UZASADNIENIE

Sąd Apelacyjny w Białymstoku prawomocnym wyrokiem z dnia 17 maja 2012 r. wydanym w sprawie I ACa 143/12 oddalił apelację powoda od wyroku Sądu Okręgowego w Łomży z dnia 27 grudnia 2011 r. sygn. akt I C 707/11, w którym oddalono powództwo M. K. przeciwko (...) w W. o zapłatę kwoty 75.001 zł.

Powyższe wyroki zostały wydane na podstawie następujących ustaleń faktycznych.

Powód M. K. w dniu 27 maja 2010 r. zawarł z (...) w W. umowę ubezpieczenia samochodu osobowego marki L. (...) nr rej (...) od uszkodzeń i kradzieży (autocasco). Na treść zawartej umowy wpływ miały ogólne warunki ubezpieczenia pojazdów lądowych od uszkodzeń i kradzieży. Zawarcie umowy zostało potwierdzone polisą ubezpieczeniową nr (...). Ochrona ubezpieczeniowa obejmowała okres od 28 maja 2010 r. do 27 maja 2011 r., suma ubezpieczenia została określona na kwotę 75.000 zł. Samochód powoda został skradziony w nocy z 15-16 maja 2011 r. w miejscowości S., po tym jak powód w dniu 15 maja 2011 r. pozostawił pojazd na swojej posesji przy ul (...), gdzie prowadził działalność gospodarczą. Posesja była ogrodzona płotem betonowym i zabezpieczona zamkniętą bramą stalową, natomiast brama była zamknięta na kłódkę antywłamaniową. Samochód był zamknięty i zabezpieczony na immobilizer oraz autoalarm. Komplet kluczy do skradzionego samochodu, dowód rejestracyjny oraz polisę ubezpieczeniową powód miał przy sobie, natomiast wraz ze skradzionym samochodem skradziona została karta tego pojazdu, którą w dniu 15 maja 2011 r. pozostawił w samochodzie. Komenda Powiatowa Policji w W. M. prowadziła w tej sprawie dochodzenie, które zostało umorzone w dniu 11 lipca 2011 r. z powodu niewykrycia sprawców przestępstwa.

Oceniając zasadność powództwa Sądy obu instancji wskazały, że pozwany nie dopełnił warunków wynikających z zaakceptowanych przez powoda, a wydanych przez pozwanego „Ogólnych warunków ubezpieczenia pojazdów lądowych od uszkodzeń i kradzieży (autocasco)” (dalej jako o.w.u.) zawartych w § 7 ust 3 pkt 2) ppkt b(1) oraz § 31 o.w.u., od których spełnienia uzależniona była wypłata odszkodowania. Zgodnie z § 7 ust 3 pkt 2) ppkt b(1) o.w.u. pozwany nie odpowiada za szkody w postaci kradzieży pojazdu, jego elementów lub wyposażenia dodatkowego, gdy ubezpieczający po oddaleniu się od pojazdu pozostawił go bez bezpośredniego nadzoru oraz nie zabezpieczył poza pojazdem z należytą starannością dowodu rejestracyjnego, karty pojazdu, kluczyków lub sterowników służących do otwarcia lub unieruchomienia pojazdu lub uruchomienia urządzań zabezpieczających pojazd przed kradzieżą. Natomiast na podstawie § 31 o.w.u. w przypadku kradzieży wypłata odszkodowania następuje po przekazaniu stronie pozwanej kompletu dokumentów wymaganych przy zawarciu umowy ubezpieczenia określonych w § 10 ust. 2-6 o.w.u., w tym również karty pojazdu.

Powód w chwili pisemnego zgłoszenia szkody nie przedstawił stronie pozwanej karty pojazdu i kompletu dokumentów wymaganych przy zawarciu umowy ubezpieczenia. Sądy obu instancji stanęły na stanowisku, że pozostawienie przez powoda w skradzionym samochodzie karty pojazdu pomimo wyraźnych zapisów o.w.u. było przejawem rażącego niedbalstwa z jego strony, szczególnie w sytuacji, gdy w dniu poprzedzającym kradzież nieznani powodowi mężczyźni za jego zgodą oglądali ten samochód, uruchamiali go.

Powód M. K. wniósł o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Łomży z dnia 27 grudnia 2011 r. w sprawie I C 707, od którego apelacja została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 17 maja 2012 r. wydanym w sprawie I ACa 143/12. Skarżący domagał się uchylenia wskazanych powyżej wyroków i ponownego rozpoznania sprawy oraz zasądzenia na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu skargi wskazał, że w toku postępowania powód podnosił, że dokumenty w postaci karty pojazdu oraz pozostałych dokumentów wymaganych do zawarcia umowy ubezpieczenia, a opisane w piśmie z dnia 11 czerwca 2014 r., zostały skradzione wraz z samochodem, jednakże w kwietniu 2014 r. powyższe dokumenty zostały odnalezione przez A. K. w mieszkaniu M. K. w czasie dokonywania gruntownych, świątecznych porządków. Powód powołując się na podstawę wznowienia postępowania, o której mowa w art. 403 § 2 k.p.c. wskazał, że na skutek zaginięcia powyższych dokumentów nie było możliwe ich ujawnienie w toku postępowania sądowego, bowiem M. K. był przekonany, że karta pojazdu i pozostałe dokumenty znajdowały się w skradzionym pojeździe, natomiast brak powyższych dokumentów stanowił podstawę rozstrzygnięcia Sądów obu instancji. Powód stwierdził, że nie miał on jakiejkolwiek wiedzy na temat dokumentów odnalezionych w domu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Skarga o wznowienie postępowania nie zasługiwała na uwzględnienie i podlegała oddaleniu.

Jak podkreśla się w orzecznictwie sądowym i nauce prawa skarga o wznowienie postępowania ma charakter nadzwyczajnego środka prawnego. Przepisy ją wprowadzające, zmierzając do wzruszenia prawomocnego orzeczenia poza tokiem instancji i zastąpienia wydanego orzeczenia nowym, muszą być wykładane ściśle, a podstawy wskazane przez stronę poddane restrykcyjnej ocenie (por. postanowienie SN z dnia 9 sierpnia 2005 r., IV CK 57/05).

Powód jako podstawę skargi o wznowienie postępowania wskazał art. 403 § 2 k.p.c. i powoływał się na wykrycie środka dowodowego, który mógłby mieć wpływ na wynik sprawy, a z którego nie mógł on skorzystać w poprzednim postępowaniu. Jako uzasadnienie spełnienia powyższej przesłanki przytoczył, że w kwietniu 2014 r. odnaleziona została w jego mieszkaniu karta pojazdu i inne dokumenty, które dotyczyły skradzionego mu w nocy z 15 na 16 maja 2011 r. samochodu. Powód był przekonany, że powyższe dokumenty znajdowały się we wnętrzu pojazdu i dlatego zostały skradzione łącznie z nim. Brak powyższych dokumentów spowodował oddalenie powództwa o zapłatę odszkodowania za skradziony pojazd. Podstawę skargi o wznowienie postępowania stanowi wykrycie środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których powód nie mógł skorzystać w poprzednim postępowaniu.

Możliwość wznowienia postępowania na podstawie art. 403 § 2 k.p.c. jest uzależniona od zaistnienia łącznie trzech przesłanek: wykrycia po uprawomocnieniu się wyroku nowych okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które istniały w toku postępowania, ale nie zostały w nim powołane, możliwości ich wpływu na wynik sprawy oraz niemożność skorzystania z nich przez stronę w poprzednim postępowaniu (D. Zawistowski, Komentarz do art. 403 kodeksu postepowania cywilnego, LEX).

Możliwa i dopuszczalna z punktu widzenia dowodzenia podstaw wznowienia z art. 403 § 2 k.p.c. jest sytuacja, gdy określona okoliczność jest znana stronie postępowania, lecz dopiero po jego prawomocnym zakończeniu nastąpi wykrycie, mającego ją wykazać środka dowodowego (postanowienie SN z dnia 7 marca 2007 r., II CZ 5/07).

Sąd orzekający w niniejszym składzie stoi na stanowisku, że przez wykrycie nowego środka dowodowego (art. 403 § 2 k.p.c.) należy rozumieć nie tylko powzięcie wiedzy o jego istnieniu, lecz także uzyskanie możności skorzystania ze środka dowodowego, o którego istnieniu strona w poprzednim postępowaniu zakończonym wyrokiem wprawdzie wiedziała, jednak nie mogła się na niego powołać, nie wiedząc gdzie się znajduje. W takim jednak wypadku konieczne jest spełnienie dodatkowego warunku w postaci obiektywnego braku możliwości powołania środka dowodowego w toku poprzedniego postępowania. A zatem od strony wymagane jest zachowanie wysokiej staranności w prowadzeniu sprawy oraz poszukiwaniu, gromadzeniu i przedstawianiu dowodów, a ocena ta powinna zostać dokonana według wzorca obiektywnego, a nie subiektywnego przekonania strony, że dany dowód jest dla niej niedostępny.

Z ugruntowanego orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że określona w art. 403 § 2 k.p.c. podstawa skargi o wznowienie postępowania nie zachodzi, jeżeli w poprzednim postępowaniu istniała obiektywna możliwość powołania się na okoliczności faktyczne lub środki dowodowe, a zaniechanie strony w tym przedmiocie było następstwem jej zaniedbań, opieszałości, zapomnienia czy błędnej oceny potrzeby ich powołania (postanowienie SN z dnia 10 lutego 1999 r., II CKN 807/98, Lex nr 78214, postanowienie SN z dnia 12 lutego 2004 r., V CZ 2/04, niepubl. i postanowienie SN z dnia 25 maja 2011 r., II CZ 3/11, niepubl.).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy podkreślić należy, że w prawomocnie zakończonym postępowaniu karta pojazdu stanowiła kluczowy dowód w sprawie, bowiem decydowała o zasadności lub bezzasadności powództwa. W toku tamtego postępowania przesłuchany w charakterze strony powód zeznał „wraz z samochodem ukradziono mi kartę pojazdu oraz dokumenty zaimportowania samochodu z USA, oryginały tych dokumentów. Kartę pojazdu i oryginały dokumentów zaimportowania samochodu z USA pozostawiłem na prawym siedzeniu pasażera obok kierowcy, bo w niedzielę wróciłem tym samochodem z giełdy samochodowej w B.” (k. 45). Aktualnie powód wywodzi, że powyższe dokumenty odnośnie, których był przekonany, że zostały skradzione wraz z samochodem trzy lata wcześniej, zostały odnalezione w jego mieszkaniu. Mając na uwadze, że karta pojazdu była jednym z dokumentów decydującym o odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia autocasco, można było oczekiwać większej staranności powoda w przechowywaniu i zabezpieczeniu tak ważnego dokumentu. W ocenie Sądu Apelacyjnego gdyby tylko powód wykazał większe zaangażowanie i w odpowiednim czasie zadał sobie trud uporządkowania dokumentów, to karta pojazdu zostałby odnaleziona w czasie właściwym, przed prawomocnym zakończeniem postępowania. W toku postępowania prowadzonego w sprawie I C 707/11 istniała obiektywna możliwość przedłożenia dokumentu w postaci karty pojazdu, a powód jedynie na skutek własnego zaniedbania nie skorzystał z tego środka dowodowego. Mylne przekonanie strony, co do zaginięcia dokumentu w sytuacji, gdy dokument ten przez cały czas znajduje się w jej dyspozycji (mieszkaniu stanowiącym jej własność), świadczy tylko o zaistnieniu subiektywnej przeszkody w przedstawieniu wymaganego dowodu. Obiektywnie rzecz ujmując możliwość powołania tego środka dowodowego przez cały czas istniała, a jedynie zaniedbanie strony uniemożliwiło przedłożenie tego dokumentu w czasie właściwym. Nadmienić należy, że podobne stanowisko zostało wyrażone w uzasadnieniu postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2012 r., gdzie przyjęto, że fakt odnalezienia, po prawomocnym zakończeniu postępowania, podczas świątecznych porządków dokumentów, o których istnieniu strona wiedziała, świadczy o braku należytej staranności, którą powinna się wykazać strona (III CZ 38/12)

Podsumowując, wskazane przez powoda okoliczności nie spełniają podstawy do wznowienia postępowania, o której mowa w art. 403 § 2 k.p.c.

Mając powyższy na uwadze Sąd Apelacyjny na podstawie art. 412 § 2 k.p.c. oddalił skargę, jako niezasadną.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE