie komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie od decyzji opiera się wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia, sąd nie orzeka co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji, które powstały po dniu złożenia odwołania od tej decyzji. W tym przypadku sąd uchyla decyzję, przekazuje sprawę do rozpoznania organowi rentowemu i umarza postępowanie. Do momentu postępowania orzeczniczego, ubezpieczona była już kilkakrotnie hospitalizowana w związku z nawracającymi zaburzeniami depresyjnymi. Jak wynika z dokumentacji lekarskiej i opinii biegłych ubezpieczona przebywała z tego powodu w szpitalu sześciokrotnie. Kolejna hospitalizacja związana z tym samym schorzeniem nie stanowi więc nowej okoliczności w sprawie, w rozumieniu cytowanego wyżej z art. 477¹⁴ § 4 k.p.c. W tej sytuacji nie zaszły, w ocenie Sądu Okręgowego przesłanki do uchylenia zaskarżonej decyzji, przekazania sprawy do rozpoznania organowi rentowemu i umorzenia postępowania.

W myśl art. 65 ust 1 ustawy emerytalnej - renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń.

Nie jest spornym w sprawie, że spełniony został w niniejszym przypadku warunek o którym mowa w art.65ust.1 ustawy emerytalnej skoro organ rentowy przyznał córce ubezpieczonej prawo do renty rodzinnej po zmarłym ojcu.

Zgodnie z art. 70 ust ustawy emerytalnej - wdowa ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli:

1)w chwili śmierci męża osiągnęła wiek 50 lat lub była niezdolna do pracy albo

2)wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole - 18 lat życia, lub jeżeli sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej.

W myśl ustępu 2-prawo do renty rodzinnej nabywa również wdowa, która osiągnęła wiek 50 lat lub stała się niezdolna do pracy po śmierci męża, nie później jednak niż w ciągu 5 lat od jego śmierci lub od zaprzestania wychowywania osób wymienionych w ust. 1 pkt 2.

Stosownie do treści art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.; powoływana dalej jako „ustawa”) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki: jest niezdolny do pracy; ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy; niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów (ust. 1).

W myśl art. 12 ustawy niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu (ust. 1). Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (ust. 2). Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (ust. 3). Zgodnie natomiast z treścią art. 13 ust. 1 ustawy przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się: stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji (pkt 1); możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (pkt 2).

Jak wskazano już powyżej, ocena całkowitej bądź częściowej niezdolności do pracy, w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania pracy, wymaga z reguły wiadomości specjalnych. W niniejszej sprawie biegli zgodnie orzekli w opinii sądowo – lekarskiej uznanej przez Sąd za miarodajną, że rozpoznane u ubezpieczonej schorzenia pozbawiały ją częściowo zdolności do wykonywania pracy od dnia złożenia wniosku do (...)r.

Mając na uwadze powyższe ustalenia oraz konstrukcję art. 12 ustawy emerytalnej, należy uznać, iż sens przepisu polega na tym, że ostateczna ocena, w jakim stopniu ubezpieczony jest niezdolny do pracy musi uwzględniać także inne elementy poza stricte medycznymi należącymi do kompetencji biegłych z zakresu medycyny. Innymi słowy przy ocenie niezdolności do pracy w myśl art. 12 ustawy emerytalnej o tej niezdolności nie przesądza wyłącznie ocena medyczna stwierdzająca występowanie określonych jednostek chorobowych i ich wpływ na funkcjonowanie organizmu człowieka, tylko decydujące znaczenie ma ocena prawna dokonana w oparciu o okoliczności natury medycznej i okoliczności innej natury, w tym zwłaszcza poziom kwalifikacji ubezpieczonego, możliwości zarobkowania w zakresie tych kwalifikacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (tak SN w wyrokach z dnia 9 stycznia 2002 r., II UKN 701/00, Lex nr 559961; z dnia 8 maja 2008 r., I UK 356/07, OSNP 2009/17-18/238; z dnia 13 października 2009 r., II UK 106/09, Lex nr 558589 i postanowieniu z dnia 3 września 2008 r., I UK 86/08, Lex nr 565996). Tym samym składająca się z powyższych elementów ocena stanowiąca subsumcję stanu faktycznego do norm prawnych, należąca do wyłącznej kompetencji sądu, pozwala uznać osobę za niezdolną do pracy w świetle powołanej wyżej ustawy i pozwala określić stopień tej niezdolności. Samo naruszenie sprawności organizmu ustalone na podstawie wiadomości specjalnych przez biegłych sądowych nie daje jeszcze możliwości stwierdzenia niezdolności do pracy, jednak wskazuje na podstawową przesłankę prawa do renty – stan zdrowia ubezpieczonej, który w niniejszej sprawie z uwagi stwierdzone u niej schorzenia wskazuje na częściową niezdolność ubezpieczonej do pracy od dnia 31.08.2012 r. Skoro niezdolność do pracy wystąpiła w ciągu 5 lat od śmierci męża ubezpieczonej I. R., co miało miejsce (...)r., zostały spełnione wszystkie warunki określone przepisami prawa do przyznania ubezpieczonej prawa do renty rodzinnej po zmarłym mężu.

Z uwagi na powyższe, Sąd na podstawie art. 477¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji, przyznając prawo do renty rodzinnej ubezpieczonej począwszy od dnia złożenia wniosku o świadczenie do dnia 30.09.2015 roku.

SSO Ewa Milczarek

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE