UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 4 lipca 2010 roku J. J.wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Prezesa Sądu Rejonowego dla W.i Prezesa Sądu Okręgowego w W.kwoty 80 000 zł tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia oraz o obciążenie pozwanego kosztami postępowania.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że swoje roszczenia wywodzi z faktu przewlekłości postępowań, do której jego zdaniem doszło w sprawach, które toczyły się z jego powództwa przed Sądem Rejonowym dla W.pod sygn. akt I C 177/09 i przed Sądem Okręgowym w W.pod sygn. akt I C 493/09, a także z faktu niewyznaczenie mu pełnomocnika z urzędu przez Sąd Okręgowy w W., w sprawie VS 29/09 co mogło mieć wpływ na rozstrzygnięcie skarg na przewlekłość postępowania. Powód twierdził, że na skutek ww. zdarzeń pogorszył się stan jego zdrowia, popadł w depresję, co w konsekwencji doprowadziło do rozstroju jego zdrowia.

Postanowieniem z dnia 23 września 2010 roku referendarz sądowy tutejszego Sądu zwolnił powoda od kosztów sądowych w całości i oddalił jego wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu.

Postanowieniem z dnia 27 października 2010 roku Sąd utrzymał w mocy zaskarżone przez powoda postanowienie w przedmiocie oddalenia wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu.

W odpowiedzi na pozew Skarb Państwa, zastępowany przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa, wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kosztów postępowania według norm przepisanych.

Pozwany twierdził, iż brak jakichkolwiek podstaw aby uznać, że w powołanych przez powoda sprawach, funkcjonariusze Skarbu Państwa działali w sposób niezgodny z prawem, stąd wobec braku przesłanki bezprawności, jak również niezgodności z prawem, powództwo winno zostać oddalone i bezprzedmiotowe jest prowadzenie postępowania dowodowego na okoliczność doznanego przez powoda uszczerbku w dobrach majątkowych i niemajątkowych oraz ewentualnego związku przyczynowego.

W trakcie procesu strony podtrzymywały swoje stanowiska.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Postanowieniem z dnia 22 czerwca 2010 roku, wydanym w sprawie I S 58/10, Sąd Apelacyjny w W.oddalił skargę J. J.z dnia 2 maja 2010 roku o stwierdzenie przewlekłości postępowania w sprawie toczącej się przed Sądem Okręgowym w W. pod sygn. akt I C 493/09. Sąd Apelacyjny stwierdził, iż czynności w sprawie były podejmowane bez zwłoki, a opóźnienie w rozpoznaniu wniosku powoda o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie pełnomocnika z urzędu wynikało wyłącznie z wniosku skarżącego o przedłużenie terminu.

Postanowieniem z dnia 12 stycznia 2011 roku, na skutek skargi powoda z dnia 1 października 2010 roku, Sąd Okręgowy w W.stwierdził, że w postępowaniu toczącym się przed Sądem Rejonowym dla W.w sprawie I C 177/09 z powództwa J. J.przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Ministra Sprawiedliwości nastąpiło naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki i przyznał J. J.kwotę 2 000 zł oraz oddalił skargę w pozostałej części. Sąd Okręgowy wskazał, iż podstawą stwierdzenia przewlekłości postępowania było uchybienie Sądu polegające na doręczeniu powodowi odpisu wyroku z dnia 24 lutego 2010 roku dopiero w dniu 13 lipca 2010 roku, to jest po upływie 5 miesięcy od jego ogłoszenia.

Przewlekłość ww. postępowania nie wpłynęła negatywnie na stan zdrowia powoda i nie wywołała u niego depresji, objawy depresyjne były zgłaszane przez powoda wiele lat wcześniej.

(dowody: kopia spraw I S 58/10 i V S 214/10, historia choroby powoda, opinia biegłego – k. 192-195, przesłuchanie powoda – k. 139).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane dowody z dokumentów znajdujących się w aktach spraw o sygn.: I S 58/10 Sądu Apelacyjnego w W.i VS 214/10 Sądu Okręgowego w W., których kserokopie zostały załączone do akt niniejszej sprawy. Sąd podziela również ustalenia opinii biegłego, który opierając się na dokumentacji medycznej powoda, w sposób wszechstronny ją analizując, jednoznacznie stwierdził, iż objawy depresji występowały u powoda wiele lat wcześniej, a przewlekłość postępowania w postępowaniu toczącym się przed Sądem Rejonowym dla W., pod sygn. akt I C 177/09, nie wpłynęła negatywnie na stan zdrowia powoda i nie wywołała u niego depresji. Sąd oddalił wniosek o uzupełnienie opinii przez biegłego po uprzednim jego przebadaniu, gdyż dokumentacja medyczna została uznana przez biegłego za wystarczającą podstawę do wydania stanowczej opinii, a ponadto opinia dotyczy stanu z 2010 roku, stąd zbadanie obecnie powoda – po upływie prawie dwóch lat od okresu stwierdzonej przewlekłości – nie mogłoby wpłynąć na ocenę jego stanu zdrowia w tym okresie. Sąd nie dał natomiast wiary zeznaniom powoda dotyczącym wpływu przewlekłości postępowania na jego stan zdrowia, gdyż było to sprzeczne z wnioskami opinii biegłego i nie wynika z dokumentacji medycznej powoda.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo należało uznać za bezzasadne.

Zgodnie z art. 417 § 1 k.c. za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Przesłankami odpowiedzialności opartej na powołanym przepisie są: bezprawność działania przy wykonywaniu władzy publicznej, szkoda oraz związek przyczynowy pomiędzy tym działaniem a szkodą.

Z kolei przepis art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U. Nr 179, poz. 1843) stanowi, iż strona, której skargę uwzględniono, może w odrębnym postępowaniu dochodzić naprawienia szkody wynikłej ze stwierdzonej przewlekłości od Skarbu Państwa albo solidarnie od Skarbu Państwa i komornika; postanowienie uwzględniające skargę wiąże sąd w postępowaniu cywilnym o odszkodowanie lub zadośćuczynienie, co do stwierdzenia przewlekłości postępowania.

Postanowieniem z dnia 12 stycznia 2011 roku, na skutek skargi powoda z dnia 1 października 2010 roku, Sąd Okręgowy w W.stwierdził, że w postępowaniu toczącym się przed Sądem Rejonowym dla W.w sprawie I C 177/09 z powództwa J. J.przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Ministra Sprawiedliwości nastąpiło naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki i przyznał J. J.kwotę 2 000 zł, co determinuje uznanie, iż nastąpiło niezgodne z prawem zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej, za które odpowiedzialność ponosi Skarb Państwa. Powód nie wykazał jednak w niniejszej sprawie powstania po jego stronie krzywdy niematerialnej lub szkody majątkowej, pomimo że w tej mierze spoczywał na nim ciężar dowodu zgodnie z art. 6 k.c., który to przepis znajduje odzwierciedlenie w aspekcie procesowym w art. 232 k.p.c., stanowiącym, że strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.

Z opinii biegłego, której ustalenia Sąd w pełni podziela, przewlekłość ww. postępowania nie wpłynęła negatywnie na stan zdrowia powoda i nie wywołała u niego depresji, objawy depresyjne były zgłaszane przez powoda wiele lat wcześniej. Jak wynika ponadto z opinii, a co Sądowi wiadomo jest z urzędu, powód kieruje szereg pozwów do sądów, które są bezzasadne, tak samo jak w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym dla W.pod sygn. akt I C 177/09, co spowodowane jest przede wszystkim jego potrzebą uatrakcyjnienia monotonii pobytu w warunkach izolacji. Okoliczność ta tym bardziej czyni niewiarygodnym twierdzenia powoda, że na skutek opóźnienia w rozpoznaniu apelacji w jednej z kilkunastu, czy kilkudziesięciu spraw toczących się przed sądami doznał jakiejkolwiek krzywdy w postaci rozstroju zdrowia. Podkreślić należy, że opóźnienie w doręczeniu powodowi wyroku nie spowodowało pozbawienia powoda prawa do wniesienia apelacji od tego wyroku – taką apelację powód złożył. Ponadto istotne znaczenie ma sposób rozstrzygnięcia apelacji przez Sąd Okręgowy w W., który oddalił apelację, co świadczy o tym, że apelacja powoda była bezzasadna. Tylko natomiast gdyby Sąd II instancji uwzględnił apelację powoda, można by było rozważać, czy powód nie poniósł szkody na skutek zbyt późnego rozpoznania apelacji na swoją korzyść. Mogłoby wówczas bowiem dojść do sytuacji, w której powód zostałby pozbawiony możliwości wcześniejszego egzekwowania zasądzonego roszczenia oraz legitymowania się orzeczeniem uwzględniającym apelację i zmieniającym zaskarżony wyrok, w innych celach. Powód nie wskazywał natomiast na żadną szkodę majątkową, która miałaby wystąpić po jego stronie w wyniku wyżej opisanego opóźnienia w doręczeniu odpisu wyroku, nie wskazał nawet w jakiej wysokości szkody doznał i z czego ona wynika, a tym bardziej nie udowodnił powstania takiej szkody.

Odnosząc się natomiast do żądań powoda w zakresie dotyczącym przewlekłości postępowania w sprawie toczącej się przed Sądem Okręgowym w W.pod sygn. akt I C 493/09, należy mieć na uwadze, że postanowieniem z dnia 22 czerwca 2010 roku, wydanym w sprawie I S 58/10, Sąd Apelacyjny w W. oddalił skargę J. J.z dnia 2 maja 2010 roku o stwierdzenie przewlekłości postępowania w tej sprawie. Co prawda, tylko postanowienie stwierdzające przewlekłość postępowania wiąże sąd w postępowaniu cywilnym, co wynika z art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. nr 179, poz. 1843 ze zm.), a więc ustalenie braku przewlekłości postępowania dokonane w postanowieniu oddalającym skargę na opieszałość Sądu nie będzie wiązało sądu cywilnego rozpoznającego powództwo odszkodowawcze, to jednak przy prawidłowym stosowaniu przepisów ustawy dokonanie odmiennej oceny tej kwestii przez sąd cywilny jest mało prawdopodobne (tak M. Baduchowska w artykule pt. „Ochrona prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowo – administracyjnym w rozsądnym terminie” – Doradca Podatkowy 2005/6/39). Z uzasadnienie orzeczenia Sądu Apelacyjnego wynika wprost, iż czynności w sprawie były podejmowane bez zwłoki, a opóźnienie w rozpoznaniu wniosku powoda o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie pełnomocnika z urzędu wynikało wyłącznie z wniosku skarżącego o przedłużenie terminu, a Sąd w pełni podziela te ustalenia. W konsekwencji brak jest podstaw do przyjęcia odpowiedzialności Skarbu Państwa za rzekome zaniechania w tej sprawie.

Odstępując od obciążania powoda kosztami procesu (kosztami zastępstwa procesowego strony pozwanej wykonywanego przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa), Sąd oparł się na treści art. 102 k.p.c., biorąc pod uwagę fakt długotrwałego osadzenia powoda w zakładzie karnym oraz związaną z tym sytuację materialną, która uzasadniała również zwolnienie go od kosztów sądowych w całości.

Mając powyższe na względzie, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE