UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 lutego 2014 r. znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. odmówił J. Ł. prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy stwierdził, iż wnioskodawca osiągnął wiek emerytalny 60 lat, udowodnił w postępowaniu przed organem rentowym do dnia 1.01.1999 r. okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie 25 lat jednakże nie udowodnił wymaganego 15 letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Do wniosku o emeryturę ubezpieczony nie dołączył świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach a w świadectwie pracy dokumentującym pracę kierowcy samochodu ciężarowego o ładowności powyżej 3,5 tony brak powołań na rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r.

Z powyższą decyzją nie zgodził się J. Ł. wnosząc odwołanie. W odwołaniu ubezpieczony podniósł, że firmy, w których pracował obecnie nie istnieją, a w Spółdzielni (...) , gdzie pracował na początku lat 70 – tych zagubiono jego dokumenty. Starał się odszukać świadków jego zatrudnienia ale albo się wyprowadzili albo poumierali.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania powołując się na argumenty podniesione wcześniej w zaskarżonych decyzjach.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Koninie ustalił i zważył, co następuje:

Wnioskodawca J. Ł., ur. (...), złożył w dniu 31.10.2013 r. wniosek w organie rentowym o przyznanie prawa do emerytury. We wniosku zaznaczył, że nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego i nie pozostaje w stosunku pracy. Do wniosku ubezpieczony dołączył dokumenty potwierdzające okresy zatrudnienia, m.in.

- świadectwo pracy z dnia 8.06.1974 r. wystawione przez Powiatowy (...) w S. Zakład Budowlano – (...) , w którym potwierdzono, że J. Ł. była zatrudniony w tym zakładzie od 1.12.1973 r. do 8.06.1974 r. na stanowisku kierowca (...)

- świadectwo pracy z dnia 24.06.1976 r. wystawione przez Przedsiębiorstwo (...)Oddział (...) K. – M., w którym potwierdzono, że J. Ł. był zatrudniony w tym zakładzie na stanowisku kierowcy od 17.06.1974 r. do 24.06.1976 r. ,

- świadectwo pracy z dnia 4.12.1985 r. wystawione przez Spółdzielnię (...) w S. dotyczące okresu zatrudnienia ubezpieczonego od 17.08.1976 r. do 30.09.1979 r. na stanowisku kierowcy,

- świadectwo pracy z dnia 19.09.1995 r. wystawione przez Przedsiębiorstwo (...) w K. , w którym potwierdzono, że J. Ł. był zatrudniony w tym zakładzie w okresach od 17.06.1974 r. do 24.06.1976 r. i od 20.11.1985 r. do 15.09.1995 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowca pojazdów samochodowych, gdzie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prowadził pojazdy samochodowe o ładowności powyżej 3,5 tony w warunkach szczególnych – Dz.U. Nr 8 poz. 43 z 1983 r. wykaz A dział VIII pkt 2. , w okresie tego zatrudnienia pracownik korzystał z urlopu bezpłatnego od 1.03.1994 r. do 31.03.1994 r. i od dnia 16.09.1994 r. do 15.09.1995 r.

Ponadto wnioskodawca dołączył :

- wykaz wynagrodzeń pracownika – J. Ł. stanowisko kierowca - opatrzony pieczątką Spółdzielni (...) w K. Oddział w S. , w którym to dokumencie wpisane zostały wynagrodzenia w okresach od września 1972 r. do listopada 1973 r.

- książeczkę wojskową, z której wynika, że odbywał czynną służbę wojskową od 22.04.1969 r. do 9.04.1971 r.

W okresach od 15.09.1994 r. do 04.07.1996 r. i od 5.07.1996 r. do 10.04.1998 r. wnioskodawca prowadził własną działalność gospodarczą i opłacał z tego tytułu składki na ubezpieczenie społeczne, co potwierdził organ rentowy .

Decyzją z dnia 31.12.2013 r. ZUS II Oddział w P. odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury bowiem ustalił na podstawie dołączonych do wniosku dokumentów, że J. Ł. do dnia 1.01.1999 r. udowodnił 19 lat i 8 miesięcy okresów składkowych zamiast wymaganych 25 lat, a ponadto do dnia 1.01.1999 r. nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W dniu 7.02.2014 r. J. Ł. złożył wniosek o ponowne ustalenie uprawnień do emerytury dołączając dokumenty dotyczące okresów pracy w gospodarstwie rolnym rodziców po ukończeniu 16 roku życia oraz dołączył dokument potwierdzający okres prowadzenia działalności gospodarczej od 1.05.1981 r. do 31.12.1984 r. , w tym czasie ubezpieczony opłacał składki na ubezpieczenie społeczne od 1.06.1981 r. do 31.12.1984 r.

Na podstawie dołączonych nowych dokumentów organ rentowy uznał, że wnioskodawca udowodnił do dnia 1.01.1999 r. 23 lata i 3 miesiące okresów składkowych oraz 1 rok i 11 miesięcy okresów uzupełniających – praca w gospodarstwie rolnym rodziców. Łącznie więc udokumentował co najmniej 25 lat okresów składkowych. Nie udowodnił natomiast co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Odwołujący wywodził, że wykonywał pracę w szczególnych warunkach w okresie zatrudnienia w Spółdzielni(...) w S. , w Zakładzie (...) przy (...), w Spółdzielni (...) w S. oraz w Przedsiębiorstwie (...)

Jak wynika z przeprowadzonego postępowania dowodowego J. Ł. podjął po raz pierwszy zatrudnienie w Spółdzielni (...) w P., Oddział w K., Baza w S. od dnia 23.08.1972 r. do 27.11.1973 r. na stanowisku kierowca. Zakład ten zajmował się zaopatrzeniem sklepów wiejskich a do obowiązków ubezpieczonego należało rozwożenie towarów do tych sklepów. Odwołujący kierował samochodem marki (...) o dopuszczalnej ładowności 5 ton. Nie wykonywał innych obowiązków , nie miał przerw w zatrudnieniu i pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Odwołujący posiadał uprawnienia do kierowania pojazdami ciężarowymi o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony bowiem takie uprawnienia nabył z dniem 2.09.1971 r.

Następnie od dnia 1.12.1973 r. do 8.06.1974 r. wnioskodawca był zatrudniony w Zakładzie (...) przy (...) w S. i pracował na stanowisku kierowca Ż.. Od początku zatrudnienia w tym zakładzie ten właśnie pojazd przydzielono odwołującemu i jeździł Ż. rozwożąc pracowników po budowach prowadzonych przez zakład. Zdarzało się też, że w tym okresie ubezpieczony jeździł samochodem marki S., ale nie zmieniło to charakteru jego pracy. Na koniec zatrudnienia pracodawca w świadectwie pracy wpisał odwołującemu , że zajmował stanowisko kierowca Ż., a odwołujący nie kwestionował treści tego świadectwa i nie domagał się jego zmiany. Obecnie zakład ten nie istnieje i w archiwum brak jest akt osobowych odwołującego.

Od 17.06.1974 r. do 24.06.1976 r. J. Ł. pracował w Przedsiębiorstwie (...)Oddział w K.. Zakład ten zajmował się transportem różnych materiałów budowlanych na teren prowadzonych budów. Odwołujący był zatrudniony na stanowisku kierowca, do jego obowiązków należało rozwożenie materiałów budowlanych takich jak piasek, różne kruszywa ze żwirowni na budowy w S.. Początkowo odwołujący kierował samochodem marki S. był to samochód ciężarowy z przyczepą o ładowności 5 ton, przewoził materiały budowlane z różnych rejonów (...) na budowy w K. i okolicach.

Od dnia 17.08.1976 r. J. Ł. podjął zatrudnienie w Spółdzielni (...)w S.. Został zatrudniony na stanowisku kierowcy i pracował do dnia 30.09.1979 r. W tym czasie Spółdzielnia posiadała samochody typu (...), Ż. i tymi pojazdami mógł kierować odwołujący, brak jest natomiast jednoznacznych dowodów na to, że wnioskodawca w okresie tego zatrudnienia stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Od dnia 20.11.1985 r. J. Ł. ponownie podjął zatrudnienie w Przedsiębiorstwie (...) Później to przedsiębiorstwo zmieniło nazwę na Przedsiębiorstwo (...) w K.. Odwołujący pracował tam na stanowisku kierowcy , kierował samochodem ciężarowym typu (...), o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, a pod koniec zatrudnienia także ciągnikiem siodłowym z przyczepą także o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. W tym czasie odwołujący korzystał z urlopu bezpłatnego udzielonego na własną prośbę w okresie od 1.03.1994 r. do 31.03.1994 r. oraz od 16.09.1994 r. do 15.09.1995 r.

Do dnia 31.12.1998 r. odwołujący nie podejmował innego zatrudnienia natomiast prowadził własną działalność gospodarczą.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, w aktach ZUS, w aktach osobowych odwołującego z okresu zatrudnienia w (...) w K., dokumentów znajdujących się w aktach osobowych z okresu zatrudnienia w Spółdzielni (...)w S., na podstawie zeznań świadka M. W. (1) oraz częściowo na podstawie zeznań odwołującego.

W ocenie Sądu treść dokumentów nie budziła wątpliwości co do ich zgodności z rzeczywistym przebiegiem zatrudnienia odwołującego w spornych okresach. Dokumenty znajdujące się w aktach osobowych z okresu zatrudnienia w Spółdzielni (...) w S. takie jak umowa o pracę, karty obiegowe, świadectwo pracy pozwalają ustalić, że odwołujący był zatrudniony na stanowisku kierowcy , brak jest natomiast podstaw by przyjąć jakimi pojazdami kierował odwołujący. Z pism Spółdzielni wynika, że w tym czasie Spółdzielnia (...)posiadała jedynie furgonetkę typu (...), natomiast samochód ciężarowy typu S. nabyła w roku 1990. Wprawdzie nie można wykluczyć, że także przed tym czasem Spółdzielnia takim samochodem dysponowała jednak brak jest jednoznacznych informacji od kiedy taki samochód był w posiadaniu Spółdzielni ani też czy tym pojazdem jeździł odwołujący. Wnioskodawca poza własnymi twierdzeniami nie przedstawił żadnego dowodu na powyższą okoliczność.

Za okres zatrudnienia w Zakładzie (...) (...) wnioskodawca przedstawił świadectwo pracy z dnia 8.06.1974 r., w którym pracodawca zaświadczył, że odwołujący ostatnio pracował na stanowisku kierowca (...). Odwołujący wprawdzie kwestionował treść tego świadectwa wywodząc, że pracował jako kierowca samochodu ciężarowego jednak nie przedstawił żadnego dowodu , który pozwoliłby dokonać odmiennych ustaleń w tym zakresie. Dokonując więc ustaleń w przedmiotowej sprawie Sąd w całości oparł się na treści tego dokumentu uznając, że odzwierciedla on rzeczywisty przebieg zatrudnienia ubezpieczonego.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadka M. W., świadek ten pracował razem z odwołującym w Spółdzielni (...)w K. Baza w S. w okresie od 29.03.1972 r. do 27.01.1973 r. na stanowisku kierowcy, potwierdził, że w tym czasie ubezpieczony kierował samochodem typu S. (...) i rozwoził towar do sklepów wiejskich, nie jeździł innymi pojazdami i pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Zeznania odwołującego Sąd uznał za częściowo wiarygodne. W części dotyczącej charakteru pracy wnioskodawcy w (...) w S. oraz w Przedsiębiorstwie (...) zeznania odwołującego znalazły potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym zebranym w sprawie, fakt wykonywania pracy kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym pow. 3,5 tony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy potwierdził bowiem w swoich zeznaniach świadek W. natomiast za okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) to pracodawca w świadectwie pracy zaznaczył jaki był charakter pracy odwołującego , powołując także przepisy rozporządzenia RM z dnia 7.02.1983 r. oraz wykaz A, dział VIII poz. 2. W pozostałym zakresie zeznania te nie zasługiwały na uwzględnienie bowiem były odosobnione i nie znalazły potwierdzenia w materiale dowodowym zebranym w sprawie.

W myśl przepisu art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity, Dz.U.2013.1440-j.t) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego m.in. w art. 32 , jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura ta przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Podkreślić należy, że wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk ustala się nadal w oparciu o przepisy dotychczasowe, pracownik, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983r., Nr 8, poz. 43 ze zm.).

W myśl przepisu § 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tymże rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy wskazane powyżej stwierdzane są w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach przez zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji. Świadectwo wystawiane jest według wzoru, stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, bądź też w świadectwie pracy ( § 2 ust. 2 rozporządzenia).

W myśl przepisu § 4 powołanego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W załączniku do powołanego rozporządzenia znajduje się wykaz A, który określa prace w szczególnych warunkach uprawniające do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury w poszczególnych gałęziach przemysłu. W dziale VIII tego wykazu dotyczącym prac w transporcie i łączności pod pozycją 2 jako prace w szczególnych warunkach wymienione zostały – prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony , specjalizowanych, specjalistycznych pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych , autobusów o liczbie miejsc powyżej 15 , samochodów uprzywilejowanych w ruchu, trolejbusów i motorniczych tramwajów.

W przedmiotowej sprawie poza sporem jest, że wnioskodawca ukończył 60 lat z dniem (...)., do dnia wejścia w życie ustawy tj. do dnia 1.01.1999 r., legitymuje się okresem składkowym uzupełnionym okresem pracy w gospodarstwie rolnym w wymiarze łącznie 25 lat, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. Sporne więc w przedmiotowej sprawie było to czy wnioskodawca do dnia 1.01.1999 r. posiada co najmniej 15 letni okres pracy w szczególnych warunkach.

W ocenie Sądu na podstawie materiału dowodowego zebranego w sprawie można przyjąć, że odwołujący wykonywał prace w szczególnych warunkach w czasie zatrudnienia w Spółdzielni (...) od 23.08.1972 r. do 27.11.1973 r. (1 rok, 2 miesiące i 4 dni) oraz w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...)w okresach od 17.06.1974 r. do 24.06.1976 r. oraz od 20.11.1985 r. do 15.09.1995 r., (z wyłączeniem okresów korzystania przez pracownika z urlopu bezpłatnego 10 lat, i 9 miesięcy). W tym bowiem czasie ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Łącznie te okresy wynoszą 11 lat , 11 miesięcy i 4 dni.

Brak jest natomiast wystarczających podstaw, by przyjąć, że wnioskodawca wykonywał tego rodzaju prace stale i w pełnym wymiarze czasu pracy także w okresie zatrudnienia w Zakładzie (...) (...) w S. (1.12.1973 r. – 8.06.1974 r.) skoro pracodawca zaświadczył, że w tym zakładzie odwołujący był zatrudniony jako kierowca Ż.. Samochód typu Ż. nie należy do kategorii samochodów ciężarowych i tym samym kierowanie takim pojazdem nie jest zaliczane do okresów pracy w szczególnych warunkach.

Zdaniem Sądu brak jest także podstaw by przyjąć, że w okresie zatrudnienia w Spółdzielni (...) w S. odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Nie wynika to bowiem z akt osobowych pracownika i nie zostało także potwierdzone przez zakład pracy, który nadal istnieje. W toku postępowania odwołujący nie przedstawił na tą okoliczność żadnych dowodów ograniczając się wyłącznie do własnych twierdzeń w tym zakresie. W orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, iż w sprawie o emeryturę w obniżonym wieku z tytułu pracy w warunkach szczególnych, gdzie przedmiotem ustaleń Sądu ma być charakter zatrudnienia w okresie dawnym, gdzie większość dokumentów jest niekompletna a więc wysoce utrudnione jest ustalenie faktów wyłącznie w oparciu o istniejące dokumenty, dokonywanie ustaleń stanu faktycznego odbywa się z reguły poprzez przeprowadzenie dowodów osobowych. Osobowe źródła dowodowe (w tym zarówno zeznania świadków jak i strony procesowej) muszą być jednak skonfrontowane z istniejącą dokumentacją i dopiero uzyskanie przekonania graniczącego z pewnością co do przebiegu zatrudnienia, może pozwolić na pozytywne rozstrzygnięcie o prawie do emerytury (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 18.04.2013 r. sygn. III AUa 1730/12). Takich osobowych źródeł dowodowych ubezpieczony nie przedstawił a w dokumentach z okresu zatrudnienia w Spółdzielni Mieszkaniowej także brak jest potwierdzenia wykonywania pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Podkreślić też należy, że prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym stanowi przywilej i odstępstwo od zasady wyrażonej w art. 27 u.e.r.f.u.s., a zatem regulujące je przepisy należy wykładać w sposób gwarantujący zachowanie celu uzasadniającego to odstępstwo. Jako świadczenie szczególne, emerytura w wieku obniżonym wymaga zatem dowodów pewnych i jednoznacznie wskazujących na stałe, pełnowymiarowe wykonywanie pracy w warunkach, które wpływały na pogorszenie stanu zdrowia pracownika (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 20.05.2014 r. III AUa 937/13, wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 20.05.2014 r. III AUa 2379/13).

W związku z powyższym, w ocenie Sądu, odwołujący wykazał, że wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę w szczególnych warunkach łącznie przez okres 11 lat, 11 miesięcy i 4 dni na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, które wymienione są w wykazie A, dziale VIII, poz. 2 stanowiącym załącznik do powołanego rozporządzenia. Tym samym więc ubezpieczony nie legitymuje się wymaganym co najmniej 15 letnim stażem pracy w szczególnych warunkach. W związku z powyższym ubezpieczony nie spełnił przesłanek niezbędnych do nabycia prawa do emerytury.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd oddalił odwołanie jako nieuzasadnione i na podstawie art. 477¹⁴§ 1 kpc orzekł jak w wyroku.

SSO E. Majewska

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE