UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja powoda jest bezzasadna.

Na wstępie podkreślić należy, że Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji, szczegółowo opisane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku (k.207-210) i przyjmuje je za własne. Co więcej, Sąd Rejonowy dokonał także w oparciu o zebrany materiał dowodowy trafnej oceny prawnej żądania powoda, która w całości zasługuje na akceptację.

W pierwszej kolejności wymaga wyjaśnienia, że zgodnie z art. 350 § 1 k.p.c. sąd może z urzędu sprostować w wyroku niedokładności, błędy pisarskie albo rachunkowe lub inne oczywiste omyłki. Jeżeli sprawa toczy się przed sądem drugiej instancji, sąd ten może z urzędu sprostować wyrok pierwszej instancji (art. 350 § 3 k.p.c.).

Niewątpliwie wolą Sądu Rejonowego w niniejszej sprawie było oznaczenie w komparycji wyroku z dnia 26 września 2013 r. (k.203) jako przedmiotu postępowania „uchylenie renty”.

Dlatego, też Sąd Okręgowy na podstawie art. 350 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. sprostował w zaskarżonym wyroku oznaczenie przedmiotu postępowania z „o zapłatę” na „o uchylenie renty”.

Odnosząc się do apelacji wniesionej przez powoda, wskazać należy, iż zgodnie z art. 907 § 2 k.c. jeżeli obowiązek płacenia renty wynika z ustawy, każda ze stron może w razie zmiany stosunków żądać zmiany wysokości lub czasu trwania renty, chociażby wysokość renty i czas jej trwania były ustalone w orzeczeniu sądowym lub w umowie.

Celem art. 907 § 2 k.c. jest zharmonizowanie treści przysługującego poszkodowanemu prawa podmiotowego ze zmianą okoliczności faktycznych, jaka może nastąpić w przyszłości. Uznać zatem należy, iż w przepisie tym przewidziano odstępstwo od zasady materialnej prawomocności wyroków i materialnej skuteczności ugód, w zakresie określenia wysokości i czasu trwania renty . Wynikające z istoty unormowania zawartego w art. 907 § 2 k.c. ograniczenie materialnej prawomocności wyroku oznacza, że wyrok orzekający o obowiązku świadczenia renty wiąże materialnie tylko w okolicznościach przyjętych za podstawę orzeczenia, z tym, że zmiana może nastąpić jedynie w razie istotnej zmiany stosunków w stosunku do stanu, w jakim orzekano o rencie. W wypadku renty zasądzonej na podstawie art. 444 § 2 k.c. nowe okoliczności stanowiące podstawę stwierdzenia zmiany stosunków mogą dotyczyć zarówno sfery osobistej uprawnionego do renty lub zobowiązanego z tego tytułu, jak i zjawisk o charakterze obiektywnym, przy czym w każdym z tych wypadków decydujące znaczenie mają ich gospodarcze następstwa.

Swoistością normy art. 444 § 2 k.c. jest bowiem, iż odszkodowanie w formie renty ma wynagrodzić szkodę przyszłą. Siłą rzeczy przeto sąd określając jej rozmiar musi opierać się na danych hipotetycznych. Przewidywania mogą się nie spełnić, a wówczas ustalona orzeczeniem sądowym renta przestaje być adekwatna do szkody (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 2014 r., II PK 191/13; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 2014 r., IV CSK 444/13, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 6 sierpnia 1991 r., III CZP 66/91). Podkreślić przy tym należy, iż dla uwzględnienia powództwa o zmianę wysokości i czasu trwania renty konieczne jest wykazanie w procesie zmiany stosunków, a ciężar udowodnienia koniecznych przesłanek zgłoszonego w pozwie żądania spoczywa na powodzie (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 1976 r., III PRN 4/76).

W niniejszej sprawie powód, domagając się uchylenia obowiązku rentowego nałożonego na niego wyrokiem Sądu Okręgowego w Gdańsku w sprawie o sygn. akt I C 1714/02 z dnia 19 grudnia 2003 r. względem pozwanej A. C., podnosił, iż wyłączną podstawą przyznania pozwanej renty była konieczność zmiany przez pozwaną miejsca zamieszkania, związana z jej stan zdrowia bezpośrednio po wypadku. W ocenie powoda, w związku z dobrowolną i niezwiązaną z koniecznością kontynuowania leczenia zmianą przez pozwaną miejsca zamieszkania, nie można przyjąć za zasadne dalsze ponoszenie obowiązku rentowego.

Kluczową kwestią dla oceny roszczenia powoda było zatem ustalenie, czy w niniejszej sprawie zaistniała w istocie zmiana stosunków, która uzasadniałaby żądanie zmiany wysokości lub czasu trwania renty. Wyłącznie bowiem w takim przypadku, powództwo o uchylenia obowiązku rentowego byłoby uzasadnione.

Sąd Rejonowy trafnie jednak uznał, iż w niniejszej sprawie stosunki decydujące o przyznaniu renty na zwiększone potrzeby nie uległy zmianie w taki sposób, że potrzeby te nie występują, a renta utraciła swoje podstawy. Mając na uwadze treść uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 19 grudnia 2003 r. w sprawie o sygn. akt I C 1714/12, wskazać bowiem należy, iż przyznanie renty było uzasadnione zwiększeniem potrzeb pozwanej na skutek uszkodzenia ciała i trwałego rozstroju zdrowia wywołanego wypadkiem komunikacyjnym. Pozwana wymaga bowiem okresowego, stałego kompleksowego leczenia rehabilitacyjnego, ćwiczeń ogólnousprawniających, pływania, masażu i fizjoterapii. Nadto, Sąd Okręgowy w Gdańsku wskazał na konieczność zaopatrzenia w obuwie ortopedyczne noszone przez cały rok i odpowiednio dostosowane do pory roku.

Trzeba zgodzić się ze skarżącym, że w chwili obecnej nie istnieją już okoliczności, które uzasadniały w ocenie Sądu Okręgowego przyznanie pozwanej renty. Rzecz jednak w tym, że – jak trafnie wskazał Sąd Rejonowy – rozważając istnienie podstaw do uchylenia renty konieczne jest branie pod uwagę wszystkich aspektów zmian w istniejących stosunkach ( zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2004 r. V CK 302/04). Należy zatem również wziąć pod rozwagę nie tylko okoliczności, które stanowiły podstawę przyznania renty, ale także nowe okoliczności, które uzasadniają jej przyznanie. Innymi słowy, odpadnięcie przyczyn, będących podstawą przyznania renty i jednoczesne pojawienie się nowych okoliczności, uzasadniających rentę, nie daje podstaw do uchylenia obowiązku powoda.

W tym kontekście, nie sposób uznać, iż fakt ukończenia nauki i zmiany miejsca zamieszkania pozwanej stanowi okoliczność mającą dowodzić nieistnienia zwiększonych potrzeb pozwanej, a co za tym idzie zmiany stosunków, relewantnej z punktu widzenia art. 907 § 2 k.c. Sąd Rejonowy trafnie przyjął, iż skoro w wyniku wypadku komunikacyjnego pozwana doznała trwałego uszczerbku na zdrowiu, to skutki wypadku odczuwać będzie do końca życia. Wymaga podkreślenia, iż zwiększone potrzeby pozwanej obejmują w chwili obecnej przede wszystkim koszty zaopatrzenia w obuwie ortopedyczne, zabiegów rehabilitacyjnych, jak również środków przeciwbólowych.

Tak poczynione ustalenia znajdują oparcie w zeznaniach pozwanej oraz dokumentacji medycznej. Pozwana zeznała bowiem, iż jest pod stałą opieką lekarza ortopedy traumatologa, fizjoterapeuty i neurologa. Ponadto musi kupować leki, środki opatrunkowe i maści oraz korzystać z zabiegów rehabilitacyjnych, jak również częściej wymieniać zwykłe obuwie oraz kupować obuwie ortopedyczne i wkładki. Mając na uwadze zebrany w sprawie materiał dowodowy w postaci dokumentacji medycznej, nie sposób było odmówić wiary zeznaniom pozwanej.

Reasumując, brak jest podstaw do uznania, iż w niniejszej sprawie udowodnione zostało przez stronę powodową zaistnienie takiej zmiany stosunków, która uzasadniałaby uchylenia obowiązku rentowego. Zwiększone potrzeby pozwanej – obecnie inne niż brane pod uwagę przez Sąd Okręgowy w Gdańsku – w dalszym ciągu uzasadniają spoczywający na powodzie obowiązek rentowy. Zgodnie bowiem z art. 444 § 2 k.c. jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

W konsekwencji, uznać należało za niezasadny sformułowany w apelacji zarzut naruszenia prawa procesowego w postaci art. 233 § 1 k.p.c. Wymaga wskazania, iż zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Przepis ten statuuje jedną z fundamentalnych zasad postępowania cywilnego, jaką jest zasada swobodnej oceny dowodów. Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, z uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzeniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności. Należy przyjąć, iż ramy swobodnej oceny dowodów zakreślane są wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego, regułami logicznego myślenia oraz pewnego poziomu świadomości prawnej, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość.

Bezspornym jest, że skuteczność zarzutu naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 233 § 1 k.p.c. uzależniona jest od wykazania, iż Sąd ten uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, albowiem jedynie to może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Tym samym, niewystarczające jest przekonanie skarżącego o innej, niż przyjął to Sąd I instancji, doniosłości poszczególnych dowodów w sprawie i ich odmiennej ocenie niż ocena Sądu Rejonowego.

Według Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy nie uchybił przepisom prawa procesowego przy rozpoznaniu sprawy i prawidłowo ocenił materiał dowodowy. Na tej podstawie Sąd Rejonowy dokonał trafnych ustaleń faktycznych, które Sąd Okręgowy w pełni podziela.

Mając na uwadze, iż Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił stan faktyczny w niniejszej sprawie, brak było podstaw do uznania, iż oddalając powództwo o uchylenie obowiązku rentowego naruszył art. 907 § 2 k.c.

Z tych względów, zaskarżony wyrok wbrew zarzutom apelacji odpowiada prawu. Dlatego też, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację powoda, jako bezzasadną.

Nadto, Sąd Okręgowy na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. oraz § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 15 pkt 1 i § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 490) zasądził od Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz A. W. kwotę 738 zł tytułem wynagrodzenia radcy prawnego ustanowionego z urzędu.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy orzekł, jak w sentencji.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE