Sygn. akt III Ca 1853/13
Dnia 26 marca 2014 r.
Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący - Sędzia SO Arkadia Wyraz - Wieczorek
Sędzia SO Tomasz Tatarczyk (spr.)
Sędzia SR (del.) Anna Hajda
Protokolant Monika Piasecka
po rozpoznaniu w dniu 26 marca 2014 r. w Gliwicach
na rozprawie
sprawy z powództwa O. P.
przeciwko D. P.
o alimenty
na skutek apelacji powódki
od wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu
z dnia 23 września 2013 r., sygn. akt III RC 748/12
1. zmienia zaskarżony wyrok:
a) w punkcie 1 w ten sposób, że w miejsce alimentów w kwocie po 150 złotych zasądza alimenty w kwocie po 500 (pięćset) złotych miesięcznie;
b) w punkcie 3 w ten sposób, że nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Zabrzu) kwotę 300 (trzysta) złotych tytułem kosztów sądowych;
2. oddala apelację w pozostałej części;
3. zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 450 (czterysta pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego;
4. nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Zabrzu) kwotę 210 (dwieście dziesięć) złotych tytułem kosztów sądowych w postępowaniu odwoławczym.
SSR (del.) Anna Hajda SSO Arkadia Wyraz – Wieczorek SSO Tomasz Tatarczyk
Sygn. akt III Ca 1853/13
Wyrokiem z 23 września 2013r. Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego na rzecz powódki alimenty w kwocie po 150 złotych miesięcznie płatne z góry do dnia 10-go każdego miesiąca począwszy od dnia 1 czerwca 2013r. z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia, oddalił powództwo w pozostałym zakresie, odstąpił od obciążenia stron kosztami sądowymi w sprawie, wyrokowi w części zasądzającej alimenty nadał rygor natychmiastowej wykonalności. Sąd ustalił, że powódka liczy 22 lata, studiuje stacjonarnie na Wydziale E. – Inżynieryjnym Wyższej Szkoły (...) w K., czesne za jeden semestr w 2013r. wynosiło 400 złotych. Mieszka z matką i siostrą w wynajętym lokalu. Do 2012r. otrzymywała stypendium i pracowała na podstawie umowy zlecenia. Następnie wyjechała w ramach wymiany studenckiej do Estonii. Po powrocie do kraju w czerwcu 2013r. nie podjęła pracy. Matka powódki pracuje i zarabia 1429,39 złotych netto miesięcznie, z tytułu czynszu najmu lokalu mieszkalnego uiszcza 960 złotych miesięcznie, ponosi pozostałe opłaty mieszkaniowe. Pozwany jest częściowo niezdolny do pracy, otrzymuje rentę w kwocie 643,67 złotych netto miesięcznie, jest zobowiązany do płacenia alimentów na rzecz małoletniej córki w kwocie po 400 złotych miesięcznie. Czynsz za mieszkanie, które zajmuje wynosi 635,72 złotych miesięcznie, poza czynszem ponosi inne opłaty mieszkaniowe, finansowo wspomaga go matka, posiadał pozwany oszczędności. W oparciu o informację urzędów pracy ustalił Sąd, że są oferty zatrudnienia dla osoby o kwalifikacjach pozwanego, częściowo niezdolnej do pracy z zarobkiem w kwocie 1600 złotych brutto miesięcznie. Sąd stwierdził, że rodziców powódki nadal obciąża obowiązek alimentacyjny względem niej. Jest ona osobą dorosłą ale kontynuuje naukę w systemie dziennym i nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Wskazał, że matka powódki ponosi koszty jej nauki, mieszkania i innych usprawiedliwionych potrzeb, jednakże dochód jaki uzyskuje nie pozwala jej w pełni kosztów utrzymania córki ponieść. W kosztach tych powinien partycypować pozwany ale ponieważ jego możliwości zarobkowe są niewielkie powództwo mogło być uwzględnione tylko w części. Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia powołał Sąd art. 133 § 1 i 135 § 1 k.r. i op. O kosztach postępowania orzekł po myśli art. 102 k.p.c.
W apelacji powódka zarzuciła niewyjaśnienie istotnych okoliczności sprawy, dotyczących przede wszystkim możliwości majątkowych pozwanego; domagała się zmiany wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości, zwrotu kosztów postępowania odwoławczego, ewentualnie uchylenia wyroku i przekazania sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.
Pozwany wniósł o oddalenie apelacji.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja jest częściowo uzasadniona.
Jak ustalił Sąd Rejonowy, powódka nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, studiuje w systemie dziennym, od czerwca 2013r. nie osiąga żadnych dochodów, czas poświęca nauce ukierunkowanej na zdobycie odpowiednich kwalifikacji zawodowych. Rodzice powódki, stosownie do art. 133 § 1 k.r. i op. obowiązani są przeto do świadczeń alimentacyjnych na jej rzecz.
W postępowaniu apelacyjnym sporna pozostawała wyłącznie wysokość tych świadczeń należnych powódce od pozwanego.
Nie ulega wątpliwości, że żądane ostatecznie przez powódkę w sprawie alimenty w kwocie 500 złotych miesięcznie służyć mogą zaspokojeniu tylko niewielkiej części jej usprawiedliwionych potrzeb.
Powódka jest osobą dorosłą, obok kosztów utrzymania bieżącego i wydatków mieszkaniowych ponosi opłaty związane z edukacją w szkole wyższej.
Zasądzając w wyroku z 23 września 2013r. na rzecz powódki alimenty w kwocie 150 złotych miesięcznie Sąd Rejonowy stwierdził, że możliwości zarobkowe pozwanego determinuje wysokość otrzymywanej przez niego renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy oraz wysokość zarobków, jakie mógłby osiągnąć podejmując zatrudnienie oferowane za pośrednictwem urzędów pracy.
Według art. 135 § 1 k.r. i op. zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. W świetle tego przepisu, zakresu obciążenia obowiązkiem alimentacyjnym nie determinuje zatem kwota aktualnie osiąganych przez zobowiązanego dochodów, lecz jego możliwości osiągania zarobków i możliwości majątkowe.
Trafnie zarzuciła apelacja, że ocena w przedmiocie zdolności płatniczych pozwanego, jakiej dokonał Sąd Rejonowy, nie jest pełna.
Po pierwsze, nie uwzględnił ten Sąd możliwości majątkowych pozwanego. Powoływała się na nie powódka i świadek H. P., matka powódki wskazując na fakt posiadania przez pozwanego i sprzedaży samochodu nabytego za kilkaset tysięcy złotych oraz fakt posiadania przez niego „luksusowego” mieszkania. Faktom tym pozwany nie zaprzeczył w pierwszej instancji.
Apelacja ponownie przywołuje fakty dotyczące stanu majątkowego pozwanego, dodatkowo wskazując na zakup przez pozwanego innego samochodu, sprzedaż garaży, przysługujące mu prawo współwłasności nieruchomości.
W postępowaniu apelacyjnym fakty te pozwany częściowo przyznał.
Fakt nabycia przez pozwanego w niedalekiej przeszłości wartościowych składników majątku i posiadania przez niego nadal części tych składników bądź ich równowartości należało uwzględnić przy ocenie jego możliwości płatniczych.
Spory pomiędzy rodzicami powódki co do zagospodarowania wspólnej nieruchomości nie uzasadniają pominięcia tego składnika majątku przy szacowaniu zakresu ich obowiązku alimentacyjnego względem córki.
Po drugie, uwzględnieniu przy ocenie możliwości zarobkowych pozwanego podlegały nie tylko jego dochody z tytułu renty i dochody możliwe do uzyskania z tytułu zatrudnienia oferowanego za pośrednictwem urzędów pracy.
Pozwany podał przed Sądem Rejonowym, że zamierza wznowić działalność gospodarczą. Działalność gospodarczą, jak wyjaśnił podczas rozprawy apelacyjnej, prowadził uprzednio w szerokim zakresie i z pozytywnym wynikiem ekonomicznym.
Doświadczenie pozwanego w działalności gospodarczej, zdolność kontynuowania przez niego takiej działalności wpływać muszą na ocenę możliwości partycypowania w kosztach utrzymania powódki.
Określając zakres świadczeń alimentacyjnych pozwanego względem skarżącej na uwadze należało również mieć, że wobec małoletniej córki obowiązek alimentacyjny pozwanego określony został na kwotę 400 złotych miesięcznie.
Z tych przyczyn apelację należało uwzględnić w zakresie wysokości świadczeń alimentacyjnych należnych w okresie od 1 czerwca 2013r. Oddaleniu podlegało natomiast żądanie skarżącej zasądzenia alimentów za okres wcześniejszy wobec ustalenia Sądu Rejonowego, że przed czerwcem 2013r. powódka osiągała dochody z tytułu zatrudnienia i stypendium oraz niewykazania przez nią niezaspokojonych potrzeb w okresie poprzedzającym wytoczenie powództwa a powództwem objętym.
Dlatego orzeczono jak w sentencji wyroku na podstawie art. 386 § 1 i 385 k.p.c., o kosztach sądowych w obu instancjach – po myśli art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w związku z art. 100 k.p.c.; w oparciu o art. 100 k.p.c. obciążono pozwanego, na wniosek powódki, obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego obejmujących wynagrodzenie adwokata określone według stawki z §6 pkt 3 w związku z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu