Sygn. akt XII Ga 4/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 maja 2014 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział XII Gospodarczy – Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący- Sędzia: SO Robert Jurga

Sędzia: SO Agata Pierożyńska (spr.)

Sędzia: SO Bożena Cincio-Podbiera

Protokolant: st.sekr.sądowy Ewa Janas

po rozpoznaniu w dniu 28 maja 2014 roku w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa K. T.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w S.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowie

z dnia 4 listopada 2013 roku, sygn. akt V GC 399/13

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że nadaje mu brzmienie:

I.  zasądza od strony pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w S. na rzecz powoda K. T. kwotę 6.673,82 zł (sześć tysięcy sześćset siedemdziesiąt trzy złote osiemdziesiąt dwa grosze) z odsetkami ustawowymi od kwot:

- 6.440,00 zł (sześć tysięcy czterysta czterdzieści złotych) od dnia 13 listopada 2012 roku do dnia zapłaty,

- 233,82 zł (dwieście trzydzieści trzy złote osiemdziesiąt dwa grosze) od dnia 31 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda koszty procesu w kwocie 1579,00 zł (jeden tysiąc pięćset siedemdziesiąt dziewięć złotych).

2.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda koszty postępowania apelacyjnego w kwocie 951,00 zł (dziewięćset pięćdziesiąt jeden złotych).

UZASADNIENIE

Powód K. T. wniósł o zasądzenie od strony pozwanej (...)kwoty 7.234,90 zł z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu. W uzasadnieniu żądania pozwu powód wskazał, iż w dniu 7 października 2012 r. miała miejsce kolizja, w wyniku której uszkodzony został samochód będący jego własnością. Sprawcą kolizji była osoba ubezpieczona od odpowiedzialności cywilnej w pozwanym towarzystwie ubezpieczeniowym. Strona pozwana zakwalifikowała szkodę jako całkowitą i wypłaciła powodowi odszkodowanie w kwocie 16.700 zł, które obejmowało również koszty holowania. Powód jako licencjonowany przewoźnik zmuszony był wynająć pojazd zastępczy w okresie 39 dni. Poniósł również koszty postoju pojazdu na parkingu strzeżonym i przygotowania pojazdu do oględzin. Strona pozwana uznała roszczenie za wynajem pojazdu za 16 dni oraz roszczenie o zwrot wynagrodzenia za przygotowanie pojazdu do oględzin. Co do pozostałej części roszczeń powoda nie zostały one uwzględnione. W procesie powód domagał się zapłaty kwoty 6.440 zł tytułem dalszych kosztów najmu pojazdu, 233,82 zł tytułem wynagrodzenia pracownika powoda, który uległ obrażeniom w wyniku kolizji oraz 560,90 zł tytułem kosztów parkowania pojazdu.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana domagała się oddalenia powództwa w całości za przyznaniem kosztów procesu, podtrzymując dotychczasowe stanowisko prezentowane przed procesem.

W dniu 4 listopada 2013 r. Sąd Rejonowy wydał wyrok, w którym zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 233,82 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 31 stycznia 2013 r., oddalając powództwo w pozostałym zakresie i zasądzając koszty procesu od powoda na rzecz strony pozwanej. Poza okolicznościami bezspornymi, Sąd ustalił, że decyzją powoda uszkodzony pojazd został przewieziony na parking strzeżony stosujący stawki uchwalone przez Radę Powiatu. W dniu 26 listopada 2012 r. powodowi wystawiono fakturę za parkowanie na kwotę 1.173,50 zł brutto (804,06 zł netto) i przygotowanie pojazdu 150 zł netto. Powód wynajął pojazd zastępczy na okres 8 października 2012 r. do 31 października 2012 r. i 2 listopada 2012 r. do 23 listopada 2012 r. Strony przyjęły stawkę 280 zł za każdy dzień najmu. Zostały wystawione faktury na kwotę 5.040 zł netto i 5.880 zł netto. Pracownik kierujący pojazdem w trakcie kolizji pozostawał na zwolnieniu lekarskim w okresie od 8 października 2012 r. do 14 października 2012 r. Powód w dniu 20 października 2012 r. zakupił pojazd marki (...)za cenę 12.000 zł. Zakupiony samochód nie nadawał się do jazdy i wymagał remontu, który trwał około miesiąca. Powód kupił samochód do remontu, ponieważ nie miał pieniędzy na kupienie sprawnego. Zakupiony pojazd został wydany powodowi po naprawie w dniu 23 listopada 2012 r. Stawka w przypadku najmu pojazdu typu bus mieści się w przedziale od 170 do 200 zł netto za każdy dzień najmu. Powód obsługiwał 2 linie: Z.B. i B.W.. Sąd Rejonowy wskazał, że roszczenie powoda jest zasadne jedynie co do kwoty 233,82 zł , tj. w zakresie kosztów wynagrodzenia dla pracownika, który uległ obrażeniom w zdarzeniu. W pozostałej części Sąd przyjął, iż ubezpieczyciel naprawił szkodę poniesioną przez powoda. W ocenie Sądu żądanie zapłaty kosztów pojazdu zastępczego za dalsze 23 dni było nietrafne. Koszty wynajęcia pojazdu zastępczego winny obejmować jedynie okres konieczny i niezbędny do przeprowadzenia naprawy uszkodzonego pojazdu, jednak okres ten winien być ustalany in concreto w każdej sprawie. Nie można uznać, że okres najmu wydłużył się na skutek zaniedbań ubezpieczyciela. Powód już w dniu oględzin tj. w dniu 11 października 2012 r. po otrzymaniu informacji o szkodzie całkowitej nie podjął niezwłocznie żadnej decyzji o zagospodarowaniu wraku. Powód biernie oczekiwał na wypłatę odszkodowania. Nadto powód domagał się zapłaty odszkodowania za czas, kiedy dokonywano naprawy nabytego pojazdu. Skoro powód podjął taka decyzje i zakupił pojazd wymagający naprawy, a nie taki, którym mógłby już jeździć, to nie może obciążać tymi kosztami strony pozwanej. Wynajem pojazdu za ten okres pozostaje poza zakresem odpowiedzialności strony pozwanej. Nadto gdyby nie wynajmował samochodu ponosiłby koszty jego amortyzacji. Sąd nie uwzględnił kosztów parkowania pojazdu na parkingu strzeżonym. Samochód został przewieziony z parkingu policyjnego decyzja powoda, co spowodowało powstanie kosztów parkowania. Zawarcie przez powoda niekorzystnej umowy obciąża jego, a tym samym strona pozwana uprawniona była do odmowy zapłaty tak wygórowanych kosztów. O kosztach orzeczono zgodnie z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c.

Powyższy wyrok został zaskarżony apelacją przez powoda co do punktu II i III, domagającego się zmiany wyroku poprzez uwzględnienie powództwa co do kwoty 7.001,08 zł przy zasądzeniu na jego rzecz kosztów procesu wraz z kosztami postępowania apelacyjnego, względnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Pozwany zarzucił naruszenie przepisów postępowania w art. 233 § 1 k.p.c. poprzez sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego uznanie, że powód powinien podjąć takie działania, które pozwoliłyby mu na jak najszybsze zwolnienie wynajmowanego samochodu poprzez zakup nowego samochodu i to pomimo braku wypłaty odszkodowania, odmowę rekompensaty parkowania pozostałości po szkodzie na parkingu strzeżonym , którego stawki ustalone są uchwałą Rady Powiatu, naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez niewyjaśnienie w uzasadnieniu wyroku, dlaczego Sąd uznał właściwy okres najmu samochodu zastępczego w wymiarze 16 dni, a nie 39 dni oraz okres parkowania pozostałości po szkodzie przez 13 dni a nie 39 dni, naruszenie art. 232 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez przyjęcie za udowodnione , że stawki najmu pojazdu typu bus mieszczą się w przedziale 170-200 zł za podstawie wydruków stron internetowych, podczas gdy stawki te dotyczą pojazdu innego typu aniżeli pojazd powoda, art. 227 w zw. z art. 229 k.p.c. poprzez całkowite pominięcie przy ustalaniu okoliczności mających znaczenie dla rozstrzygnięcia terminu wypłaty odszkodowania przez stronę pozwaną. Powód zarzucił również naruszenie przepisów prawa materialnego w art. 6 k.c. poprzez przyjęcie, że to na powodzie spoczywał obowiązek udowodnienia, że dochodzone odszkodowanie powinno być mniejsze z uwagi na fakt, że gdyby nie zaistniała szkoda to powód i tak poniósłby koszty amortyzacji pojazdu oraz naruszenie art. 36 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych (…) w zw. z art. 436 § 1 k.c. , 361 k.c. i 826 § 1 k.c. poprzez przyjęcie, że poszkodowanemu nie należy się zwrot kosztów najmu pojazdu w wypadku szkody całkowitej za cały okres, kiedy nie miał możliwości wykorzystywania swojego środka transportu do celów zarobkowych.

W odpowiedzi na apelację strona pozwana wniosła o jej oddalenie za zasądzeniem kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest uzasadniona. Zarzucone naruszenie przepisów prawa materialnego i procesowego musi odnieść skutek w postaci wzruszenia orzeczenia Sądu I instancji i dokonania stosownej korekty w ramach uprawnienia Sądu Okręgowego do wydania orzeczenia reformatoryjnego. Zarzucona sprzeczność wyprowadzonych wniosków z zasadami logiki i doświadczenia życiowego oraz z zasadą swobodnej oceny dowodów, jest w tym wypadku ściśle związana w istocie z oceną procesu weryfikacji okoliczności faktycznych miarodajnych dla końcowego rozstrzygnięcia oraz dowodów w kontekście art. 233 § 1 k.p.c.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 21 marca 2008 r. I ACa 953/07 Lex nr 466440, skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd zasady swobodnej oceny dowodów wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął to sąd doniosłości poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie, niż ocena sądu. Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Taka ocena, dokonywana jest na podstawie przekonań sądu, jego wiedzy i posiadanego doświadczenia życiowego, a nadto winna uwzględniać wymagania prawa procesowego oraz reguły logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i - ważąc ich moc oraz wiarygodność - odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 685/98, OSNAPiUS 2000 nr 17, poz. 655). Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 12 września 2012 r. I ACa 568/12). Dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest tu wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 13 września 2012 r. I ACa 445/12). Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie 17 maja 2012 r. I ACa 31/12). Sąd pierwszej instancji ma obowiązek wyprowadzenia z zebranego w sprawie materiału dowodowego wniosków logicznie prawidłowych. Reguła ta, współokreślająca granice swobodnej oceny dowodów, nie będzie zachowana wtedy, gdy wnioski wyprowadzone przez Sąd przy ocenie dowodów nie układają się w logiczną całość zgodną z doświadczeniem życiowym, lecz pozostają ze sobą w sprzeczności, a także, gdy nie istnieje logiczne powiązanie wniosków z zebranym w sprawie materiałem dowodowym (wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 17 kwietnia 2012 r. I ACa 285/12). W świetle oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego dokonywanej zgodnie z art. 382 k.p.c., Sąd Okręgowy wskazuje na naruszenie przez Sąd I instancji art. 233 § 1 k.p.c. w sposób, jaki niewątpliwie miał wpływ na wynik toczącego się postępowania. W procesie cywilnym strony mają obowiązek twierdzenia i dowodzenia tych wszystkich okoliczności (faktów), które stosownie do art. 227 k.p.c. mogą być przedmiotem dowodu. Podkreślić wyraźnie należy, że reguły rozkładu ciężaru dowodu, stosowane przez Sąd w fazie wyrokowania, mają fundamentalne znaczenie dla dokonania prawidłowej oceny wykonania przez każdą ze stron obowiązku dowodzenia w zakresie przesłanek uzasadniających roszczenie lub zwalniających stronę pozwaną od konieczności jego spełnienia. Obowiązkiem Sądu jest ustalenie, czy strona inicjująca proces wykazała okoliczności faktyczne, których zaistnienie determinuje możliwość jego skutecznego wpisania (subsumcji) w odpowiednią podstawę prawną. Jeśli ustalenia takiego dokonać nie można, to fakt ten samoistnie niweczy zasadność powództwa i to niezależnie od tego, czy pozwany z kolei udowodnił podstawy faktyczne przyjętej linii obrony (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 września 2012 r. I ACa 568/12).

Zgodnie z art. 361 § 2 k.c. ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność za szkodę w wyniku niemożności korzystania przez poszkodowanego z własnego pojazdu, a co za tym idzie wypłacone odszkodowanie powinno rekompensować całkowicie uszczerbek w majątku poszkodowanego. Stosownie zaś do art. 805 k.c. w zw. z art. 822 k.c. sprawca szkody i strona pozwana zawarli umowę ubezpieczenia OC, której istotą jest zobowiązanie się ubezpieczyciela do zapłaty określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, co obejmuje wszelkie następstwa szkody i związane z nią koszty pozostające w normalnym związku przyczynowym. Przepis art. 16 ustawy z dnia 22.05.2003 r. o działalności ubezpieczeniowej przewiduje, że postępowanie mające ustalić wysokość i rozmiar szkody przeprowadzane jest przez ubezpieczyciela i opóźnienia w likwidacji szkody obciążają ubezpieczyciela. Oczywiście zgodnie z dyspozycją art. 361 § 1 k.c. ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność jedynie za normalne następstwa działania lub zaniechania wynikające ze zdarzenia wywołującego szkodę. Czas przez jaki poszkodowany wynajmował pojazd zastępczy musi pozostawać w normalnym związku przyczynowym pomiędzy zdarzeniem wywołującym szkodę a koniecznością poniesienia kosztów wynajmu pojazdu zastępczego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 października 2010 r. V CSK 78/10, wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 07 maja 2010 r. I ACa 383/10). Zasada pełnego odszkodowania nie oznacza wszak w tym wypadku, że ubezpieczyciel zobowiązany jest do pokrycia odszkodowania w kwocie dowolnej albowiem ponosi on odpowiedzialność zgodnie z art. 824 1 § 1 k.c. w granicach odpowiedzialności sprawcy. Zgodnie z wyrażonymi w art. 3 k.p.c. oraz 232 k.p.c. zasadami to na stronach ciąży obowiązek wyjaśnienia okoliczności sprawy oraz wskazania dowodów na stwierdzenie faktów, z których wywodzą korzystne dla siebie skutki prawne. W ocenie Sądu Okręgowego w niniejszym postępowaniu strona pozwana w żaden sposób nie uczyniła zadość wskazanym wyżej powinnościom. Nie można zatem uznać, iż skutecznie zakwestionowała dochodzone przez powoda roszczenie (co do kwoty ostatecznie uwzględnionej przez Sąd Okręgowy) poprzez podniesienie zasadnych i podlegających uwzględnieniu zarzutów w momencie miarodajnym dla określenia terminu dopuszczalności zgłaszania twierdzeń w procesie gospodarczym. Postępowanie w sprawach gospodarczych jest postępowaniem sformalizowanym dedykowanym wyłącznie określonym podmiotom. Wyższa przeto staranność jaka wymagana jest w stosunkach gospodarczych przy uwzględnieniu profesjonalnego charakteru prowadzonej działalności (art.355 § 2 k.c.) znajduje swoje przełożenie na reguły proceduralne. Należyta staranność przedsiębiorcy określana przy uwzględnieniu zawodowego charakteru prowadzonej przez niego działalności gospodarczej uzasadnia bowiem zwiększone oczekiwania co do umiejętności, wiedzy, skrupulatności i rzetelności, zapobiegliwości i zdolności przewidywania. Obejmuje także znajomość obowiązującego prawa i następstw z niego wynikających ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 08 marca 2006 r. I ACa 1018/09). Mając to na uwadze uznać należy, iż stanowisko procesowe strony pozwanej słusznie nie powinno zostać przez Sąd I instancji uwzględnione. Twierdzenia strony pozwanej odnoszące się do braku podstaw do wypłaty odszkodowania i uznania odpowiedzialności ubezpieczyciela za zaistniałe zdarzenie w świetle przeprowadzonej wnikliwej analizy tak zaszłości jak i rzeczowych źródeł dowodowych nie pozwoliły na podjęcie skutecznej obrony, której efektem procesowym mogłoby być oddalenie powództwa. W postępowaniu likwidacyjnym na poszkodowanym ciąży obowiązek zgłoszenia i udokumentowania szkody na skutek wypadku ubezpieczeniowego. To ubezpieczyciel ma obowiązek udowodnić te fakty, z których wywodzi uprawnienie do wyłączenia bądź ograniczenia odpowiedzialności. Ubezpieczyciel dla udowodnienia zasadności odmowy wypłaty odszkodowania lub jego zmniejszenia musi również udowodnić, że ubezpieczony naruszył swoje obowiązki. Ubezpieczyciel żadnych z tych okoliczności w procesie nie udowodnił. Celem zawartej umowy ubezpieczenia jest zapewnienie ubezpieczonemu ochrony na wypadek wystąpienia określonego w umowie zdarzenia ubezpieczeniowego, w zamian za zapłatę składki. Umowa ubezpieczenia pełni rolę ochronną i z tej przyczyny miarodajne dla wykładni jest stanowisko podmiotu chronionego. Funkcja ochronna umowy ubezpieczenia musi być realna (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2004 r. V CK 481/03).

Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2013 r. w sprawie III CZP 76/13 odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego w okresie niezbędnym do nabycia innego pojazdu mechanicznego, jeżeli odszkodowanie ustalone zostało w wysokości odpowiadającej różnicy pomiędzy wartością pojazdu mechanicznego sprzed zdarzenia powodującego szkodę, a wartością pojazdu w stanie uszkodzonym, którego naprawa okazała się niemożliwa lub nieopłacalna (tzw. szkoda całkowita). W zakres szkody pozostającej w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem szkodzącym wchodzą koszty najmu pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego w okresie niezbędnym do nabycia nowego pojazdu. Ustalenie, jakie skutki pozostają w adekwatnym związku przyczynowym ze zderzeniem szkodzącym następuje bowiem przy uwzględnieniu zasad doświadczenia życiowego, czy też, niekiedy, zasad nauki oraz na podstawie indywidualnej sytuacji poszkodowanego i konkretnych okoliczności sprawy (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 20 lutego 2002 r., V CKN 1273/00 nie publ., z dnia 16 maja 2002 r., V CKN 1273/00 nie publ. oraz z dnia 8 września 2004 r., IV CK 672/03). W świetle zasad doświadczenia życiowego, nabycie nowego pojazdu wymaga podjęcia określonych czynności organizacyjnych w pewnym przedziale czasu przy uwzględnieniu obowiązku poszkodowanego podejmowania czynności zmierzających do zapobieżenia zwiększaniu rozmiaru szkody. Ustalenie czasu niezbędnego na nabycie nowego pojazdu ma charakter obiektywny i jest niezależne od posiadania przez poszkodowanego środków pieniężnych - w tym pochodzących z wypłaty odszkodowania poszkodowanemu obejmującego różnicę wartości pojazdu sprzed i po zdarzeniu szkodzącym - na zakup nowego pojazdu. Na ustalenie czasu niezbędnego na nabycie pojazdu istotne znaczenie ma data zawiadomienia poszkodowanego o sposobie likwidacji szkody poprzez zapłatę różnicy pomiędzy wartością pojazdu sprzed i po zdarzeniu szkodzącym. następstwem zdarzenia szkodzącego polegającego na uszkodzeniu lub utracie pojazdu w stopniu faktycznie wyłączającym możliwość jego naprawy jest utrata możliwości korzystania z rzeczy szczególnego rodzaju, która na obecnym etapie rozwoju cywilizacyjnego jest nie tylko podstawowym narzędziem służącym do wykonywania działalności zawodowej albo gospodarczej, ale także służy w życiu codziennym do zaspokajania elementarnych potrzeb życiowych i społecznych. W konsekwencji, refundacji przez odpowiedzialnego w ramach odpowiedzialności odszkodowawczej, w granicach określonych art. 361 § 1 k.c., a zatem także ubezpieczyciela na podstawie art. 36 ust. 1 u.o.u.o., powinny podlegać także wydatki poniesione przez poszkodowanego posiadacza pojazdu w okresie, w którym faktycznie nie mógł on korzystać z własnego pojazdu, gdyż są to wydatki celowe i ekonomicznie uzasadnione, o jakich mowa w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r., III CZP 5/11. W odniesieniu do naprawienia szkody poprzez restytucję naturalną przyjmuje się, że jej cechą charakterystyczną, odróżniającą ją od drugiej formy naprawienia szkody przewidzianej w art. 363 § 1 k.c. - poprzez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej - jest to, że zmierza ona do naprawienia poszczególnego naruszonego dobra lub interesu, podczas gdy rekompensata pieniężna zmierza jedynie do wyrównania szkody rachunkowej w całym majątku. Ze względu jednak na specyficzny rodzaj rzeczy (pojazdu) należącej do poszkodowanego – który w założeniu jest niezbędny do wykonywania działalności zawodowej, gospodarczej lub w życiu codziennym poszkodowanego – naprawienie szkody w formie pieniężnej powinno realizować podobny cel, jak naprawienie szkody w formie restytucji naturalnej, tj. uwzględniać wszystkie negatywne skutki majątkowe braku w majątku poszkodowanego określonego rodzaju rzeczy. Ubocznie dodać należy, iż w wielu systemach prawnych, w tym w systemie niemieckim, do którego nawiązał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 17 listopada 2011 r., III CZP 5/11, przyjmuje się, że obowiązek zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego dotyczy wydatków poniesionych w okresie niezbędnym do zakupu nowego pojazdu, a nie tylko do chwili wypłaty odszkodowania obejmującego różnicę wartości uszkodzonego pojazdu sprzed i po wypadku, w wyniku którego doszło do jego uszkodzenia. Niezależnie od sposobu naprawienia szkody przewidzianego w art. 363 § 1 k.c., powinno ono prowadzić do tego, aby poszkodowany był w takiej samej sytuacji majątkowej, w jakiej znajdowałby się, gdyby nie doszło do zdarzenia szkodzącego. w wyroku z dnia 8 września 2004 r., IV CK 672/03 (nie publ.), w którym przyjęto, że odszkodowanie może obejmować koszty najmu pojazdu zastępczego, jedynie do chwili zapłaty odszkodowania. Dodać należy, iż przyjęcie wykładni, jak w wyżej powołanym wyroku, prowadziłoby do istotnego pogorszenia sytuacji prawnej poszkodowanego posiadacza pojazdu, który poniósł tzw. szkodę całkowitą w stosunku do posiadacza pojazdu, którego szkoda podlegałaby naprawieniu poprzez zwrot przez ubezpieczyciela kwoty niezbędnej do dokonania naprawy. W pierwszym przypadku poszkodowany mógłby jedynie żądać zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego tylko do czasu wypłaty odszkodowania, podczas, gdy w drugim przypadku poszkodowany – jak się przyjmuje jednolicie w judykaturze – mógłby domagać się zwrotu poniesionych kosztów najmu pojazdu zastępczego za cały okres niezbędny do dokonania naprawy uszkodzonego pojazdu, w którym nie mógł on korzystać z uszkodzonego pojazdu.

Ubezpieczyciel wypłacił odszkodowanie dopiero w dniu 22 listopada 2012 r. Co najmniej do tego dnia koszty wynajmu pojazdu zastępczego należy uznać za w pełni uzasadnione. Okolicznością irrelewantną jest w tym wypadku nabycie pojazdu, który musiał podlegać remontowi w dniu 20 października 2012 r. Ubezpieczyciel, a za nim Sąd I instancji, czyni powodowi zarzut, iż ten biernie oczekiwał na wypłatę odszkodowania nie podejmując żadnej decyzji co do wraku pojazdu, podczas gdy to na ubezpieczycielu ciążył obowiązek niezwłocznej wypłaty odszkodowania. Nastąpiło to dopiero po upływie ok. 1,5 miesiąca od zdarzenia wywołującego szkodę. W niniejszej sprawie powód żądał zapłaty de facto za okres krótszy aniżeli ten, za który służyłoby mu uprawnienie, stąd Sąd Okręgowy żądanie to uwzględnił w całości. Jeśli chodzi o zarzut ubezpieczyciela odnoszący się do przyjętych stawek, to strona pozwana winna była udowodnić, że stawka , co do której powód zawarł umowę była nieprawidłowa, czego strona pozwana nie udowodniła. Nie można bowiem przyjąć, że przedstawienie wydruków stron internetowych dowolnie wybranych dwóch podmiotów działających na rynku stanowiło udowodnienie określonej okoliczności. Fakt stosowania różnych stawek przez różne podmioty jest notoryjnym, ale strona pozwana miała wykazać, że stawka zastosowana przez kontrahenta powoda była wygórowana i nieuzasadniona, czego zaniechała.

Co zaś się tyczy żądania zapłaty za parkowanie wraku na parkingu strzeżonym, Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko Sądu I instancji, nie znajdując podstaw do zakwestionowania orzeczenia w tej części, jako w pełni zasadnego i prawidłowego. W tej części apelacja podlegała oddaleniu.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. o kosztach orzekając stosownie do art. 98 § 1 i 2 k.p.c.

S.Ref. SSR Z.Miczek