WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 sierpnia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:

SSA Wiesława Stachowiak (spr.)

Sędziowie:

SSA Ewa Cyran

SSA Katarzyna Wołoszczak

Protokolant:

inspektor ds. biurowości Beata Tonak

po rozpoznaniu w dniu 21 sierpnia 2014 r. w Poznaniu

sprawy z wniosku A. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o wypłatę świadczenia emerytalnego

na skutek apelacji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Koninie

z dnia 4 września 2013 r. sygn. akt III U 548/13

1. umarza postępowanie apelacyjne w zakresie przyznania wnioskodawczyni prawa do wypłaty emerytury za okres od 1 października 2011 r. do 31 maja 2012 r. oraz ustawowych odsetek za okres od 28 grudnia 2012 r. do 19 lutego 2014 r.;

2. w pozostałym zakresie apelację oddala.

SSA Katarzyna Wołoszczak

SSA Wiesława Stachowiak (spr.)

SSA Ewa Cyran

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 marca 2013r. znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. odmówił uchylenia decyzji z dnia 11.10.2011r. w jakiej zawiesza ona, na podstawie art. 28 ustawy z 16.12.2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. 257 poz. 1726 oraz z 2011 nr 291 poz. 1707) w związku z art. 103a ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach, prawo do emerytury A. W. od 1.10.2011r. do dnia 31 maja 2012r.

Odwołanie od tej decyzji wniosła A. W., domagając się przyznania prawa do wypłaty zawieszonego świadczenia za okres od 1 października 2011r. do 31 maja 2012r., podając, że orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego stwierdzające niezgodność przepisu z Konstytucją są skuteczne od wejścia w życie i zachodzi konieczność ponownego rozpoznania sprawy z pominięciem niekonstytucyjnego przepisu.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Koninie wyrokiem z 4 września 2013 roku w sprawie III U. 548/13, zmienił zaskarżoną decyzję, przyznając wnioskodawczyni A. W. prawo do wypłaty emerytury za okres od 1 października 2011 roku do 31 maja 2012 roku z ustawowymi odsetkami naliczanymi od kwoty wyrównania od 28 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty (pkt I), w pozostałym zakresie odwołanie oddalił (pkt II).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. W. ur. (...) w dniu 11 marca 2009r. złożyła wniosek o przyznanie prawa do emerytury.

Decyzją z dnia 29 kwietnia 2009r. pozwany przyznał wnioskodawczyni prawo do emerytury na podstawie art. 29 ustawy emerytalnej, poczynając od dnia 1 marca 2009r. i ustalił termin wypłaty na dzień 25-go każdego miesiąca.

Decyzją z dnia 11 października 2011r. pozwany wstrzymał wnioskodawczyni wypłatę emerytury, poczynając od dnia 1.10.2011r. z uwagi na kontynuację zatrudnienia.

W dniu 12 czerwca 2012r. wnioskodawczyni złożyła wniosek o wypłatę i przeliczenie emerytury, w związku z ukończeniem (...)roku życia.

Decyzją z dnia 27 czerwca 2012r. pozwany organ rentowy przyznał wnioskodawczyni emeryturę w pełnym wieku emerytalnym, poczynając od 1 czerwca 2012r.

Emerytura obliczona na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej okazała się świadczeniem mniej korzystnym, w związku z powyższym pozwany wskazał, że kontynuuje wypłatę dotychczasowej emerytury.

W dniu 26 listopada 2012r. wnioskodawczyni złożyła wniosek o wypłatę zaległych, zawieszonych świadczeń za okres od 1 października 2011r. wraz z odsetkami zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego 13 listopada 2012r.

Zaskarżoną decyzją pozwany odmówił wnioskodawczyni prawa do wypłaty emerytury za okres od 1października 2011r. do 31 maja 2012r., podnosząc, że orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego zostało ogłoszone w Dzienniku Ustaw z dnia 22 listopada 2012r. i dopiero od tej daty ma ono moc wiążącą, nie dotyczy zatem świadczeń za okres od 1 października 2011r. do 31 maja 2012r.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie akt ZUS i był on między stronami bezsporny.

Sporna kwestia w niniejszej sprawie sprowadzała się do ustalenia, czy powyższy wyrok Trybunału Konstytucyjnego znajduje zastosowanie do sytuacji wnioskodawczyni i w konsekwencji, czy przysługuje jej prawo do wypłaty zawieszonej emerytury w spornym okresie.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd I instancji uznał, że (...), która nabyła prawo do emerytury od 1 marca 2009 roku, z uwagi na uchylenie od 8 stycznia 2009 roku art. 103 a ust. 21 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, mogła od 1 października 2011 roku, kontynuując zatrudnienie u dotychczasowego pracodawcy, pobierać emeryturę. Wobec skarżącej nie obowiązywał wymóg rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą.

Apelację od wyroku wniósł organ rentowy.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaskarżył wyrok w części przyznania prawa do emerytury od 1 października 2011 roku do 31 maja 2012 roku, zarzucając naruszenie prawa materialnego, tj. art. 103 a ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 13 listopada 2012 roku, w sprawie K. 2/12, i przyznanie prawa do wypłaty emerytury za okres od 1 października 2011 roku.

Wskazując na powyższe organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie skargi, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Koninie oraz zasądzenie od odwołującej na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa sądowego za obie instancje według norm przepisanych.

Organ rentowy pismem z 18 marca 2014 roku cofnął apelację w części dotyczącej należności głównej.

Zakład podtrzymał apelację w pozostałym zakresie i wniósł o zmianę wyroku Sądu I instancji w części w jakiej Sąd zasadził na rzecz odwołującej odsetki naliczane od 28 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty, poprzez ustalenie prawa do odsetek od 28 grudnia 2012 roku do 19 lutego 2014 roku, tj. do dnia wejścia w życie ustawy z 13 grudnia o ustaleniu i wypłacie emerytur, do których prawo uległo zawieszeniu w okresie od 1 października 2011 roku do 21 listopada 2012 roku.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

W związku z częściowym cofnięciem apelacji, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 391 § 2 k.p.c. w punkcie 1 wyroku umorzył postępowanie apelacyjne w zakresie wypłaty zawieszonej emerytury za okres od 1 października 2011 roku do 31 maja 2012 roku oraz ustawowych odsetek za okres od 28 grudnia 2012 r. do 19 lutego 2014 r.

Zgodnie z treścią art. 469 k.p.c. Sąd uzna zawarcie ugody, cofnięcie pozwu, sprzeciwu lub środka odwoławczego oraz zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia za niedopuszczalne także wówczas, gdyby czynność ta naruszała słuszny interes pracownika lub ubezpieczonego.

Przepis art. 469 k.p.c. nakłada na sąd obowiązek ustalenia skutków cofnięcia środka odwoławczego (w tym apelacji) dla sytuacji prawnej pracownika lub ubezpieczonego i nakazuje uznać tę czynność za niedopuszczalną w razie, gdyby naruszała słuszny interes pracownika lub ubezpieczonego. Uznanie cofnięcia apelacji za niedopuszczalne powinno z kolei prowadzić do odmowy umorzenia postępowania apelacyjnego i rozpoznania sprawy w granicach apelacji.

Niniejsza sprawa jest sprawą z zakresu ubezpieczeń społecznych, do której stosuje się przede wszystkim przepisy odrębne o postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.

Użycie w art. 469 k.p.c. słowa "także" oznacza, że poza wymienioną w nim przesłanką dopuszczalności cofnięcia środa zaskarżenia, jaką jest "słuszny interes pracownika lub ubezpieczonego ", są jeszcze inne, które należy uwzględniać, a których trzeba poszukiwać w innych przepisach Kodeksu postępowania cywilnego. Rozumowanie to prowadzi do art. 391 § 1 k.p.c. a jego zastosowanie - do przepisów o postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, czyli do przepisów o postępowaniu rozpoznawczym. Znajdujący się wśród nich art. 203 § 4 k.p.c. stanowi, że sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa. Wprawdzie art. 203 § 4 k.p.c. nie przewiduje takiej czynności, jak cofnięcie środka odwoławczego, lecz art. 391 § 1 k.p.c., odsyłając do innych przepisów dla siebie nieswoistych, stanowi o ich odpowiednim stosowaniu.

W ocenie Sądu Apelacyjnego w rozpoznawanej sprawie cofnięcie apelacji nie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego, nie zmierza także do obejścia prawa a nadto nie narusza słusznego interesu ubezpieczonych.

W tym stanie rzeczy sąd odwoławczy na podstawie art. 391 § 2 k.p.c. orzekł jak w pkt. 1 wyroku.

W punkcie 2 wyroku na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację w pozostałym zakresie.

SSA Katarzyna Wołoszczak

SSA Wiesława Stachowiak (spr.)

SSA Ewa Cyran

UZASADNIENIE

(dalsza część uzasadnienia sporządzana na wniosek strony)

Decyzją z dnia 29 marca 2013r. znak (...)-1 Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. odmówił uchylenia decyzji z dnia 11.10.2011r. w jakiej zawiesza ona, na podstawie art. 28 ustawy z 16.12.2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. 257 poz. 1726 oraz z 2011 nr 291 poz. 1707) w związku z art. 103a ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach, prawo do emerytury A. W. od 1.10.2011r. do dnia 31 maja 2012r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego w pozostałym zakresie nie zasługiwała na uwzględnienie.

Na wstępie zaznaczyć należało, że skarżący nie zawarł w apelacji jakiejkolwiek argumentacji na rzecz prezentowanego stanowiska zgodnie z którym, odsetki po 19 lutego 2014 roku zasądzone zostały jako nienależne.

Zdaniem ZUS odsetki należne są odwołującej za okres od 28 grudnia 2012 roku do 19 lutego 2014 roku, w związku z wejściem w życie ustawy z 13 grudnia o ustaleniu i wypłacie emerytur, do których prawo uległo zawieszeniu w okresie od 1 października 2011 roku do 31 maja 2012 roku.

Kwestia odsetek od zawieszonego świadczenia emerytalnego została w w/w ustawie uregulowana w art. 8 ust. 1, zgodnie z którym emeryci, w przypadku których wypłata zawieszonej emerytury została ustalona na podstawie prawomocnego wyroku sądu, w którym sąd nie orzekł o odsetkach albo roszczenie o odsetki zostało oddalone, mogą złożyć wniosek o wypłatę odsetek od zasądzonej kwoty:

1)do dnia wypłaty - w przypadku gdy wypłata zawieszonej emerytury nastąpiła przed dniem wejścia ustawy w życie;

2)do dnia wejścia ustawy w życie - w przypadku gdy wypłata zawieszonej emerytury nastąpiła po dniu wejścia ustawy w życie.

Nawet pobieżna analiza treści cyt. przepisu pozwala na stwierdzenie, że nie znajduje on zastosowania w niniejszej sprawie.

Przede wszystkim, przepis ten wskazuje na uprawnienie podmiotowe grupy emerytów do wystąpienia z określonym wnioskiem i to do organu rentowego, w ściśle określonych przypadkach.

I tak, pierwszym z warunków realizacji przysługującego emerytom uprawnienia jest prawomocność orzeczenia. Truizmem będzie stwierdzenie, że Sąd Apelacyjny rozpoznając apelację organu rentowego w zakresie odsetek, dokonywał oceny nieprawomocnego w tej części orzeczenia Sądu I instancji. Innymi słowy, już sama ta okoliczność wyłącza możliwość zastosowania art. 8 ustawy w niniejszej sprawie.

Ponadto apelujący zdaje się nie dostrzegać, że zwrot, którym posłużył się ustawodawca w art. 8 ust. 1 tak w punkcie 1 jak i w punkcie 2 „w przypadku gdy wypłata zawieszonej emerytury nastąpiła”, dotyczy świadczenia spornego, tj. będącego przedmiotem postępowania sądowego i którego wypłata nastąpiła w oparciu o prawomocny wyrok sądu. Zwrot ten, a przez to przedmiotowa regulacja, nie dotyczą natomiast wypłaty świadczeń podjętych przez organ z urzędu w związku z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z 13 listopada 2012 roku, w sprawie K 2/12.

W niniejszej sprawie wypłata „zawieszonej emerytury” na rzecz A. W. dopiero nastąpi.

Reasumując, rozstrzygając o odsetkach należnych odwołującej Sąd I instancji prawidłowo zastosował przepisy art. 118 ustawy z 18 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, art. 85 ustawy z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych a także rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 lutego 1999 roku w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustaleniu, lub wypłacie świadczeń z ubezpieczeń. Uregulowania te mają zastosowanie bezpośrednio, i nie ma podstaw aby stosować je jedynie odpowiednio, poprzez odesłanie z ustawy z 13 grudnia 2013 roku o ustaleniu i wypłacie emerytur, do których prawo uległo zawieszeniu w okresie od 1 października 2011 roku do 21 listopada 2012 roku, z ograniczeniami wynikającymi z jej art. 8 ust. 1. Ustawa ta w ogóle nie znajdowała zastosowania w niniejszej sprawie.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny w punkcie 2 wyroku na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

SSA Katarzyna Wołoszczak

SSA Wiesława Stachowiak (spr.)

SSA Ewa Cyran