UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Opolu wyrokiem z dnia 7 sierpnia 2013 r. zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 15 maja 2013 r., w ten sposób, że przyznał wnioskodawcy P. H. prawo do emerytury od dnia 22 kwietnia 2013 r.

Rozstrzygnięcie to Sąd Okręgowy oparł o następująco ustalony, na podstawie dokumentów z akt osobowych i wypadkowych wnioskodawcy oraz jego zeznań, stan faktyczny:

Wnioskodawca, urodzony dnia (...), posiada na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodniony okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 30 lat 4 miesiące i 15 dni. W dniu 08.10.2012 r. wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w Otwartym Funduszu Emerytalnym za pośrednictwem Zakładu na dochody budżetu państwa. P. H. w dniu 22 kwietnia 2013 r. złożył ponowny wniosek o emeryturę.

Organ rentowy uznał, iż wnioskodawca legitymuje się na dzień 01.01.1999 r. łącznym okresem zatrudnień 8 lat i 14 dni pracy w szczególnych warunkach w:

: (...) S.A. Oddział KWK (...) od dnia 26.06.1969 r. do 29.05.1970 r.,
: Przedsiębiorstwie (...) w S. od 15.12.1973 r. do 25.05.1975 r., 11.10.1975 r. do 01.04.1977 r. i od 28.04. 1978 r. do 06.12.1978 r.,
: (...)od 25.05.1977 r. do 15.04.1978 r.

Zakład nie uwzględnił do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów pracy wnioskodawcy w:

: Spółdzielni (...) Oddział w S. od 16.12.1978 r. do 31.03.1980 r., gdyż w świadectwie z dnia 10.10.2005 r. nie powołano zarządzenia resortowego pod które zakład podlegał, jak również nie wskazano stanowiska pracy zgodnego z zarządzeniem,
: Przedsiębiorstwie Hurtu (...) od 10.09.1986 r. do 31.05.1993 r., gdyż w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 24.04.2008 r. zakład pracy błędnie wskazał charakter pracy niezgodny z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. oraz błędnie wskazano stanowisko pracy.

Sąd Okręgowy ustalił, że P. H. został zatrudniony na czas nieokreślony w Spółdzielni (...) Oddział w S. w dniu 16.12. 1978 r. na stanowisku kierowcy w pełnym wymiarze czasu pracy. Ponieważ miał uprawnienia kat. A, B, C, D i E i kwalifikacje praktyczne (w poprzednich zakładach kierował samochodami wysokotonażowymi) otrzymał do dyspozycji samochód S. z przyczepą o łącznym tonażu 12 ton. Woził różne towary, głównie artykuły metalowe takie jak grzejniki, kaloryfery, piece. Do jego obowiązków należały też czynności za i rozładunkowe, za które otrzymywał dodatkowe wynagrodzenie.

Wnioskodawca posiada wystawione w dniu 10.10.2005 r. przez Zakład (...) zaświadczeniem wykonywania pracy w szczególnych warunkach w okresie zatrudnienia w Spółdzielni (...) Oddział w S. od 16.12.1978 r. do 31.03.1980 r. na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, wymienionej w wykazie A dz. VIII poz. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02. 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W Przedsiębiorstwie Hurtu (...) w O. P. H. zatrudniony był na stanowisku robotnika magazynowego w Dziale Gospodarki Magazynowej w pełnym wymiarze czasu pracy w okresie od 10.09.1986 r. do 31.05.1993 r. Pracował z trzema innymi pracownikami w magazynie mącznym. W Przedsiębiorstwie było kilka magazynów: mączny, cukierniczy, alkoholowy. Wnioskodawca pracował w magazynie mącznym, gdzie poza nim zatrudnionych było jeszcze trzech pracowników na takim samym stanowisku – robotników magazynowych i z takim samym zakresem czynności. Do obowiązków pracowników magazynowych należało rozładowanie i załadowanie towaru, tj. wszystkich artykułów spożywczych takich jak: mąka, kasza, ryż. Codziennie rozładowywali oni po 3 samochody – do 18 ton. Rozpruwali worki, w których zapakowany był towar i wysypywali go do specjalnych kotłów. Następnie inni pracownicy pakowali towar do małych, kilogramowych torebek. Pracownicy magazynu rozładowywali również towar z wagonów kolejowych na samochody, np. 100 kg worki z kaszą i ryżem. Sporadycznie, na polecenie magazynierki, wnioskodawca rozładowywał towar z innego magazynu. Pracował także jako kierowca wózka widłowego.

W dniu 24.04.2008 r., następca prawny (...)SA w W. wystawił wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, potwierdzając, iż P. H. w okresie zatrudnienia 10.09.1986 r. do 31.05.1993 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace ciężkie, prace magazynowe za i wyładunkowe, przemieszczenie towarów w magazynach, prace przy przyjmowaniu towarów do magazynu oraz przy wydawaniu towarów klientom, prace w niskich temperaturach (chłodnie, rampa towarowa) wymienione w wykazie A. dz. VIII poz. 1 zał. do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. – Dz. U. Nr 8 poz. 43 na stanowisku robotnika magazynowego, wymienionego także w wykazie A dz. VIII poz. 1 pkt 2, 3 i 5 zał. do zarządzenia nr 19 Ministra Handlu Wewnętrznego i Usług z dnia 10.11.1986 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Okręgowy uznał, że odwołanie wnioskodawcy zasługiwało na uwzględnienie.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Okręgowy wskazał, że istotę sporu w niniejszej sprawie stanowiło ustalenie, czy praca wykonywana przez wnioskodawcę w Spółdzielni (...) Oddział w S. od 16.12.1978 r. do 31.03.1980 r. oraz Przedsiębiorstwie Hurtu (...) od 10.09. 1986 r. do 31.05.1993 r. była pracą w warunkach szczególnych. Zaznaczył, że w postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się te same reguły dowodzenia, jak w zwykłym procesie cywilnym. W szczególności zastosowanie mają art. 6 k.p.c. oraz art. 233 k.p.c. Sąd dysponował kompletnymi aktami osobowymi wnioskodawcy z w/w zakładów pracy, a dokumenty znajdujące się w tych aktach w sposób jednoznaczny potwierdziły – w ocenie Sądu I instancji - wiarygodność wystawionych przez pracodawców świadectw pracy. W Spółdzielni (...) w S. wnioskodawca zatrudniony był na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego „S.” z przyczepą o pojemności 12 ton, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Wykonywał czynności kierowcy, prace za i wyładunkowe przewożonego towaru. W Przedsiębiorstwie Hurtu (...) zatrudniony był przy ciężkich pracach za i wyładunkowych oraz przeładunku materiałów sypkich, pylistych w transporcie. Okres pracy w w/w zakładach wynosi 7 lat 11 miesięcy i 21 dni i stanowi zatrudnienie w warunkach szczególnych, o którym mowa w Wykazie A, Dział VIII pkt 1 i 2 załącznika do cytowanego rozporządzenia. Łącznie z uznanym przez ZUS okresem wynoszącym 8 lat i 14 dni – wnioskodawca legitymuje się więc okresem pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 16 lat 5 dni i spełnia ostatnią z kwestionowanych przez ZUS przesłankę 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł pozwany organ rentowy, który zaskarżając wyrok w całości zarzucił mu naruszenie prawa materialnego: art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przez jego nieprawidłowe zastosowanie i błędną wykładnię, prowadzące do przyznania P. H. emerytury, a także błędne ustalenia faktyczne polegające na przyjęciu, że wnioskodawca w Przedsiębiorstwie Hurtu (...) wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace o którym mowa w Wykazie A, Dział VIII pkt 1.

Wskazując na powyższe zarzuty organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i o oddalenie odwołania w całości oraz zasądzenie kosztów procesu za obie instancje.

W uzasadnieniu apelacji organ rentowy wywodził, że za pracę w szczególnych warunkach uznać można prace wykonywane w transporcie – ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe oraz przeładunek materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących. Organ rentowy nie kwestionuje, że wnioskodawca wykonywał ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe, ale nie w transporcie, był bowiem robotnikiem magazynowym.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja organu rentowego nie zasługuje na uwzględnienie.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, dokonane przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne i ich ocena prawna w niniejszej sprawie zasługują na akceptację.

P. H. domagał się przyznania emerytury będąc urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. Nie osiągnął zatem wieku emerytalnego przewidzianego w art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r., o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) i nie spełnił warunków do uzyskania emerytury na warunkach określonych w art. 46 ust. 1 ustawy do dnia 31 grudnia 2008 r. Uprawnienie swoje wywodzi wnioskodawca z art. 184 ust. 1 ustawy. Przepis ten uprawnia do emerytury ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40 ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy, to jest 1 stycznia 1999 r., spełnili łącznie następujące warunki:

1) osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat dla mężczyzn;

2) mają okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 – zatem wynoszący co najmniej 25 lat dla mężczyzn.

Emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do OFE, albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy

Pojęcie przepisy dotychczasowe odnosi się do art. 32 cytowanej ustawy, zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub szczególnych charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Zgodnie z § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Sporne w sprawie pozostawało jedynie, czy wnioskodawca legitymuje się wymaganym okresem pracy w szczególnych warunkach, to jest, czy przez wymagany ustawą okres, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wykonywał prace wymienione w Wykazie A stanowiącym załącznik do cytowanego rozporządzenia.

W rozumieniu powyższych przepisów, zdaniem Sądu Apelacyjnego, należy podzielić stanowisko Sądu Okręgowego, iż wnioskodawca spełnił przesłanki uprawniające go do nabycia prawa do wnioskowanego świadczenia. W szczególności uznać należy, iż wnioskodawca posiada wymagany prawem okres pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, przy czym w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Hurtu (...) wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace o którym mowa w Wykazie A Dział VIII pkt 1.

Słusznie wywiódł Sąd Okręgowy, że w postępowaniu sądowym nie obowiązują ograniczenia dowodowe właściwe dla postępowania przed organem rentowym, co nie oznacza, że ocena dowodu zeznań strony może być dokonana w oderwaniu od dokumentacji z przebiegu zatrudnienia, którą stanowią świadectwa pracy wystawione przez pracodawcę, umowy o pracę, angaże, opinie, zakresy czynności, legitymacje ubezpieczeniowe czy inne dokumenty. Zeznania takie winny podlegać szczególnie wnikliwej ocenie. W rozpoznawanej sprawie nie można było w zeznaniach wnioskodawcy doszukać się sprzeczności z pozostałym zebranym w sprawie materiałem, które mogłyby prowadzić do podważenia wiarygodności tych zeznań. Oznacza to, że nie można skutecznie zarzucić Sądowi I instancji naruszenia przepisów art. 233 § 1 kpc przy konstruowaniu stanu faktycznego.

Sąd Apelacyjny w pełni akceptuje pogląd zawarty w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 1 czerwca 2010 r., sygn. akt II UK 21/10, iż w świetle przepisów wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wyodrębnienie poszczególnych prac ma charakter stanowiskowo - branżowy. Pod pozycjami zamieszczonymi w kolejnych działach wykazu wymieniono bowiem konkretne stanowiska przypisane danym branżom, uznając je za prace w szczególnych warunkach uprawniające do niższego wieku emerytalnego, a taki sposób kwalifikacji prawnej tychże prac nie jest dziełem przypadku. Specyfika poszczególnych gałęzi przemysłu determinuje bowiem charakter świadczonych w nich prac i warunki, w jakich są one wykonywane, ich uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia.

Ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe, które wnioskodawca niewątpliwie wykonywał i czego nie kwestionuje także organ rentowy, wymienione w Dziale VIII, poz. 1, odnoszą się istotnie do transportu. W ocenie Sądu Apelacyjnego pojęcie to dotyczy wszelkich rodzajów transportu, także transportu wewnętrznego. Niczym nieuzasadnione byłoby bowiem twierdzenie, że ciężkie prace załadunkowe można zakwalifikować jako prace w warunkach szczególnych tylko wówczas, gdyby łączyły się z opuszczeniem przez załadowany towar obszaru zakładu, natomiast przemieszczenie w taki sam sposób i tego samego towaru na terenie zakładu nie wiązałoby się z taką kwalifikacją. Zdaniem Sądu Apelacyjnego, takie rozumienie charakteru prac wymienionych w Dziale VIII poz. 1 nie stanowi niedozwolonego powiązania konkretnego stanowiska pracy z branżą, do której nie zostało ono przypisane w akcie prawnym.

Oznacza to, że w sprawie wnioskodawca wykazał, iż co najmniej 15 lat wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę w warunkach szczególnych.

Należy więc stwierdzić, że zasadnie Sąd Okręgowy uznał, że wnioskodawca wykazał warunek posiadania 15 lat pracy w warunkach szczególnych i w konsekwencji, że spełnia przesłanki do nabycia prawa do emerytury.

Z tych względów Sąd Apelacyjny uznał, że wyrok Sądu Okręgowego był trafny, a apelacja organu rentowego na mocy art. 385 kpc podlegała oddaleniu.

WYROK

UZASADNIENIE