UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 2 września 2011r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P., znak:(...)odmówił Z. S.prawa do dodatku pielęgnacyjnego wskazując w uzasadnieniu, że wnioskodawczyni nie ukończyła 75 lat oraz wynik przeprowadzonego badania Komisji Lekarskiej z dnia 19 sierpnia 2011 r. wskazuje, że nie została ona uznana za niezdolną do samodzielnej egzystencji, a więc brak jest możliwości przyznania dodatku pielęgnacyjnego.

Od powyższej decyzji odwołanie złożyła Z. S. wnosząc zastrzeżenia do sposobu przeprowadzenia badania przez Komisję Lekarską ZUS i opisując stan swojego zdrowia.

Wyrokiem z dnia 10 października 2013r., sygn. III U 891/11, Sąd Okręgowy w Koninie oddalił odwołanie Z. S.

Podstawę rozstrzygnięcia Sądu I instancji stanowiły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne.

Z. S. urodziła się w dniu (...) Od dnia 29 sierpnia 1995r. ma przyznane prawo do emerytury na mocy decyzji z dnia 29 czerwca 2004 r., znak: (...)

Decyzją z dnia 3 lutego 2000r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, po rozpoznaniu wniosku z dnia 31 grudnia 1999r., przyznał odwołującej prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, od dnia 18 stycznia 2000r., tj. od dnia zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego do dnia 31 stycznia 2001r. Następnie decyzją z dnia 31 stycznia 2001 r. organ rentowy przyznał odwołującej prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, na dalszy okres – do dnia 31 stycznia 2003 r.

W dniu 11 marca 2011 r.Z. S.złożyła wniosek o przyznanie dodatku pielęgnacyjnego. Decyzją z dnia 5 maja 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił odwołującej prawa do dodatku pielęgnacyjnego. Następnie zaskarżoną decyzją z dnia 2 września 2011 r. wydaną po przywróceniu odwołującej do złożenia sprzeciwu od orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS, odmówił prawa do dodatku pielęgnacyjnego opierając się w tym względzie na orzeczeniu Komisji Lekarskiej z dnia 19 sierpnia 2011 r., w którym wskazano, że odwołująca nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji.

W toku postępowania Sąd Okręgowy przeprowadził dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych: okulisty: A. R., internisty: M. O., neurologa: Z. R., chirurga: K. B..

Biegły chirurg rozpoznał u odwołującej żylaki kończyn dolnych C3/C4 z początkiem słoniowacizny, żylaki odbytu III⁰ zaawansowania.

Biegły neurolog rozpoznał u odwołującej zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego – aktualnie bez następstw neurologicznych, otyłość (BMI=36,6), żylaki kończyn dolnych w stopniu zaawansowanym.

Biegła internista rozpoznała u odwołującej niedomykalność zastawki mitralnej bez następstw hemodynamicznych oraz objawy wypadowe okresu postmedopauzalnego.

Biegły okulista rozpoznał u odwołującej niedowidzenie oka lewego, plamę rogówki oka lewego, zez rozbieżny oka lewego, jednooczność.

Rozpoznając opisane powyżej schorzenia wszyscy sporządzający opinię biegli wskazali, że nie ma podstaw do orzekania niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Jednocześnie biegła specjalista internista podkreśliła, że opinię w przedmiocie zdolności odwołującej do samodzielnej egzystencji wypowiedzieć się powinien okulista lub psychiatra.

W związku z zastrzeżeniami odwołującej do opinii, w szczególności biegłego okulisty i neurologa oraz wskazaniami, że leczy się ortopedycznie Sąd Okręgowy przeprowadził dowód z opinii biegłych lekarzy specjalistów: ortopedy – M. G. i psychiatry – J. O..

Biegły ortopeda rozpoznał u odwołującej zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne kręgosłupa z upośledzeniem sprawności, bez następstw neurologicznych, zwyrodnienie kolan.

Biegły psychiatra rozpoznał u odwołującej epizody depresyjne.

Biegli rozpoznając powyższe schorzenia stwierdzili, że odwołująca Z. S. nie utraciła zdolności do samodzielnej egzystencji.

Odwołująca po zapoznaniu się z treścią opinii, nie zgodziła się z jej treścią podkreślając jednak, że pod względem ortopedycznym daje sobie radę. Jednocześnie wniosła o powołanie nowego biegłego specjalisty okulisty.

Z uwagi na powyższe Sąd I instancji przeprowadził dowód z opinii biegłego lekarza okulisty J. J..

Biegły po przebadaniu Z. S. oraz zapoznaniu się z treścią dokumentacji medycznej rozpoznał u odwołującej: bielmo rogówki oka lewego, zez rozbieżny oka lewego, niedowidzenie oka lewego, niewielki astygmatyzm oka prawego, praktyczną jednooczność.

Biegły okulista po rozpoznaniu powyższych schorzeń nie stwierdził u odwołującej całkowitej niezdolności do samodzielnej egzystencji podkreślając, że nie wymaga ona pomocy osób drugich w podstawowych czynnościach życia codziennego.

Odwołująca, po zapoznaniu się z treścią opinii podniosła, że nie zgadza się z jej treścią.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w toku postępowanie, w tym akt organu rentownego oraz w oparciu o opinie biegłych lekarzy sądowych.

Mając na uwadze powyższe oraz przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie. Postępowanie dowodowe, a w szczególności opinia biegłego sądowego lekarza okulisty wykazała, że wnioskodawczyni nie spełnia warunków do nabycia prawa do wnioskowanego świadczenia. Wszyscy biegli wskazali, że co prawda odwołująca jest całkowicie niezdolna do pracy, ale nie zachodzą przesłanki do stwierdzenia, że jest niezdolna do samodzielnej egzystencji.

Z tych względów Sąd I instancji, działając na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.

Powyższy wyrok w całości apelacją z dnia 22 października 2013r. doprecyzowaną kolejnymi pismami procesowymi zaskarżyła Z. S.. Z treści apelacji wynika, że wnioskodawczyni nie zgadza się z ustaleniami stanu faktycznego przez Sąd I instancji w tym w szczególności z oparciem rozstrzygnięcia na podstawie opinii biegłych sądowych. Apelująca podniosła, że wymaga pomocy osoby trzeciej nieustannie.

Z treści apelacji wynika, żeZ. S. domaga się zmiany zaskarżonego wyroku i poprzedzającej go decyzji, poprzez przyznanie jej prawa do dodatku pielęgnacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Sąd Apelacyjny stwierdza, że zarzuty apelacji są bezzasadne, a zatem podlega ona oddaleniu.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I Instancji przeprowadził postępowanie dowodowe w wystarczającym zakresie, a zebrany materiał poddał wszechstronnej ocenie z zachowaniem granic swobodnej oceny dowodów przewidzianej przez art. 233 § 1 k.p.c. Na tej podstawie Sąd Okręgowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne i rozważania prawne, które tutejszy Sąd w pełni podziela i przyjmuje za własne bez potrzeby ponownego ich przytaczania.

Na wstępie Sąd Apelacyjny wskazuje, że dodatek pielęgnacyjny jest przyznawany na podstawie art. 75 ust. 1 w zw. z art. 13 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r., o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227 ze zm.), a zatem również na tej podstawie można odmówić jego przyznania. Powyższe nie przekreśla jednak ustaleń Sądu Okręgowego, który prowadził postępowanie dowodowe zmierzające do wyjaśnienia, czy wnioskodawczyni jest niezdolna do samodzielnej egzystencji (art. 13 ust. 5 FUS).

Rozpoznając zatem apelację Sąd Apelacyjny zgodził się z Sądem Okręgowym, że Z. S. jest osobą całkowicie niezdolną do pracy, lecz nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji. Celem ustalenia spornej okoliczności Sąd I instancji powołał biegłych z zakresu wszystkich specjalności niezbędnych dla oceny stanu zdrowia odwołującej przez pryzmat art. 13 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227 ze zm.). Rację ma Sąd I instancji, że w zakresie niezdolności do samodzielnej egzystencji istotna była opinia biegłych sporządzających łącznie pierwszą opinie, a następnie wydających kolejne opinie. Szczególnie istotna była opinia biegłego sądowego lekarza okulisty, bowiem wobec problemów ze wzrokiem odwołująca mogła być uznana za niezdolną do samodzielnej egzystencji. Skoro zatem biegły ten wydał opinie negatywną w tym zakresie, dodatkowo ją argumentując słusznymi stwierdzeniami opartymi na badaniach przedmiotowych i wiedzy specjalistycznej, to nie było podstaw do jej kwestionowania. Sąd Okręgowy wobec zastrzeżeń wnioskodawczyni zlecił jednak dodatkowa opinię innemu biegłemu z tej samej specjalności (okulista – J. J.), który dokładnie tak samo orzekł we wnioskach końcowych opinii – brak niezdolności do samodzielnej egzystencji. Biegły wskazywał przy tym, iż wnioskodawczyni ma zachowaną dość dobrą ostrość oka prawego i nie wymaga pomocy innych osób w podstawowych czynnościach życia codziennego takich jak: mycie, ubieranie, przygotowywanie posiłków, robieniem zakupów, załatwianie spraw w urzędach czy korzystanie ze środków komunikacji miejskiej.

Z kolei biegły psychiatra – opierając się na wykonanych przez siebie badaniach, analizie akt sadowych oraz dostępnej dokumentacji lekarskiej – stwierdził, iż wnioskodawczyni ze względu na dolegliwości psychosomatyczne jest całkowicie niezdolna do pracy na stałe. Przy tym biegły psychiatra nie stwierdził u wnioskodawczyni ostrych objawów depresyjnych i psychotycznych. W ocenie biegłego psychiatry , podobnie jak w ocenie pozostałych biegłych, wnioskodawczyni jest zdolna do samodzielnej egzystencji; jest w stanie wykonywać podstawowe czynności życia codziennego, komunikować się z otoczeniem.

Podkreślić należy, że biegli wydający w niniejszej sprawie opinie, dysponowali niezbędną wiedzą i doświadczeniem zawodowym, a sporządzone przez nich opinie uwzględniały całość zgromadzonej dokumentacji lekarskiej, a nadto zawierały logiczne i rzeczowe uzasadnienia, co pozwalało na ich ocenę przez pryzmat art. 233 § 1 k.p.c. Słusznym było więc, wbrew twierdzeniom apelacji, uczynienie z nich podstawy ustaleń faktycznych.

Wobec powyższego apelacja nie mogła zostać uwzględniona. Apelująca nie wskazała na żadne okoliczności, które mogłyby prowadzić do podważenia wiarygodności sporządzonych opinii, a co za tym idzie prawidłowości poczynionych na ich podstawie ustaleń faktycznych. Sąd Apelacyjny podkreśla, że opinia biegłych podlega ocenie na podstawie właściwych dla jej przedmiotu kryteriów zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonej w niej wniosków (postanowienie Sądu Najwyższego, z dnia 7 listopada 2000r., sygn. i CKN 1170/98 – publ. OSNC 2001/4/64). Zatem Sąd Apelacyjny, przy jednoznaczności materiału dowodowego w niniejszej sprawie, nie znalazł podstaw do kwestionowania trafność tych ustaleń z urzędu. Jak najbardziej trafnym było zatem ustalenie, że odwołująca nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji, a co za tym idzie nie było podstaw do uwzględnienia odwołania. Skoro zatem zarzuty apelacji sprowadzały się jedynie do negowania ustaleń faktycznych Sądu Okręgowego opartych na wiedzy biegłych sądowych, podlega ona oddaleniu.

W zakresie kolejnych pism procesowych złożonych już po wniesieniu apelacji, a w szczególności załączonej do nich dokumentacji medycznej Sąd Apelacyjny wskazuje, że nie mogła mieć ona znaczenia w sprawie. Przedłożona dokumentacja jest datowana na okres po wydaniu decyzji ZUS, która stała się przyczyną procesu. W postępowaniu odrębnym z zakresu ubezpieczeń społecznych Sąd rozpoznaje sprawę właśnie na dzień wydania zaskarżonej decyzji – ustala na powyższą datę stan faktyczny. Nie ma zatem podstaw do dalszego prowadzenia postępowania dowodowego wobec złożenia przez odwołującą „nowej” dokumentacji medycznej. Nie ma ona wpływu ani na rozstrzygnięcie Sądu I instancji, ani tym bardziej Sądu II instancji. Przy tym jeśli stan zdrowia wnioskodawczyni się pogarsza może ona złożyć ponowny wniosek do organu rentowego.

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do uwzględnienia apelacji i działając na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji niniejszego wyroku.

SSA Wiesława Stachowiak

SSA Jolanta Cierpiał (spr.)

SSA Marta Sawińska

WYROK

UZASADNIENIE