UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 maja 2013 r. znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił J. W. prawa do emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że wnioskodawca nie spełnia warunków niezbędnych do przyznania na jego rzecz prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym określonych w art. 184 ust. 1 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, bowiem na dzień 1 stycznia 1999 r. nie wykazał żadnego okresu pracy, o której mowa w § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Do stażu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie uwzględnił okresu zatrudnienia J. W.od 1 maja 1979 r. do 30 listopada 1993 r., od 6 października 1997 r. do 20 maja 1998 r. oraz od 1 października 1998 r. do 31 grudnia 1998 r. w Liceum (...) w Z., gdyż placówka edukacyjna nie jest zakładem przemysłowym, w którym wykonywane się prace wskazane w wykazie A, dział XIV, pkt 1 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył J. W.domagając się uwzględnienia do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu jego zatrudnienia od 1 maja 1979 r. do 30 listopada 1993 r., od 6 października 1997 r. do 20 maja 1998 r. oraz od 1 października 1998 r. do 31 grudnia 1998 r. w Liceum(...) w Z.. Przyznał, że we wskazanych okresach wykonywał prace konserwatorskie, ale odbywało się to poza etatem palacza, w ramach którego obsługiwał kotły przemysłowe.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. W., urodzony w dniu (...), na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił 26 lat, 11 miesięcy i 7 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

/okoliczność bezsporna/

W okresie od 1 maja 1979 r. do 30 listopada 1993 r. (14 lat i 7 miesięcy) J. W.był zatrudniony w Liceum (...) w Z. (poprzednio (...) Zespół (...) Szkół w Z.).

W spornym okresie wnioskodawca wykonywał obowiązki związane z obsługą trzech kotłów służących do ogrzewania wody oraz pomieszczeń mieszczących się na terenie placówki, a w tym czyścił piece i zasypywał je węglem oraz koksem. Prace te J. W.wykonywał zarówno w sezonie, jak i poza sezonem grzewczym.

W sezonie grzewczym (od 1 października do 31 marca) kotły zapewniały ogrzewanie budynku, w którym mieściła się Szkoła (...) Nr(...) w Z., Liceum (...) w Z., internat oraz kuchnia, a przez to w tym okresie do obsługi kotłów zatrudniano - oprócz wnioskodawcy - pracowników sezonowych. Poza sezonem grzewczym, a w tym również w czasie wakacji szkolnych, gdy w placówce organizowano obozy sportowe i kolonie, ubezpieczony obsługiwał piece wyłącznie w celu ogrzewania wody. Obowiązki te łączył z pracą konserwatora, którą wykonywał na terenie liceum oraz w kotłowni (naprawa sprzętu szkolnego, armatury).

Z dniem 1 września 1987 r. J. W.został dodatkowo zatrudniony jako konserwator w Internacie(...) w Z. - na ½ etatu. Okresowo, na podstawie umowy-zlecenia, wnioskodawca wykonywał również prace konserwatorskie w Szkole (...) Nr (...) w Z..

W dniu 17 listopada 1982 r. J. W.ukończył kurs palacza kotłowego w zakresie kotłów centralnego ogrzewania.

dowód : - wyjaśnienia wnioskodawcy: e-protokół z dnia 28.10.2013r.: 00:25:09-00:41:53;

- zeznania świadka A. M.: e-protokół z dnia 28.10.2013r.: 00:04:36-00:16:12;

- zeznania świadka E. W.: e-protokół z dnia 28.10.2013r.: 00:16:26-00:25:09;

- zeznania świadka B. M.: e-protokół z dnia 16.04.2014r.: 00:01:44-00:20:15;

- zeznania świadkaL. C.: e-protokół z dnia 18.06.2014r..: 00:02:27-00:13:39;

- zeznania świadka I. G.: e-protokół z dnia 18.06.2014r.: 00:13:39-00:22:38;

- świadectwo ukończenia kursu, k. 5;

- akta osobowe: umowa o pracę z dnia 01.09.1987r.;umowa o pracę z dnia 01.05.1979r.; umowa-zlecenie z dnia 17.09.1987r.; aneks do umowy zlecenia z dnia 30.12.1987r.

- akta ZUS: świadectwo pracy z dnia 25.03.2013r., k. 14.

W okresie od 6 października 1997 r. do 20 maja 1998 r. (2 miesiące i 26 dni) oraz od 1 października 1998 r. do 31 grudnia 1998 r. (3 miesiące) J. W.był zatrudniony Liceum (...) w Z. w pełnym wymiarze czasu pracy jako palacz c.o. Do obowiązków wnioskodawcy należała obsługa kotła służącego do ogrzewania wody oraz pomieszczeń Klubu (...), Biblioteki (...) i Poradni (...), podlegających administracyjnie pod Liceum (...) w Z..

dowód : - wyjaśnienia wnioskodawcy: e-protokół z dnia 28.10.2013r.: 00:25:09-00:41:53;

- zeznania świadka A. M.: e-protokół z dnia 28.10.2013r.: 00:04:36-00:16:12;

- zeznania świadka B. M.: e-protokół z dnia 16.04.2014r.: 00:01:44-00:20:15;

- zeznania świadkaL. C.: e-protokół z dnia 18.06.2014r..: 00:02:27-00:13:39;

- zeznania świadka I. G.: e-protokół z dnia 18.06.2014r.: 00:13:39-00:22:38;

- akta ZUS: świadectwo pracy z dnia 05.05.2000r., k. 17.

W dniu 19 kwietnia 2013 r. J. W.złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

/okoliczność bezsporna/

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie J. W.nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 j.t.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 wskazanej ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, tj. 25 lat dla mężczyzn. Emerytura, o której mowa, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie zaś z dyspozycją art. 32 ust. 1 ustawy emerytalnej, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1.

Wiek emerytalny, o którym mowa we wskazanym artykule, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.). Z dyspozycji § 4 ust. 1 tego rozporządzenia wynika, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn, ma okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Przy czym, zgodnie z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy, o których mowa powyżej, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Zgodnie z § 22 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń istnieje możliwość udowodnienia zeznaniami świadków okresu składkowego, od którego zależy prawo lub wysokość świadczenia w przypadku braku odmiennych regulacji ustawowych w tym przedmiecie. Dowód ten dopuszcza się pod warunkiem złożenia przez zainteresowanego oświadczenia w formie pisemnej lub ustnej do protokołu, że nie może on przedłożyć odpowiedniego dokumentu potwierdzającego ten okres.

Na gruncie niniejszej sprawy bezspornym było, że J. W.osiągnął wiek emerytalny, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, zaś na dzień 1 stycznia 1999 r. wykazał 26 lata, 11 miesięcy i 7 dni stażu ubezpieczeniowego, o którym mowa w art. 27 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej.

Kwestią sporną pomiędzy stronami niniejszego postępowania było natomiast ustalenie, czy wnioskodawca spełniał pozostałe warunki niezbędne do nabycia prawa do emerytury. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wywodził bowiem, iż na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony nie wykazał żadnego okresu pracy, o której mowa w § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. J. W.argumentował natomiast, iż decyzja organu rentowego jest niezgodna ze stanem faktycznym, bowiem prace w warunkach szczególnych w wymiarze umożliwiającym mu nabycie prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym wykonywał w okresie zatrudnienia w Liceum (...) w Z. od 1 maja 1979 r. do 30 listopada 1993 r., od 6 października 1997 r. do 20 maja 1998 r. oraz od 1 października 1998 r. do 31 grudnia 1998 r.

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego w sprawie Sąd ustalił, że uwzględnieniu do stażu pracy, o której mowa § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie podlegały okresy zatrudnienia J. W.przypadające od 1 kwietnia do 30 września (poza sezonem grzewczym) w latach 1979-1993.

Sąd miał na uwadze, że wnioskodawca legitymował się świadectwem pracy z dnia 25 marca 2013 r., z którego wynikało, iż w okresie od 1 maja 1979 r. do 30 listopada 1993 r., stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace wskazane w wykazie A, dział XIV, poz. 1, pkt 1 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (prace palaczy niezautomatyzowanych kotłów parowych lub pieców przemysłowych). Istotne jest jednak, że treść świadectwa pracy nie jest wiążąca w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych, albowiem nie jest to dokument urzędowy i nie tworzy żadnych praw podmiotowych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 1996 r., sygn. akt I PRN 40/96). Zawiera natomiast oświadczenie wiedzy i podane w nim informacje mogą być zwalczane wszelkimi dowodami (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 1996 r., sygn. akt I PRN 40/96).

Odnosząc się do powyższego należy wskazać, że przesłuchani w sprawie A. M., E. W., B. M. i L. C.zeznali, że w okresie zatrudnienia w Liceum (...) w Z. od 1 maja 1979 r. do 30 listopada 1993 r. J. W.wykonywał prace związane z obsługą trzech kotłów służących do ogrzewania wody oraz pomieszczeń mieszczących się na terenie placówki - czyścił piece i zasypywał je węglem oraz koksem, a więc wykonywał prace wymienione w wykazie A, dział XIV, poz. 1 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (prace palaczy niezautomatyzowanych kotłów parowych lub pieców przemysłowych). Z zeznań wymienionych świadków wynikało ponadto, że prace palacza kotłów wnioskodawca wykonywał zarówno w sezonie, jak i poza sezonem grzewczym. W okresie zimowym kotły zapewniały bowiem ogrzewanie pomieszczeń, a w pozostałej części roku służyły również do podgrzewania wody na potrzeby szkoły podstawowej, liceum, internatu oraz kuchni.

Istotne jest jednak, że tylko okresy wykonywania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy kreują i wypełniają weryfikowalne kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Taki sam warunek odnosi się do wymagania stałego wykonywania takich prac, co oznacza, że krótsze dobowo (nie w pełnym wymiarze obowiązującego czasu pracy na danym stanowisku), a nie stałe świadczenie pracy wyklucza dopuszczalność uznania pracy za świadczoną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia.

Tymczasem Sąd nie dał wiary zeznaniom J. W.w zakresie, w jakim twierdził, że w latach 1979-1993 prace palacza kotłów wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy nie tylko w sezonie, ale i poza sezonem grzewczym. Powyższe pozostawało w sprzeczności z zeznaniami E. W. i A. M., którzy podali, że każdego roku, w okresie przypadającym poza sezonem grzewczym wnioskodawca łączył obowiązki palacza z obowiązkami konserwatora. Co więcej, był on jedynym pracownikiem zatrudnionym w tym okresie w Liceum (...) w Z. przy pracach renowacyjnych i naprawczych, które nie miały charakteru ubocznego względem czynności związanych z obsług a kotłów - lecz były im równoważne. Tym samym nie było podstaw, aby okresy zatrudnienia J. W.przypadające od 1 kwietnia do 30 września w latach 1979-1993 zaliczać do okresu uprawniającego do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012 r., sygn. akt II UK 233/11).

Powyższe stanowisko jest tym bardziej uzasadnione jeśli uwzględnić fakt, że w sezonie grzewczym praca kotłów zapewniała nie tylko ogrzewanie wody, ale również ogrzewanie budynku, w którym mieściła się Szkoła (...) Nr(...) w Z., Liceum (...) w Z., internat oraz kuchnia. Poza sezonem grzewczym utrzymywano zaś tyko pracę tych kotłów, które służyły do ogrzewania wody. Z powyższego wynika, że w okresach przypadających od 1 kwietnia do 30 września w latach 1979-1993 nie istniała potrzeba zatrudnienia wnioskodawcy do pracy w kotłowni w pełnym wymiarze czasu pracy.

Rozstrzygając spór, jaki zaistniał na gruncie niniejszej sprawy nie można pominąć i tej okoliczności, że dokumentacja dotycząca wypadku przy pracy załączona przezJ. W.do akt sprawy odnosi się do zdarzenia, jakie miało miejsce w styczniu 1982 r. Nie może ona więc stanowić podstawy do ustalenia, że zarówno w sezonie, jak i poza sezonem grzewczym wnioskodawca wykonywał pracę palacza stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Co więcej, w aktach osobowych J. W.brak jakichkolwiek dowodów potwierdzających zatrudnienie na stanowisku palacza w pełnym wymiarze czasu pracy.

Niezależnie od powyższego należy zauważyć, że jakkolwiek zatrudnienie w Liceum (...) w Z. J. W.rozpoczął w dniu 1 maja 1979 r., to kurs palacza kotłowego w zakresie kotłów centralnego ogrzewania ukończył w dniu 17 listopada 1982 r. Zakładając więc hipotetycznie, że wnioskodawca wykonywał prace palacza w pełnym wymiarze czasu pracy zarówno w sezonie, jak i poza sezonem grzewczym, uwzględnieniu do pracy w warunkach szczególnych podlegałby wyłącznie okres przypadający od dnia następnego od ukończenia kursu uprawniającego do wykonywania pracy palacza, tj. od 18 listopada 1982 r. do 30 października 1993 r. w wymiarze zaledwie 10 lat, 11 miesięcy i 14 dni.

Odnosząc się do zatrudnienia J. W.w Liceum (...) w Z. od 6 października 1997 r. do 20 maja 1998 r., od 1 października 1998 r. do 31 grudnia 1998 r. oraz w sezonach grzewczych (sześć sezonów od 1 października do 31 marca oraz okres od 1 września 1993 r. do 30 października 1993 r.) przypadających w latach 1979-1993 (7 lat i 2 miesiące) należy wskazać, że niezależnie do możliwości zakwalifikowania tych okresów do stażu pracy w warunkach szczególnych, są one niewystarczające do przyznania na jego rzecz prawa do emerytury. Ich łączny wymiar wynosi bowiem 7 lat, 10 miesięcy i 26 dni.

W konsekwencji J. W.nie wykazał, że na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymuje się stażem pracy w wymiarze określonym w § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze

Powyższe zadecydowało o tym, że Sąd, na podstawie art. 477^{(
14)} § 1 k.p.c. oddalił odwołanie J. W.od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 8 maja 2013 r. znak (...).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE