UZASADNIENIE

W. K. i N. Z. zostały oskarżone o to, że w dniu 24 lutego 2014r. około godz. 14.35 w O. nieopodal Szkoły Podstawowej nr (...) przy ul. (...) działając wspólnie i w porozumieniu, po uprzednim użyciu przemocy wobec A. J. polegającej na szarpaniu, zadaniu ciosu pięścią w twarz, przewróceniu na ziemię, a następnie kopaniu usiłowały dokonać zaboru w celu przywłaszczenia bluzy dresowej marki (...) z napisem (...) o wartości 200 zł, na szkodę wyżej wymienionej, jednak zamierzonego celu nie osiągnęły z uwagi na interwencję przechodnia

tj. o przestępstwo z art. 13 kk w zw. z art. 280§ 1 kk

Sąd Rejonowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 29 sierpnia 2014 r. w sprawie VII K 524/14

I oskarżone W. K. i N. Z. uznał za winne popełnienia zarzucanego im czynu z tym ustaleniem, iż czyn ten zakwalifikował z art. 13§ 1 kk w zw. z art. 280§ 1 kk i za to na podstawie art. 13§ 1 kk w zw. z art. 280§ 1 kk skazał je, zaś na podstawie art. 14§ 1 kk w zw. z art. 280§ 1 kk wymierzył im kary po 2 (dwa) lata pozbawienia wolności wobec każdej z oskarżonych,

II na podstawie art. 69§1 i 2 kk, art. 70§2 kk, art. 72§1 pkt 7a kk, art. 73 §2 kk wykonanie orzeczonych kar pozbawienia wolności warunkowo zawiesił oskarżonym W. K. i N. Z. na okres lat 5 (pięciu) tytułem próby, oddając je pod dozór kuratora oraz zobowiązując je do powstrzymania się od kontaktowania się z pokrzywdzoną A. J. bez jej zgody oraz do powstrzymania się od zbliżania się do pokrzywdzonej A. J. na odległość mniejszą niż 100 metrów w okresie próby.

Powyższy wyrok zaskarżyły tożsamymi apelacjami oskarżone i zarzuciły mu:

1. obrazę przepisów prawa materialnego to jest art. 13 kk i art. 280 § lkk w związku z art. 5§1 i 2 kpk oraz art. 17 § 1 pkt 1 przez przyjęcie, że został popełniony czyn zarzucany oskarżonym, a polegający na usiłowaniu kradzieży bluzy, chociaż nie udowodniono ani jednej z oskarżonych winy za pomocą jakiegokolwiek dowodu a nawet poszlaki przyjmując za twierdzenia prawdziwe wyłącznie oświadczenia (a nie dowody) aktu oskarżenia (art.438 pkt. 1 kpk); przyjęcie, że kradzież bluzy o wartości 200zł wyczerpuje znamiona art. 280 kk, podczas gdy czyn ten jest zwykłym wykroczeniem z art. 119 § 1 kw; w związku z tym zastosowana kara za czyn określony w art. 119 § 1 kw. nie powinna być wymierzoną karą pozbawienia wolności, gdyż kodeks wykroczeń takiej kary nie przewiduje, zaś orzeczenie takiej kary zaskarżonym wyrokiem stanowi bezwzględną przyczynę apelacji, o której mowa w art. 439 § 1 pkt 5 kpk.

2. obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na wynik sprawy, polegającą na braku przeprowadzenia jakiegokolwiek postępowania dowodowego, przy czym wbrew treści art. 79 § 1 pkt.l kpk (art. 439 § 1 pkt 10 kpk) w postępowaniu nie brał udziału obrońca małoletnich oskarżonych a ponadto nie zebrano żadnych opinii środowiskowych pomimo, że oskarżonymi są osoby małoletnie w rozumieniu art.115 § 10 kk, oraz nie zastosowania art. 10 § 4kk wobec braku dowodów jej winy,

3. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzekania, przez przyjęcie, że oskarżone usiłowały dokonać kradzieży bluzy dresowej wartości 200 zł, która warta była 80 zł, pomimo braku dowodów na taki uczynek oskarżonych, gdyż N. Z. przyznała się jedynie, że popchnęła poszkodowaną (str. 2 uzasadnienia), a takie zachowanie nie jest dowodem na usiłowanie kradzieży; ponadto powołanie się na bliżej nieokreśloną osobę, którą trudno nawet nazwać świadkiem, która rzekomo zawołała „ zostawcie ją” i która nie sugerowała, że mamy do czynienia z kradzieżą; opisane w wyroku zachowanie oskarżonych w żadnym razie nie wskazuje, że zamiarem ich było pozbawienie własności mienia poszkodowanej, a motywy działania oskarżonych przemawiają raczej za niedojrzałym zachowaniem młodych ludzi, a nie zamiarem bezpośrednim wymaganym do wykazania winy umyślnej przestępstwa z art. 280 § 1 kk; nieuzasadnioną żadnym dowodem zmianę kwalifikacji prawnej polegającej na zarzuceniu oskarżonym czynu z art. 13 kk ( art.438 pkt.3 kpk).

4. rażącą niewspółmierność kary i nie zastosowanie w stosunku do oskarżonych art. 10 § 4 kk tj. środka wychowawczego, w sytuacji w której sam Sąd stwierdził w uzasadnieniu orzeczenia, że były one dotychczas nie karane i że taka kara jest nadzwyczaj dokuczliwa i stosowana wobec notorycznych przestępców, a nie wobec młodzieży, którą winno się wychowywać, a nie karać w sytuacji, kiedy oskarżenie oparte jest wyłącznie o zeznania pokrzywdzonej, która mogła kierować się różnymi przesłankami celem pognębienia swoich rówieśnic, a nie niesprawdzonym przez nikogo stanem faktycznym (art.438 pkt.4kpk);

5. rażącą niesprawiedliwość orzeczenia, a zwłaszcza godzenie w treść art. 5 § 2kk, który stanowi, że niedające się usunąć wątpliwości rozstrzyga się na korzyść oskarżonego; w sprawie niniejszej występują same wątpliwości i ani jednego faktu stwierdzającego jakimkolwiek dowodem, a w szczególności pokrzywdzona zachowała swoją własność to jest bluzę, nie stała się jej żadna krzywda polegająca na naruszeniu nietykalności cielesnej, a zwłaszcza na próbie rozebrania z bluzy pokrzywdzonej przez oskarżone; wątpliwym jest także nieznany człowiek, który rzekomo zawołał cyt. ’’dajcie jej spokój” przy czym nie wiadomo czego to zawołanie dotyczyło co również stanowi wątpliwość; oprócz powyższego brak jakichkolwiek innych dowodów na winę oskarżonych, skoro zdarzenie miało miejsce o godzinie 14.35, (w biały dzień) nie opodal szkoły nr (...)przy ul. (...), to wątpliwe jest, żeby oskarżyciel publiczny nie mógł ustalić żadnych świadków opisanego w akcie oskarżenia zdarzenia; sąd nie zadał sobie trudu ustalenia jakie relacje istniały pomiędzy pokrzywdzoną, a oskarżonymi i co było przyczyną zachowania się oskarżonych, a także motywów postępowania oskarżonych i pokrzywdzonej; Sąd Orzekający nie zadał sobie trudu wyjaśnienia, albowiem bluza dresowa marki (...) z napisem (...) (zapewne wielokrotnie używana posiada wartość 200 zł jaką wartość estetyczną przedstawia, aby być przedmiotem przywłaszczenia skoro oskarżone przejawiały awersję do napisu (...) na bluzie, co zeznały podczas rozprawy; skoro ktoś wykazuje awersję do czegoś, to przy normalnym zachowaniu nie będzie przywłaszczał sobie takiego przedmiotu. W związku z powyższym orzeczenie jest rażąco niesprawiedliwe; samo postępowanie przed Sądem trwało około 10 min i miało charakter procesu inkwizycyjnego, a nie było poszukiwaniem prawdy obiektywnej i polegało na odczytaniu aktu oskarżenia i udzieleniu głosu stronom bez przeprowadzenia postępowania dowodowego, gdyż brak było dowodów.

6. brak udziału w sprawie profesjonalnego obrońcy, przy wieku oskarżonych i braku jakiegokolwiek doświadczenia procesowego osób małoletnich urąga przepisom art. 42 ust. 2 i 3 i art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, tym bardziej, że nie stać takie osoby na zatrudnienie obrońcy.

Wskazując na powyższe skarżące wniosły o zastosowanie art. 440 kpk w przypadku gdyby pozostałe zarzuty nie zostały uwzględnione.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja co do zasady nie zasługuje na uwzględnienie. Poparcia wymagał jedynie postulat obrońcy oskarżonych zgłoszony w toku rozprawy dotyczący skrócenia okresu próby związanego z warunkowym zawieszeniem wykonania orzeczonych kar pozbawienia wolności

Na wstępie stwierdzić należy, że zgromadzone w sprawie dowody Sąd meriti poddał wszechstronnej analizie i ocenie, zgodnie z dyrektywami określonymi w art. 4 k.p.k. Także przeprowadzone w oparciu o tę analizę wnioskowanie jest logiczne, zgodne z przesłankami wynikającymi z art. 7 kpk i przekonująco uzasadnione w pisemnych motywach skarżonego wyroku. Analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że Sąd I instancji wnikliwe zweryfikował tezy aktu oskarżenia w granicach niezbędnych dla ustalenia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia winy i kwalifikacji prawnej zarzucanego oskarżonym czynu. Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynikają powody rozstrzygnięcia o winie oskarżonego, a Sąd Okręgowy w pełni podziela przedstawioną tam argumentację . W tej sytuacji nie ma potrzeby ponownego przytaczania całości argumentacji zawartej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, którą Sąd Okręgowy podziela i należy jedynie zaakcentować niektóre elementy, które przemawiają za odmową podzielania stanowiska oskarżonych.

Przede wszystkim w świetle przeprowadzonych dowodów nie budzi wątpliwości dopuszczenie się przez oskarżone występku usiłowania rozboju.

Przy czym zauważyć należy, że chybiony jest zarzut jakoby ustalenia Sądu I instancji nie zostały oparte na dowodach. Zauważyć bowiem należy, ze w sytuacji gdy zastosowana jest instytucja z art.387 kpk ( dobrowolne poddanie się karze ) dowody wskazane w akcie oskarżenia ( także miedzy innymi zeznania pokrzywdzonej ) są uznane w oparciu o art.387§54 kpk za ujawnione i w konsekwencji wraz z wyjaśnieniami oskarżonych stanowią podstawę ustaleń faktycznych. Właśnie z wyjaśnień W. K. i N. Z. oraz zeznań A. J. a także relacji A. Z. i K. W. wynika, że oskarżone stosowały wobec pokrzywdzonej przemoc usiłując dokonać zaboru jej mienia w postali bluzy z emblematem klubu (...). Z korespondujących zez sobą zeznań świadków wynika także i to, że nieustalony mężczyzna faktycznie zapobiegł dalszej eskalacji zdarzenia przy czym dla dokonania trafnych ustaleń w sprawie nie jest istotną przeszkodą to, że nie została on w sprawie przesłuchany. Zauważyć przy tym należy, że dla samego zaistnienia tego czynu zabronionego nie mają znaczenia pobudki i motywy kierujące oskarżonymi. W. K. i N. Z. usiłowały pozbawić A. J. jej własności a jako środkiem służącym osiągnięciu zamierzonego celu było uderzanie, kopanie pokrzywdzonej i przewrócenie jej na ziemię. Tym samym w pełni zasadne było przyjęcie przez Sąd I instancji dyspozycji z art.13§1 kk w zw. z art.280§1 kk. W tym miejscu należy także wskazać, że zmiana kwalifikacji z art.13 kk na prawidłową z art.13§1 kk wynikała po prostu z tego, że wskazany przepis podzielony jej na paragrafy.

Odnośnie zaś kwestii związanej z wartością mienia, które usiłowały zabrać oskarżone, to wobec przyjętej kwalifikacji wartość bluzy nie ma znaczenia dla uznania, że ich zachowanie stanowi przestępstwo a nie wykroczenie z art.119§1 kw.

Nie zasługuje na podzielenie także i zarzut obu apelacji dotyczący braku występowania obrońcy z urzędu albowiem sprawa nie dotyczyła osób nieletnich; W. K. i N. Z. w chwili czynu miały już ukończone 17 lat. Jednocześnie podnieść należy, że analiza akt sprawy w tym także i treści wypowiadanych przez oskarżone nie wskazywała na to aby konieczne było wyznaczanie im obrońców z urzędu na podstawie art.79§2 kpk.

Chybione jest również wskazanie, że w sprawie konieczne było przeprowadzenie wywiadu środowiskowego w trybie art.214§2pkt.2 kpk albowiem oskarżonym nie postawiono zarzutu popełnienia zbrodni ani umyślnego występku przeciwko życiu. Wskazać bowiem należy na to, że w postanowieniu z dnia 1 lutego 2006 r. w sprawie IV KK 153/05 Sąd Najwyższy stwierdził, że nie można utożsamiać przestępstwa skierowanego przeciwko osobie z przestępstwem skierowanym przeciwko życiu tej osoby- OSNKW 2006/1/245.

Odnośnie kwestii wiązanych z ewentualnym zastosowaniem art.10§4 kk a, to w ocenie Sądu Okręgowego nie ma ku temu postaw. Z przepisu powyższego wynika, że za ewentualnym zastosowaniem środków przewidzianych w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich winny przemawiać między innymi okoliczności sprawy. Tymczasem w ocenie Sądu Okręgowego właśnie ta przesłanka przemawia za orzeczeniem wobec oskarżonych kar pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania. Wymienione działały z premedytacją i wręcz oczekiwały zaistnienia możliwości dla dokonania zaboru na szkodę pokrzywdzonej bluzy z emblematem klubu piłkarskiego, którego to W. K. i N. Z. nie były kibicami. Co więcej źle pojmowana „miłość” do lokalnego klubu piłkarskiego spowodowała, że podjęły się one agresywnych zachowań wobec faktycznie im nieznanej młodej dziewczyny, której jedyną „winą” było to, że była ona nie kibicem (...) ale (...). Powyższe wskazuje na wysokie nasilenie złej woli a ponadto obrazuje, że pomimo młodego wieku oskarżone działały z pełnym rozeznaniem. Dobitnie o powyższym świadczy analiza treści wiadomości tekstowych jak na k.29-45, które obrazują nastawienie oskarżonych do zdarzania. Tym samym brak jest tak postaw dla orzekania w miejsce kary określonej w kodeksie karnym środków z ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich jak również rozpatrywania zachowania oskarżonych w kategoriach wypadku mniejszej wagi. Sąd Okręgowy zatem aprobuje rozstrzygnięcie Sądu I instancji w zakresie celowości orzeczenia wobec W. K. i N. Z. kar pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania na okres próby przy uprzednim trafnym ustaleniu, że dopuściły się one usiłowania rozboju.

Sad Okręgowy uznał za słuszny jedynie postulat dotyczący skrócenia okresu próby. Także bowiem i minimalny okres próby w wymiarze trzech lat przewidziany jako minimalny dla osób małoletnich pozwoli na osiągnięcie celów, o których jest mowa w art.53 kk i 54 kk. W. K. i N. Z. są osobami bardzo młodymi i tym samym nie jest absolutnie konieczne aby pomimo złożonych na rozprawie wniosków należało orzekać okres próby w maksymalnym wymiarze.

Mając powyższe na uwadze zaskarżony wyrok zmieniono jedynie w ten sposób, że okresy próby wskazane w pkt. II sentencji ustalono na 3 ( trzy ) lata i w pozostałej części utrzymano go w mocy – art.437§2 kpk, art.438pkt.1-4 kpk.

Na podstawie art.624§1 kpk zwolniono oskarżone od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze albowiem przemawiają za tym względy słuszności oraz sytuacja osobista i materialna oskarżonych.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE