UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem wydanym w sprawie o rozwiązanie małżeństwa stron przez rozwód z winy pozwanego Sąd Okręgowy w Kielcach oddalił żądanie powódki S. P. o eksmisje pozwanego K. P. z lokalu mieszkalnego wspólnie zajmowanego przez strony.

W motywach orzeczenia wskazał Sąd okręgowy na następujące fakty;

Wyrokiem z 13 kwietnia 2012 r. Sąd Rejonowy w Starachowicach w sprawie II K 181/12 skazał pozwanego za to, że w okresie od miesiąca grudnia 2010 r. bliżej nieustalonej daty, do dnia 22 grudnia 2011 r. znęcał się psychicznie i fizycznie nad żoną S. P. w ten sposób, że wyzywał ją słowami uznanymi powszechnie za obelżywe oraz groził jej wielokrotnie zabójstwem i podpaleniem mieszkania, które to groźby wzbudziły w zagrożonej uzasadnioną obawę, że zostaną spełnione, a w dniu 22 grudnia 2011 r. zranił ją ostrzem powodując obrażenia ciała i naruszenie czynności narządów ciała trwające nie dłużej niż 7 dni. Za te czyny wymierzono pozwanemu karę 10 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono. Jednocześnie nałożono na pozwanego obowiązek powstrzymywania się w okresie próby od nadużywania alkoholu. Sąd Rejonowy w Starachowicach po zapoznaniu się z informacją przekazaną przez Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Starachowicach wszczął z urzędu postępowanie w przedmiocie ograniczenia władzy rodzicielskiej K. P. nad małoletnimi dziećmi M., W. i P. P.. Na mocy postanowienia z dnia 26 czerwca 2012 roku wydanego w sprawie III Nsm 112/12 Sąd ograniczył władzę rodzicielską K. P. wobec jego dzieci poprzez ustanowienie nadzoru kuratora sądowego. Ponadto ustalił Sąd Okręgowy, ze w sierpniu 2012 r. K. P. zawiesił działalność gospodarczą jako nierentowną, po czym nie podjął innych form zarobkowania. Od tego czasu ciężar utrzymania mieszkania, w którym zamieszkują strony, spoczywa na powódce. Od września 2012 r. pozwany nie reguluje alimentów ustalonych ugodą sądową z dnia 7 marca 2012 r. Powódka otrzymuje je za pośrednictwem systemu pomocy społecznej. W okresie jesiennym 2012 r. K. P. przebywał przez okres 1 miesiąca w szpitalu, ponieważ miał problemy z płucami. W nocy z 15 na 16 lutego 2013 r. pozwany wszedł do pokoju, w którym spała żona i zaczął jej ubliżać. Między małżonkami doszło do szamotaniny. W miejscu zamieszkania stron interweniowali funkcjonariusze policji wezwani przez powódkę. Po zdarzeniu z lutego 2013 roku powódka złożyła ponownie zawiadomienie o popełnieniu przez męża przestępstwa znęcania się nad nią. Wszczęte postępowanie przygotowawcze zakończyło się sporządzeniem przeciwko pozwanemu aktu oskarżenia. Pozwany został oskarżony o to, że w okresie od 23 grudnia 2011 r. do 16 lutego 2013 r. znęcał się fizycznie i psychicznie nas swoją żoną S. P. w ten sposób, że wszczynał awantury, podczas których ubliżał jej słowami powszechnie uznanymi za obelżywe, ciągle ją niepokoił, szarpał i popychał, a w dniu 16 lutego 2013 r. działając pod wpływem alkoholu wszczął awanturę w trakcie której ściskał jej twarz, usta oraz prawe ramię rękami w wyniku czego doznała ogólnego potłuczenia ciała, zwłaszcza twarzy i kończyn górnych, powodując tym samym obrażenia ciała i naruszenie czynności narządów ciała trwające nie dłużej niż siedem dni, to jest o przestępstwo z art. 207 §1 kk i art. 157 §2 kk w zw. z art. 11 §2 kk.

W ocenie Sądu Okręgowego - orzeczenie eksmisji ma charakter wyjątkowy, oznacza to, że muszą zachodzić zawinione przez małżonka zachowania, które są szczególnie naganne, uniemożliwiające wspólne zamieszkiwanie. Pozwany od czasu pobytu w szpitalu w ubiegłym roku przestał nadużywać alkoholu, co przyznała powódka. Z zeznań stron wynika, że ostatnia szarpanina między nimi miała miejsce w dniu 16 lutego br.

Zdaniem Sądu Okręgowego poza sporem było, że pozwany nie przejawiał agresji wobec wspólnych dzieci. Z kolei z zeznań stron wynika, że komunikują się ze sobą tylko razie niezbędnej potrzeby, przede wszystkim zaś w kwestiach dotyczących dzieci. Natomiast z zeznań powódki wynika, że po powrocie z pracy do domu sprząta w mieszkaniu, pierze, przygotowuje obiad dla dzieci i pozwany nie przeszkadza jej w wykonywaniu tych czynności. S. P. podała, że pozwany nadal wszczyna awantury, przy czym inicjuje je gdy ona wychodzi spotkać się ze znajomymi lub rodziną. W ocenie Sądu I instancji zachowania pozwanego nie są na tyle gwałtowne, żeby można mówić o tym, iż zagrażają bezpieczeństwu powódki. Pozwany nie zagraża również bezpieczeństwu dzieci. K. P. uczestniczy w życiu dzieci, odrabia z nimi lekcje. Młodszy syn nadal chce spać z ojcem. Dlatego Sąd oddalił wniosek o eksmisję pozwanego.

Apelacje od wyroku w części dotyczącej oddalenia jej żądania eksmisji pozwanego złożyła powódka.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła błąd w ustaleniach faktycznych polegający na wyciągnięciu wadliwych wniosków w zakresie oceny zachowania pozwanego wspólnie zamieszkującego z powódką i stosującego przemoc psychiczną i fizyczną stwierdzona prawomocnymi wyrokami wydanymi w sprawach karnych przeciwko pozwanemu.

Na tej podstawie domagała się zmiany zaskarżonego orzeczenia i uwzględnienia żądania eksmisji pozwanego z lokalu mieszkalnego stron, za przyznaniem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny ustalił;

Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Starachowicach z 10 lipca 2013r. wydanym do sygn. akt II K. 373/13 pozwany został skazany za to, że w okresie od 23 grudnia 2011 r. do16 lutego 2013r. znęcał się psychicznie i fizycznie nad powódką w ten sposób, że wszczynał awantury podczas których ubliżał jej słowami powszechnie uznanymi za obelżywe, a 16 lutego 2013r. działając pod wpływem alkoholu wszczął awanturę w trakcie której naruszył jej nietykalność cielesną w sposób dokładnie opisany wyrokiem.

(dowód : odpis opisanego wyroku skazującego pozwanego k. 102 akt)

Sąd Apelacyjny zważył;

apelacja zasługuje na uwzględnienie.

Dwa wyroki skazujące pozwanego za przestępstwa znęcania się nad powódką, które objęły okres od grudnia 2010 do lutego 2013r., a więc czas w którym postępować zaczął rozkład pożycia małżeńskiego stron, a którego przyczyną była postawa pozwanego wobec powódki mają charakter wiążący dla sądu rozstrzygającego, w sprawie rozwodowej, żądanie powódki eksmisji pozwanego z lokalu mieszkalnego zajmowanego przez strony(art. 11 k.p.c.). Wobec czego ustalone i przedstawione wyżej fakty charakteryzujące postępowanie pozwanego muszą być przyjęte za podstawę stosowania prawa materialnego. Nie ulega zaś wątpliwości, że zachowanie jednego z małżonków nacechowane agresją, wyrażającą się w naruszeniu nietykalności cielesnej (szarpanie w tym za włosy i ściskanie ciała wywołującego jego potłuczenie) i zniewagach drugiego, a także upijanie się stanowią ciężkie naruszenie obowiązków małżeńskich wymienionych przykładowo w art. 23 kro. Uzasadniają przeto ujemną ocenę i kwalifikują w kategoriach winy rozkładu pożycia (art. 57 § 1 kro), a nadto stanowią podstawę dla uznania, że dalsze wspólne zamieszkiwanie stron zagraża dobrom osobistym powódki.

W konsekwencji podzielić należy zarzut apelacji, że rozstrzygając żądanie powódki Sąd I instancji dowolnie ustalił charakter zachowania pozwanego i w konsekwencji naruszył art. 58 § 2 kro. Należy wskazać, że przepis ten odnosi się do wszystkich postaci korzystania z lokalu i nie uzależnia orzeczenia eksmisji od tytułu do jego zajmowania, lecz od przesłanek wymienionych w art. 58 § 2 kro (por. uchwałę całej Izby Cywilnej SN z 13 stycznia 1978 r. III CZP 30/77 OSNC 1978/3/39). Ponieważ skarżąca podważyła fakty przyjęte za podstawę wyroku o prawidłowości orzeczenia o eksmisji, decyduje wykładnia znajdujących się w nim przesłanek, zwłaszcza "rażąco nagannego postępowania" i "uniemożliwienia wspólnego zamieszkania".

O rażącej naganności przesądza rodzaj naruszeń i charakter dóbr, w które godzi postępowanie pozwanego. Z treści orzeczeń skazujących pozwanego za czyny popełnione wobec powódki wynika w sposób nie budzący wątpliwości, że naganne zachowania pozwanego nie posiadały charakteru jednostkowego, a ich skala wyczerpywała znamiona przestępstw (co wyklucza tezę Sądu I instancji o niegwałtownym charakterze zachowań pozwanego wobec powódki).

Natomiast uniemożliwienie wspólnego zamieszkania oprócz powyższych przesłanek przesądza dodatkowo zła prognoza wyprowadzona z nieskuteczności dotychczas stosowanych środków perswazyjnych i represyjnych. Taka negatywna prognoza wynika z faktu ustalonego długiego okresu, w jakim dochodziło do popełnienia przestępstw przez pozwanego i z faktu, że pierwsze z orzeczeń skazujących nie zmieniło radykalnie postawy pozwanego wobec powódki, czego efektem był drugi wyrok skazujący go za podobne przestępstwo przeciwko powódce.

W tym kontekście teza Sądu I instancji, ze zachowania pozwanego nie są na tyle gwałtowne, by zagrażały bezpieczeństwu powódki nie znajduje oparcia w zebranym w sprawie materiale dowodowym.

W konsekwencji obydwie przesłanki zostały spełnione w rozpoznawanej sprawie. Ponieważ przepis art. 58 § 2 kro wyraża zasadę prymatu dóbr osobistych, którym w razie zagrożenia muszą ustąpić dobra majątkowe, dlatego po ustaleniu, że pozwany ponosi odpowiedzialność za swoje uporczywie naganne postępowanie, dopuszczalne było orzeczenie eksmisji małżonka, mimo że przysługują mu równe z powódką prawa do lokalu.

Mając na uwadze powyższe orzekł Sąd Apelacyjny jak w wyroku na podstawie wskazanych przepisów, a nadto art.386 § 1 k.p.c. z konsekwencjami w postaci rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego na zasadzie art.98 k.p.c., przy uwzględnieniu minimalnej stawki wynagrodzenia, należnego profesjonalnemu pełnomocnikowi procesowemu powódki.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE