UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Toruniu wyrokiem z dnia 26 marca 2014 r. zasądził od pozwanej (...) S. A. w G. na rzecz powoda S. M. 33.287 zł (trzydzieści trzy tysiące dwieście osiemdziesiąt siedem złotych) z ustawowymi odsetkami od 24 lutego 2013r. do dnia zapłaty i w pozostałej części powództwo S. M. oddalił(punkt I i II). Ponadto zasądził od pozwanej (...) S. A. w G. na rzecz powódki M. M. 10.617 zł (dziesięć tysięcy sześćset siedemnaście złotych) z ustawowymi odsetkami od 24 lutego 2013 r. do dnia zapłaty; umorzył postępowanie odnośnie żądania powódki M. M. zasądzenia kwoty 896,32 zł (osiemset dziewięćdziesiąt sześć złotych trzydzieści dwa grosze) z odsetkami i w pozostałej części powództwo M. M. oddalił (punkt III, IV i V). Nadto Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powodów 7.030,79 zł (siedem tysięcy trzydzieści złotych siedemdziesiąt dziewięć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu i nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – kasy Sądu Rejonowego w Toruniu 55 (pięćdziesiąt pięć) zł tytułem brakującej części opłaty od pozwu (punkt VI i VII).

Sąd Rejonowy przyjął, że pozwana jest zobowiązana do zapłaty odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości pozwanych, którego wysokość uzależniona jest od skali ingerencji w prawo własności powodów. Skutkiem posadowienia linii energetycznej nad działkami należącymi do powodów jest, w ocenie Sądu I instancji, znaczące ich ograniczenie w wykonywaniu przysługującego im prawa własności.

Z uwagi na fakt, iż powodowie są współwłaścicielami w częściach ułamkowych (po ½) działek (...) należne wynagrodzenie w wysokości 21.234 zł należało przyznać każdemu z nich, stosownie do ich udziału, tj. w ½ wysokości, po 10617 zł. Powód S. M. jest wyłącznym właścicielem działek (...) i (...), dlatego też łączna suma należnego mu odszkodowania wyniosła 33.287 zł.

Jeżeli chodzi o odsetki, to w ocenie Sądu I instancji pozwana winna była spełnić swoje świadczenie niezwłocznie po wezwaniu (art. 455 k.c.). Powodowie wezwali pozwaną do zapłaty pismem z dnia 25 listopada 2010 r. Wezwanie to obejmowało jednak nie tylko

wynagrodzenie za korzystanie z nieruchomości, ale też inne roszczenia, oszacowane przez rzeczoznawcę E. B.. Samo żądanie zapłaty wynagrodzenia odbiegało od roszczenia dochodzonego pozwem, tak pod względem czasu (dotyczyło innego okresu ), jak i przedmiotu (obejmowało również działkę (...)Dlatego też Sąd Rejonowy przyjął, że wezwanie do zapłaty kwoty dochodzonej pozwem nastąpiło dopiero poprzez doręczenie pozwanemu odpisu pozwu, co miało miejsce 23 stycznia 2013 r. Pozwana powinna zapłacić należność niezwłocznie, czyli bez zbędnej zwłoki. Uwzględniając charakter i zakres roszczeń, zgłoszonych przez powodów, należy przyjąć, iż zapłata winna nastąpić w terminie do 23 lutego 2013 r. Nie spełniając świadczenia w tym terminie pozwana popadła opóźnienie (art. 476 k.c.), co uzasadniało przyznanie powodom odsetek w wysokości ustawowej (art. 481 § 1 i 2 k.c.). Żądanie dotyczące okresu wcześniejszego podlegało oddaleniu albowiem na podstawie przedstawionego przez powodów materiału procesowego nie sposób ustalić, w jakiej części roszczenie stało się wymagalne na skutek wcześniejszego wezwania. W części, w której powódka cofnęła pozew, postępowanie podlegało umorzeniu (art. 355 § 1 k.p.c.).

O kosztach postanowiono po myśli art. 100 k.p.c. w zw. z art. 98 § 3 k.p.c., art. 99 k.p.c. i art. 109 § 2 k.p.c. Z uwagi na rozszerzenie powództwa o kwotę 1.088zł (k. 376) powstał obowiązek uiszczenia opłaty w kwocie 55 zł. Ponieważ powodowie jej nie uiścili, postanowiono jak w punkcie VII sentencji ( art. 130³§ 2 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c.).

Apelację od powyższego wyrku wywiedli powodowie M. M. i S. m. – reprezentowani przez fachowego pełnomocnika będącego radcą prawnym - zaskarżając wyrok w części, tj. w jego pkt I i III, zarzucając mu naruszenie prawa materialnego przez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, w tym obrazę przepisu art. 455 k.c. oraz art. 481 k.c. poprzez uznanie, że powodom M. M. i S. M. przysługują (od zasądzonych im należności głównych) odsetki ustawowe liczone od dnia 24 lutego 2013 r., a nie od terminu wskazanego przez (...) S.A. w bezskutecznym wezwaniu do zapłaty, dokonanym pismem z dnia 25 listopada 2010 r.

Wskazując na te zarzuty apelujący wniósł o zmianę pkt I i III wyroku w zakresie zasądzonych odsetek ustawowych, w ten sposób, aby odsetki zasądzone zostały od dnia 17 grudnia 2010 r. Dodatkowo apelujący wniósł o zasądzenie od pozwanej na rzecz powodów kosztów postępowania apelacyjnego w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pozwana (...) S.A. z siedzibą w G. wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od powodów na jej rzecz kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy, zważył co następuje:

Apelacja powodów zasługuje na uwzględnienie.

Tytułem wstępu wskazać należy, że przedmiotem sporu w sprawie było roszczenie pieniężne z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości powodów M. M. i S. M. przez pozwaną spółkę (...)S.A. z siedzibą w G. za okres 10 lat poprzedzających wniesienie pozwu. Powodowie wnieśli o zasądzenie tego wynagrodzenia wraz z odsetkami od dnia 25 listopada 2010 r. do dnia zapłaty.

Podkreślić trzeba, że Sąd Rejonowy przeprowadził dokładne i rzetelne postępowanie dowodowe, a na jego podstawie trafnie ustalił stan faktyczny. Sąd Okręgowy ustalenia te w pełni podziela i przyjmuje jako własne nie widząc potrzeby ich ponawiania.

Jednakże pomimo właściwie przeprowadzonego postępowania w ocenie Sądu Okręgowego słuszny jest zarzut apelujących, że doszło naruszenia prawa materialnego tj. niewłaściwe zastosowanie prawa materialnego art. 455 k.c. oraz 481 k.c.

Zgodnie z art. 455 k.c. jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Natomiast w myśl art. 481 § 1 i § 2 zdanie 1 k.c.. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe.

Sąd Okręgowy podziela przy tym pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia z dnia 20 sierpnia 2009 r. (II CSK 137/09, LEX nr 57803), że od chwili dokonanego przez powoda wezwania o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z gruntu w zakresie odpowiadającym treści służebności należy pozwanego uważać za osobę będącą w złej wierze (art. 224 § 2 k.c.), i dalej, że od tej chwili jest on zobowiązany do zapłacenia wynagrodzenia.

Biorąc pod uwagę powyższe należało uznać, że powodom należą się odsetki ustawowe od zasądzonego przez Sąd Rejonowy wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości od dnia 17 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty. W wezwaniu do zapłaty z dnia 25 listopada 2010 r. (k. 111) wskazany został termin płatności, który upłynął 16 grudnia 2010 r. Był to termin określony w sposób rozsądny, typowy w stosunkach tego rodzaju. Pozwana bez problemu mogła ustosunkować się w nim do żądania powodów. Stąd też ustawowe odsetki należą się od dnia 17 grudnia 2010 r., bo od tego dnia pozwana była już w opóźnieniu w zapłacie stosownego wynagrodzenia powodom. Błędnie zatem Sąd I instancji przyjął, że wezwanie do zapłaty kwoty dochodzonej pozwem nastąpiło dopiero poprzez doręczenie pozwanemu odpisu pozwu, co miało miejsce 23 stycznia 2013 r. (k.192 ). W ocenie Sądu Okręgowego wezwanie do zapłaty z dnia 25 listopada 2010 r. spełniało wymogi wynikające z art. 455 k.c. Obejmowało ono bowiem żądanie zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości dochodzone w niniejszym procesie. Bez znaczenia jest przy tym dla dochodzonego żądania to, że obejmowało ono również inne roszczenia oszacowane przez rzeczoznawcę E. B. (k.73 i następne). Trzeba przyjąć bowiem, że wezwanie do wykonania świadczenia nie wymaga zachowania szczególnej formy. Może zostać złożone w sposób wyraźny lub dorozumiany, można go dokonać ustnie lub pisemnie, w tym również w formie telefonicznej, telegraficznej czy też teleksowej. Zdaniem Sądu Okręgowego wystarczyło, że powodowie wyrazili w wezwaniu w sposób dostateczny swoją wolę, aby pozwana spełniła świadczenie w postaci zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Z treści wezwania w sposób zrozumiały wynikało ich żądanie (por. (wyrok SN z dnia 22 listopada 1972 r., III CRN 2/72, LEX nr 7184; Agnieszka Rzetecka-Gil, Komentarz do art.455 Kodeksu cywilnego, teza nr 14, SIP LEX Omega – stan prawny komentarza na dzień 19 września 2011 r.). Przyjąć należy przy tym argumentację, że wezwanie do zapłaty nie musi obejmować dokładnie takiej samej kwoty jaką strona dochodzi w pozwie, bowiem dokonywane jest ono jeszcze przed wszczęciem procesu i określa ono termin do wykonania zobowiązania. Dopiero po jego upływie strona wnosi pozew do Sądu i kwota ta może ulec zmianie, w szczególności ze względu na upływ czasu zwiększający kwotę dochodzonego roszczenia. Poza tym kwota zasądzonej przez Sąd należności może różnić się od żądanej przez stronę powodową i to samo przez się nie może niweczyć skuteczności wezwania do zapłaty. W przedmiotowej sprawie kwota zasądzona przez Sąd I instancji mieściła się w ramach kwoty wyrażonej wezwaniem – co do wszystkich przysądzonych powodom należności.

Z tych względów należało apelację powodów uznać za uzasadnioną w całości co skutkowało zmianą wyroku Sądu Rejonowego w punkcie I, II, III i V sentencji tylko o tyle, że odsetki ustawowe od kwot określonych w punktach I i III sentencji należało zasądzić od dnia 17 grudnia 2011 r. do dnia zapłaty.

Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. jak w punkcie 1 sentencji.

O kosztach procesu za drugą instancję Sąd Okręgowy orzekł w punkcie 2 sentencji w oparciu o art. 98 § 1 i3 oraz art. 99 k.p.c. zasądzając koszty procesu solidarnie na rzecz powodów od pozwanej, która przegrała sprawę również w II instancji w łącznej kwocie 1.825 zł.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE