WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

Powódka (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w O. w pozwie przeciwko pozwanym G. K. i Z. S. wniosła o zasądzenie od pozwanych solidarnie na swoją rzecz kwoty 90.956,46 zł wraz z ustawowymi odsetkami wskazanymi szczegółowo w pozwie. Domagała się również zwrotu kosztów procesu.

Roszczenie swe powódka wywodziła z art. 299 k.s.h. podając, iż w ramach prowadzonego przedsiębiorstwa świadczyła na rzecz spółki Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. usługę związaną ze sprzedażą i dostarczeniem betonu towarowego o łącznej wartości 82.121,25 zł. Dalej wskazała, że prawomocnym wyrokiem z dnia 27 sierpnia 2008 r. wydanym w sprawie IX GC 339/08 Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zasądził od spółki (...) na rzecz powódki kwotę 82.121,25 zł z odsetkami ustawowymi:

-

od kwoty 3.019,50 zł od dnia 15 czerwca 2007 r. do dnia zapłaty,

-

od kwoty 2.616,90 zł od dnia 23 czerwca 2007 r. do dnia zapłaty,

-

od kwoty 31.561,40 zł od dnia 29 czerwca 2007 r. do dnia zapłaty,

-

od kwoty 44.176,20 zł od dnia 15 lipca 2007 r. do dnia zapłaty,

-

od kwoty 747,25 zł od dnia 21 lipca 2007 r. do dnia zapłaty,

oraz kwotę 7.724 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Na podstawie powyższego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy prowadził przeciwko dłużnej spółce postępowanie egzekucyjne, zakończone postanowieniem z dnia 29 czerwca 2010 r. o umorzeniu z powodu bezskuteczności egzekucji.

Powódka wyjaśniła, że na łączną kwotę dochodzoną pozwem (90.956,46 zł) składają się: należność główna, należności odsetkowe i koszty procesu wynikające z wyżej wymienionego wyroku oraz kwota 1.111,21 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania egzekucyjnego, a w tym: 900 zł kosztów zastępstwa oraz 132,11 zł jako koszty poniesione w sprawie KM 4130/08 i 79,10 zł jako koszty postępowania w sprawie KM 1575/09.

Wyrokiem zaocznym z dnia 5 kwietnia 2012 r., sygn. akt VIII GC 283/12, Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zasądził od pozwanych G. K. i Z. S. solidarnie na rzecz powódki kwotę 90.956,46 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dat i kwot wskazanych szczegółowo w pozwie oraz kwotę 8.165 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Orzeczenie to stało się prawomocne wobec pozwanego G. K. z dniem 19 kwietnia 2012 r.

Od wyroku zaocznego sprzeciw wniósł natomiast pozwany – Z. S., który wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów procesu. W uzasadnieniu sprzeciwu podniósł, że niezgłoszenie wniosku o upadłość Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. nastąpiło bez jego winy, gdyż od dnia 1 października 2008 r. przestał faktycznie pełnić funkcję członka zarządu w tej spółce. Od tego dnia pracował bowiem w spółce (...) Sp. z o.o., a sprawami (...) zajmował się sporadycznie, gdyż posiadając wykształcenie budowlane brał czasami udział w rozwiązywaniu problemów budowlanych, np. zasadności reklamacji klientów. Pozwany podkreślił, że nie zajmował się innymi sprawami spółki, miał znikomą wiedzę na temat jej sytuacji finansowej, a o wszystkich ważnych sprawach decydował sam prezes zarządu.

Nadto pozwany podniósł, że powódka nie poniosła żadnej szkody z powodu niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego, gdyż sytuacja majątkowa spółki (...) i tak nie pozwalałaby na zaspokojenie wierzyciela w stopniu większym niż to miało miejsce do tej pory. Pozwany wskazał, że nie jest już członkiem zarządu tej spółki i ma ograniczoną możliwość wglądu w jej dokumentację. Nadto pozwany wskazał, że zgodnie z przepisami ustawy prawo upadłościowe i naprawcze wierzytelność powódki podlegałaby zaspokojeniu w kategorii czwartej i podniósł, że sytuacja majątkowa i (...) spółki (...) była na tyle zła, że żadna należność z tej kategorii nie zostałaby zaspokojona nawet w przypadku terminowego złożenia wniosku o upadłość.

Pozwany zaskarżył także roszczenie co do wysokości. Zarzucił powódce, że bezpodstawnie domaga się zapłaty kwoty 3.600 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego zasądzonych na jej rzecz przez Sąd w sprawie IX GC 339/08, w sytuacji, gdy nie wykazała, aby je faktycznie poniosła. Z tych samych względów za nieuzasadnione w części dotyczącej kwoty 900 zł pozwany uznał także żądanie zwrotu kosztów postępowania egzekucyjnego prowadzonego przeciwko spółce. Na zakończenie pozwany zakwestionował datę początkową żądania odsetek ustawowych, podnosząc, iż wezwanie do zapłaty zostało wysłane na niewłaściwy adres. Dlatego uznał, że powódka może domagać się odsetek od daty doręczenia mu pozwu, tj. od 23 czerwca 2012 r. Pozwany podniósł też, że w związku z bezskutecznością egzekucji powódka miała prawo pomniejszyć swój dochód podlegający opodatkowaniu o wysokość dochodzonego roszczenia (poprzez zaliczenie do kosztów uzyskania przychodu). Rzeczywista szkoda powodowej spółki, a w konsekwencji i odpowiedzialność członka zarządu jest zatem mniejsza o 19%.

W piśmie procesowym z dnia 18 stycznia 2013 r. powódka poinformowała, iż z dniem 31 grudnia 2011 r. spółka (...) Sp. z o.o. została wykreślona z rejestru przedsiębiorców KRS, gdyż w wyniku połączenia została przejęta przez (...) Sp. z o.o., która stała się jej następcą prawnym.

W odniesieniu do podnoszonych przez pozwanego zarzutów powódka podtrzymała dotychczasowe stanowisko w sprawie. Nadto odnosząc się do zarzutu pomniejszenia dochodzonej kwoty o 19% powódka uznała go za chybiony, z uwagi na to, że ewentualne wyegzekwowanie zasądzonych wyrokiem Sądu kwot spowodowałoby powstanie po stronie wierzyciela obowiązku ponownego odprowadzenia od nich podatku.

W piśmie z dnia 4 lutego 2013 r. pozwany poinformował Sąd, iż w dniu 4 września 2012 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy Wydział Karny wydał wyrok skazujący jego i pozwanego G. K. za przestępstwo z art. 586 k.s.h - sygn. akt III K 512/12. W konsekwencji zgłosił wniosek o dopuszczenie dowodu z prawomocnego wyroku w tej sprawie i opinii biegłego z zakresu księgowości znajdującej się w aktach tej sprawy. Zwrócił uwagę na treść art. 11 k.p.c. oraz fakt ustalenia przez sąd w sprawie karnej w sentencji wyroku, że pozwani nie dopełnili obowiązku złożenia wniosku o upadłość Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w dniu 15 kwietnia 2010 r., a także w późniejszym okresie. W ocenie pozwanego Sąd orzekający w niniejszej sprawie jest tą datą związany, a biegły powołany w niniejszej sprawie powinien ustalić w jakiej wysokości powódka zastałaby zaspokojona, gdyby wniosek o upadłość został zgłoszony 14 kwietnia 2010 r. i złożył wniosek dowodowy w tym zakresie.

W piśmie z dnia 15 lutego 2013 r. powódka podtrzymała żądania i twierdzenia pozwu. Powiadomiła też o zmianie nazwy firmy, pod którą działa z (...) Sp. z o.o. na (...) Sp. z o.o. Natomiast pismem z dnia 16 października 2013 r. strona powodowa poinformowała, że z dniem 2 września 2013 r. spółka (...) Sp. z o.o. została przekształcona w spółkę komandytową pod firmą: (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa.

W piśmie z dnia 11 lutego 2014 r. pozwany wskazał, iż od grudnia 2007 r. leczy się z powodu zaburzeń psychicznych i depresji.

Wyrokiem z dnia 19 lutego 2014 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy uchylił wobec pozwanego Z. S. wyrok zaoczny Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 5 kwietnia 2012 r. (pkt I) oraz zasądził od pozwanego Z. S. solidarnie z pozwanym G. K. na rzecz powoda kwotę 90.956, 46 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 82.121, 25 zł od dnia 24 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty (pkt II). W pozostałej części Sąd powództwo oddalił (pkt III). Nadto w punkcie 4 Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego Z. S. solidarnie z pozwanym G. K. na rzecz powoda kwotę 8.165, 00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt IV).

Sąd Rejonowy rozstrzygnął w oparciu o następujące ustalenia i wnioski.

Sąd ustalił, iż w wyroku z dnia 27 sierpnia 2008 r. wydanym w sprawie o sygn. akt IX GC 339/08 Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zasądził od spółki Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. w B. na rzecz spółki (...) Sp. z o.o. w O. kwotę 82.121,25 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi w następujący sposób:

a)  od kwoty 3.019,50 zł od dnia 15 czerwca 2007 r. do dnia zapłaty,

b)  od kwoty 2.616,90 zł od dnia 23 czerwca 2007 r. do dnia zapłaty,

c)  od kwoty 31.561,40 zł od dnia 29 czerwca 2007 r. do dnia zapłaty,

d)  od kwoty 44.176,20 zł od dnia 15 lipca 2007 r. do dnia zapłaty,

e)  od kwoty 747,25 zł od dnia 21 lipca 2007 r. do dnia zapłaty.

Ponadto obciążył pozwaną spółkę obowiązkiem zwrócenia powódce kosztów postępowania w kwocie 7.724 zł. W dniu 8 października 2008 r. powyższy tytuł egzekucyjny został zaopatrzony w klauzulę wykonalności. W oparciu o uzyskany tytuł wykonawczy powódka wszczęła przeciwko dłużnej spółce postępowanie egzekucyjne. W dniu 8 września 2008 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy J. K. umorzył postępowanie toczące się pod sygnaturą KM 4130/08 z uwagi na bezskuteczność egzekucji. Wierzyciel poniósł w tym postępowaniu koszty w kwocie 132,11 zł. Również kolejne postępowanie egzekucyjne prowadzone przez Komornika Sądowego H. G. pod sygnaturą KM 1575/09 zakończyło się wydaniem w dniu 29 czerwca 2010 r. postanowienia o umorzeniu na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. z uwagi na bezskuteczność egzekucji. Komornik ustalił ponadto koszty postępowania na kwotę 79,10 zł i przyznał wierzycielowi koszty zastępstwa w tym postępowaniu w kwocie 900 zł. Przesłanką tej decyzji było ustalenie, że spółka nie posiada żadnego majątku nieruchomego, nie ma środków na rachunkach bankowych, a majątek ruchomy spółki stanowią maszyny nie będące jej własnością. Oddzielnymi pismami nadanymi w dniu 13 grudnia 2011 r. powódka wezwała pozwanych, jako członków zarządu dłużnej spółki, do zapłaty kwoty 90.956,46 zł, wskazując art. 299 k.s.h. jako podstawę ich odpowiedzialności. W dniu 12 listopada 2009 r. na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Opolu VIII Wydziału Gospodarczego Krajowego Rejestru Sądowego dokonano wpisu zmiany firmy powodowej spółki - z (...) Sp. z o.o. na (...) Sp. z o.o. Z kolei z dniem 31 grudnia 2011 r. w wyniku połączenia spółka (...) Sp. z o.o. została przejęta przez (...) Sp. z o.o., która stała się jej następcą prawnym. Spółka (...) Sp. z o.o. została wykreślona z rejestru przedsiębiorców KRS. Następnie z dniem 11 lutego 2013 r. zmianie uległa nazwa firmy spółki (...) Sp. z o.o. na (...) Sp. z o.o. Ponowna zmiana nazwy z (...) Sp. z o.o. na (...) Sp. z o.o. została ujawniona w rejestrze przedsiębiorców w dniu 22 lutego 2013 r. Następnie z dniem 2 września 2013 r. została przekształcona w spółkę komandytową pod firmą: (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa.

Nadto Sąd Rejonowy ustalił, iż w okresie powstania zobowiązania Przedsiębiorstwa (...) Spółki z o.o. wobec powodowej spółki pozwany Z. S. pełnił funkcję wiceprezesa zarządu spółki. Rezygnację z tej funkcji złożył w dniu 30 listopada 2010 r., a na mocy uchwały nr 01/2011 Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Przedsiębiorstwa (...) SP. z o.o. z dnia 5 stycznia 2011 r. został odwołany z zarządu spółki. Zmiana ta została ujawniona w rejestrze przedsiębiorców KRS w dniu 13 kwietnia 2011 r. Od dnia 1 października 2008 r. Z. S. jest zatrudniony w spółce (...) Sp. z o.o. w B. w pełnym wymiarze godzin, na czas nieokreślony. Do czasu odwołania Z. S. z zarządu w spółce obowiązywała zasada reprezentacji łącznej. Prezesem zarządu spółki (...) był w tym czasie pozwany G. K., który jest nim do dzisiaj. W 2007 roku nastąpiło radykalne pogorszenie się sytuacji finansowej i majątkowej spółki Przedsiębiorstwo (...) SP. z o.o. Na dzień 31 grudnia 2007 r. spółka wykazała stratę netto w kwocie - 1.949.756,67 zł, zobowiązania przekroczyły księgową wartość aktywów spółki, kapitał własny wykazywał wartość ujemną, a aktywa obrotowe pokrywały jedynie 51,16% kwoty zobowiązań krótkoterminowych. Z kolei księgowa wartość majątku spółki pokrywała 95,07% zobowiązań. Stan finansowy i majątkowy spółki na dzień 31 grudnia 2007 r. uzasadniał zgłoszenie w tym czasie przez zarząd wniosku o ogłoszenie upadłości, gdyż spółka trwale nie wykonywała swoich wymagalnych zobowiązań - była niewypłacalna. Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników, zwołane przez zarząd w dniu 8 grudnia 2007 r., rozważyło sytuację finansową i majątkową spółki, stan jej wypłacalności oraz kwestie związane z jej dalszym funkcjonowaniem. Decyzja o ewentualnym złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości została jednak przez wspólników odrzucona. W kolejnych latach (2008 - 2010) sytuacja spółki ulegała sukcesywnie pogorszeniu, a księgowa wartość majątku malała. I tak, według stanu na dzień 31.12.2008 r. księgowa wartość majątku Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. pokrywała jedynie 61,55% jego zobowiązań, według stanu na dzień 31.12.2009 r. było to już 52,39% zobowiązań, natomiast według stanu na dzień 31.12.2010 r. stosunek ten zmalał do 30,77% zobowiązań. Stan finansowy i majątkowy spółki Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. na dzień 31 grudnia 2007 r. uzasadniał wystąpienie przez zarząd z wnioskiem o ogłoszenie upadłości spółki. Wniosek taki nie został nigdy złożony.

Sąd Rejonowy ustalił także, iż w dniu 4 września 2012 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy III Wydział Karny wydał wyrok w sprawie o sygn. akt III K 512/12, w której G. K. i Z. S. byli podejrzani o to, że jako członkowie zarządu Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. nie złożyli w dniu 15 kwietnia 2010 r., a także w późniejszym okresie, wniosku o upadłość tej spółki, pomimo istnienia przesłanek do jej ogłoszenia w postaci niewypłacalności spółki, tj. o czyn z art. 586 k.s.h. W orzeczeniu tym Sąd ustalił, że Z. S. swoim zachowaniem wyczerpał znamiona występku z art. 586 k.s.h., przy czym postępowanie karne w stosunku do podejrzanego warunkowo umorzył na okres próby wynoszący dwa lata - na podstawie art. 66 § 1 k.k. w zw. z art. 67 § 1 k.k.

Dokonując analizy ustaleń faktycznych, Sąd Rejonowy powołał się na treść art. 299 k.s.h. i oparte na nim stanowisko judykatury. W tym świetle Sąd zważył, iż powódka należycie wykazała przesłankę bezskuteczności egzekucji wobec spółki, co znajdowało potwierdzenie w przedłożonym przez powódkę postanowieniu Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy z dnia 29 czerwca 2010 r., sygn. akt: KM 1575/09 w przedmiocie umorzenia postępowania egzekucyjnego wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji. Sąd wskazał, iż Spółka nie posiadała majątku nieruchomego i ruchomego, ani środków na rachunkach bankowych zajętych przez organ egzekucyjny. Również wcześniej wszczęte postępowanie, prowadzone pod sygnaturą KM 4130/08, nie przyniosło skutku w postaci zaspokojenia roszczeń powódki jako wierzyciela.

Odnosząc się do podnoszonych przez pozwanego przesłanej ekskulpacyjnych, Sąd wskazał w pierwszej kolejności, iż zgodnie z materiałem dowodowym sprawy, w szczególności odpisem pełnym z rejestru przedsiębiorców KRS spółki (...), pozwany Z. S. był członkiem zarządu dłużnej spółki w chwili powstania zobowiązania. W tym stanie rzeczy powoływana przez niego okoliczność, iż faktycznie od 1 października 2008 r. nie pełnił funkcji członka zarządu, nie ma żadnego znaczenia, bowiem aż do listopada 2010 roku nie złożył formalnej rezygnacji. W tym kontekście Sąd podkreślił, że odpowiedzialność na zasadach określonych w art. 299 k.s.h. ponoszą osoby będące członkami zarządu w czasie istnienia zobowiązania, którego egzekucja przeciwko spółce okazała się bezskuteczna. Pozew z dnia 20 lutego 2012 r. dotyczy zaś zobowiązań spółki Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. powstałych w 2007 roku, a więc w czasie, gdy pozwany niewątpliwie pełnił funkcję członka zarządu tej spółki. Z ustaleń Sądu Rejonowego wynikało bowiem, że Z. S. pełnił funkcję wiceprezesa zarządu spółki od 1989 roku do listopada 2010 r., kiedy to złożył rezygnację z tej funkcji. W okresie, w którym pozwany Z. S. był członkiem zarządu, w spółce obowiązywała zasada reprezentacji łącznej, która została zmieniona na reprezentację samoistną prezesa zarządu dopiero w 2011 roku. Oznaczało to, zdaniem Sądu, że pozwany miał realną możliwość wpływania na działania spółki i współdecydowania o ważnych dla niej sprawach, a taką z pewnością jest ocena czy istnieją przesłanki do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki. Tym bardziej, że z okoliczności faktycznych sprawy wynika, że pod koniec 2007 r. wspólnicy mieli świadomość pogarszającej się radykalnie sytuacji finansowo-majątkowej spółki, co stało się przyczyną zwołania na dzień 8 grudnia 2007 r. Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników. Uchwała wspólników o odrzuceniu wniosku o ogłoszenie upadłości nie zwalniała jednak członków zarządu od odpowiedzialności, to na nich bowiem spoczywał obowiązek w tym zakresie. Ponadto Sąd Rejonowy wskazał, iż stoi na stanowisku, że każdy z członków zarządu powinien posiadać podstawową wiedzę o najważniejszych sprawach spółki i każdemu z nich powinien być znany na bieżąco stan finansowy spółki, a co za tym idzie możliwości zaspokojenia długów (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 2008 r., II CSK 545/07, niepubl., LEX nr 385597). W tym świetle Sąd wskazał, iż pozwany podejmując od października 2008 r. w pełnym wymiarze czasu pracy zatrudnienie w innej firmie i w związku z tym nie zajmując się sprawami spółki (...), powinien był zrezygnować z pełnienia funkcji wiceprezesa zarządu tej spółki. W przeciwnym razie, z pełną świadomością narażał się on bowiem na odpowiedzialność z art. 299 k.s.h. Tymczasem pozwany złożył formalną rezygnację dopiero w listopadzie 2011 r., a więc dwa lata dobrowolnie godził się na ryzyko poniesienia konsekwencji z art. 299 k.s.h. wobec wierzycieli spółki. Nadto Sąd Rejonowy wskazał, iż z okoliczności faktycznych sprawy i zgromadzonych dowodów wynika, że pozwany będący również wspólnikiem w spółce (...) miał wiedzę i orientację w sytuacji majątkowo – finansowej spółki. Brał bowiem udział w Nadzwyczajnym Zgromadzeniu Wspólników w grudniu 2007 r., na którym rozważano kwestię złożenia w sądzie wniosku o ogłoszenie upadłości. O złej sytuacji spółki wiedział też niewątpliwie w 2008 roku, kiedy była rozstrzygana kwestia odpowiedzialności samej spółki za zobowiązania będące przedmiotem niniejszego postępowania (sprawa IX GC 339/08). Wreszcie jako wiceprezes zarządu miał wgląd do sprawozdań finansowych spółki za poszczególne lata, z których wynikało, że sytuacji finansowa spółki z roku na rok ulega pogorszeniu.

Nadto Sąd zważył, iż z ustalonego stanu faktycznego wynika, iż przesłanki do ogłoszenia upadłości spółki (...) istniały już na dzień 31 grudnia 2007 r., zatem wniosek o ogłoszenie upadłości powinien być złożony w terminie 2 tygodni od tej daty. Dokonując tego ustalenia Sąd Rejonowy oparł się przede wszystkim na opinii biegłego sądowego K. J., podzielając jego spostrzeżenia i wnioski. W tym świetle Sąd zaznaczył, iż biegły ocenił, że według stanu na dzień 31.12.2007 r. spółka (...) trwale nie wykonywała wymagalnych zobowiązań, a stan jej zobowiązań przekraczał wartość jej aktywów. Zdaniem biegłego, w przypadku zgłoszenia w tym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości, w postępowaniu upadłościowym powódka uzyskałaby (z wysokim prawdopodobieństwem) zaspokojenie w 87%. Biegły stwierdził, że sytuacja finansowa i majątkowa spółki Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. w latach 2008 - 2010 stale się pogarszała. Na koniec 2008 roku księgowa wartość majątku spółki pokrywała 61,55% jej zobowiązań, co według szacunkowego obliczenia pozwalało na zaspokojenie zobowiązań zaliczanych do IV kategorii (w której znajdowały się zobowiązania powódki) w 29,30%. Rok później było to 52,39% zobowiązań, co pozwalało na zaspokojenie 17,04% zobowiązań w IV kategorii. Z kolei według stanu na dzień 31.12.2010 r. księgowa wartość majątku (...) Sp. z o.o. pokrywała 30,77% jej zobowiązań i według obliczeń biegłego – powódka nie zostałaby w ogóle zaspokojona w toku ewentualnego postępowania upadłościowego wszczętego w tym okresie. Z powyższego – zdaniem Sądu Rejonowego wynikało więc w sposób bezsporny, że wniosek o ogłoszenie upadłości spółki (...) powinien być złożony do połowy stycznia 2008 roku.

Na marginesie Sąd Rejonowy dodał, że wbrew twierdzeniom pozwanego Sąd orzekający w niniejszej sprawie nie jest związany w żadnej mierze ustaleniami zawartymi w prawomocnym wyroku wydanym w postępowaniu karnym przez Sąd Rejonowy w Bydgoszczy w dniu 4 września 2012 r., sygn. akt III K 512/12. Zgodnie z art. 11 k.p.c., sąd w postępowaniu cywilnym wiążą ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa. Tymczasem w przedmiotowym wyroku sąd karny nie skazał pozwanych członków zarządu spółki (...), a jedynie warunkowo umorzył wobec nich postępowanie karne ustalając, że popełnili zarzucany im czyn. Ponadto, wyrok ten miałby moc wiążącą tylko co do przesądzenia faktu popełnienia przestępstwa, a nie w zakresie ustalenia daty, w której zostały spełnione przesłanki do ogłoszenia upadłości. Wreszcie, opinia wydana do sprawy III K 512/122 obejmowała w szczególności okoliczności zaistniałe pod koniec 2009 roku, co wpłynęło zdaniem Sądu Rejonowego na różnice w ocenie momentu wystąpienia przesłanek do ogłoszenia upadłości.

W ocenie Sądu I instancji w przedmiotowej sprawie nie miała również zastosowania druga z przesłanek egzoneracyjnych podnoszonych przez pozwanego - braku po stronie wierzyciela szkody, pomimo nie zgłoszenia we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości lub wszczęcie postępowania układowego. W szczególności zaś bowiem z opinii biegłego sądowego, z której wprost wynika, że w przypadku zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości we właściwym czasie, powódka mogłaby uzyskać - z wysokim prawdopodobieństwem - zaspokojenie w 87%. Stan niewypłacalności spółki wystąpił już z końcem 2007 i z każdym kolejnym rokiem od momentu wystąpienia podstawy do ogłoszenia upadłości wartość majątku spółki spadała, a tym samym malała szansa na zaspokojenie roszczenia powódki z majątku spółki (...). W ocenie Sądu Rejonowego powodowa spółka niewątpliwie poniosła szkodę polegającą na nie uzyskaniu należnego jej od spółki (...) świadczenia, a następnie poniesieniu kosztów związanych z jej sądowym dochodzeniem i egzekucją. Sąd nie miał wątpliwości, co do tego, że odpowiedzialność na podstawie art. 299 k.s.h. obejmuje zasądzone w tytule wykonawczym wydanym przeciwko spółce koszty procesu, koszty postępowania egzekucyjnego umorzonego z powodu bezskuteczności egzekucji i odsetki od należności głównej (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2006 r., III CZP 118/06, OSNC 2007/9/136; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2007 r., III CSK 352/06, LEX nr 278665; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 kwietnia 2006 r., I ACa 341/06, LEX nr 217207),

W świetle powołanych okoliczności faktycznych i prawnych Sąd doszedł do przekonania, że żądanie powódki zasługuje na uwzględnienie i dlatego, na podstawie art. 347 k.p.c. uchylił wyrok zaoczny z dnia 5 kwietnia 2012 r. w stosunku do pozwanego Z. S. (punkt I formuły sentencji wyroku) i na podstawie art. 299 § 1 k.s.h. orzekł jak w punkcie II wyroku. Sąd miał przy tym na uwadze, iż odpowiedzialność Z. S. jest solidarna z odpowiedzialnością drugiego z pozwanych G. K. (art. 366 k.c.), wobec którego wspomniany wyrok zaoczny uprawomocnił się. Nadto Sąd wskazał, iż odpowiedzialność członków zarządu obejmuje należność główną oraz zasądzone w tytule wykonawczym wydanym przeciwko spółce koszty procesu, koszty postępowania egzekucyjnego umorzonego z powodu bezskuteczności egzekucji i odsetki od należności głównej. Zasadne zatem było w ocenie Sądu I instancji samo dochodzenie przez powódkę odsetek od należności głównej zasądzonej w wyroku wydanym przeciwko spółce, jednak zdaniem Sądu inaczej należy określić datę początkową, od której powódka mogła tych odsetek żądać.

W oparciu o przepis art. 481 § 1 k.c, Sad wskazał, iż odsetki należą się za cały czas opóźnienia, począwszy od dnia wymagalności długu. Roszczenie określone w art. 299 k.s.h. powstaje w zasadzie w chwili bezskuteczności egzekucji wierzytelności objętej prawomocnym tytułem egzekucyjnym wystawionym przeciwko spółce, termin spełnienia takiego świadczenia odszkodowawczego nie jest jednak oznaczony, ani nie wynika z właściwości zobowiązania. Jego wymagalność należy zatem określić zgodnie z art. 455 k.c. W niniejszej sprawie, wobec faktu, iż powódka nie wykazała, kiedy pozwany Z. S. odebrał skierowane do niego wezwanie do zapłaty, Sąd uznał, że pozostawał w zwłoce ze spełnieniem świadczenia od dnia doręczenia mu odpisu pozwu. W pozostałej części Sąd powództwo oddalił na mocy art. 299 k.s.h. a contrario (punkt III wyroku).

O kosztach procesu w punkcie IV formuły sentencji Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, gdyż powódka uległa przeciwnikowi jedynie w nieznacznej części.

Rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego apelacją zaskarżył pozwany, który zarzucił:

1. błędy w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia poprzez wadliwe przyjęcie, że:

- przesłanki do zgłoszenia wniosku o upadłość Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. zostały spełnione w dniu 31.12.2007r.,

- w przypadku zgłoszenia wniosku o upadłość Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w dniu spełnienia przesłanek do zgłoszenia takiego wniosku wierzyciel (powód) zostałby zaspokojony w 100%

2. naruszenie przepisów postępowania poprzez:

- nieprzeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu księgowości na okoliczność kiedy nastąpiły przesłanki do ogłoszenia upadłości Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o.

- nieprzeprowadzenie dowodu z opinii biegłego psychiatry; z przesłuchania lekarza psychiatrii, u którego leczył się pozwany oraz zaświadczenia od tego lekarza załączonego do pisma procesowego z 11.02.2014r. na okoliczność, że pozwany od grudnia 2007 r. – ze względu na depresję - nie był w stanie świadomie i swobodnie podejmować wszelkie

czynności.

Powołując się na powyższe zarzuty apelujący wniósł o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości,

2) zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów sądowych, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych,.

Ewentualnie apelujący domagał się uchylenia w całości zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o oddalenie apelacji oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka wywodziła bezzasadność zarzutów pozwanego, wskazując na prawidłowość wyroku Sądu I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Okręgowego na uwzględnienie zasługiwał bowiem zarzut dotyczący oddalenia przez Sąd Rejonowy wniosku pozwanego o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego psychiatry i z zeznań świadka W. G..

W pierwszej kolejności zauważyć należy, że aczkolwiek zgodnie art. 2. ust. 2.pkt 2 . ustawy z dnia 24 maja 1989 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych. (Dz. U. z dnia 2 czerwca 1989 r.) sprawami gospodarczymi są również sprawy dotyczące roszczeń, o których mowa w art. 299 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037, z późn. zm.), to jednak trzeba mieć na uwadze, iż jest to szczególny rodzaj sprawy gospodarczej, dotyczący osobistej odpowiedzialności odszkodowawczej członków zarządu za zobowiązania spółki. Dlatego też stosowanie wszelkich rygorów formalnych związanych z obowiązującą do 3 maja 2012 r. procedurą zawartą w przepisach kodeksu postępowania cywilnego, dotyczącą właściwego momentu na zgłaszanie przez strony w postępowaniu gospodarczym wniosków dowodowych, powinno być w tych sprawach w ocenie Sądu Okręgowego rozważane przez sąd szczególnie wnikliwie.

Co prawda w pierwszym piśmie procesowym, a mianowicie sprzeciwie od wyroku zaocznego pozwany Z. S. nie złożył wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego psychiatry na okoliczność ustalenia czy w momencie gdy zaistniały przesłanki do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki Przedsiębiorstwo (...) spółka z o.o był w stanie świadomie podejmować jakiekolwiek decyzje, ale zauważyć należy, że w tym momencie nie był jeszcze reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika. W momencie gdy pozwany takiego pełnomocnika ustanowił, w piśmie procesowym z dn. 4.02.20013 r., pełnomocnik pozwanego złożył wniosek o przeprowadzenie dowodu z wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dn. 4.09.2012 r. na okoliczność , iż momentem właściwym dla zgłoszenia wniosku o upadłość był dzień 15.04.2010 r., co miało wynikać z treści tego orzeczenia.

Po ustaleniu przez biegłego w niniejszej sprawie, iż terminem właściwym do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki był dzień 31.12.2007 r. pozwany, po doręczeniu mu odpisu tej opinii, w piśmie procesowym z dn. 26.11.2013 r. (k-272) złożył zastrzeżenie do tej opinii i wniósł jednocześnie o wezwanie biegłego na rozprawę celem umożliwienia pozwanemu zadania biegłemu pytań i wniosek ten powtórzył na rozprawie w dn. 4.12.2013 r. (k-279). Sąd Rejonowy z resztą wniosek ten uwzględnił i wezwał biegłego na termin kolejnej rozprawy . Ponieważ na kolejnej rozprawie w dn. 29.01.2014 r. doręczono stronom odpisy uzupełniającej opinii biegłego, sąd uwzględnił wniosek pozwanego o udzielenie mu terminu do zapoznania się tą opinią i odroczył rozprawę do dnia 12.02.2014 r., wzywając biegłego na ten termin (k-289). Zatem, dopiero na rozprawie w dn. 12.02.2014 r. biegły K. J. złożył ustną opinię i dopiero na tej rozprawie strony miały możliwość zadawania mu pytań. Ponieważ biegły podtrzymał swoje stanowisko dotyczące ustalenia daty, w jakiej powinien być złożony wniosek o ogłoszenie upadłości spółki Przedsiębiorstwo (...) spółka z o.o a mianowicie 31.12.2007 r., pełnomocnik pozwanego oświadczył na rozprawie w dn. 12.02.2014 r., że pozwany w latach 2007-2008 r leczył się psychiatrycznie i złożył wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego z dziedziny psychiatrii na okoliczność, czy pozwany od grudnia 2007 r. był w stanie ze względu na depresję – świadomie i swobodnie podejmować wszelkie czynności. Pełnomocnik pozwanego złożył też pisemne oświadczenie lekarza psychiatry W. G. wnosząc o przesłuchanie go w charakterze świadka na te same okoliczności. Sąd oddalił ten wniosek pozwanego, a pełnomocnik pozwanego złożył zastrzeżenie do protokołu co do oddalenia jego wniosku.

Analizując zatem powyższy przebieg postępowania należy stwierdzić, że w istocie wniosek pozwanego nie był spóźniony, gdyż uaktualnił się po uzupełniającym, ustnym przesłuchaniu biegłego na rozprawie w dn. 12.02.2014 r. Wtedy to bowiem, wobec stanowczej opinii biegłego, którą biegły podtrzymał na rozprawie, powstały przesłanki do wykazania czy w dacie 31.12.2007 r., ustalonej przez biegłego jako właściwy moment na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości, pozwany był w stanie ze względu na stan zdrowia taki wniosek złożyć, a zatem czy ponosi winę za zaniechanie tej czynności. Jest to zaś okoliczność istotna dla oceny odpowiedzialności pozwanego wynikającej z art. 299 k.s.h.

Ponadto, konieczność uwzględnienia wniosku pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego psychiatry została dodatkowo poparta przez pozwanego przedłożoną w postępowaniu apelacyjnym opinią sądowo-psychiatryczną z dn. 28.06.2014r., wydaną w toczącej się sprawie karnej (sygn. 1 Ds. 1535/14), w której biegli stwierdzili, że pozwany w okresie od grudnia 2007 r. do października 2008 r. ujawniał zaburzenia czynności psychicznych pod postacią zaburzeń depresyjnych, z powodu których miał ograniczoną w stopniu znacznym zdolność pokierowania swoim postępowaniem. Należy przy tym zauważyć, że opinia ta była sporządzona na potrzeby postępowania karnego.

W ocenie Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy powinien zatem uwzględnić wniosek pozwanego i dopuścić dowód z opinii biegłego lekarza psychiatry. Z uwagi zatem na nie wyjaśnienie istotnej w sprawie okoliczności, mogącej mieć wpływ na kwestię odpowiedzialności pozwanego wynikającej z art. 299 k.s.h, wyrok Sądu Rejonowego należało uchylić.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy, rzeczą Sądu Rejonowego będzie ocena zaniechania przez pozwanego złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, z punktu widzenia jego stanu zdrowia, a w szczególności ocena, czy pozwanemu można z uwagi na jego stan zdrowia przypisać winę w niezgłoszeniu wniosku o ogłoszenie upadłości we właściwym momencie. Ponieważ ustalenie stanu zdrowia pozwanego na ten moment wymaga wiadomości specjalnych, niezbędne będzie przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego psychiatry. W tym celu Sąd Rejonowy powinien też ponownie rozważyć wniosek pozwanego o przesłuchanie w charakterze świadka W. G. na tę okoliczność.

Ponadto, ponownie rozpoznając sprawę, Sąd Rejonowy powinien wyjaśnić wątpliwość dotyczącą umocowania do działania w charakterze pełnomocnika powoda radcy prawnego J. M.. Jak bowiem wynika z protokołu rozprawy z dn. 5.04.2013 r. (k-188), na rozprawie tej stawił się pełnomocnik powoda radca pr. J. M. z upoważnienia radcy prawnego J. S., który złożył pełnomocnictwo z dowodem opłaty i odpisem z KRS powodowej spółki. Jednak po analizie akt sprawy Sąd Okręgowy stwierdził, że do akt tych nie dołączono w/w dokumentów, a w szczególności nie ma w nich pełnomocnictwa dla radcy prawnego J. M.. Jest to zaś okoliczność o tyle istotna, że pełnomocnik ten reprezentował powoda na trzech kolejnych rozprawach, przy czym w trakcie dwóch rozpraw z udziałem tego pełnomocnika prowadzone było postępowanie dowodowe. Na rozprawie w dn.5.04.2013 r. Sąd przeprowadził m.in. dowód z zeznań świadka G. K. a na rozprawie w dn. 12.02.2014 r. z uzupełniającego przesłuchania biegłego. Zatem, z uwagi na konsekwencje wynikające z art. 379 pkt 2 k.p.c, skutkujące nieważnością postępowania w przypadku nienależytego umocowania pełnomocnika strony, niezbędnym jest wyjaśnienie przez Sąd Rejonowy tych wątpliwości i ewentualne uzupełnienie braku pełnomocnictwa lub rozważenie czy zachodzi potrzeba powtórzenia czynności dokonanych w sprawie.

W tych okolicznościach, uznając apelację pozwanego za uzasadnioną, na podstawie art. 386 § 2 k.p.c Sad Okręgowy orzekł o uchyleniu wyroku Sądu Rejonowego i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Bydgoszczy, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.