UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 13 marca 2014 r. Sąd Rejonowy w Limanowej upoważnił M. S.2-ga imion K.jako współwłaściciela dz. ewid. nr (...)położonej w L.obr. (...)obj. Kw nr (...)do wykonania podziemnego przepustu wody z rur betonowych o średnicy 800 mm posadowionych na głębokości około 1,2 m na wymienionej dz. ewid. nr (...)w miejscu istniejącego aktualnie przepustu oznaczonego cyframi 1, 2, 3, 4, 1 na kopii mapy zasadniczej Miasta L.obręb (...) załączonej do akt sprawy, zgodnie z zasadami prawa budowlanego (pkt I) oraz orzekł, że każda strona ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie (pkt II).

Sąd Rejonowy ustalił, że dz. ewid. nr (...)położona w obrębie (...)w L.objęta jest KW nr (...). W dziale II wymienionej księgi jako współwłaściciele nieruchomości ujawnieni są: T. K.(udział 20/32), J. R.(udział 3/32), M. K. (2)(udział 3/32), J. K. (1)(udział 3/32), M. S.2-ga imion K.(udział 3/32). Działka ewid. nr (...)w ewidencji gruntów stanowi drogę. W 1997 r. poprzednicy prawni wnioskodawcy D. K.i J. K. (2)wykonali obiekt budowlany, tj. kanał zamknięty o długości 23,40 m z rur betonowych o średnicy 800 mm oraz mur oporowy w kształcie litery „L” o łącznej długości 8,10 m. Prace te wiązały się z jednoczesnym zasypaniem istniejącego potoku „bez nazwy” – cieku wodnego o naturalnym przebiegu – stanowiącego dz. ewid. nr (...)obręb (...)w L.. Jednocześnie rozebrano istniejący przepust w drodze gruntowej na dz. ewid. nr (...), stanowiący przedłużenie zasypanego cieku. Przedmiotowy kanał umiejscowiono w ten sposób, że biegł on przez dz. ewid. nr (...), następnie przecinał ukośnie dz. ewid. nr (...)i kolejno biegł przez dz. ewid. nr (...)i(...)dochodząc do potoku na dz. ewid. nr (...) gdzie przy jego ujściu wykonany został opisany mur oporowy. Tak zidentyfikowany obiekt wykonany został bez wymaganego prawem pozwolenia na budowę i bez posiadania stosownego prawa do dysponowania częścią terenu pod inwestycję. W związku z tym decyzją z dnia 30 marca 2012 r. (...)Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w K.nakazał inwestorom D. K.i J. K. (2)rozbiórkę przedmiotowej budowli.

Działka ewid. nr (...)obręb (...)w L.stanowiła wcześniej i stanowi obecnie drogę, przy czym aktualnie w zasadniczej części nie jest uczęszczana. Jej początkowy fragment, przy drodze asfaltowej, służy jako droga dojazdowa do posesji M. K. (2)i J. K. (1)przejeżdżających po nim do drogi nr (...). Z wyższych partii tej drogi uczestnik M. K. (2)w ogóle nie korzysta. Jest on w tamtym miejscu właścicielem innej działki wykorzystywanej wcześniej jako droga. Na wyższej położnej części, w miejscu gdzie ma zostać wybudowany sporny odcinek przepustu, dz. ewid. nr(...) pozostaje zatem zarośnięta, jeszcze wyżej, około 8 lat temu poprzednicy wnioskodawcy wykopali na niej studnię.

Projektowany przepust na odcinku prowadzącym przez dz. ewid. nr (...)ma być umiejscowiony dokładnie w miejscu przepustu istniejącego na tej nieruchomości od 1997 r. i objętego aktualnie nakazem rozbiórki. Ma mieć również te same parametry techniczne. Podobnie jak pierwotnie wykonany kanał, będzie miał on za zadanie odprowadzać wody z wyższych partii terenu nad domem na dz. ewid. nr (...)i zabezpieczać zarówno dom, jak i dz. ewid. nr (...)poniżej tego domu, w części wykorzystywanej przez uczestników – użytkowników drogi nr (...). W domu nr (...)na dz. ewid. nr (...)mieszkają rodzice wnioskodawcy. Bez tego przepustu woda zalewa zarówno dz. ewid. nr (...)jak i niżej położony fragment drogi (...). Murek oporowy poniżej dz. ewid. nr (...)ma być przesunięty, zabezpieczony i zmodernizowany.

Wnioskodawca zlecił (...)w L.opracowanie projektu muru oporowego celem przedłożenia Powiatowemu Inspektorowi Nadzoru Budowlanego w L.. Projektant wykonał projekt, gdzie jako inwestorów wyszczególnił rodziców wnioskodawcy. Roboty można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę. Trasa projektowanej budowli prawie w całości prowadzi po działkach wnioskodawcy, wyjątek stanowi jej przebieg po dz. ewid. nr (...), odnośnie której wnioskodawca podjął stosowne działania.

J. K. (1)wyraził zgodę na wykonanie przedmiotowej budowli zgodnie z projektem. Wnioskodawca ma też zgodę J. R.. Nie dysponuje natomiast zgodą T. K., oraz uczestnika M. K. (2), który żąda przesunięcia kanału w miejsce uprzednio biegnącego cieku naturalnego po dz. ewid. nr (...)Stary ciek wodny na dz. ewid. nr(...)znajdował się około 2 m od stojącego obecnie na dz. ewid. nr (...) domu.

W takim stanie faktycznym Sąd uznał wniosek za uzasadniony. W ocenie Sądu objęta wnioskiem czynność, wbrew temu co podnosił uczestnik, nie wykracza poza zakres czynności zwykłego zarządu. Odwołując się do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 19 kwietnia 2002 r., sygn. III CZP 18/02 wskazał Sąd, że działka na której czynność ta ma być wykonana stanowiła drogę dojazdową, która to jednak od lat w wyższej partii nie była przez uczestników wykorzystywana. Miał Sąd nadto na względzie, że na spornym odcinku istnieje już przepust wykonany przez poprzedników prawnych wnioskodawcy, wobec którego to właściwy organ z uwagi na brak pozwolenia na budowę nakazał jednak rozbiórkę. Wykonane przez poprzedników wnioskodawcy roboty miały na celu zabezpieczenie budynku na dz. ewid. nr (...)należącej obecnie do wnioskodawcy oraz uregulowanie spływu wód między innymi na dz. ewid. nr (...), a temu samemu celowi ma służyć aktualnie projektowana inwestycja. Objęte wnioskiem prace zdaniem Sądu nie będą prowadziły do zmiany przeznaczenia gruntu, zmiany jego konfiguracji oraz nie będą przeszkadzały współwłaścicielom w korzystaniu ze wspólnego gruntu. Inwestycja ta będzie miała korzystny wpływ na prawidłowe korzystanie z faktycznie użytkowanego obecnie fragmentu drogi (...)oraz zapewni wnioskodawcy prawidłowe korzystanie z nieruchomości, na której posadowiony jest budynek, w którym mieszkają jego rodzice. Wywodził Sąd, że użyteczność wspólnej nieruchomości jako drogi pogorszy się w związku z przedmiotową inwestycją co najwyżej na czas wykonywania prac, a następnie przywrócony zostanie stan poprzedni drogi. Z powyższych przyczyn uznał Sąd, że żądanie wniosku znajduje podstawę w art. 201 kc, który to daje wnioskodawcy legitymację czynną w niniejszej sprawie. Uznał Sąd, że biorąc pod uwagę cel przedmiotowej czynności oraz interesy wszystkich współwłaścicieli brak jest przesłanek negatywnych, które uniemożliwiałyby udzielenie wnioskodawcy upoważnienia do jej wykonania. Jak stwierdził, uczestnik nie przytoczył tu żadnych racjonalnych powodów. Nie wykazał w szczególności aby bardziej optymalne było wybudowanie przepustu na dz. ewid. nr (...) Wskazał Sąd wreszcie, że przedmiotowe upoważnienie będzie miało ten jedynie skutek, że umożliwi wnioskodawcy podejmowanie dalszych czynności koniecznych dla realizacji inwestycji, w tym na drodze administracyjno - prawnej.

O kosztach postępowania orzekł Sąd w oparciu o treść art. 520 § 1 kpc.

Postanowienie to uczestnik zaskarżył w całości apelacją, wnosząc o jego zmianę i oddalenie wniosku, a ewentualnie o uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Zarzucił naruszenie:

- art. 201 kc przez błędne przyjęcie, że czynności do dokonania których wnioskodawca żąda upoważnienia są czynnościami zwykłego zarządu;

- art. 199 kc przez jego niezastosowanie;

- art. 233 kpc przez bezzasadne uznanie, że przywrócenie stanu poprzedniego i wykonanie budowli regulacyjnej w ramach dz. ewid. nr(...)jest niemożliwe i zagraża interesom wnioskodawcy.

W pisemnym uzasadnieniu apelujący, kwestionując aby czynność objęta wnioskiem mieściła się w ramach czynności zwykłego zarządu podniósł m.in. , że orzeczenia Sądu Najwyższego, na których oparł się Sąd Rejonowy wydane zostały na tle innego stanu faktycznego aniżeli w niniejszej sprawie. Dotyczyły one obiektów innych aniżeli objęty spornym wnioskiem, a na którego to wzniesienie konieczne jest uzyskanie pozwolenia na budowę w trybie prawa administracyjnego. W ocenie apelującego wnioskodawca występując z przedmiotowym wnioskiem dążył do prawnego usankcjonowania dokonanej przez jego poprzedników samowoli budowlanej. Twierdził, że Sąd Rejonowy bezzasadnie pominął tu stanowisko uczestników, którzy nie wyrazili zgody na wykonanie spornej inwestycji. Wywodził, że poprzednicy wnioskodawcy przepust w stosunku do którego nakazano rozbiórkę wykonali, kiedy nie byli jeszcze współwłaścicielami dz. ewid. nr (...)Kwestionował apelujący także przerzucenie na niego ciężaru dowodu w zakresie wykazania, że bardziej optymalnym rozwiązaniem byłoby wybudowanie przepustu na dz. ewid. nr (...). Podnosił wreszcie, że proponowana lokalizacja muru oporowego będzie prowadziła do zalewania drogi znajdującej się na dz. ewid. nr (...)
W trakcie postępowania przed Sądem Okręgowym do udziału w sprawie zgłosił się P. K., wskazując, iż w dniu 8.05.2014r. nabył w drodze darowizny od T. K.przysługujący jej udział w przedmiotowej nieruchomości. Przedłożył kserokopię stosownego aktu notarialnego oraz odpis z księgi wieczystej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Postanowienie Sądu Rejonowego jest prawidłowe.

Nie zachodzą w sprawie uchybienia, które Sąd Okręgowy bierze pod uwagę z urzędu, a których skutkiem byłaby nieważność postępowania – art. 378 § 1 kpc.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne Sądu I instancji i przyjmuje je za własne. Za bezprzedmiotowy w tym zakresie ocenić trzeba zarzut naruszenia art. 233 kpc. Skuteczne podniesienie tego zarzutu wymaga wykazania, że Sąd oceny dowodów dokonał z naruszeniem zasad logiki i doświadczenia życiowego, a w następstwie tego przyjął stan faktyczny sprawy niezgodny z rzeczywistym. Koniecznym jest tu przy tym odwołanie się do konkretnych dowodów, które miały być przedmiotem takiej błędnej oceny. Apelujący tymczasem nie tyle kwestionował obrany przez Sąd tok rozumowania o faktach w oparciu o zebrane dowody, co kwestię obciążenia go ciężarem dowodów na podnoszoną okoliczność a mianowicie, że bardziej optymalnym rozwiązaniem z punktu widzenia interesu wszystkich współwłaścicieli byłoby przeprowadzenie przepustu nie po dz. ewid. nr(...)ale po dz. ewid. nr (...) Tak stawiany zarzut może być natomiast co najwyżej rozpatrywany w świetle art. 6 kc. Stwierdzić jednocześnie trzeba, że także z punktu widzenia dyspozycji tego przepisu w rozumowaniu Sądu nie można dopatrzyć się żadnych uchybień.

Wskazania wymaga, że rozkład ciężaru dowodu nie ma charakteru jednostajnego i nie zawsze spoczywa na stronie inicjującej postępowanie. Przeciwnie - w toku postępowania ulega on przerzucaniu na drugą stronę. Na wnioskodawcy spoczywa on jedynie tak długo, dopóki nie przedstawi ona dowodów na poparcie swych twierdzeń. W sytuacji , gdy warunku tego dopełni, a druga strona przeczy jej tezom i podnosi twierdzenia przeciwne, to w jej interesie leży przedłożenie dowodów na ich poparcie. I tak, skoro w niniejszej sprawie wnioskodawca dążył do uzyskania upoważnienia do wykonania przepustu na dz. ewid. nr (...)oraz przedstawił opinię biegłego wskazującą, że wykonanie takiej inwestycji jest możliwe, to na apelującego przeszedł ciężar dowodu w zakresie wykazania, że bardziej optymalnym rozwiązaniem byłoby wykonanie tego przepustu w takim miejscu, na jakie on wskazywał. Za bezskuteczne ocenić tu trzeba powoływanie się przez apelującego na nieprawidłowy przebieg muru oporowego w związku z którym, nałożono na niego kary grzywny. Kwestia prowadzonych w stosunku do apelującego z tego tytułu ewentualnych postępowań nie ma żadnego znaczenia z punktu widzenia okoliczności niniejszej sprawy. Jak trafnie wskazał Sąd Rejonowy wniosek dotyczył upoważnienia do wykonania jedynie przepustu. Sąd władny był zatem dokonywać oceny jego zasadności jedynie pod tym kątem. Kwestia budowy muru oporowego pozostawała poza zakresem kognicji Sądu. Dla skutecznego wykazania, że przepust powinien przebiegać po dz. ewid. nr (...)koniecznym byłoby natomiast zgłoszenie przez apelującego wniosku o dopuszczenie dowodu ze stosownej opinii biegłego. Przedmiotowa kwestia wymaga bowiem niewątpliwe wiadomości specjalnych, na okoliczność których w myśl art. 278 § 1 kpc odwołanie się do takiej opinii jest niezbędne.

Za chybiony ocenić trzeba natomiast zarzut naruszenia art. 201 kc poprzez przyjęcie, że czynność objęta wnioskiem mieści się w granicach czynności zwykłego zarządu a skutkujące przyjęciem, że wnioskodawca miał legitymację czynną do wystąpienia z wnioskiem w niniejszej sprawie.

Zważyć należy, że ustawodawca wobec kazuistyki przypadków zrezygnował ze zdefiniowania pojęcia czynności mieszczących się w ramach zwykłego zarządu rzeczą wspólną oraz czynności takich zarząd przekraczających. Oznacza to, że oceny w tym przedmiocie w każdym przypadku dokonywać trzeba indywidualnie, z odniesieniem się do okoliczności konkretnej sprawy. Taka sama czynność w danych okolicznościach może zatem być kwalifikowana jako czynność zwykłego zarządu, a w innych jako czynność wychodząca poza taki zwykły zarząd.

Stwierdzenia jednocześnie wymaga, że Sąd Rejonowy, wbrew podnoszonym zarzutom, dokonując kwestionowanej kwalifikacji objętej wnioskiem czynności dokonał szerokiej analizy, uwzględniającej wszelkie przedmiotowo istotne okoliczności sprawy. Miał na względzie zwłaszcza to, że przepust będzie wykonany na drodze, która od wielu lat w swej zasadniczej części jest niewykorzystywana przez uczestników oraz to, że w taki sam sposób przebiegał on dotychczas. Prawidłowo uwzględnił to, że w czasie kiedy w tym samym miejscu wznoszony był przepust przez poprzedników wnioskodawcy apelujący się temu nie sprzeciwiał. Wbrew podnoszonym zarzutom nie dopuścił się Sąd w tym zakresie żadnych sprzeczności wskazując jednocześnie, że istniejąca budowla nie ma już racji bytu. Stwierdzenia tego użył Sąd celem poparcia swego stanowiska, że apelujący nie przedstawił żadnych okoliczności negatywnych, które biorąc pod uwagę cel inwestycji, czy interesy wszystkich współwłaścicieli, pozwalałyby na uznanie wniosku za bezzasadny. Nie mógł bowiem wywołać tu żadnych skutków argument, o czym była mowa wyżej, że poprzedni przepust został wzniesiony bezprawnie.

Z drugiej strony uwzględnił Sąd znaczenie, jakie będzie miało wykonanie tego przepustu tak dla drogi przebiegającej po dz. ewid. nr (...) jak i dla działki sąsiedniej, na której zamieszkują rodzice wnioskodawcy.

Bezzasadnie kwestionował apelujący oparcie się przez Sąd Rejonowy na orzecznictwie Sądu Najwyższego. Jak zostało wyżej zaznaczone brak jest definicji legalnej czynności zwykłego zarządu. Z tego też względu odwoływanie się do dorobku doktryny czy judykatury w omawianym zakresie może być jedynie pomocnicze. W każdym przypadku wymaga uwzględnienia okoliczności rozpatrywanej sprawy. Nie nasuwa zatem wątpliwości, że Sąd oparł się na orzecznictwie Sadu Najwyższego, jakie dotyczy odmiennego stanu faktycznego aniżeli miał miejsce w niniejszej sprawie. Sąd Rejonowy prawidłowo jednak uwzględnił czynniki, jakie zgodnie z dominującą linią orzecznictwa co do zasady pozwalają na kwalifikowanie danej czynności jako czynności zwykłego zarządu, a do których należy m.in. to, jaki charakter ma rzecz wspólna i w jakim celu jest wykorzystywana. Apelujący bezzasadnie tymczasem, kwestionując oparcie się przez Sąd Rejonowy na przedmiotowych orzeczeniach, skupił się na tym, że dotyczą one innego rodzaju prac, a które to inaczej niż objęte wnioskiem w niniejszej sprawie nie wymagają uzyskania pozwolenia na budowę w trybie przepisów prawa administracyjnego.

Zaakcentować w tym miejscu trzeba, na co uwagę zwrócił także Sąd Rejonowy, że uwzględnienie wniosku w niniejszej sprawie ma to tylko znaczenie, że otwiera wnioskodawcy możliwość ubiegania się o uzyskanie właściwych zezwoleń na przeprowadzenie tych prac w trybie prawa administracyjnego.

Za bezprzedmiotowe wreszcie ocenić trzeba zarzuty, w których apelujący podnosi, że uwzględnienie wniosku, w sytuacji gdy sprzeciwili mu się współwłaściciele nieruchomości mający większą ilość udziałów nie uwzględnia ich interesów, a nadto sanuje samowolę budowlaną poprzedników prawnych wnioskodawcy. Stwierdzenia wymaga, że takie rozumowanie apelującego sprzeczne jest z istotą art. 201 kc, który to umożliwia współwłaścicielowi ubieganie się o uzyskanie zgody właśnie na wykonanie takiej czynności, na którą nie godzą się wszyscy współwłaściciele. W sytuacji, gdy jak zostało przesądzone przedmiotowa inwestycja stanowi czynność zwykłego zarządu, bez znaczenia przy tym pozostaje, że zgody takiej odmawiają współwłaściciele dysponujący większością udziałów.

Udzielenie tego upoważnienia nie sanuje także samowoli budowlanej poprzedników prawnych wnioskodawcy. Przepust przez nich wzniesiony, jako niespełniający odpowiednich warunków, został objęty właściwymi sankcjami w trybie prawa administracyjnego. Podkreślić raz jeszcze trzeba, że w niniejszym postępowaniu kwestia pozwoleń administracyjnych na budowę nie została przesądzona. Upoważnienie udzielone wnioskodawcy daje mu jedynie możliwość ubiegania się o uzyskanie takich zezwoleń, celem wzniesienia przepustu zgodnie z obowiązującymi procedurami.

Z tych przyczyn apelacja jako niezasadna podlegała oddaleniu, o czym orzeczono jak w sentencji na zasadzie art. 385 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc.

(...)

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE