Sygn. akt I A Ca 369/14
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 9 lipca 2014 r.
Sąd Apelacyjny w Poznaniu, I Wydział Cywilny w składzie:
Przewodniczący: |
SSA Andrzej Daczyński |
Sędziowie, |
SA Ewa Staniszewska SA Małgorzata Mazurkiewicz-Talaga (spr.) |
Protokolant: |
starszy sekretarz sądowy Sylwia Woźniak |
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 czerwca 2014 r.
sprawy z powództwa K. J.
przeciwko Skarbowi Państwa – Generalnemu Dyrektorowi (...)w W.
o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli
na skutek apelacji pozwanego
od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu
z dnia 10 lutego 2014 r., sygn. akt I C 2665/13
I. Zmienia zaskarżony wyrok:
1). w pkt 1 w ten sposób, że oddala powództwo;
2) w pkt 2 w ten sposób, że zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3.600 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego
II. zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 2.700 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym;
III. nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Poznaniu od powoda kwotę 6.072 tytułem nieuiszczonej opłaty od apelacji.
SSA Ewa Staniszewska SSA Andrzej Daczyński SSA Małgorzata Mazurkiewicz-Talaga
Sygn. akt I ACa 369/14
Powód K. J. wniósł o nakazanie pozwanemu - Skarbowi Państwa - Generalnemu (...) i (...) w W. złożenia oświadczenia woli o następującej treści: „Skarb Państwa - Generalny (...) i(...) kupuje od powoda nieruchomość położoną w N., o pow. 0,5049 ha, oznaczoną jako działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Szamotułach prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) za kwotę 121437,00 zł, płatną w terminie trzech tygodni od zawarcia umowy sprzedaży i to w wykonaniu przedwstępnej umowy sprzedaży opisanej powyżej nieruchomości z dnia 16 listopada 2012 r. zawartej przed notariuszem H. G. rep(...), oraz o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu.
Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i o zasądzenie od powoda kosztów procesu.
Wyrokiem z dnia 10 lutego 2014 r., sygn. akt I C 2665/13 Sąd Okręgowy w Poznaniu nakazał pozwanemu złożenie oświadczenia woli następującej treści: Skarb Państwa - Generalny (...)i (...) kupuje nieruchomość o pow. 0,5049 ha, położoną w N., oznaczona jako działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Szamotułach prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), stanowiącą własność powoda, za cenę 121.437 zł, płatną w terminie trzech tygodni od dnia zawarcia ostatecznej umowy sprzedaży i to w wykonaniu umowy przedwstępnej z dnia 16 listopada 2012 r., zawartej przed notariuszem H. G. rep.(...) (...). Zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 9.689 zł.
Podstawę rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego stanowiły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:
Dnia 16 listopada 2012 r. strony zawarły przedwstępną umowę sprzedaży. Akt notarialny rep.(...) (...) sporządzony został przez notariusza H. G.. Powód będący właścicielem nieruchomości o pow. 1,6259 ha, położonej w N., dla której Sąd Rejonowy w Szamotułach prowadzi księgę wieczystą nr (...), zobowiązał się sprzedać pozwanemu działkę nr (...) o powierzchni 0,5049 ha, powstałą w wyniku podziału opisanej powyżej nieruchomości, zaś pozwany zobowiązał się te działkę kupić i to w związku z kompensacją przyrodniczą, polegającą na przeniesieniu płatów turzycowiska, stanowiącego siedlisko ślimaka - poczwarki jajowatej /V. M./, co związane jest z budową drogi ekspresowej (...), stanowiąca Zachodnią O. miasta P., w trybie art. 6 ust.l ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Strony umowy ustaliły cenę sprzedaży na kwotę 121.437 zł, która miała być zapłacona w terminie 3 tygodni od zawarcia umowy przyrzeczonej. Potwierdzono w umowie fakt wydania nieruchomości pozwanemu. Ustalono, że przyrzeczona umowa sprzedaży nastąpi do dnia 30 kwietnia 2013 r., po dokonaniu podziału przedmiotowej nieruchomości - był to jedyny warunek, zastrzeżony w umowie.
Sąd Rejonowy w Szamotułach prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) dla nieruchomości położonej w N., oznaczonej jako działka (...), o powierzchni 1,6259 ha, której ujawnionym właścicielem jest powód K. J.. W wyniku przeprowadzonego podziału tej nieruchomości wyodrębniono z niej działkę o numerze (...), o pow. 0,5049 ha.
Dnia 24 kwietnia 2013 r. powód skierował do pozwanego wezwanie do zawarcia umowy przyrzeczonej. Pozwany powiadomił powoda pismem z dnia 26 kwietnia 2013 r., że do umowy przyrzeczonej nie przystąpi. Pozwany nie wskazał przyczyn odmowy przystąpienia do umowy przyrzeczonej.
Pismem z dnia 19 czerwca 2013 r. powód wezwał pozwanego do stawienia się w dniu 26 czerwca 2013 r. w Kancelarii Notarialnej W. C., J. (...) s.c. w P. w celu zawarcia umowy przyrzeczonej. Pozwany nie stawił się w tym terminie w Kancelarii Notarialnej, co skutkowało sporządzeniem protokołu niestawiennictwa strony.
Pozwany w piśmie z dnia 24 czerwca 2013 r. zawiadomił powoda, że do zawarcia umowy ostatecznej nie przystąpi i to w sytuacji, kiedy nie ma potrzeby zakupu nieruchomości powoda dla potrzeb działań kompensacyjnych, których przeprowadzenie przewidziano w umowie przedwstępnej - nie zachodzi potrzeba przenoszenia płatów turzycowiska z osobnikami poczwarki jajowatej, co potwierdzone zostało decyzją (...) Dyrektora (...)z dnia 26 kwietnia 2013 r.
Decyzja z dnia 7 stycznia 2008 r., wydana przez Wojewodę (...), lokalizuje inwestycję - budowę Zachodniej O. miasta P., przy czym nie zawarto w niej żadnych postanowień, dotyczących konieczności podjęcia działań, wynikających z konieczności ochrony poczwarki jajowatej.
Decyzja (...) Dyrektora (...) w P., wydana dnia 12 sierpnia 2011 r., nałożyła na pozwanego obowiązek przeprowadzenia inwentaryzacji zerowej populacji poczwarki jajowatej i jej siedlisk.
Decyzją z dnia 19 grudnia 2012 r. (...) Dyrektor(...) zezwolił pozwanemu na zniszczenie siedliska poczwarki jajowatej wraz z przeniesieniem mat turzyc z osobnikami tego gatunku.
Decyzją z dnia 16 kwietnia 2013 r. (...) Dyrektor (...) zmienił swoją decyzję z dnia 19 grudnia 2012 r. i zezwolił pozwanemu na zniszczenie siedliska poczwarki jajowatej o powierzchni 0,3 ha.
Dnia 18 czerwca 2013 r. Generalny Dyrektor (...) wydał decyzję w sprawie odstępstwa od zakazu umyślnego zabijania osobników poczwarki jajowatej w związku z budową drogi ekspresowej (...).
Przechodząc do rozważań prawnych Sąd Okręgowy, wskazując jako podstawę prawną art. 390 § 1 k.c. i art. 389 k.c., stwierdził, że zawarta przez strony umowa przedwstępna spełnia wymogi, określone we wskazanym powyżej przepisie art. 389 k.c. w zakresie jakie są wymagane dla umowy sprzedaży art. 535 k.c. - zawarta została w formie aktu notarialnego, wymaganej w obrocie nieruchomościami, a także oznaczono przedmiot umowy, ustalono w niej cenę zakupu nieruchomości przez pozwanego, oraz termin zawarcia umowy ostatecznej. Przedmiot umowy wydany też został pozwanemu. Powód wskazał przepis art. 390 § 2 k.c. jako podstawę swego roszczenia. Z dokonanych powyżej ustaleń wynika, że strony umowy przedwstępnej ustaliły w niej jedyny warunek - konieczność przeprowadzenia podziału nieruchomości powoda i geodezyjnego wyodrębnienia tej części nieruchomości, która miała być przedmiotem umowy przyrzeczonej. Warunek ten został spełniony, a zatem nie było żadnych przeszkód, które uniemożliwiały zawarcie umowy przyrzeczonej. Zdaniem Sądu pierwszej instancji nie budzi najmniejszych wątpliwości fakt, że treść umowy przedwstępnej była przez strony negocjowana i z nieznanych przyczyn, niewątpliwie leżących po stronie pozwanego, nie zawarto w umowie innych warunków, np. uzależnienie zawarcia umowy przyrzeczonej od skuteczności działań pozwanego, zmierzających do uzyskania zgody na zniszczenie części turzycowiska bez obowiązku jego przenoszenia na inne miejsce. Pozwany niewątpliwie takie działania podejmował, skoro uzyskał zmianę decyzji (...) Dyrektora(...)
Zamieszczeniu takiego warunku w umowie przedwstępnej nie sprzeciwiała się w żadnym stopniu zasada swobody zawierania umów - fundamentalna zasada prawa zobowiązań. Sąd pierwszej instancji zwrócił uwagę, że pozwany jest profesjonalistą w swej dziedzinie, a zakres i ilość zawieranych przez niego umów, dotyczących nieruchomości w związku z prowadzoną działalnością, co jest powszechnie znane, jest bardzo duża. Obsługa tej sfery działalności pozwanego wymaga zaangażowania osób, legitymujących się odpowiednią wiedzą prawniczą, które strzegą i strzec będą interesów pozwanego. W umowie przedwstępnej wskazano przyczynę zakupu nieruchomości powoda, ale nadano jej formy warunku, od którego uzależnione jest zawarcie umowy przyrzeczonej i ta sytuacja, zdaniem Sądu Okręgowego, obciąża pozwanego jako profesjonalistę i nie może prowadzić w konsekwencji do powstania negatywnych skutków prawnych dla powoda. Brak określenia w umowie przedwstępnej warunków, których zaistnienie umożliwiało by pozwanemu na odstąpienie od zawarcia umowy przyrzeczonej, pozwala przyjąć, że odmowa jej zawarcia pozbawiona jest jakichkolwiek podstaw faktycznych i prawnych, a więc jest odmową bezpodstawną w sytuacji, kiedy powód spełnił wymóg przygotowania dokumentów, związanych z podziałem jego nieruchomości. Pozwany nie może korzystać ze szczególnej ochrony prawnej w sytuacji bezpodstawnej odmowy zawarcia umowy przyrzeczonej, w sytuacji, kiedy jest równorzędnym do powoda podmiotem obrotu prawnego. Nie ma przepisów, które taką szczególną ochronę by mu nadawały, a akceptacja odmowy zawarcia umowy przyrzeczonej bez uzasadnionych podstaw naruszała by zasadę pewności obrotu prawnego i zasadę równości stron takiego obrotu.
W ocenie Sądu Okręgowego pozostawanie pozwanego w zwłoce nie budzi najmniejszych wątpliwości. Ustalenie to wynika nie tylko z upływu ustalonego w umowie przedwstępnej terminu zawarcie umowy przedwstępnej, ale także ze stanowiska pozwanego, który powiadomił powoda o odstąpieniu od zawarcia umowy przyrzeczonej i nie stawił się na ustalony przez powoda termin zawarcia umowy przyrzeczonej.
Nie ma również, zdaniem Sądu pierwszej instancji, podstaw do przyjęcia, że umowa przyrzeczona jest sprzeczna z prawem czy zasadami współżycia społecznego, co skutkowało by nieważnością umowy przedwstępnej.
Wskazane powyżej okoliczności uzasadniają, zdaniem Sądu pierwszej instancji zgłoszone przez powoda roszczenie. Powód, z mocy przepisu art. 390 § 2 k.c. jest uprawniony do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej - dochodzenia silniejszego skutku umowy przedwstępnej, wobec realizacji wymogu tego przepisu.
Wskazał, że sformułowanie roszczenia powoda, zawarte w pozwie wskazuje, iż wniosek oparty został na treści art. 1047 § 1 k.p.c., który stanowi, ze jeżeli dłużnik obowiązany jest do złożenia oświadczenia woli, prawomocne orzeczenie sądu, zobowiązujące do złożenia oświadczenia, zastępuje oświadczenie dłużnika. W tej sytuacji niezbędne jest zawarcie umowy przyrzeczonej po uprawomocnieniu się wyroku i zgodnie z powyższym zawarto odpowiednie sformułowania w sentencji wyroku.
Sąd Okręgowy uznał, że nie ma podstaw do uwzględnienia zarzutów, które w tym postępowaniu podniósł pozwany i które, według pozwanego, nakazują uznać powództwo za nieuzasadnione.
Umowa przedwstępna zawiera wskazanie, jaki ceł zamierzał osiągnąć pozwany przy zakupie nieruchomości powoda. Cel ten nie został, jak już powyżej wskazano, zapisany jako warunek zawarcia umowy przyrzeczonej, choć nie było ku temu jakichkolwiek przeszkód. Pozwany podejmował określone działania, zmierzające do rozwiązania problemu siedliska poczwar-ki jajowatej i w tej sytuacji, przystępując do umowy przedwstępnej, mógł problem ten odpowiednio przedstawić i zabezpieczyć swoje interesy. Tajemnicą pozwanego pozostanie fakt, dlaczego pozwany odpowiednich działań w tym zakresie nie podjął. Trudno jednak nie zauważyć, że ostateczna decyzja w sprawie zezwolenia na zabicie osobników poczwarki jajowa-tej zapadła dnia 18 czerwca 2013, a więc znacznie po ustalonym przez strony terminie zawarcia umowy przyrzeczonej. Trudno w tym momencie rozważać, co by się stało, gdyby Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska, decyzji takiej nie wydał. Tak samo należy ocenić zarzut niezgodności umowy z jej celem z punktu widzenia przepisu art. 65 § 2 k.c.
Sąd Okręgowy stwierdził, że nie ma jakiejkolwiek przyczyny prawnej, uzasadniającej stanowisko pozwanego o odstąpieniu od zawarcia umowy przyrzeczonej, skoro żadnych warunków w tym zakresie w umowie przedwstępnej nie zapisano, a w szczególności strony umowy nie przewidywały możliwości zmiany stanowiska przez osoby, decydujące w zakresie ochrony środowiska.
Wskazał, że nie można uznać za przekonywujące stanowiska pozwanego, że odstąpienie od umowy przyrzeczonej znajduje uzasadnienie w tym, że działa on wyłącznie w granicach i na podstawie obowiązującego prawa. Pozwany nie wskazał, iż jakiekolwiek przepisy ograniczały jego uprawnienia do zawarcia umowy przyrzeczonej, że umowa ta, gdyby nie nastąpiła zmiana stanowiska organów ochrony środowiska, nie mogłaby dojść do skutku i to niezależnie od przepisów ustawy o drogach publicznych, czy ustawy o finansach publicznych. Jak już wskazano, zabezpieczenie interesów pozwanego winno nastąpić do momentu podpisywania umowy przedwstępnej. Konstrukcja prawna, zmierzająca do usprawiedliwienia odmowy zawarcia umowy ostatecznej przepisami, leżącymi u podstaw działalności pozwanego, nie może znaleźć aprobaty w tym procesie.
Sąd Okręgowy wskazał, że pozwany przywołał również treść przepisu art. 354 § 1 k.c., który według niego uzasadnia odmowę zawarcia umowy przyrzeczonej. Sąd Okręgowy wskazał, że przepis art. 354 § 1 k.c. dotyczy sposobu wykonania zobowiązania, odnosi się do wykonywania przez dłużnika wszelkich obowiązków, składających się na stosunek zobowiązaniowy, ale zmierzających do wykonania zobowiązania, a nie do jego zmiany, a tym bardziej do zmiany zobowiązania, czy też bezpodstawnej odmowy wykonania zobowiązania. Sąd Okręgowy podzielił w tym zakresie w pełni stanowisko Sądu Apelacyjnego w Poznaniu, przedstawione w uzasadnieniu wyroku tegoż Sądu z dnia 19 maja 2010 r. wydanego w sprawie I A Ca 281/10 / Portal Orzecznictwo Sądów Polskich -http://orzeczenia.ms.gov.pl /. Ponadto przyjąć należy, że przepis art. 354 § 1 k.c. jest przepisem ogólnym i nie znajduje on zastosowania do szczegółowego unormowania, zawartego w przepisach art. 389 i 390 k.c. w myśl zasady lex specjalis derogat legi generali.
Orzeczenie o kosztach uzasadnia przepis art.98 k.p.c.
Wyrok Sądu Okręgowego został zaskarżony w całości apelacją pozwanego.
Skarżący podniósł zarzuty naruszenia:
- art.389 § 1 k.c., art. 390 § 2 k.c. oraz art. 20 pkt 18 ustawy o drogach publicznych (Dz.U.z 2013 r., poz. 260 ze zm. dalej u.d.p.) poprzez ich błędną wykładnię i niezastosowanie w sprawie oraz art. 321 § 1 k.p.c. poprzez przyjęcie, że zobowiązanym do nabycia nieruchomości, której dotyczył pozew jest Generalny (...) i (...) co stanowi oczenie ponad żądanie pozwu;
- sprzeczności istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że pozwany zawierając umowę przedwstępną miał możliwość i obowiązek sformułowania warunku rozwiązującego w celu właściwej ochrony swych praw;
- art. 390 § 1 k.c. w zw. z art. 38 k.c., art. 56 k.c., art. 58 k.c., art. 95 § 2 k.c., art. 103k.c. oraz art. 387 k.c., a także art. 20 pkt 18 ustawy o drogach publicznych i art. 17 a ust. 2ustawy o zasadach wykonywania uprawień przysługujących Skarbowi Państwa (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 1224) poprzez błędną wykładnię i niezastosowanie polegające na nieprawidłowym ustaleniu zakresu obowiązków stron umowy przedwstępnej w świetle istoty i celu takiej umowy, skutkujące przyjęciem, że pozwany bezpodstawnie uchylał się od zawarcia umowy przyrzeczonej.
Wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych; ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania przy uwzględnieniu kosztów postępowania odwoławczego.
W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Apelacja pozwanego okazała się zasadna i jako taka zasługuje na uwzględnienie.
Sąd Okręgowy w Poznaniu w sposób prawidłowy i wyczerpujący rozważył wszystkie okoliczności i dowody ujawnione w toku rozprawy, dokonując następnie na ich podstawie właściwych ustaleń faktycznych. Postępowanie zostało przeprowadzone wnikliwie i starannie zaś ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd pierwszej instancji nie wykazuje błędów logicznych i nie wykracza poza ramy swobodnej oceny dowodów.
Sąd Apelacyjny podziela ustalenia Sądu pierwszej instancji i na podstawie art. 382 k.p.c. Odmienna ocena prawna ustalonego stanu faktycznego skutkowała zmianą zaskarżonego wyroku.
W pierwszej kolejności wskazać należy, że w umowie przedwstępnej zawartej przez strony w dniu 16 listopada 2012 r., w § 2 pozwany oświadczył, że zobowiązuje się kupić od powoda wymienioną w umowie nieruchomość w związku z kompensacją przyrodniczą polegającą na przeniesieniu na nieruchomość płatów turzycowiska stanowiącego siedlisko ślimaka - poczwarówki jajowatej V. M., co związane jest z budową drogi ekspresowej (...), stanowiącej Zachodnią O. miasta P., w trybie art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Strony zatem wyraźnie opisały cel zawarcia umowy przedwstępnej i w konsekwencji umowy przyrzeczonej. W świetle powyższego na chwilę zawarcia umowy nie było jednocześnie podstaw do sformułowania warunku w rozumieniu art. 89 k.c. zawarcia umowy przyrzeczonej zasadzającego się na ewentualnej zmianie decyzji administracyjnej nakazującej przeniesienie przedmiotowego siedliska.
Jednocześnie w okolicznościach rozpoznawanej sprawy nie budzi wątpliwości, że po wydaniu w dniu 26 kwietnia 2013 r. decyzji administracyjnej (...) Dyrektora (...) w P. sygn. (...). (...).286.2012.AG o zezwoleniu Generalnej (...) i (...) Oddział w P. na odstępstwo zakazu niszczenia siedliska poczwarówki jajowatej na działce ewid. nr (...)w obrębie N., gmina R. zmieniającej decyzję administracyjną z dnia 19 grudnia 2012 r. sygn. (...). (...).(...)odpadł znany obydwu stronom w chwili zawarcia umowy przedwstępnej cel zawarcia umowy przyrzeczonej.
W konsekwencji, zdaniem Sądu Apelacyjnego, w sprawie znajduje zastosowanie art. 475 § 1 k.c. Miała bowiem miejsce niemożliwość świadczenia, następująca po powstaniu zobowiązania do zawarcia umowy przyrzeczonej. Przyczyna, która doprowadziła do stanu niemożliwości świadczenia miała charakter prawny. Stan ten miał charakter trwały.
Na skutek wydania wymienionej wyżej decyzji administracyjnej przed terminem zawarcia umowy przyrzeczonej oznaczonej na dzień 30 kwietnia 2013 r. odpadł cel dla którego umowa przedwstępna oraz w konsekwencji umowy przyrzeczona miała zostać zawarta, to jest przeniesienie na nieruchomość płatów turzycowiska stanowiącego siedlisko ślimaka - poczwarówki jajowatej V. M..
Należy podzielić stanowisko skarżącego, że zawarcie przez pozwanego ważnej umowy sprzedaży nieruchomości nastąpiłoby z przekroczeniem uprawnień ustawowych. Pełnomocnik pozwanego przekroczyłby zakres swojego umocowania. Nabycie nieruchomości mogło nastąpić wyłącznie na cel drogowy, zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, a w sytuacji, gdy cel ten przestał istnieć, nie mogłoby nastąpić potwierdzenie umowy ze strony Generalnego Dyrektora (...) i (...). Skutkiem niemożliwości świadczenia, za którą dłużnik nie ponosi odpowiedzialności, a takiej dotyczy omawiany przepis, powstaje stan rzeczy, w którym powinność świadczenia musi zgasnąć. Tego rodzaju niemożliwość prowadzi więc do wygaśnięcia zobowiązania (Kodeks cywilny. Komentarz, red. prof. dr hab. Edward Gniewek, prof. dr hab. Piotr Machnikowski. Rok wydania: 2013. Wydawnictwo: C.H.Beck. Wydanie: 5). Należy również wskazać, że ważność tej umowy w świetle braku przyczyny jej zawarcia byłaby poddana ocenie w świetle art. 38 k.c. oraz art. 103 § 1 k.c, w zw. z art. 17a ust. 2 ustawy o zasadach wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 1224).
W konsekwencji stwierdzić należy, że zobowiązanie pozwanego z umowy przedwstępnej do zawarcia umowy przyrzeczonej wygasło z wyżej wskazanych przyczyn na podstawie art. 375 § 1 k.c.
Jako statio fisci Skarbu Państwa oznaczyć należało Generalnego Dyrektora (...) i (...) zgodnie z art. 67 § 2 k.p.c. w zw. z art. 20 pkt 18 ustawy o drogach publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 260).
Mając na względzie powyższe rozważania zaskarżony wyroku podlegał zmianie, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., poprzez oddalenie żądania powoda o zawarcie umowy przyrzeczonej pkt 1.1 sentencji. Zmiana w przedmiocie roszczenie głównego skutkowała zamianą rozstrzygnięcia o kosztach postępowania przed Sądem Okręgowym na podstawie art. art. 98 § 1 i 3 k.p.c., art. 99 k.p.c., art. 108 § 1 k.p.c. § 2 ust. 1 i 2, § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348) oraz na podstawie art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 169, poz. 1417 ze zm.) pkt 1.2 sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Apelacyjny rozstrzygnął na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., art. 99 k.p.c., art. 108 § 1 k.p.c. § 2 ust. 1 i 2, § 6 pkt 6, § 13 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348) oraz na podstawie art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 8 iipca 2005 r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 169, poz. 1417 ze zm.) oraz art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r., Nr 90, poz. 594).
Ewa Staniszewska Andrzej Daczyński Małgorzata M.-T.