Sygn. akt III Ca 1030/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 marca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Elżbieta Matyasik

Sędzia SO Danuta Morys – Woźniak (spr.)

Sędzia SO Andrzej Dyrda

Protokolant Renata Krzysteczko

po rozpoznaniu w dniu 19 lutego 2014 r. w Gliwicach na rozprawie

sprawy z powództwa A. N. (1)

przeciwko S. N.

o alimenty

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Jastrzębiu-Zdroju

z dnia 9 kwietnia 2013 r., sygn. akt III RC 725/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok:

1.  w punkcie 1 w ten sposób, że:

a)  zasądza od pozwanego S. N. na rzecz powódki A. N. (1) alimenty w kwocie po 700 zł (siedemset złotych) miesięcznie płatne do rąk powódki w terminie do dnia 10-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 1 października 2013 r., a w pozostałej części oddala powództwo;

b)  nie obciąża pozwanego kosztami zastępstwa procesowego;

c)  nakazuje pobrać od pozwanego S. N. na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Jastrzębiu – Zdroju) kwotę 420 zł (czterysta dwadzieścia złotych) z tytułu nieuiszczonych kosztów sądowych;

II.  oddala apelację w pozostałej części;

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 600zł (sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSO Andrzej Dyrda SSO Elżbieta Matyasik SSO Danuta Morys – Woźniak

Sygn. akt III Ca 1030/13

UZASADNIENIE

Powódka A. N. (1) domagała się zasądzenia od pozwanego S. N. alimentów w kwocie po 1.700 zl miesięcznic. Uzasadniając swoje żądanie podała, Ze od 201 lr.. kiedy (o pozwany zamieszkał z inną kobietą, przekazuje alimenty w kwocie 800 zl miesięcznie przeznaczone na utrzymanie powódki i jej siostry. Powódka określiła koszty swojego miesięcznego utrzymania na kwotę 3.000 zl, wskazując ,że ponosi koszty związane ze studiami podjętymi na kierunku Choreografia i Technika Tańca na Akademii (...) w L. w trybie zaocznym a uzyskuje jedynie dochód z tytułu nauki tańca w wysokości 670 zł, co nic wystarcza na pokrycie uzasadnionych kosztów jej utrzymania. Jednocześnie podała, że pozwany jest zatrudniony w (...) S.A. (...) i osiąga dochód około 7.000 zł powiększony o dodatkowe świadczenia.

Pozwany S. N. wnosił o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów procesu. Uzasadniając swoje stanowisko podniósł, że powódka jest osobą pełnoletnią, uczy się w trybie zaocznym co umożliwia jej samodzielne uzyskiwanie środków na utrzymanie. Podniósł także, że powódka nie ponosi kosztów utrzymania mieszkania, gdyż opłaty te (czynsz, wodę, ogrzewanie, wywóz nieczystości, windę, koszty remontowe, prąd i gaz) ponosi pozwany.

Wyrokiem z dnia 9 kwietnia 2013r. Sąd Rejonowy w Jastrzębiu -Zdroju powództwo oddalił a kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa.

Orzeczenie to poprzedził ustaleniem, że powódka A. N. (1), urodzona (...) jest córką pozwanego.

Pozwany w 201 lr. opuścił rodzinę i zamieszkał z inną kobietą. Od tego czasu powódka zamieszkuje z matką i małoletnią siostrą, a pozwany przekazuje na nią i jej siostrę alimenty w łącznej wysokości 800 zl miesięcznie.

W kosztach utrzymania mieszkania partycypuje pozwany. W zależności od potrzeb przekazuje środki pieniężne na rzecz córek.

Powódka A. N. (1) jest studentką 1 roku studiów o kierunku Choreografia i Technika Tańca na Akademii (...) w Ł., w trybie zaocznym. Czesne za jeden semestr nauki wynosi 2.300 zł. Powódka ponosi koszty dojazdów na uczelnię (zajęcia odbywają się co dwa tygodnie w weekend).

Powódka pracuje dorywczo jako instruktor tańca, uzyskuje dochód z tytułu świadczenia usług w oparciu o umowę o dzieło w Centrum (...) z siedzibą w K., w wysokości 30 zl/godz. Praca wykonywana jest codziennie od 0,5 godz. do 2 godzin, miesięczny dochód stanowi kwotę 670 zł. Umowa została zawarta do dnia 30 czerwca 2013r. Powódka poszukuje innej pracy związanej z kierunkiem studiów. Jest to utrudnione pomocą w sprawowaniu opieki nad młodszą siostrą (dowożeniem jej do szkoły muzycznej).

Miesięczny koszt swojego utrzymania powódka ustaliła na kwotę 3.000 zł. Kształtuje się on następująco: czynsz - 652 zł, prąd - 164 zł., ortodonta - 100 zł., pomoce naukowe 1.600 zł (rocznie), 640 zł - dojazd do Ł., 200 zł - warsztaty taneczne., 280 zł (plus dojazd 110 zl)

- udział w castingach w K., 50 zł/miesięczne - zajęcia taneczne w B.; paliwo - 250 zl miesięcznie. Nadto wydatki związane z kosztami wyżywienia, odzieży itp.

Matka powódki A. N. (2) pozostaje zatrudniona w Szkole Podstawowej nr (...) na stanowisku nauczyciel z wynagrodzeniem 2.700 zl netto.

Pozwany S. N. jest zatrudniony w (...) S.A. (...) uzyskując dochód w wysokości 6.000 zl miesięcznie, przy czym na konto otrzymuje kwotę 4.500 zł. Pozwany przekazuje na rzecz córki miesięcznie alimenty w wysokości 400 zł, okazjonalnie przekazuje również środki pieniężne na jej zakupy, wakacje i opłatę za telefon. W 2010r. pozwany zaciągnął pożyczkę w Kasie Zapomogowo Pożyczkowej u pracodawcy na budowę domu (miesięczna rata w wysokości 1.000 zl), którego budowę zakończył w 2012r. Obecnie pozostaje on w dyspozycji żony. Pozwany posiada zadłużenie wynikające z umowy o pożyczkę pieniężną w (...) Banku (...) (miesięczna rata w wysokości 370 zł). Nadto spłaca również kredyt hipoteczny zaciągnięty w Banku (...) S.A. w K. na zakup mieszkania, zajmowanego między innymi przez powódkę oraz pożyczkę przeznaczoną na zakup sprzętu RTV i AGD (spłata wynosi 88 zł). Pozwany partycypuje w kosztach utrzymania mieszkania, zajmowanego przez powódkę uiszczając następujące opłaty czynsz - 652 zł, energia elektryczna - 160 zł, gaz - 270 zl (płatne co drugi miesiąc).

Pozwany opłaca młodszej córce polisę na życie (123 zł miesięcznie). Pozwany chciał również założyć tego typu polisę dla powódki, lecz ta nie wyraziła zgody na ubezpieczenie. Pozwany odradzał powódce studia na kierunku który wybrała ze względu na zagrożenie częstymi kontuzjami.

Pozwany „załatwił” córce pracę w kopalni na stanowisku pianistki (uzyskiwałaby dochód w wysokości 2.000 zł miesięcznie), lecz powódka nie zainteresowała się tą ofertą mówiąc, że chce wykonywać prace związaną z jej kierunkiem studiów i nie jest gotowa podjąć żadnej innej pracy.

Pozwany obecnie zamieszkuje wraz ze swoim bratem i synem brata, który ma 2 lata. W związku z brakiem własnego mieszkania pozwany jest na etapie załatwiania kredytu na zakup lokalu mieszkalnego. Na utrzymaniu pozwanego pozostaje jego żona i młodsza córka.

Sąd Rejonowy zakwalifikował roszczenie powódki w oparciu o art. 133 § 1 k.r.o. w związku z art. 135 § 1 i 2 k.r.o. .wskazując na zakres tego obowiązku z uwzględnieniem treści art. 96 k.r.o.. Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, że trwanie obowiązku alimentacyjnego nic jest ograniczone terminem i pozostaje w oderwaniu od osiągnięcia przez uprawnionego określonego stopnia wykształcenia. Okolicznością decydującą o jego istnieniu jest możliwość samodzielnego utrzymania się uprawnionego. Powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego, Sąd Rejonowy wskazał także, że dziecko, które osiągnęło nie tylko pełnoletniość, ale zdobyło także wykształcenie umożliwiające podjęcie pracy zawodowej pozwalającej na samodzielne utrzymanie, nie traci uprawnień do alimentów, jeżeli chce kontynuować naukę i zamiar ten znajduje uzasadnienie w dotychczas osiąganych wynikach. W ocenie Sądu Rejonowego taka sytuacja nie występowała w niniejszej sprawie, gdyż powódka, studiując w trybie zaocznym na Akademii (...) w Ł. (zajęcia odbywają się co drugi weekend) oraz pracując w wymiarze godzin 0,5- 2 godzin dziennie (uzyskuje z tego tytułu dochód w wysokości 670 zł), nie wykorzystuje w pełni swoich możliwości zarobkowych. Poza tym Sąd uwzględnił partycypowanie pozwanego w kosztach utrzymania powódki, zarówno poprzez stałe przekazywanie jej kwot w wysokości 400 zl miesięcznie oraz przekazywanie jej dodatkowych środków pieniężnych na zaspokojenie płatności za wakacje, odzież oraz za czynsz i media, co powoduje, że obowiązek alimentacyjny pozwany wypełnia w całości. Dodatkowo pozwany reguluje płatności za mieszkanie zajmowane przez powódkę oraz zobowiązania finansowe zaciągnięte z matką powódki, z którą obecnie się rozwodzi.

Uwzględniając wskazane powyżej okoliczności Sąd Rejonowy uznał, że uprawniona do alimentacji ma własne dochody i oprócz realnych możliwości ich dalszego pozyskania otrzymuje również stale środki finansowe od pozwanego. Nadto Sąd zwrócił również uwagę, że pozwany zaproponował powódce lepiej płatną pracę, jednakże ta odmówiła podjęcia jakiejkolwiek innej pracy, poza taką która wiąże się z jej kierunkiem studiów. Zdaniem Sądu okoliczność ta wskazuje , że powódka nie wykorzystuje w pełni jej możliwości zarobkowych.

Sąd wskazał, że matka powódki przez osobiste starania o utrzymanie i wychowanie pełnoletniej wyczerpuje swą część obowiązku alimentacyjnego, zaś na pozwanym winien spoczywać obowiązek dostarczania kosztów utrzymania powódki, co ten czyni. Sąd zwrócił uwagę, że gdyby Sąd uwzględnił żądanie powódki, wówczas nastąpiłoby ustalenie jego obowiązku alimentacyjnego w nadmiernym zakresie, co skutkowałoby nieuzasadnionym, w ramach tego obowiązku, wzbogaceniem powódki.

Stosownie do obowiązującej zasady równej stopy życiowej dzieci i rodziców, Sąd doszedł do przekonania, iż powództwo winno zostać oddalone, albowiem ich zasądzenie skutkowałoby tym, że powódka żyłaby na wyższym poziomie życia, niż pozwany. W tym stanie rzeczy Sąd nie podzielił stanowiska powódki i uznał, że w jej stanie zdrowia, z posiadanym wykształceniem jak i możliwościami pozyskania innych źródeł wynagrodzenia, pozwany poza zakres obecnego obowiązku alimentacyjnego - nie powinien partycypować w kosztach jej utrzymania w żądanej kwocie.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c.

Apelację od lego orzeczenia wniosła powódka zarzucając naruszenie art. 229 k.p.c. poprzez uznanie, że powódka nie wykazała, że jej uzasadnione koszty utrzymania wynoszą 3 tysiące złotych; art. 233 k.p.c. polegające na braku wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego w sprawie, co doprowadziło do błędnego ustalenia, że pozwany wypełnia obowiązek alimentacyjny wobec córki w całości oraz przejawiające się w dokonaniu nieprawidłowej oceny dowodów zebranych w sprawie, a to zeznań stron w konsekwencji błędnie ustalając, że pozwany faktycznie zaproponował powódce pracę w kopalni na stanowisku pianistki, gdzie mogła zarabiać kwotę około 2.000 zł. Nadto brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, co doprowadziło do błędnego ustalenia, że powódka nie wykorzystuje w pełni swoich możliwości zarobkowych, a zasądzenie na rzecz powódki alimentów spowodowałoby, że będzie żyła na wyższej stopie życiowej niż pozwany, a w konsekwencji nie rozpoznał istoty sprawy.

Podnosząc powyższe powódka wniosła o zmianę zaskarżonego orzeczenia i zasądzenie od pozwanego na jej rzecz alimentów zgodnie z żądaniem pozwu z uwzględnieniem kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje, ewentualnie wniosła o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd pierwszej instancji prawidłowo zakwalifikował żądanie powódki a następnie ustalił wszystkie okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Poczynione ustalenia dotyczące okoliczności faktycznych mają podstawę w zgromadzonym w sprawie materialne dowodowym, który w zakresie dokonanych ustaleń jest logiczny i wzajemnie spójny, natomiast informacje zawarte w poszczególnych źródłach dowodowych nawzajem się uzupełniają i potwierdzają, przez co są w pełni wiarygodne.

Niemniej jednak, wskutek okoliczności, które nastąpiły po wydaniu wyroku przez Sąd pierwszej instancji, ustalenia faktyczne wymagały uzupełnienia. Aktualizacji podlegało ustalenie zarówno usprawiedliwionych potrzeb uprawnionej (powódki) oraz zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego (pozwanego).

Na podstawie przedłożonych przez pozwanego zaświadczeń o zarobkach za okres od stycznia 2013 do stycznia 2014r. (k. 177 - 188), Sąd Okręgowy ustalił, że średnie miesięczne wynagrodzenie netto pozwanego w tym okresie wynosiło 5.608,25 zł, natomiast na jego rachunek oszczędnościowo rozliczeniowy była przekazywana kwota 4.452,81 zł.

Powódka kontynuuje naukę, uzyskując wpis na czwarty semestr roku akademickiego 2013/2014r. studiów pierwszego stopnia Akademii (...) imienia G. i K. B. L., wydział wokalno - aktorski, kierunek wokalistyka o specjalności choreografia i techniki tańca -w trybie niestacjonarnym. Planowany termin zakończenia studiów' przypada na rok 2015. Nadto powódka od dnia 1 października 2013r. rozpoczęła studia na Uniwersytecie J. w K., Wydziale Chemii kierunek ochrona środowiska.

(dowód: zaświadczenie z 20 lutego 2014r. (k. 191) zaświadczenie z 19 lutego 2014r. (k. 190).

Z tą modyfikacją, Sąd Okręgowy przyjął ustalenia faktyczne poczynione w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, za własne.

Rozpoznając apelację powódki w pierwszej kolejności należy odnieść się do podniesionych zarzutów naruszenia prawa procesowego.

Przepis art. 233 k.p.c. odnosi się wprost do oceny dowodów' wskazując, według jakich kryteriów winna być ona przeprowadzona. Wyraża zasadę swobodnej oceny dowodów' stanowiąc w § 1, że Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

Stawiając zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. należy wykazać, że Sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, które jedynie mogą zostać przeciwstawione uprawnieniu Sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002r., II CKN 817/00). Z tego wynika, że do skutecznego postawienia zarzutu naruszenia art. 233 k.p.c. nie jest wystarczające przekonanie strony o ich odmiennej ocenie, niż ocena Sądu (Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyrokach: z dnia 1 marca 2012r. I ACa 111/12; z dnia 3 lutego 2012r., I ACa 1407/11). Również same, nawet poważne wątpliwości co do trafności oceny dokonanej przez sąd pierwszej instancji, jeżeli tylko nie wykroczyła ona poza granice zakreślone w art. 233 § 1 k.p.c., nie powinny stwarzać podstawy do zajęcia przez sąd drugiej instancji odmiennego stanowiska (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012r„ IUK 347/11).

Mając na względzie powyższe, apelujący, stawiając zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., jest obowiązany wykazać, że Sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Tymczasem powódka nie wykazała aby Sąd I instancji uchybił regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj.: regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów poprzestając jedynie na kwestionowaniu niekorzystnego dla niej rozstrzygnięcia.

Rację miał Sąd Rejonowy, że, na uprawnionym (powódce) ciążył obowiązek wykazania zasadności swojego roszczenia. Powódka winna wykazać jego wysokość zgodnie z ogólną regułą wynikającą z art. 6 k.c., zgodnie z którym, na powódce spoczywał ciężar

udowodnienia faktów przemawiających za zasadnością jej roszczenia, natomiast na pozwanym spoczywa! ciężar udowodnienia ekscepcji i faktów uzasadniających w jej ocenie oddalenie powództwa (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 1982 r., I CR 79/82). Powódka przedstawiła jedynie ogólną kwotę swoich usprawiedliwionych potrzeb, oraz bardzo ogólną ich strukturę. Pozwany już w odpowiedzi na pozew zakwestionował zasadność jej żądania. Miesięczne koszty utrzymania powódki zostały rozliczone dopiero w załącznika do pisma procesowego powódki z 2 października 2013r. (k. 116) i dokumentują one wydatki nic tylko ponoszone na studia w Ł. ale również w K.. Łączna kwota tych wydatków, przy uwzględnieniu również powstałych po rozpoczęciu studiów w K., wynosi 2.599 zł miesięcznic, przy czym zdecydowana większość związana jest z rozpoczęciem przez powódkę studiów w K.. Powyższe świadczy również o bezzasadności postawienia przez apelującą zarzutu naruszenia art. 229 k.p.c.

Odnosząc się do zarzutu błędnego przyjęcia przez Sąd, że pozwany faktycznie zaproponował powódce pracę w kopalni na stanowisku pianistki, gdzie mogła zarabiać kwotę około 2.000 zł, należy zwrócić uwagę, że ustalenie to było prawidłowe, o czym świadczą zeznania stron na rozprawie z 9 kwietnia 2013r. (k. 91).

Postępowanie przed Sądem Rejonowym zostało przeprowadzone prawidłowo, jednakże na skutek wskazanej powyżej zmiany stanu faktycznego, zachodziła konieczność wydania orzeczenia reformatoryjnego.

Nic zmienia to wszakże obrazu, że oddalenie powództwa do września 2013r. było uzasadnione. Sąd Okręgowy analizując usprawiedliwione potrzeby powódki po tym okresie dokonał analizy podstawy prawnej roszczenia powódki w oparciu o art. 133 § 1 k.r.o. w związku z art. 135 § 1 i 2 k.r.o.

Zgodnie z art. 135 § 1 k.r.o., zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Usprawiedliwione potrzeby dziecka winny być oceniane nie tylko na podstawie wieku, lecz również miejsca pobytu dziecka, jego środowiska, możliwości zarobkowych zobowiązanych do jego utrzymania i całego szeregu okoliczności każdego konkretnego wypadku (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 1969r., III CRN 350/69; uchwała Pełnego Składu Izby Cywilnej i Administracyjnej Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/87. Obowiązek alimentacyjny musi również uwzględniać wynikający z art. 96 §

k.r.o. obowiązek rodziców troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotowania go należycie do pracy dla dobra społeczeństwa, odpowiednio do jego uzdolnień. Wedle natomiast art. 133 § 1 k.r.o. rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nic jest w stanic utrzymać się samodzielnie także wtedy, gdy nic znajduje się w niedostatku. Z powyższego płynie więc wniosek, że rodzic powinien dzielić się z dzieckiem nawet skromnym dochodem (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 2000i\, I CKN 1077/99).

W orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, że dziecko które osiągnęło pełnoletniość, ale zdobyło wykształcenie umożliwiające podjęcie pracy zawodowej, pozwalającej na samodzielnie utrzymanie, nie traci uprawnień do alimentów, jeżeli chce kontynuować naukę i zamiar ten znajduje uzasadnienie w dotychczas osiąganych wynikach, (porównaj: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2000r., I CKN 1538/99; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 1999r., III CKN 1175/98). Wskazana powyżej przesłanka utrzymania obowiązku alimentacyjnego miała zastosowanie w niniejszej sprawie.

Z treści art. 135 k.r.o. wynika, że określenie wysokości obowiązku alimentacyjnego zobowiązanego względem małoletniego dziecka uzależnione jest nic tylko od usprawiedliwionych potrzeb tego małoletniego, ale również od możliwości zarobkowych zobowiązanego. Roszczenie alimentacyjne, jeśli istnieje, może być uwzględnione tylko w takim zakresie, w jakim jest usprawiedliwione potrzebami uprawnionego bieżącymi lub niezaspokojonymi i jest ograniczone możliwościami majątkowymi oraz zarobkami zobowiązanego. Wyznaczają one górny pułap świadczeń alimentacyjnych, nawet gdyby nie zaspokajały w pełni usprawiedliwionych potrzeb (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 1972 r., Ul CRN 470/71; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 1972 r., III CRN 470/71).

Zgodnie z uchwałą Pełnego Składu Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987r. (III CZP 91/86) przez ustawowe określenie „możliwości zarobkowe i majątkowe” rozumieć należy nie tylko zarobki i dochody rzeczywiście uzyskiwane ze swojego majątku, lecz te zarobki i te dochody, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności i przestrzeganiu zasad prawidłowej gospodarki oraz stosownie do swoich sił umysłowych i fizycznych. Możliwości zarobkowe zobowiązanego nie mogą być zawsze utożsamiane z faktycznie osiąganymi zarobkami. W uzasadnionych przypadkach obejmują one także wysokość zarobków, które zobowiązany jest w stanie uzyskać, lecz nie osiąga ich z przyczyn nic zasługujących na usprawiedliwienie, np.: niewykonywanie przez obowiązanego wyuczonego i dobrze wynagradzanego zawodu, podjęcie zatrudnienia w niepełnym wymiarze godzin, bądź też praca dorywcza.

Nie można również pominąć, iż stosownie do art. 135 § 2 k.r.o. wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanic utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.

Uwzględniając powyższe Sąd Odwoławczy uznał, że pozwany powinien przyczyniać się do zaspokojenia potrzeb powódki kwotą 700 zł miesięcznie, poczynając od dnia 1 października 2013r. Nie ulega wątpliwości, iż od października 2013r. sytuacja życiowa i majątkowa powódki uległa zmianie. Wiąże się ona z podjęciem przez nią studiów stacjonarnych w K.. Spowodowało to zmianę jej centrum życiowego i konieczność dostosowania się do tej zmiany. Zmiana ta spowodowała, że powódka musi samodzielnie ponosić nie tylko koszty zakwaterowania, ale również wyżywienia, komunikacyjne, środków czystości jak również, co jest szczególnie uzasadnione na przyczynę tej zmiany, zakup pomocy naukowych. Z dołączonego przez nią zestawienia wynika, że koszty związane z jej pobytem w K. wiąże się z koniecznością wydatkowania kwoty 1.665 zł miesięcznie. Zawierające się w zakresie tych kosztów koszty związane z wynajmowanym mieszkaniem wynoszą 450 zł miesięcznie.

Pozwany na rozprawie w dniu 19 lutego 2014r. podniósł, że w dalszym ciągu przekazuje powódce kwotę 400 zł oraz uznał swoją gotowość do przekazywania kwoty 700 zł. jak również pokrywania kosztów studiów w Ł.. Kwota ta, w powiązaniu z dalej świadczonym wsparciem finansowym w pełni wyczerpuje zakres obowiązku alimentacyjnego pozwanego.

Z tych względów żądanie powódki przewyższające kwotę 700 zł miesięcznie należało uznać za zbyt wygórowane, a zarazem podlegające oddaleniu.

Sąd Okręgowy uznał, że po stronie powódki zostały zachowane możliwości zarobkowania. Zwrócić należy uwagę, że powódka pomimo, iż poświęcała na pracę 0,5 - 2 godzin dziennie, uzyskiwała z tego tytułu wynagrodzenie w kwocie 670 zł. Uwzględniając czas pracy, bez dokładnej analizy w jakim wymiarze tygodniowym była ona świadczona, nie sposób uznać, iż uzyskiwane przez nią wynagrodzenie było niskie. Nie sposób uznać, aby wobec podjęcia przez powódkę studiów w K., w tym zakresie zdolności zarobkowe zostały utracone. Ze względu na charakter świadczonych usług w powiązaniu z artystycznym

charakterem tego miasta, należało uznać, że możliwości tc pozostały przynajmniej na tym samym poziomie.

Nadto za brakiem podstaw do uwzględnienia obowiązku pozwanego w szerszym zakresie przemawia również okoliczność podjęcia przez powódkę studiów w K.. Kierunek na którym studia rozpoczęła, w szczególności jeżeli uwzględni się, że są to studia pierwszego stopnia, nie daje wystarczających podstaw, aby konieczne było jego realizowanie w K.. Powódka bowiem mogła skorzystać z ośrodków akademickich (politechnicznych) znajdujących się bliżej jej miejsca zamieszkania.

Również wiek powódki, stanowił podstawę do oddalenia dalej idącego żądania. Ze względu właśnie na wiek powódki, realizacja obowiązku alimentacyjnego w postaci określonej w art. 135 § 2 k.r.o. nie jest możliwa przez któregokolwiek z rodziców. Daje to zatem podstawy do obciążenia obowiązkiem utrzymania powódki oboje rodziców.

Nadto Sąd Okręgowy uwzględnił okoliczności wynikające z postępowania w sprawie

II  RC 1299/12 toczącej się przed Sądem Okręgowym w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku. Orzeczeniem, choć nieprawomocnym, obciążono pozwanego obowiązkiem alimentacyjnym względem rozwiedzionej małżonki oraz córki w wysokości po 700 zł miesięcznie. Obciążenie to wpływa zatem również na obniżenie jego możliwości majątkowych, tak istotnych z punktu widzenia zakresu obowiązku alimentacyjnego ustalonego w niniejszym postępowaniu. Uwzględniając wysokość wszystkich tych obciążeń daje to podstawy do przyjęcia, że pozwany zostanie obciążony obowiązkiem alimentacyjnym w kwocie 2.100 zl. Z tych względów, ustalenie obowiązku alimentacyjnego w szerszym zakresie, groziłoby pozwanemu niemożnością zaspokojenia własnych potrzeb.

Termin początkowy obowiązku alimentacyjnego został ustalony od 1 października 2013r., co ma swoje uzasadnienie w naturze prawnej tego roszczenia. Celem świadczenia alimentacyjnego jest dostarczenie uprawnionemu środków do zaspokajania jego bieżących potrzeb, a które uległy zwiększeniu dopiero od tej daty, tj. dnia rozpoczynającego pierwszy semestr na Uniwersytecie J..

Wskazane powyżej okoliczności stanowiły podstawę do zmiany zaskarżonego wyroku, w oparciu o art. 386 § 1 k.p.c., w zakresie wskazanym w punkcie I ppkt a-c sentencji wyroku Sądu Okręgowego, natomiast w pozostałym zakresie apelację podlegała oddaleniu na mocy art. 385 k.p.c.

Konsekwencją częściowego uwzględnienia apelacji stała się konieczność zmiany rozstrzygnięcia o kosztach procesu. O kosztach tych orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c., gdyż orzeczenie Sądu Rejonowego oddalającego powództwo w stanie faktycznym istniejącym do 30 września 2013r., było prawidłowe. Stanowiło to, w ocenie Sądu Okręgowego, szczególnie uzasadniony wypadek w rozumieniu art. 102 k.p.c.

W oparciu o art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity: Dz. U. z 201 Or. Nr 90, poz. 594 z późniejszymi zmianami) w związku z art. 100 k.p.c. nakazano pobrać od pozwanego kwotę 420 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych ustalonych w oparciu o art. 13 lej ustawy.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono w oparciu o art. 98 k.p.c. i art. 108§ 1 k.p.c. oraz przy uwzględnieniu § 2 ust. 1 w związku z § 6 pkt 4, § 7 ust. 4 i § 13 ust.

pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

SSO Andrzej Dyrda SSO Teresa Kołeczko – Wacławik SSO Danuta Morys – Woźniak