UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 10 kwietnia 2014 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi, zasądził od B. Z. na rzecz D. M. kwotę 6.000 złotych wraz z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego ustalonego przez Narodowy Bank Polski w skali roku od dnia 5 lutego 2003 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 75 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu i oddalił powództwo w pozostałej części.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 5 lutego 2003 roku D. M. zawarł z B. Z. umowę pożyczki kwoty 6.000 złotych. Pozwana miała zwrócić kwotę pożyczki do dnia 30 kwietnia 2003 roku. Zgodnie z umową pozwana miała zwrócić powodowi kwotę pożyczki powiększoną o odsetki w wysokości 10,6%. W przypadku nie dokonania zwrotu pożyczki w określonym terminie powód miał prawo dochodzić od pozwanej zapłaty odsetek umownych określonych powyżej.

Pozwana nie zwróciła powodowi kwoty pożyczki.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał powództwo za usprawiedliwione co do zasady.

Wskazał jednak, że postanowienia umowy łączącej strony a zastrzegające odsetki w wysokości 0,12% za każdy dzień zwłoki należy uznać za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, a co za tym idzie częściowo bezwzględnie nieważne, stosownie do przepisu art. 58 § 2 k.c. w związku z art. 58 § 3 k.c..

Dalej Sąd Rejonowy wskazał, że w sytuacji stwierdzenia nieważności zastrzeżenia umownego, w wypadku opóźnienia w spełnieniu świadczenia pieniężnego, należą się w zasadzie odsetki ustawowe, liczone od daty wymagalności roszczenia głównego.

W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy uznał, że biorąc pod uwagę obecny poziom inflacji, słusznym rozstrzygnięciem będzie zasądzenie żądanej kwoty 6.000 złotych wraz z odsetkami „umownymi” w wysokości odsetek maksymalnych tj. czterokrotności stopy kredytu lombardowego ustalanego przez Narodowy Bank Polski.

Wskazał, że nieważność bezwzględna umowy z powodu jej sprzeczności z zasadami współżycia społecznego istnieje z mocy prawa w zakresie ustalonym przez Sąd. Zastrzeżone w umowie odsetki są rażąco wygórowane, ale tylko w pewnym zakresie, a w pozostałej części, wyższej od ich ustawowej wysokości, nie są nadmierne.

W pozostałej części powództwo podlegało oddaleniu, jako niezasadne.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c..

Apelację od wskazanego wyroku złożył powód, zaskarżając wyrok w części dotyczącej zmiany wysokości odsetek umownych oraz zabezpieczenia powództwa i nadania wyrokowi klauzuli natychmiastowej wykonalności.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

- naruszenie prawa materialnego przez złą subsumcję;

- nieuwzględnienie ówczesnej i aktualnej sytuacji rynkowej.

Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku albo jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jako niezasadna podlegała oddaleniu.

Uznając ustalenia faktyczne poczynione w postępowaniu pierwszoinstancyjnym za prawidłowe, Sąd Okręgowy podziela je i przyjmuje za własne.

Mając na uwadze, że niniejsza sprawa podlega rozpoznaniu według przepisów o postępowaniu uproszczonym i Sąd drugiej instancji nie przeprowadzał postępowania dowodowego, to stosownie do art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. uzasadnienie wyroku zostaje ograniczone jedynie do wyjaśnienia jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa.

Zarzuty apelacji są chybione.

Sąd Rejonowy nie naruszył przepisów prawa materialnego. W sposób prawidłowy je wyłożył i właściwie zastosował. Wywód prawny zawarty w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku ma charakter wyczerpujący. Sąd Okręgowy wywód ten w pełni podziela i przyjmuje za własny, w związku z czym nie ma potrzeby jego powtarzania.

Należy podkreślić, że w wywiedzionej apelacji, dla podważenia stanowiska Sądu Rejonowego, powód podnosi tak naprawdę dwie kwestie. Po pierwsze to, że inne podmioty i osoby udzielają pożyczek na warunkach mniej korzystnych dla pożyczkobiorcy niż pożyczka udzielona przez powoda pozwanej i po drugie, że powód nie trudnił się zawodowo czy stale udzielaniem pożyczek, a pożyczka udzielona przez niego pozwanej miała charakter incydentalny.

Okoliczności te nie podważają jednak prawidłowości oceny dokonanej przez Sąd Rejonowy.

To, że w obrocie prawnym zawierane są umowy pożyczki ustalające wyższy niż w przypadku przedmiotowej umowy koszt pożyczki nie powoduje, iż łącząca strony umowa może być oceniona w zakresie ustalonych odsetek, jako zgodna z zasadami współżycia społecznego. Każde tego typu postanowienie umowne musi być oceniane indywidualnie, biorąc pod uwagę realia konkretnej sprawy. Ocena dokonana przez Sąd Rejonowy na gruncie stanu faktycznego niniejszej sprawy jest prawidłowa i nie może być skutecznie zakwestionowana jedynie poprzez wskazanie występowania na rynku innych ofert mogących wskazywać również na ich sprzeczność z zasadami współżycia społecznego.

Podobnie ma się sprawa z kwestią incydentalności udzielenia pożyczki przez powoda. Kwestia ta pozostaje bowiem bez znaczenia dla oceny wysokości ustalonych przez pryzmat zgodności takiego postanowienia z zasadami współżycia społecznego. Nadto należy zauważyć, że w swych ustaleniach faktycznych Sąd Rejonowy nie zawarł żadnych ustaleń mogących świadczyć o tym, iż przypisuje powodowi stałe czy zawodowe trudnienie się udzielaniem pożyczek. Dokonana więc przez ten Sąd ocena brała pod uwagę, że udzielenie takiej pożyczki pozwanej miało charakter jednorazowy.

Wbrew żądaniu powoda w przedmiotowej sprawie brak było podstaw do nadania przedmiotowemu wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności.

Nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności dopuszczalne jest jedynie w wypadkach wprost określonych w ustawie procesowej.

W przedmiotowej sprawie żaden z tego typu wypadków nie został spełniony.

Kryterium stanowi przy tym rodzaj spraw i zasądzanego w nich świadczenia, przybrana przez pozwanego postawa w toku postępowania, szczególna moc dowodowa i wiarygodność dokumentów stanowiących podstawę wydania wyroku, jak również wzgląd na zagrożenie interesów powoda.

Ze względu na charakter zasądzanego świadczenia, sąd z urzędu obligatoryjnie nadaje wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności jeżeli zasądza alimenty oraz jeżeli zasądza należność pracownika w sprawach z zakresu prawa pracy, w części nieprzekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika.

Ze względu na zachowanie się pozwanego w procesie, sąd z urzędu obligatoryjnie nadaje wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności jeżeli zasądza roszczenie uznane przez pozwanego oraz jeżeli wyrok uwzględniający powództwo jest zaoczny.

Ze względu na szczególną moc dowodową i wiarygodność dowodów, sąd z urzędu fakultatywnie może nadać wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności jeżeli zasądza należność z weksla, czeku, warrantu, rewersu, dokumentu urzędowego dokumentu prywatnego którego prawdziwość nie została zaprzeczona.

Ponadto ze względu na rodzaj sprawy i chronionego w niej dobra, sąd z urzędu fakultatywnie może nadać rygor natychmiastowej wykonalności wyrokowi, w którym uwzględnia powództwo o naruszenie posiadania.

Biorąc pod uwagę, że pozwana w toku sprawy podnosiła przedawnienie roszczeń wynikających z umowy, jak i sprzeczność umowy z zasadami współżycia społecznego, brak było podstaw w świetle wyżej przytoczonych uregulowań do nadania wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności z urzędu.

Dalej należy wskazać, że Sąd może nadać wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności na wniosek powoda w dwóch sytuacjach. Rygor może być nadany wówczas, gdy wykonanie wyroku dopiero po jego uprawomocnieniu się uniemożliwiałoby lub znacznie utrudniało wykonanie wyroku albo narażałoby powoda na szkodę. Ciężar wskazania konkretnych okoliczności, które uzasadniałby wniosek spoczywa na powodzie. Za niewystarczające należy uznać samo powołanie się powoda we wniosku na określone w przepisie przesłanki. Wydaje się, że mimo braku wyraźnej regulacji w tym zakresie, przesłanki uwzględnienia wniosku powoda o nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności powinny zostać przez niego co najmniej uprawdopodobnione.

W realiach przedmiotowej sprawy do uprawdopodobnienia takiego nie doszło, a w efekcie brak było podstaw do uwzględnienia wniosku.

Kierując się przedstawioną argumentacją, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.