UZASADNIENIE

Powód T. Ł. wniósł o zasądzenie od pozwanego R. C. kwoty 11.000 złotych tytułem naprawienia szkody wynikłej z niewykonania przez pozwanego umowy najmu lokalu mieszkalnego oraz o zasądzenie zwrotu kosztów procesu. Uzasadniając żądanie podał, że w dniu 13 czerwca 2011 roku strony zawarły umowę najmu lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (...). Umowa została zawarta na czas określony - do dnia 30 czerwca 2012 roku. Pozwany uiścił powodowi kwotę 500 złotych tytułem czynszu za czerwiec 2011 roku oraz 1.000 złotych tytułem kaucji na zabezpieczenie umowy. Na początku lipca 2011 roku pozwany opuścił wskazany lokal, zaprzestając regulowania czynszu i pozostałych opłat eksploatacyjnych. Pozwany poinformował powoda, że wyjeżdża do pracy za granicę. Powód wskazał, iż domaga się odszkodowania w kwocie 11.000 złotych w związku z niewykonaniem zobowiązania na podstawie art. 471 k.c. albowiem rozwiązanie umowy nastąpiło z winy pozwanego.

Zarządzeniem z dnia 30 listopada 2012 roku ustanowiono kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego. Kurator w odpowiedzi na pozew domagał się oddalenia powództwa w całości. Podniósł, że powód nie wyraził sprzeciwu wobec wcześniejszego rozwiązania umowy, a ponadto, iż rozwiązanie umowy nastąpiło bez winy pozwanego, który niespodziewanie dostał pracę za granicą.

Wyrokiem z dnia 29 maja 2013 roku w sprawie o sygn. akt I C 1252/11 Sąd Rejonowy
w Gliwicach zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 11.000 złotych oraz kwotę 2.967 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu. Przyznał kuratorowi - adw. K. T. wynagrodzenie w kwocie 200,00 złotych za pełnienie funkcji kuratora dla nieznanego
z miejsca pobytu R. C., a także nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 200,00 złotych tytułem zwrotu wynagrodzenia kuratora.

Powyższe rozstrzygnięcia zostały oparte na ustaleniach szczegółowo przedstawionych
w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Z ustaleń tych wynika, że T. Ł. zawarł w dniu 3 czerwca 2011 roku z R. C. umowę najmu lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (...). Umowa została zawarta na czas określony, do dnia 30 czerwca 2012roku. Wysokość czynszu ustalono na kwotę 1.000 złotych miesięcznie. Pozwany miał również uiszczać miesięczne opłaty za media, a także uiścić jednorazową kaucję w wysokości 1.000 złotych. Dnia 7 lipca 2011 roku R. C. poinformował powoda, że wyjeżdża do pracy za granicę. Strony ustaliły, że spotkają się w celu rozliczenia należności wynikjących z umowy najmu. Kiedy doszło do spotkania pozwany powiedział powodowi, że nie ma pieniędzy, zabrał swoje rzeczy i zwrócił klucz od mieszkania. Od tej pory nie kontaktował się z powodem. Pismem z dnia 18 lipca 2011 roku powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 11.500 złotych. Wezwanie okazało się bezskuteczne. Sąd Rejonowy ustalił, że mieszkanie było puste przez 2 lata, gdyż powodowi nie udało się go wynająć. T. Ł. zamieszczał ogłoszenia w prasie, zgłosił się do agencji pośrednictwa, ale bez efektów.

Opisany wyżej stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o zeznania powoda oraz dowody z dokumentów w postaci umowy najmu, wezwania do zapłaty oraz treści maila.

Rozważając podstawę prawną wyroku w odniesieniu do ustalonego stanu faktycznego, Sąd Rejonowy doszedł do przekonania, że podstawę powództwa stanowi art. 471 k.c. na podstawie którego można domagać się naprawienia szkody wynikłej z naruszenia zobowiązania, którego źródłem jest m. in. umowa zobowiązaniowa. Zatem kluczowe znaczenie – w ocenie Sądu pierwszej instancji - miało wykazanie, że strony rzeczywiście związane były stosunkiem umownym. Sąd Rejonowy zważył, że T. Ł. i R. C. byli związani umową

najmu, która nie została rozwiązana. Powód zatem mógł żądać od pozwanego zapłaty umówionego czynszu w terminach wymagalności niezależnie od tego, czy pozwany korzystał z lokalu. Niedopełnienie przez pozwanego obowiązku zapłaty czynszu powodowi za cały czas trwania umowy jest niewykonaniem zobowiązania, z którego zgodnie z art. 471 k.c. wynika obowiązek naprawienia szkody. Szkodę tę stanowią korzyści utracone przez powoda (lucrum cessans), to jest korzyści które powód uzyskałby, gdyby umowa była należycie wykonywana przez pozwanego (art. 361 § 2 k.c.). Wysokość odszkodowania należnego powodowi stanowi suma czynszu, do zapłaty którego zobowiązany był pozwany w okresie do dnia wygaśnięcia umowy czyli do 30 czerwca 2012 roku. tj. kwota 12.000 złotych pomniejszona o uiszczoną kaucję w wysokości 1.000 złotych Tak ustalone odszkodowanie powinno ulec pomniejszeniu o odniesione przez powoda korzyści, których jednakże nie odniósł z powodu braku chętnych do wynajęcia lokalu. Sąd Rejonowy wskazał, że ciężar udowodnienia okoliczności, które mogły wpłynąć na zmniejszenie odszkodowania należnego powodowi, spoczywał na pozwanym zgodnie z art. 6 k.c. O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł w oparciu o art. 98 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wniósł kurator nieznanego z miejsca pobytu pozwanego zaskarżając go w całości. Wyrokowi temu zarzucił:

-naruszenie przepisów postępowania, a to art. 233 k.p.c. poprzez dowolną ocenę zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności w zakresie uznania, iż powód nie odniósł żadnych korzyści z lokalu z powodu braku chętnych do jego wynajęcia;

-błąd w ustaleniach faktycznych poprzez przyjęcie, iż między stronami postępowania nie doszło do rozwiązania umowy najmu i powód mógł żądać umówionego czynszu
w terminach wymagalności niezależnie od tego, czy pozwany korzystał z lokalu, podczas gdy z okoliczności sprawy wynika jednoznacznie, iż strony spotkały się i pozwany oddał powodowi klucze, co dowodzi, że strony porozumiały się celem wcześniejszego zakończenia stosunku prawnego.

W oparciu o powyższe zarzuty apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Gliwicach do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się zasadna.

Dokonując własnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd pierwszej instancji są nieprawidłowe w zakresie okoliczności mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Wymagają przede wszystkim uzupełnienia o zapis zawarty w § 12 łączącej strony umowy, zgodnie z którym „umowę uważa się za rozwiązaną ze skutkiem natychmiastowym, jeżeli najemca będzie używał lokalu niezgodnie z jego przeznaczeniem, będzie podnajmował lokal osobom trzecim lub jeżeli którakolwiek ze stron nie spełni w terminie zobowiązań wynikających z niniejszej umowy czy ustawie o najmie lokalu oraz kodeksu cywilnego”.

Ponadto należało uznać, o czym szczegółowo w dalszej części uzasadnienia, że brak jest dostatecznych dowodów do przyjęcia, że powodowi nie udało się ponownie wynająć mieszkania.
W pozostałym zakresie ustalenia faktyczne stanowiące podstawę zaskarżonego wyroku są prawidłowe i znajdują oparcie w zgromadzonym materiale dowodowym, który w zakresie tychże ustaleń jest logiczny i spójny. Z tych względów Sąd Okręgowy aprobuje je w całości i przyjmuje jako własne.

Z tych niekompletnych i błędnych ustaleń faktycznych Sąd Rejonowy wyprowadził nieprawidłowe wnioski w zakresie oceny zasadności dochodzonego roszczenia. Na wstępie

zaznaczyć należy, iż stanowisko strony powodowej co do podstawy faktycznej dochodzonego roszczenia było w toku procesu labilne i niekonsekwentne. W żądaniu pozwu powód określił, iż domaga się zasądzenia kwoty 11.000 złotych tytułem naprawienia szkody wynikłej z „przedwczesnego rozwiązania przez pozwanego umowy najmu”.

W dalszym toku postępowania podnosił natomiast, że umowa nie została rozwiązana i domaga się jej wykonania tj. zapłaty czynszu za cały czas trwania stosunku najmu.

Sąd Rejonowy przyjął w swych rozważaniach w sposób arbitralny, że strony łączył w całym okresie od 3 czerwca 2011 roku do 30 czerwca 2012 roku stosunek umowny, nie czyniąc w tym zakresie żadnych ustaleń, a jedynie podzielając twierdzenia powoda. Jak jednak wynika z ustaleń faktycznych w sprawie, po ich uzupełnieniu przez Sąd odwoławczy, zgodnie
z postanowieniem umowy stron należało ją uznać za rozwiązaną z chwilą nieuiszczenia w terminie czynszu i opłat za media za lipiec 2011 roku.

W tym miejscu przesądzić należy, że postanowienie opisanego 12 umowy, gdyby pojmować je jako prawo wynajmującego uznać należało za sprzeczne z uregulowaniem zawartym w art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 roku, nr 31, poz. 266) i jako takie nieważne. Może ono być jednak rozumiane też jako zastrzeżone na korzyść najemcy i w tym zakresie nie sprzeciwia się prawu. W okolicznościach rozpoznawanej sprawy należało zatem przyjąć je za ważne, skoro wynikają z niego korzystne dla najemcy skutki. Nadmienić przy tym należy, że korzystając z niego pozwany nie nadużył swego prawa, skoro konieczność opuszczenia lokalu wynikła z przyczyn od niego niezależnych (skierowanie przez pracodawcę do pracy za granicę), a nieuiszczona należność z tytułu czynszu za lipiec 2011 znajdowała pokrycie
w uiszczonej przez pozwanego kaucji zabezpieczającej.

W takim stanie faktycznym powodowi przysługiwało jedynie roszczenie o naprawienie szkody
z tytułu niewykonania umowy(art. 471 kc). Skoro żądanie takie zawarł w pozwie i w sposób jednoznaczny nigdy go nie zmienił, do tego żądania należało się odnieść przy orzekaniu.

Sam fakt hipotetycznej możliwości zaistnienia szkody po stronie powoda nie jest wystarczający do uznania jego roszczenia za uzasadnione. Obowiązkiem powoda było dowiedzenie swych racji (art.6 kc) poprzez zaoferowanie materiału dowodowego.

Oczywistym jest, iż utracone korzyści, a w takim zakresie - jak wynika to z twierdzeń powoda- dochodził on naprawienia szkody, zawsze mają charakter hipotetyczny.

Zarówno utrata zysku, jak i jego wysokość, muszą zostać w procesie udowodnione, a ciężar dowodu w myśl art. 6 k.c. w zw. z art. 471 k.c., leży po stronie domagającej się tego rodzaju odszkodowania. Szkoda taka musi być przez osobę poszkodowaną wykazana z tak dużym prawdopodobieństwem, że uzasadnia ono w świetle doświadczenia życiowego przyjęcie, że rzeczywiście wystąpiła, przy czym nie można uznać za udowodnienie samego powołania faktu przez stronę. Nadmienić przy tym należy, że powód jako wierzyciel miał obowiązek podjęcia działań dla uniknięcia szkody lub jej zminimalizowania ( art. 354§2kc, 362kc).

Powód po opuszczeniu mieszkania przez pozwanego miał w swym posiadaniu pusty lokal mieszkalny położony w centrum G.. Skoro zaś umowa już stron nie wiązała, to mógł swobodnie tym lokalem dysponować, w tym go wynająć. Winien był zatem podjąć starania ukierunkowane na wynajęcie lokalu.

Powód nie wykazał w niniejszej sprawie, aby takie działania podjął. Strona powodowa nie wykazała zaistnienia szkody, a w konsekwencji również jej wysokości. Nie przedstawiła bowiem dowodów na okoliczność, iż po rozwiązaniu umowy najmu z pozwanym, nie mogła ponownie wynająć mieszkania. Zeznania powoda o czynionych staraniach w tym zakresie nie są wystarczające do uznania tej okoliczności za wykazaną. Są one przy tym niewiarygodne zważywszy, że powód z żądaniem zapłaty odszkodowania w wysokości 11.000 zł, czyli

równowartości czynszu za 11 miesięcy wystąpił po upływie niespełna 3 miesięcy od rozwiązania umowy. Zatem w dacie wystąpienia z pozwem okoliczność, czy lokal zostanie wynajęty czy też pozostanie pusty przez cały okres objęty pierwotną umową z powodem była jeszcze okolicznością przyszłą.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i powództwo oddalił. Sąd Okręgowy zmienił również zaskarżony wyrok, orzekając o wynagrodzeniu kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego w oparciu o § 3 ust.1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 sierpnia 1982 roku w sprawie stawek, warunków przyznawania i wypłaty ryczałtu przysługującego sędziom i pracownikom sądowym za dokonanie oględzin oraz stawek należności kuratorów (Dz. U. z 1982 roku, nr 27, poz. 197)zw. z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 roku, poz. 461) i art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005roku o kosztach w sprawach cywilnych( t. jedn. Dz. U. 2010r. nr 90 poz. 594 ze zm.). Wziął pod uwagę przy tej zmianie nakład pracy kuratora, rodzaj niniejszej sprawy oraz okoliczność, że jest on adwokatem. Doliczając do minimalnej kwoty wynagrodzenia
z powołanego przepisu podatek VAT, wziął pod uwagę treść poglądu wyrażonego w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2009r., sygn. V CNP 1/09, który podzielił.

O kosztach postępowania w instancji odwoławczej Sąd Okręgowy orzekł w oparciu o art. art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach w sprawach cywilnych oraz § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 listopada 2013 roku w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia
i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz. U. z dnia 9 grudnia 2013 roku, poz. 1476) w zw. z § 6 pkt 5 i § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 roku, poz. 461), do kosztów pobranych od pozwanego jako przegrywającego w tej sprawie zaliczył też opłatę od apelacji (550zł), od uiszczenia której kurator pozwanego był ustawowo zwolniony.. Jednocześnie przyznał ze środków Skarbu Państwa wynagrodzenie kuratorowi w wysokości wynikającej z przytoczonych przepisów.

SSO Gabriela Sobczyk SSO Krystyna Hadryś SSO Aleksandra Janas

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE