Sygn. akt VU 453/14
Dnia 24 czerwca 2014 r.
Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie :
Przewodniczący SSO Marzena Głuchowska
Protokolant Barbara Wypych
po rozpoznaniu w dniu 24 czerwca 2014 r. w Kaliszu
odwołania D. Ł.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.
z dnia 20 marca 2014 r. Nr (...)
w sprawie D. Ł.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.
o ustalenie ubezpieczenia
Oddala odwołanie
Decyzją z dnia 20.03.2014 r. znak (...) organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. ustalił, iż odwołujący D. Ł. jako osoba prowadząca działalność gospodarczą podlega ubezpieczeniu społecznemu z tytułu tej działalności od dnia 01.03.2013 r. według ustawodawstwa polskiego.
Od powyższej decyzji odwołanie złożył D. Ł., domagając się ustalenia, iż od dnia 01.03.2013 r. nie podlega ubezpieczeniu społecznemu z tytułu działalności gospodarczej według prawa polskiego wobec podlegania ubezpieczeniu społecznemu z tytułu zatrudnienia na Słowacji.
Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.
Sąd ustalił i zważył co następuje.
Odwołujący zamieszkuje w Polsce. Od 2010 r. odwołujący prowadzi działalność gospodarczą w Polsce. Jest to działalność prowadzona jednoosobowo, w oparciu o wpis do ewidencji działalności gospodarczej i polega na prowadzeniu sklepu z częściami motoryzacyjnymi. Odwołujący rozlicza się w oparciu o książkę rozchodów i przychodów. Roczny przychód wynosi około26000 zł.
(dowód: zeznania odwołującego)
W dniu 14.10.2013 r. odwołujący wniósł o ustalenie właściwego ustawodawstwa. Organ rentowy poinformował odwołującego, iż od 01.03.2013 r. podlega ustawodawstwu słowackiemu. Organ rentowy prowadził postępowanie w kwestii ustawodawstwa właściwego. Od ustalonego ustawodawstwa zastrzeżenia wniosła instytucja słowacka Socjalna Poistovna w B.. Pismem z dnia 11.12.2013 r. instytucja ubezpieczeniowa Republiki Słowackiej poinformowała, iż nie może przyjąć stosowania przepisów Republiki Słowackiej, bowiem firma z którą odwołujący podpisał umowę o pracę (...)jest firma „ papierową „ i na terenie Republiki Słowackiej nie wykonuje żadnych realnych czynności. Stanowisko powyższe wynikało z faktu, iż w oparciu o sporządzoną umowę o pracę odwołujący miał roznosić ulotki w B. B., co wiązało się z zarobkiem odpowiadającym około 20-27 euro miesięcznie.
W związku z tym organ rentowy polski pismem z dnia 15.01.2014 r. anulował ustalenie ustawodawstwa słowackiego i określił ustawodawstwo polskie. Słowacka instytucja ubezpieczeniowa w ciągu 2 miesięcy nie wyraziła sprzeciwu przeciwko powyższemu ustaleniu.
(dowód: akta postępowania organu rentowego)
Odwołujący przedstawił organowi rentowemu umowę o pracę z dnia 27.02.2013 r. zawartą z (...)w B. B.. Odwołujący nie potrafi podać pełnej nazwy firmy. Jest to, według niego firma reklamowa. Odwołujący nie potrafi podać miejsca gdzie firma się znajduje. Nie zna nazwisk jej właścicieli czy przedstawiciela. Praca odwołującego miała polegać na roznoszeniu ulotek. Ulotki dostarczane były przez przedstawiciela firmy, zapłata odbywała się po wykonaniu pracy na miejscu. Wynagrodzenie miało wynosić 2,24 euro za godzinę, czyli około 20-27 euro miesięcznie. Odwołujący miał roznosić ulotki raz miesiącu około 9 godzin. Dojazd do B. B. kosztował odwołującego około 100 zł w jedną stronę. Odwołujący nie ma rachunków co do kosztów paliwa i ewentualnie hotelu w tym mieście. Odwołujący nie zna firm, których ulotki miał roznosić, nie zetknął się także z osobami, których firmy miał reklamować. Odwołujący przedstawił pismo, z którego wynika, iż był w B. B. w dniach ; 29.03.2013 r., 26.04.2013 r., 31.05.2013 r., 28.06.2013 r., 27.07.2013 r., 30.08.2013 r., 27.09.2013 r., nadto pokwitowanie pobrania kwot rzędu 26-28 euro w poszczególnych miesiącach, a także dowód zgłoszenia do ubezpieczenia słowackiego.
(dowód: zeznania odwołującego, umowa o pracę, zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego, wykaz dni pobytu w Republice Słowackiej, pokwitowania pobrania kwot w poszczególnych miesiącach)
Sąd nie wezwał do udziału w sprawie pracodawcy odwołującego, uznając iż poprzez określenie na szczeblu instytucji ubezpieczeniowych polskiej i słowackiej właściwego ustawodawstwa, przesądzona została kwestia podlegania przez odwołującego ubezpieczeniu polskiemu i nie zachodziła potrzeba podważania umowy o pracę zawartej przez odwołującego z pracodawcą, który nazywa siebie pracodawcą słowackim - tylko w takiej sytuacji pracodawca byłby zainteresowanym w sprawie. W sytuacji uznania przez instytucję słowacką, iż odwołującej nie będzie wydany formularz A1 i nie będzie podlegał ubezpieczeniu słowackiemu, to w Republice Słowackiej należało kwestionować decyzję słowackiej instytucji ubezpieczeniowej co do nie uznania iż umowa o pracę stanowi tytuł ubezpieczenia słowackiego. Do chwili orzekania w niniejszej sprawie, słowacka instytucja ubezpieczeniowa nie zmieniła stanowiska co do tego, iż odwołujący nie podlega ubezpieczeniu słowackiemu.
W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych regulacja unijna dotyczy jedynie koordynacji systemów ubezpieczeń społecznych państw członków. Prawo pierwotne w tym zakresie stanowi art. 42 Traktatu WE oraz przepisy art. 39,43 i 44 tegoż Traktatu. W myśl powołanego przepisu art. 42 Rada, stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251, przyjmuje w dziedzinie zabezpieczenia społecznego środki niezbędne do ustanowienia swobodnego przepływu pracowników: w tym celu Rada ustanawia system umożliwiający pracownikom migrującym oraz uprawnionym osobom od nich zależnym:
1. zaliczanie wszystkich okresów uwzględnianych w prawie poszczególnych państw w celu nabycia i zachowania praw do świadczenia oraz naliczania tych świadczeń,
2. wypłatę świadczeń osobom mającym miejsce zamieszkania na terytorium państw członkowskich.
Wymieniony przepis Traktatu wskazuje jedynie na konieczność zaliczania wszystkich okresów uwzględnianych w prawie poszczególnych państw w celu nabycia i zachowania uprawnień do świadczeń oraz naliczania ich wysokości oraz zagwarantowanie wypłaty tych świadczeń osobom mającym miejsce zamieszkania na terenie wspólnoty. Przepis traktatu uwzględnia więc odmienności systemów zabezpieczenia poszczególnych Państw i nie ingeruje w warunki do przyznania konkretnych świadczeń w poszczególnych państwach. Regulacje wspólnotowe wprowadzają reguły kolizyjne określające, ustawodawstwo którego Państwa członkowskiego będzie miało zastosowanie do zainteresowanego. Reguły koordynacji nie pozbawiają władz krajowych kompetencji do określania rodzaju świadczeń przysługujących na podstawie prawa wewnętrznego ani warunków ich przyznawania. Unia Europejska nie harmonizuje krajowych systemów zabezpieczenia społecznego.
Prawo wtórne w tym zakresie stanowi Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 883/2004 z dnia 29.04.2004 r. o koordynacji systemów ubezpieczeń społecznych (Dz. Urz. UE L 166/1), Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 987/2009 z dnia 16.09.2009 r. w sprawie wykonania Rozporządzenia Nr 883/2004 (Dz. Urz. UE L 284/1) oraz Dyrektywa 98/49 z dnia 29.06.1998 r., dotycząca zachowania dodatkowych uprawnień emerytalnych pracowników oraz osób prowadzących działalność na własny rachunek przemieszczających się w ramach Wspólnoty.
Co do odwołującego w zakresie warunków podlegania ubezpieczeniu społecznemu znajduje zastosowanie prawo polskie. Instytucje ubezpieczeniowe dokonały w tym zakresie właściwych ustaleń.
Zgodnie z art. 13 ust 3 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 883/2004 z dnia 29.04.2004 r. o koordynacji systemów ubezpieczeń społecznych osoba, która normalnie wykonuje pracę najemną i pracę na własny rachunek w różnych Państwach Członkowskich podlega ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, w którym wykonuje pracę najemną. W sytuacji, gdy zdarza się taki stan faktyczny, należy odwołać się do przepisów Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 987/2009 z dnia 16.09.2009 r. w sprawie wykonania Rozporządzenia Nr 883/2004. Zgodnie z art. 16 powyższego rozporządzenia instytucje ubezpieczeniowe państw zainteresowanych ustalają właściwe ustawodawstwo dla danej osoby. Co do odwołującego słowacka instytucja ubezpieczeniowa określiła iż w sprawie odwołującego nie jest właściwe prawo słowackie, a jest właściwe polskie ustawodawstwo ubezpieczeniowe. W takiej sytuacji do czasu zmiany uzgodnień w tym zakresie między instytucjami ubezpieczeniowymi, właściwe dla sytuacji odwołującego jest prawo polskie.
Zgodnie z art. 6 ust 5 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. poz. 205 poz. 1585) osoba prowadząca działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu z tego tytułu.
Odwołujący jako osoba prowadząca działalność gospodarczą w Polsce i nie objęta ubezpieczeniem społecznym z tytułu pracy najemnej w Republice Słowackiej, co przesądziła słowacka instytucja ubezpieczeniowa, także od dnia 01.03.2013 r. podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego w Polsce.
Okoliczność, iż odwołujący kwestionuje decyzję instytucji ubezpieczeniowej Republiki Słowackiej, nie stoi na przeszkodzie orzekaniu w niniejszej sprawie, gdyż zmiana stanowisko przez tę instytucję, doprowadzi do zmiany stanu faktycznego i pozwoli uregulować status odwołującego przez organ rentowy odmiennie.
Z uwagi na powyższe odwołanie jako bezzasadne podlegało oddaleniu w myśl art. 477 14 § 1 k.p.c.