UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. decyzją z dnia 14 października 2013 roku, wydaną na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 roku, Nr 153, poz. 1227 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43 ze zm.), odmówił W. N. prawa do emerytury. Organ rentowy stwierdził, że nie legitymuje się on wymaganym, 15-letnim okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach.

W. N. w odwołaniu od powyższej decyzji domagał się przyznania prawa do emerytury po uprzednim zaliczeniu jako pracy w szczególnych warunkach następujących okresów zatrudnienia: od dnia 3 września 1968 roku do dnia 3 listopada 1975 roku w (...) Przedsiębiorstwie (...) we W., od dnia 4 listopada 1975 roku do dnia 31 lipca 1979 roku w Przedsiębiorstwie (...) we W., od dnia 15 września 1979 roku do dnia 18 kwietnia 1983 roku w Gminnej Spółdzielni (...) w R. oraz od stycznia 1983 roku do dnia 20 września 1986 roku w Areszcie Śledczym w O. i w B..

Sąd Okręgowy w Olsztynie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych po rozpoznaniu powyższego odwołania, wyrokiem z dnia 21 stycznia 2014 roku odwołanie oddalił.

Z ustaleń Sądu I instancji wynikało, że W. N. urodził się w dniu (...). Na dzień 1 stycznia 1999 roku udowodnił wymagany 25-letni okres składkowy i nieskładkowy. Wnioskodawca nie przystąpił do OFE.

Z dalszych ustaleń Sądu Okręgowego poczynionych na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach osobowych wnioskodawcy, aktach sprawy oraz aktach ZUS, częściowych zeznań świadków S. D. i W. W. oraz zeznań wnioskodawcy przesłuchanego w charakterze strony wynikało, że wnioskodawca w okresie od dnia 3 września 1968 roku do dnia 3 listopada 1975 roku był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...) we W.. Pracę rozpoczął jako pracownik młodociany na podstawie umowy o przygotowanie do zawodu, ucząc się jednocześnie w (...) Szkole Budowlanej w zawodzie montera wewnętrznych instalacji sanitarnych. Przez okres trwania w/w umowy, tj. do dnia 21 czerwca 1970 roku wnioskodawca przez 3 dni w tygodniu uczęszczał do szkoły, a w pozostałe dni pracował w przedsiębiorstwie. W okresie praktyk zajmował się hydrauliką, a następnie wykonywał pracę pomocnika montera co. Od dnia 22 czerwca 1970 roku świadczył pracę w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku montera instalacji sanitarnych. W dniu 12 stycznia 1972 roku uzyskał uprawnienia spawalnicze. Wnioskodawca pracował w kilkuosobowych brygadach, w skład których wchodził min. spawacz. Brygady wykonywały montaż centralnego ogrzewania wewnątrz kilkukondygnacyjnych budynków. W okresie od dnia 26 października 1972 roku do dnia 4 listopada 1974 roku wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową. Po powrocie z wojska został przyjęty na stanowisko montera urządzeń i instalacji wodno–kanalizacyjnych i gazowych. Do jego pracowniczych obowiązków należało m.in. spawanie grzejników co, a także rurociągów w wykopach. Pracodawca w świadectwie pracy wskazał, że wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku montera wewnętrznych instalacji sanitarnych.

Z dalszych ustaleń poczynionych przez Sąd I instancji wynika, że W. N. w okresie od dnia 4 listopada 1975 roku do 31 lipca 1979 roku świadczył pracę w Przedsiębiorstwie (...) we W. na stanowisku montera co w pełnym wymiarze czasu pracy. Wnioskodawca pracował w grupach montażowych. Przy montażu instalacji centralnego ogrzewania wewnątrz budynku wykonywano także spawanie części (rur, grzejników) palnikiem elektrycznym, m.in. które to czynności wykonywał wnioskodawca. Czynności montażowe polegały m.in. na wieszaniu grzejników, wymianie zużytych części. Wnioskodawca montował także instalacje zewnętrzne w wykopach. Od dnia 1 września 1976 roku powierzono mu stanowisko brygadzisty. W związku z rozpoczęciem pełnienia tej funkcji do obowiązków wnioskodawcy doszło prowadzenie magazynku podręcznego. Wnioskodawca pobierał od kierownictwa materiały, tj. grzejniki, rury, elektrody dla całej brygady i przenosił je do magazynu podręcznego. Do jego obowiązków należało również rozliczanie magazynu i prowadzenie zeszytowej ewidencji. Z tytułu wykonywania dodatkowych obowiązków wnioskodawca otrzymywał dodatek do wynagrodzenia. Począwszy od dnia 1 kwietnia 1977 roku wnioskodawca zajął stanowisko majstra robót sanitarnych, jednakże zakres jego czynności nie uległ zmianie.

W okresie od dnia 15 września 1979 roku do dnia 18 kwietnia 1983 roku wnioskodawca był zatrudniony w Gminnej Spółdzielni (...) w R., początkowo na stanowisku montera instalacji wodno- kanalizacyjnych i pełniącego obowiązki kierownika zakładu, a następnie kierownika zakładu usług wodno-kanalizacyjnych w pełnym wymiarze czasu pracy. Zakład zajmował się montażem pieców co oraz naprawą instalacji wodno–kanalizacyjnej w budynkach użyteczności publicznej, budynkach mieszkalnych oraz kotłowniach na terenie Gminy R.. Początkowo wnioskodawca prowadził zakład jednoosobowo, a następnie zatrudniał 2- 3 pracowników. Świadczył usługi polegające m.in. na wymianie pieców co, grzejników, montażu urządzeń sanitarnych (umywalek itp.). Wnioskodawca przy montażu wykonywał także czynności spawalnicze. W dniu 18 stycznia 1983 roku został tymczasowo aresztowany. Umowa o pracę wygasła na podstawie art. 66 § 1 k.p.

W okresie od 21 stycznia 1983 roku do dnia 2 września 1985 roku wnioskodawca świadczył pracę na terenie Aresztu Śledczego w O. i B. podczas odbywania kary pozbawienia wolności. W tym czasie w ramach potrzeb zajmował się instalacją wodno–kanalizacyjną i co, a w szczególności konserwacją kotłów, bram, wymianą i przepychaniem rur kanalizacyjnych, dorabianiem krat do okien oraz - w razie potrzeby- spawaniem drobnych elementów typu zamki, klamki.

Sąd I instancji wskazał, iż warunkami do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach są: ukończenie przez mężczyznę 60-go roku życia, udowodnienie na dzień 1 stycznia 1999 roku 25-letniego ogólnego stażu pracy i 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych, nieprzystąpienie do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenie wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym za pośrednictwem organu rentowego na dochody budżetu państwa (art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze). Okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w przedmiotowym rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy (§ 2 ust. 1 w/w rozporządzenia). Sąd Okręgowy stwierdził, iż w przedmiotowej sprawie bezsporne pozostawało to, że wnioskodawca osiągnął wymagany wiek, legitymuje się wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym oraz nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Przedmiotem sporu było zaś to, czy wnioskodawca legitymuje się 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach. Wyjaśnił, że ustawa emerytalna nie zawiera katalogu prac uznawanych za prace wykonywane w szczególnych warunkach, odsyłając w tej mierze (w art. 32 ust. 4 w/w ustawy) do przepisów w/w rozporządzenia. Załącznik A do powyższego rozporządzenia zawiera szczegółowe zestawienie prac uznawanych przez ustawodawcę za prace w szczególnych warunkach, przy czym poszczególne prace pogrupowane są w określone kategorie. I tak, zgodnie z działem XIV, poz. 12 wykazu A, stanowiącego załącznik do w/w rozporządzenia za prace w szczególnych warunkach uznawane są prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym, zaś zgodnie z działem II (w energetyce) pracami takimi są prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. Sąd I instancji stwierdził, że należało rozważyć możliwość uznania pracy wnioskodawcy w spornych okresach za pracę, o której mowa w powyżej wskazanych punktach wykazu A, stanowiącego załącznik do w/w rozporządzenia. Powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego podkreślił przy tym, że prawo do emerytury w wieku niższym od powszechnego z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest ściśle związane z szybszą utratą zdolności do zarobkowania z uwagi na szczególne warunki lub szczególny charakter pracy. Praca taka, świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też wykonująca ją osoba ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni. Prawo to stanowi przywilej i odstępstwo od zasady wyrażonej w art. 27 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a zatem regulujące je przepisy należy wykładać w sposób gwarantujący zachowanie celu uzasadniającego to odstępstwo. Sąd Okręgowy zauważył również, że – jak wskazuje w swoich orzeczeniach Sąd Najwyższy - dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach, to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do w/w rozporządzenia. W ocenie Sądu I instancji, o ile zgodzić się należy ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, iż nazwa zajmowanego stanowiska nie determinuje charakteru wykonywanej pracy, to w wielu przypadkach jest ona wskazówką przy ustalaniu, jakimi czynnościami zajmował się pracownik. W dalszej części swojego wywodu Sąd I instancji stwierdził, że w postępowaniu sądowym, opartym na zasadzie swobodnej oceny dowodów, nie obowiązują ograniczenia dowodowe zawarte w przepisach rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń. Pomimo tego zdaniem Sądu Okręgowego, w w/w rozporządzeniu przewidziana została pewna hierarchia dowodów, którą sąd winien kierować się przy rozpoznawaniu sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych. Mianowicie – w przekonaniu Sądu Okręgowego - przy ustalaniu okresów zatrudnienia w pierwszej kolejności winny być uwzględniane dokumenty z przebiegu zatrudnienia - świadectwa pracy wystawione przez pracodawcę, umowy o pracę, angaże, legitymacje ubezpieczeniowe i inne dokumenty potwierdzające okresy ubezpieczenia. Dopiero zaś gdy dokumentacja pracownicza jest niepełna lub zawiera pewne rozbieżności dopuszczalne jest posiłkowanie się zeznaniami świadków, ale jedynie jako dowodem uzupełniającym, potwierdzającym przebieg zatrudnienia. Nie jest natomiast dopuszczalne poczynienie ustaleń wyłącznie w oparciu o zeznania świadków, w sytuacji gdy z dokumentów wynikają okoliczności przeciwne.

I tak, odnosząc się szczegółowo do możliwości uwzględnienia spornych okresów zatrudnienia do stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach Sąd Okręgowy podkreślił, że brak jest możliwości uwzględnienia do tego stażu okresu pracy przypadającego przed dniem 22 czerwca 1970 roku, a zatem okresu pracy w (...) Przedsiębiorstwie (...) we W. wykonywanej przez wnioskodawcę na podstawie umowy o przygotowanie do zawodu w trakcie nauki w (...) Szkole Budowlanej. W doktrynie prezentowany jest bowiem ugruntowany pogląd, który to Sąd I instancji w pełni podzielił, iż praca młodocianego nie może zostać uznana za pracę w szczególnych warunkach. W dalszym okresie pracy w (...) Przedsiębiorstwie (...) we W., tj. od dnia 22 czerwca 1970 roku wnioskodawca świadczył pracę na stanowisku montera instalacji sanitarnych, zaś po powrocie z wojska – montera urządzeń i instalacji sanitarnych, wodno–kanalizacyjnych i gazowych. Sąd Okręgowy nie dał wiary zeznaniom świadka W. W., jakoby wnioskodawca w powyższym okresie zatrudnienia zajmował się wyłącznie spawaniem, gdyż były one niekonsekwentne, jak również sprzeczne z innymi zgromadzonymi w sprawie dowodami. Ponadto Sąd I instancji zauważył, że wnioskodawca uprawnienia spawalnicze zdobył dopiero w dniu 12 stycznia 1972 roku, co poddaje pod wątpliwość to, czy do tego czasu wnioskodawca podczas montażu instalacji sanitarnych w ogóle dopuszczony był do czynności spawalniczych. Sąd Okręgowy uznał, że zgromadzone w sprawie dowody nie pozwalają na dokonanie ustalenia, że wnioskodawca w powyższych okresach zatrudnienia zajmował się wyłącznie czynnościami spawalniczymi. Odnośnie pozostałych wykonywanych przez wnioskodawcę w spornym okresie czynności Sąd I instancji wskazał, że mający ewentualnie zastosowanie w niniejszej sprawie dział IX wykazu A, stanowiącego załącznik do w/w rozporządzenia (prace w gospodarce komunalnej), jak również dział XIV (prace różne) nie wymienia stanowiska montera instalacji wodno–kanalizacyjnej i co. Z materiału dowodowego nie wynika także, by prace instalatorskie wykonywane były wyłącznie w głębokich wykopach, były one wykonywane także wewnątrz budynków. Roboty wodnokanalizacyjne, aby były uznawane za prace w szczególnych warunkach, muszą bowiem – stosownie do działu V, poz. 1, wykazu A stanowiącego załącznik do w/w rozporządzenia być wykonywane w głębokich wykopach.

Sąd Okręgowy odmówił również wnioskodawcy uwzględnienia do stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...). W ocenie Sądu I instancji zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do tego, aby ustalić, że w okresie zatrudnienia w w/w zakładzie pracy wnioskodawca zajmował się tylko spawaniem. Sam wnioskodawca przyznał bowiem, że wykonywał także inne prace, takie jak montaż grzejników (wieszanie ich na ścianach), przygotowywanie elementów do spawania, czy zarządzanie podręcznym magazynem. Sąd Okręgowy nie kwestionował przy tym, że czynności spawania zajmowały znaczną część czasu pracy wnioskodawcy, jednakże jest to niewystarczające, aby uznać pracę za wykonywaną w szczególnych warunkach.

Również w odniesieniu do okresu zatrudnienia wnioskodawcy w Gminnej Spółdzielni (...) w R. Sąd I instancji ustalił, że w tym okresie wnioskodawca poza czynnościami spawalniczymi wykonywał szeroki wachlarz usług wodno-kanalizacyjnych wewnątrz budynków, co wyklucza uznanie pracy wnioskodawcy za pracę w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy nie znalazł również podstaw do zaliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych pracy wnioskodawcy wykonywanej na terenie Aresztów Śledczych. Wnioskodawca nie wykazał bowiem, aby w powyższym okresie czynności spawalnicze wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, gdyż wskazywał również na wykonywanie czynności o charakterze konserwatorskim oraz montażowym.

Końcowo, Sąd Okręgowy odniósł się do stanowiska wnioskodawcy jakoby jego praca świadczona we wszystkich spornych okresach winna zostać uznana za pracę, o której mowa w dziale II (w energetyce) w/w rozporządzenia, tj. praca przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. Z powyższym stanowiskiem Sąd I instancji się nie zgodził. Wyjaśnił, że wnioskodawca nie pracował w zakładach będących zakładami należącymi do branży energetycznej (nie były to w szczególności przedsiębiorstwa zajmujące się wytwarzaniem i przesyłaniem energii elektrycznej i cieplnej), zatem nie może kwalifikować swojej pracy jako pracy w warunkach szczególnych przewidzianej tylko dla branży energetycznej. Reasumując, Sąd I instancji uznał, że wnioskodawca nie legitymuje się 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach, zatem nie spełnia wszystkich warunków do przyznania prawa do dochodzonego świadczenia. Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy jak w sentencji wyroku orzekł na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c.

W. N. zaskarżył powyższy wyrok w całości. Podniósł, iż przez cały okres aktywności zawodowej pracował jako monter instalacji sanitarnych, nieprzerwanie wykonując prace spawalnicze. Jednocześnie wskazał, że w jego ocenie sporne okresy zatrudnienia winny zostać mu zaliczone do stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach jako praca, o której mowa w dziale II wyrazu A, stanowiącego załącznik do w/w rozporządzenia. Jak wynika z treści apelacji skarżący domagał się zmiany zaskarżonego wyroku i poprzedzającej go decyzji i przyznania prawa do emerytury.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych oraz właściwie zastosował przepisy prawa materialnego, tj. przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Sąd Apelacyjny w całości podziela i przyjmuje za własne ustalenia faktyczne oraz wykładnię przepisów dokonaną przez ten Sąd.

Na wstępie podkreślić należy, iż wymogi stawiane przez ustawodawcę, które należy spełnić w celu uzyskania prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach, należy interpretować ściśle. Dochodzone świadczenie jest emeryturą wcześniejszą, czyli niejako przywilejem dla osób wykonujących prace określone w w/w rozporządzeniu i spełniającym inne warunki niezbędne do jego przyznania. W celu skutecznego ubiegania się o to świadczenie należy spełnić m.in. przesłankę wykonywania prac wymienionych w wykazie A, stanowiącym załącznik do w/w rozporządzenia, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku, stosownie do wymogu wynikającego z § 2 ust. 1 w/w rozporządzenia przez okres 15 lat.

W dalszej kolejności stwierdzić należy, iż Sąd Okręgowy rozpoznając sprawę – wobec niekonsekwentnego stanowiska wnioskodawcy - słusznie analizował, czy sporne okresy zatrudnienia W. N. w (...) Przedsiębiorstwie (...) we W., w Przedsiębiorstwie (...) we W., w Gminnej Spółdzielni (...) w R. oraz w Areszcie Śledczym w O. i w B. mogą zostać zaliczone do stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach jako okresy pracy, o której mowa w dziale XIV, poz. 12 wykazu A, stanowiącego załącznik do w/w rozporządzenia, tj. prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym, bądź jako okresy pracy, o której mowa w dziale II (w energetyce), tj. prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. Aby uznać, że praca wykonywana przez W. N. jest pracą w szczególnych warunkach, o której mowa w dziale XIV, poz. 12 wykazu A, stanowiącego załącznik do w/w rozporządzenia musiałoby zostać wykazane, że wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał czynności spawania. Tymczasem, w ocenie Sądu Apelacyjnego, zgromadzony w sprawie w toku postępowania przed Sądem I instancji materiał dowodowy nie pozwala na dokonanie ustalenia, iż wnioskodawca, będąc zatrudniony na stanowiskach montera instalacji sanitarnych, a następnie montera urządzeń i instalacji wodno–kanalizacyjnych w (...) Przedsiębiorstwie (...) we W., montera co, montera co – brygadzisty oraz majstra robót sanitarnych w Przedsiębiorstwie (...) we W., jak również montera instalacji wodno- kanalizacyjnych i pełniącego obowiązki kierownika zakładu, a następnie kierownika zakładu usług wodno-kanalizacyjnych w Gminnej Spółdzielni (...) w R. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał wyłącznie czynności spawania. Zaznaczyć przy tym należy, iż Sąd II instancji nie podziela stanowiska Sądu Okręgowego wyrażonego w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, a dotyczącego uznania przez ten Sąd niejako prymatu wartości dowodowej dowodów z dokumentów nad dowodami z osobowych źródeł dowodowych w zakresie ustalania charakteru pracy ubezpieczonego. Ze stanowiskiem takim nie sposób się zgodzić. Sąd winien dokonać oceny charakteru pracy ubezpieczonego pod kątem możliwości uznania jej za pracę wykonywaną w szczególnych warunkach na podstawie całokształtu zgromadzonego materiału dowodowego, przy czym dowody z zeznań świadków winny być traktowane jako równorzędne dowody z dowodami z dokumentów takimi jak świadectwa pracy, umowy, angaże, po czym winna zostać oceniona ich wiarygodność. Wykonywanie czynności spawania było tylko częścią pracy wnioskodawcy na powyższych stanowiskach pracy. I tak, na powyższą okoliczność w odniesieniu do spornego okresu zatrudnienia w Gminnej Spółdzielni (...) w R. wskazał świadek S. D. (k. 35 v.) opisując, że wnioskodawca zajmował się montażem pieców co, naprawą instalacji wodno-kanalizacyjnej. Zeznania drugiego przesłuchanego w sprawie świadka W. W. (k. 35 v. – 36), jak słusznie zauważył Sąd Okręgowy, były niekonsekwentne. Z jednej bowiem strony świadek podawał, że wnioskodawca zajmował się tylko i wyłącznie spawaniem, z drugiej zaś opisywał, że pracownik, który zajmował się jedynie spawaniem nie miał angażu na instalację wodno-kanalizacyjną. Zgodnie z zeznaniami świadka osoba posiadająca angaż na stanowisko montera, musiała sobie najpierw przygotować pracę, później zaś spawać. Dodać należy do tego, że dokumenty z akt osobowych wnioskodawcy nie wskazywały na wykonywanie przez niego pracy spawacza. Jedynie wnioskodawca w swoich zeznaniach (k. 36 v. – 38) podnosił, że pomimo posiadanych angaży zajmował się wyłącznie spawaniem, przy czym należy zauważyć, iż w odniesieniu do okresu zatrudnienia w Gminnej Spółdzielni (...) w R. zeznał on, że wykonywał również inne czynności poza spawaniem. Składając wyjaśnienia informacyjnie przed Sądem Apelacyjnym podał zaś, że jako monter co wymontowywał kotły, naprawiał je i potem wmontowywał z powrotem, spawał oraz remontował wymienniki ciepła (k. 72 v.). Zdaniem Sądu II instancji, Sąd Okręgowy dokonał prawidłowej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, uznając, że nie daje on podstaw do dokonania ustalenia, że wnioskodawca w spornych okresach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał czynności spawania. Spawanie stanowiło jedynie część pracowniczych obowiązków montera co. Z uwagi zatem na niespełnienie przesłanki wykonywania pracy spawacza stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (stosownie do wymogu określonego w § 2 ust. 1 w/w rozporządzenia) okresy te nie mogły zostać uznane za okresy pracy w szczególnych warunkach.

Zauważyć należy, iż nawet gdyby uznać, że wnioskodawca wykonywał czynności spawania stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (co zdaniem Sądu Apelacyjnego nie wynika z materiału dowodowego zgromadzonego przez Sąd I instancji) to i tak wnioskodawca nie wykazałby okresu 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Podkreślić należy bowiem, że w pierwszym zakładzie pracy, w którym pracował, tj. w (...) Przedsiębiorstwie (...) we W. wnioskodawca został zatrudniony jako młodociany w celu nauki zawodu, zatem nie wykonywał pracy w zakładzie w pełnym wymiarze czasu. W okresie od dnia 3 września 1968 roku do dnia 21 czerwca 1970 roku, przez 3 dni w tygodniu uczęszczał na teoretyczne zajęcia szkolne, zaś praktykę w zakładzie odbywał przez kolejne 3 dni w tygodniu. W odniesieniu do powyższego okresu zatrudnienia stwierdzić zatem należy, że wnioskodawca w ogóle nie pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (zatem z pewnością nie spełnia warunku zaliczenia tego okresu do stażu pracy wykonywanej w szczególnych w warunkach wynikającego z § 2 ust. 1 w/w rozporządzenia). Poza tym zwrócić należy także uwagę na okoliczność, iż wnioskodawca uprawnienia spawacza uzyskał dopiero od dnia 12 stycznia 1972 roku, co jak słusznie podkreślił Sąd I instancji poddaje pod wątpliwość, czy przed tym dniem w ogóle wykonywał prace polegające na spawaniu. Brak jest również możliwości zaliczenia do stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach okresu wykonywania pracy podczas odbywania kary pozbawienia wolności, ponieważ nie była ona wykonywana na podstawie umowy o pracę, lecz na podstawie nakazu administracyjnego zarządu zakładu karnego. Przepis art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wymaga, aby zatrudnienie w szczególnych warunkach, będące jedną z przesłanek do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach, odbywało się w reżimie pracowniczym.

Końcowo stwierdzić również należało, że Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu I instancji, iż brak jest również podstaw do zakwalifikowania pracy wnioskodawcy jako pracy przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych, tj. pracy, o której mowa w dziale II w/w rozporządzenia. Niniejszy dział rozporządzenia dotyczy m.in. montażu urządzeń cieplnych stosowanych w energetyce, zaś wnioskodawca nie pracował przy urządzeniach tego rodzaju.

Wnioskodawca nie przedstawił również dowodów na to, że wykonywał roboty wodnokanalizacyjne w głębokich wykopach, zatem nie ma także możliwości uznania spornych okresów zatrudnienia za pracę w szczególnych warunkach, o której mowa w dziale V, poz. 1, wykazu A stanowiącego załącznik do w/w rozporządzenia.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji wyroku na podstawie art. 385 k.p.c.

A.K.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE