Sygn. akt V U 352/14
Dnia 10 września 2014 r.
Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie :
Przewodniczący SSO Marzena Głuchowska
Protokolant Barbara Wypych
po rozpoznaniu w dniu 9 września 2014 r. w Kaliszu
odwołania W. O.
od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego
z dnia 31 stycznia 2014 r. Nr (...)
w sprawie W. O.
przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego
o zwrot nienależnie pobranego świadczenia
1. Zmienia zaskarżoną decyzję Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia 31 stycznia 2014 r. znak (...) w ten sposób, że ustala, iż odwołujący W. O. nie pobrał nienależnego świadczenia za okresy od 01.10.2004 r. do 30.06.2005 r., od 01.07.2006 r. do 31.08.2010 r. i od 01.10.2011 r. do 30.09.2013 r. w wysokości 50% części uzupełniającej oraz za okresy od 01.07.2005 r. do 30.06.2006 r., od 01.07.2008 r. do 31.08.2008 r., od 01.09.2010 r. do 30.09.2011 r. i od 01.10.2013 r. do 31.10.2013 r. w wysokości 100% części uzupełniającej w łącznej kwocie 43 425,19 zł oraz nie jest zobowiązany do zwrotu kwoty 17 364,15 zł za okres od 01.11.2010 r. do 31.10.2013 r.,
2. Zasądza od Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego na rzecz odwołującego W. O. kwotę 180,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.
Decyzją z dnia 31.01.2014 r. r. znak (...) organ rentowy Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział (...) w O. zobowiązał odwołującego W. O. do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia za okresy od 01.10.2004 r. do 30.06.2005 r., od 01.07.2006 r. do 31.08.2010 r. i od 01.10.2011 r. do 30.09.2013 r. w wysokości 50% części uzupełniającej oraz za okresy od 01.07.2005 r. do 30.06.2006 r., od 01.07.2008 r. do 31.08.2008 r., od 01.09.2010 r. do 30.09.2011 r. i od 01.10.2013 r. do 31.10.2013 r. w wysokości 100% części uzupełniającej w kwocie 43425,19 zł jako nienależne świadczenie i przypisał do zwrotu kwotę 17364,15 zł za okres od 01.11.2010 r. do 31.10.2013 r.
Od powyższej decyzji odwołanie złożył W. O., domagając się ich zmiany i ustalania, iż nie jest zobowiązany do zwrotu łącznej kwoty 17364,15 zł. Odwołujący podniósł, iż nie prowadzi działalności rolniczej.
Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.
Sąd ustalił i zważył co następuje.
W dniu 08.04.1994 r. odwołujący złożył wniosek o rentę inwalidzką rolniczą jako domownik brata K. O.. W orzeczeniu z dnia 25.04.1994 r. stwierdzono, iż odwołujący jest inwalidą I grupy z powodu urazu czaszkowo- mózgowego. Decyzją z dnia 16.05.1994 r. odwołującemu przyznano rentę inwalidzką rolniczą, stwierdzając jednocześnie niezdolność do samodzielnej egzystencji. W decyzji tej nie stwierdzono, iż część uzupełniająca świadczenia podlega zawieszeniu. W decyzji zawarto pouczenie. W ust. 4 informacji tej opisano jak wypłacane są świadczenia w przypadku nie zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej. Zawarto także informacje, iż o zmianie okoliczności należy zawiadomić organ rentowy. Takie same pouczenia i informacje zawarto w kolejnych decyzjach z dnia: 29.08.1997 r., 23.07.1998 r., 29.06.2000 r., 12.06.2003 r., 24.08.2006 r., 24.09.2008 r., 27.10.2011 r., 23.12.2013 r. U odwołującego I grupę inwalidzką a potem niezdolność do samodzielnej egzystencji stwierdzano także w 05.1995 r. 07.1997 r., 07.1998 r., 16.06.2000 r., 03.06.2003 r., 02.08.2006 r., 02.09.2008 r., 12.10.2011 r. na okres do października 2013 r. Od tej daty nie stwierdza się niezdolności do samodzielnej egzystencji u odwołującego.
Aktem notarialnym z dnia 27.09.2004 r. W. O.nabył własność nieruchomości o powierzchni 4,35 ha w C.i K.(działki nr (...)) – akt notarialny notariusza E. S. Repertorium A numer (...). Wcześniej W. O.wspólnie z bratem K. O.aktem notarialnym z dnia 30.04.1999 r. nabył nieruchomość o powierzchni 1,61 ha położoną w P.. Umową z dnia 27.09.2004 r. W. O.wydzierżawił bratu K. O.nieruchomość o powierzchni 4,35 ha. Umowa ta nie była zarejestrowana w ewidencji gruntów. W drugim egzemplarzu tej umowy odwołujący i jego brat K.przed notariuszem E. S.uznali swoje podpisy na umowie za własne. Umową dzierżawy z dnia 30.04.1999 r. odwołujący wydzierżawił R. O.nieruchomość o powierzchni 1,61 ha. Przed notariuszem w dniu 02.01.2014 r. odwołujący i R. O.swoje podpisy na umowie dzierżawy uznali za własne. Aktem notarialnym z dnia 19.09.2011 r. W. O.nabył nieruchomość o powierzchni 0,60 ha (działka nr (...)) położoną w K.Nowej. Co do tego gruntu także zawarta została umowa dzierżawy z dnia 19.09.2011 r. Aktem notarialnym z dnia 19.12.2013 r. strony umowy, podpisy na niej uznali za własne. Odwołujący figuruje w rejestrze gruntów jako współwłaściciel gruntów o powierzchni 1,61 ha oraz jako właściciel gruntów o powierzchni 4,95 ha. Jako płatnik podatku rolnego od tego gruntu odwołujący nie figuruje z uwagi na to, iż jest to grunt VI klasy i nie podlega opodatkowaniu.
Odwołujący we wniosku o świadczenia na dalszy okres ; 21.06.2006 r., 13.08.2008 r., 20.09.2011 r., 24.10.2013 r. podawał, iż nie jest właścicielem gospodarstwa rolnego. Według twierdzeń odwołującego wnioski te wypełniała jego matka, gdyż jego stan zdrowia na to nie pozwalał.
Co do działek nr (...) w N. składane były wnioski o dopłaty bezpośrednie z Unii w latach 2005-2013, co do działek nr (...) – w latach 2012-2013.Wnioski te składali bracia odwołującego K. i R. O..
Nadpłata świadczenia za okres od 01.10.2004 r. do 30.06.2005 r., od 01.07.2006 r. do 31.08.2010 r. i od 01.10.2011 r. do 30.09.2013 r. w wysokości 50% części uzupełniającej oraz za okresy od 01.07.2005 r. do 30.06.2006 r., od 01.07.2008 r. do 31.08.2008 r., od 01.09.2010 r. do 30.09.2011 r. i od 01.10.2013 r. do 31.10.2013 r. w wysokości 100% części uzupełniającej wyniosła kwotę 43425,19 zł.
Nadpłata świadczenia z okres 3 lat od 01.11.2010 r. do 31.10.2013 r. wyniosła 17364,15 zł.
Odwołujący zamieszkuje w domu, w którym mieszka jego brat K.z rodziną Pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym ze swoją matką. K. O.prowadzi gospodarstwo rolno- ogrodnicze w O.. Uprawia zboża i warzywa w szklarniach. Grunt będący własnością W. O.o powierzchni 4,35 ha jest obrabiany przez K. O.. On z tego gruntu pobiera dopłaty unijne. R. O.drugi brat odwołującego, użytkuje jego nieruchomość o powierzchni 1,60 ha. Część tego gruntu wykorzystuje jako miejsce prowadzenia swojej działalności gospodarczej - auto-handel i transport, a część uprawia rolniczo. R. O.ubezpieczony jest jako osoba prowadząca działalność gospodarczą. Z tytułu użytkowania gruntu W. O.– R. O., który w międzyczasie stał się współwłaścicielem tego gruntu- pobiera dopłaty unijne. Do 2004 r. także ten grunt użytkował K. O..
Odwołujący nie prowadził działalności rolniczej w okresie po przyznaniu renty rolniczej, choć stał się właścicielem gruntów rolnych.
(dowód: zeznania odwołującego, zeznania świadków R. O.i K. O., informacje z Urzędu Gminy w C.)
Zgodnie z art. 28 ust 1 cyt, ustawy z dnia 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. Nr 50 z 2008 r. poz. 291 ze zmianami) jeżeli emeryt lub rencista prowadzi działalność rolniczą wypłata części uzupełniającej renty podlega zawieszeniu w całości lub w części. Uważa się, iż rencista zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej jeżeli ani on ani jego małżonek nie jest właścicielem lub posiadaczem gospodarstwa rolnego. Zgodnie z art. 52 ust 2 cytowanej ustawy i art. 84 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 ze zmianami) osoba, która pobrała nienależne świadczenia zobowiązana jest do ich zwrotu i to za okres 3 lat wstecz w sytuacji nie powiadomienia organu o okolicznościach powodujących wstrzymanie prawa do świadczeń. Za kwoty nienależnie pobranych świadczeń uważa się świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ich wstrzymanie jeżeli ubezpieczony był pouczony o powyższych okolicznościach i obowiązku informowania o nich oraz świadczenia wypłacone na podstawie świadomego wprowadzenia w błąd organu rentowego.
Odwołujący w okresie pobierania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym do października 2013 r. był osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji. Nie mógł w tym okresie prowadzić działalności rolniczej z uwagi na stan zdrowia. Odwołujący stał się właścicielem gospodarstw rolnych w okresie pobierania renty lecz nabyte grunty stanowiły formę zabezpieczenia go, nie była natomiast prowadzona przez odwołującego na nich działalność rolnicza. Sam fakt nabycia gruntów rolnych w trakcie pobierania renty rolniczej, nie oznacza iż odwołujący stał się rolnikiem w rozumieniu art. 6 punkt 1 cyt ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, skoro nie prowadził ani osobiście, ani na własny rachunek w znajdującym się w jego posiadaniu gospodarstwie rolnym, działalności rolniczej. Fakt nie wykazania w kolejnych wnioskach o rentę własności gruntów rolnych, choć naganny bo wskazujący nieprawdę, nie zmienia sytuacji odwołującego, któremu przyznano rentę jako domownikowi brata K. i który jako właściciel gruntów rolnych nie prowadził działalności rolniczej.
Odwołującemu przesyłano informacje o warunkach pobierania części uzupełniającej świadczenia i o tym, iż powinien zawiadomić organ rentowy o fakcie uzyskania własności gruntów w trakcie pobierania renty. Pouczenia te były tak skonstruowane, iż odwołujący nie mógł ich zrozumieć ze względu na rodzaj schorzeń decydujących o jego całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji.
Odwołujący nie pobrał więc nienależnego świadczenia w okresach od 01.10.2004 r. do 30.06.2005 r., od 01.07.2006 r. do 31.08.2010 r. i od 01.10.2011 r. do 30.09.2013 r. w wysokości 50% części uzupełniającej oraz za okresy od 01.07.2005 r. do 30.06.2006 r., od 01.07.2008 r. do 31.08.2008 r., od 01.09.2010 r. do 30.09.2011 r. i od 01.10.2013 r. do 31.10.2013 r. w wysokości 100% części uzupełniającej w kwocie 43425,19 zł i nie jest zobowiązany do zwrotu kwoty 17364,15 zł za okres od 01.11.2010 r. do 31.10.2013 r.
Odwołanie jako zasadne podlegało uwzględnieniu w myśl art. 477 14 § 2 kpc. O kosztach orzeczono w myśl art. 98 kpc.