Sygn. akt: II AKa 23/14
Dnia 4 września 2014 roku
Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:
|
Przewodniczący |
SSA Piotr Mirek |
|
Sędziowie |
SSA Iwona Hyła SSA Aleksander Sikora (spr.) |
|
Protokolant |
Magdalena Bauer |
przy udziale Prokuratora Prok. Apel. Tadeusza Trzęsimiecha
po rozpoznaniu w dniu 4 września 2014 roku sprawy
1. A. R. s. G. i B.
ur. (...) w C.
oskarżonego z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i w zw. z art. 12 k.k.
na skutek apelacji obrońcy
a nadto w trybie art. 435 k.p.k.
2. S. Ł. z domu Duda c. W. i H.
ur. (...) w B.
3. M. T. s. J. i B.
ur. (...) w B.
oskarżonych z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i w zw. z art. 12 k.k.
od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach
z dnia 19 września 2013 roku, sygn. akt. XVI K 13/13
uchyla zaskarżony wyrok odnośnie oskarżonych A. R., S. Ł. i M. T. i w tym zakresie sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w Katowicach do ponownego rozpoznania.
Sygn. akt II AKa 23/14
Wyrokiem z dnia 19 września 2013 roku, wydanym w trybie art. 335 kpk, w sprawie o sygnaturze akt XVI K 13/13, Sąd Okręgowy w Katowicach uznał oskarżonych S. Ł., A. R.i M. T.za winnych tego, że w okresie od maja 2011 roku do listopada 2011 roku w B.działając wspólnie i w porozumieniu oraz z innymi osobami, w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej za pomocą wprowadzenia w błąd co do faktu zatrudnienia w (...) sp. z o.o.z siedzibą w B.przy ul. (...)osób niepełnosprawnych, którym przysługuje dotacja na dofinansowanie wynagrodzenia za pracę, przedkładając potwierdzające nieprawdę dokumenty doprowadzili Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych z siedzibą w W., instytucję dysponującą środkami publicznymi do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości w łącznej wysokości 772.694,56 złotych, ustalając, że czynem tym wyczerpali znamiona przestępstwa z art. 286§1 k.k. w zw. z art. 294§1 k.k. i art. 297§1 k.k. w zw. z art. 11§2 k.k. i w zw. z art. 12 k.k. przy czym A. R.zarzucanego mu czynu dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności, będąc skazanym wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w B.z dnia 21 grudnia 2009 roku – sygn. (...), obejmującym wyrok Sądu Rejonowego w M.z dnia 20 czerwca 2002 roku – sygn. (...)za przestępstwo z art. 279§1 k.k., wyrok Sądu Rejonowego w B.z dnia 3 kwietnia 2003 roku – sygn. (...)za przestępstwo z art. 177§1 k.k. w zw. z art. 178 k.k. oraz wyrok Sądu Rejonowego w B.z dnia 16 kwietnia 2007 roku – sygn. (...)za przestępstwo z art. 282§1 k.k. na karę łączną trzech lat pozbawienia wolności, którą odbył w okresie od 18 marca 2008 roku do 18 marca 2010 roku.
Za popełnienie tego czynu, na mocy art. 294§1 k.k. przy zast. art. 11§3 k.k. i art. 33§1 i §2 k.k. Sąd Okręgowy wymierzył oskarżonym kary:
S. Ł. 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności;
M. T. 2 lat pozbawienia wolności i grzywnę w wysokości 300 stawek dziennych przy ustaleniu wysokości jednej stawki na kwotę 50 złotych;
A. R. 2 lat pozbawienia wolności i grzywnę w wysokości 100 stawek dziennych przy ustaleniu wysokości jednej stawki na kwotę 10 złotych;
Na mocy art. 69§1 i §2 k.k. i art. 70§1 pkt 1 k.k. warunkowo zawieszono wykonanie orzeczonych kar pozbawienia wolności wobec:
S. Ł. – na okres próby 3 lat
M. T. – na okres próby 4 lat
A. R. – na okres próby 5 lat
Na mocy art. 63§1 k.k. zaliczono na poczet orzeczonej kary grzywny okres rzeczywistego pozbawienia wolności przyjmując jeden dzień pozbawienia wolności równoważny dwóm dziennym stawkom grzywny i tak:
A. R. okres rzeczywistego pozbawienia wolności od 30 listopada 2011 r. do 21 grudnia 2011 r. uznając za wykonaną grzywnę do wysokości 44 stawek dziennych;
M. T. okres zatrzymania od dnia 7 grudnia 2011 r. do dnia 9 grudnia 2011 r. uznając za wykonaną grzywnę do wysokości 4 stawek dziennych;
Na mocy art. 72§2 k.k. Sąd nałożył obowiązek naprawienia szkody w części poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych z siedzibą w W. kwot:
wobec S. Ł. – 2.500 zł w terminie 2 lat i 6 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku;
wobec A. R. – 4.000 zł w terminie 3 lat od uprawomocnienia się wyroku;
wobec M. T. – 200.000 zł w terminie 3 lat od uprawomocnienia się wyroku.
Na mocy art. 230§2 k.p.k. orzeczono o zwrocie dowodów rzeczowych.
W oparciu o art. 624§1 k.p.k zasądzono na rzecz Skarbu Państwa od oskarżonych koszty postępowania w części w kwocie po 58 zł.
Wyrokiem tym objęci byli także prawomocnie już skazani B. B. (2) i M. W., których postępowanie odwoławcze nie dotyczyło.
Apelację od wyroku złożył wyłącznie obrońca oskarżonego A. R.. Zaskarżając wyrok w części dotyczącej tego oskarżonego, obrońca zarzucił orzeczeniu naruszenie prawa procesowego, to jest art. 335 kpk w zw. z art. 343 § 6 kpk, które miało wpływ na treść rozstrzygnięcia, poprzez zastosowanie powołanych przepisów w sytuacji, kiedy występują okoliczności budzące wątpliwości, co do popełnienia przestępstwa przez oskarżonego oraz wątpliwości, co do jego poczytalności w czasie popełnienia przestępstwa i w toku postępowania przygotowawczego, a także przed Sądem I instancji, skutkujące miedzy innymi brakiem zrozumienia przez oskarżonego instytucji skazania bez przeprowadzania rozprawy w trybie art. 335 kpk i brakiem woli oskarżonego do dobrowolnego poddania się skazaniu. Podnosząc ten zarzut, obrońca wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w K..
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Zaskarżony wyrok podlegał uchyleniu z przyczyn nie objętych zarzutami i wnioskami odwoławczymi i to w stosunku do oskarżonego A. R. w oparciu o dyspozycję art. 440 kpk, a nadto w stosunku do prawomocnie skazanych tym orzeczeniem S. Ł. i M. T. na podstawie art. 435 kpk.
Zaskarżony wyrok wydany został w trybie art. 335 kpk, a więc na posiedzeniu bez przeprowadzania rozprawy. Taki sposób procedowania wymagał, aby wszystkie elementy rozstrzygnięcia dotyczące winy, opisu czynu przypisanego i całości konsekwencji karnej objęte były porozumieniem prokuratora i poddającego się karze oskarżonego. W niniejszej sprawie oskarżony A. R., podobnie jak S. Ł. i M. T. w toku całego postępowania przygotowawczego stali pod zarzutem popełnienia przestępstwa z art. 286 § 1 kk i inne przy określeniu wartości mienia będącego przedmiotem przestępstwa na co najmniej 665.098,40 zł. W momencie deklarowania przez A. R., S. Ł. i M. T. woli poddania się karze i wydania przez Sąd wyroku bez przeprowadzenia rozprawy zarzucano im w dalszym ciągu popełnienie przestępstwa z art. 286 § 1 kk i inne przy wskazanej wyżej wartości mienia, będącego przedmiotem czynu. Z niewiadomych powodów, sporządzając akt oskarżenia prokurator, opisując czyn zarzucany A. R., S. Ł. i M. T. wskazał, iż doprowadzili oni pokrzywdzony podmiot do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości w łącznej wysokości 772.694,56 zł. Rozbieżność ta pozostała niezauważona na etapie wstępnej kontroli aktu oskarżenia, jak również w toku dwóch posiedzeń, jakie odbył Sąd Okręgowy w Katowicach przed wydaniem zaskarżonego wyroku. W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny uznał, iż wydając wyrok w trybie art. 335 kpk, objął nim Sąd I instancji opis czynu z wartością szkody, która nie była przedmiotem porozumienia pomiędzy prokuratorem, a podejrzanymi, a następnie oskarżonymi osobami. W efekcie należy stwierdzić, iż w odniesieniu do A. R., co do którego wniesiono apelację, utrzymanie wyroku w mocy byłoby rażąco niesprawiedliwie i stąd konieczność jego uchylenia niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów, jak wymaga tego dyspozycja art. 440 kpk. Przedstawione wyżej okoliczności odnoszące się do S. Ł. i M. T. stanowią tego rodzaju przesłankę, która podobnie jak w przypadku A. R. przemawia za tym, aby i w stosunku do tych osób, jako wcześniejszych współoskarżonych, wyrok uchylić na ich korzyść mimo, że nie wnieśli środków odwoławczych. Niewątpliwie przemawiają za takim rozstrzygnięciem te same względy, w postaci błędnego określenia w stosunku do wszystkich trzech współoskarżonych wartości przedmiotu przestępstwa.
Ustosunkowując się zaś do zarzutów apelacyjnych należy stwierdzić, iż ta ich część, która kwestionuje prawidłowość ustalenia sprawstwa oskarżonego A. R. jest całkowicie chybiona. Wbrew zarzutom autora apelacji w tej części Sąd Okręgowy nie naruszył przepisów procedury, a zebrane w sprawie dowody wskazane, omówione i ocenione w pisemnym uzasadnieniu wyroku w pełni uprawniały do dokonania ustalenia, iż A. R. jest sprawcą zarzucanego mu czynu. Inaczej rzecz ma się z kwestionowaną przez skarżącego okolicznością dotyczącą braku prawidłowych ustaleń w zakresie rozstrzygnięcia czy w chwili popełnienia czynu oskarżony miał zachowaną zdolność rozpoznania jego znaczenia i pokierowania swoim postępowaniem oraz czy jego stan psychiczny pozwalał mu na świadomy udział w postępowaniu karnym, w tym na pełne rozumienie treści instytucji dobrowolnego poddania się karze. W tym zakresie nie sposób dopatrzyć się błędu w procedowaniu Sądu Okręgowego, skoro żadna wiadomość o jakichkolwiek mankamentach psychicznych oskarżonego nie wynikała ani z materiału dowodowego zgromadzonego przez prokuratora, ani z informacji, które dostępne były Sądowi Okręgowemu do momentu wydania wyrok w sprawie. Przypomnieć trzeba, iż pierwszy sygnał, iż A. R. był leczony psychiatrycznie pojawił się dopiero wraz ze złożeniem apelacji przez obrońcę. Mimo jednak braku zaniedbania ze strony Sądu Okręgowego, zebrane w postępowaniu odwoławczym informacje implikują uznanie, iż konieczne jest w toku postępowania ponownego zbadanie kwestii poczytalności oskarżonego. Sąd Apelacyjny w drodze opinii biegłych ustalił jedynie, iż mimo wskazanych w dokumentacji lekarskiej zaburzeń i wcześniejszego leczenia szpitalnego, stan psychiczny oskarżonego pozwalał mu na branie udziału w postępowaniu sądowym na etapie rozpoznania apelacji. Powrót sprawy w części dotyczącej A. R. do Sądu Okręgowego w takim stanie, jaki ukształtował się po przeprowadzeniu kontroli odwoławczej, wyklucza ponowne procedowanie w oparciu o art. 335 kpk. Odnośnie tego oskarżonego Sąd I instancji przeprowadzi pełne postępowanie dowodowe na rozprawie. Inaczej rzecz ma się z oskarżonymi S. Ł. i M. T.. W pierwszej kolejności Sąd I instancji winien usunąć rozbieżność pomiędzy treścią aktu oskarżenia, a treścią zarzutów przedstawionych tym oskarżonym w postępowaniu przygotowawczym. W razie podtrzymywania przez tą dwójkę oskarżonych woli poddania się karze w trybie art. 335 kpk, przy braku wystąpienia negatywnych przesłanek stosowania tej instytucji, możliwe będzie ponowne skorzystanie przez Sąd Okręgowy z tej uproszczonej drogi procedowania.