UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 26 lutego 2014 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi, X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie M. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. z dnia 16 kwietnia 2012 roku odmawiającej ww. prawa do zasiłku chorobowego za okres od dnia 27 grudnia 2011 r. do dnia 7 lutego 2012 r., z uwagi na to, że niezdolność do pracy w spornym okresie spowodowana była tą samą jednostką chorobową, a okres 182 dni zasiłku chorobowego został wyczerpany z dniem 3 listopada 2011r.

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne.

Decyzją z dnia 16 kwietnia 2012 organ rentowy odmówił wnioskodawczyni prawa do zasiłku chorobowego od 27 grudnia 2011 r. do 7 lutego 2012 r. W uzasadnieniu wskazano, iż z dniem 3 listopada 2011 r. wykorzystano 182 dni okresu zasiłkowego w związku ze zliczeniem okresów zasiłkowych, o czym wnioskodawczynię poinformowano. Wnioskodawczyni była niezdolna do pracy w okresach 04.03.2011-18.03.2011; 21.03.2011-16.06.2011; 20.06.2011-02.09.2011; 31.10.2011-07.02.2012 r.

W spornym okresie niezdolność do pracy wnioskodawczyni była spowodowana tą samą chorobą. Niezdolność do pracy w okresie 20.06.2011 do 02.09.2011 spowodowana była chorobą kręgów szyjnych (M50), zaś niezdolność od 31.10.2011 do 23.01.2012 zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa (M47). W okresie niezdolności od 31.10.2011 do 23.01.2012 na dolegliwości ze strony kręgosłupa nakładały się dodatkowo dolegliwości ze strony układu krążenia, pod postacią nawracających, bliżej nie określonych zaburzeń rytmu serca (149). W październiku 2012 r. wnioskodawczyni przeszła operację serca w (...).

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów, zaś co do ustalenia przyczyn niezdolności do pracy w spornym okresie zasiłkowym – na podstawie opinii biegłego sądowego. Zdaniem Sądu opinia jest miarodajna po tym, jak lekarz prowadzący K. M. złożył stenogram czytelnych zapisów wystawionej przez siebie dokumentacji lekarskiej. Jednocześnie Sąd oddalił wniosek o powołanie go na świadka celem przesłuchania na okoliczność – dlaczego wpisał jako przyczynę niezdolności do pracy zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, a nie schorzenie serca, ponieważ zdaniem Sądu Rejonowego dokumentacja medyczna stanowi środek dowodowy w sprawie i trudno, by jej zapisy były następnie podważane przez lekarza, który ją sporządził. Sąd uznał, iż stanowić może ona jedynie podstawę dla oceny przez biegłego sądowego.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny, Sąd Rejonowy uznał, iż wniesione przez wnioskodawczynię odwołanie od decyzji nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd wskazał, iż zasady nabycia prawa do zasiłku chorobowego określają przepisy ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity: Dz. U. 2010 r. Nr 77 poz.512 ze zm.). Stosownie do treści art. 8 w/w ustawy zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2 – nie dłużej jednak niż przez 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została gruźlicą – nie dłużej niż przez 270 dni. Sąd I instancji podkreślił, iż zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 powołanej ustawy – do okresu, o którym mowa w art. 8, zwanego „okresem zasiłkowym”, wlicza się wszystkie okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy, jak również okresy niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w dyspozycji art. 6 ust. 2. Zasady liczenia okresu zasiłkowego w przypadku niezdolności do pracy spowodowanej tą samą chorobą są uregulowane w art. 9 ust. 2 ustawy „zasiłkowej”. Przepis ten stanowi, że do okresu zasiłkowego wlicza się okresy poprzedniej niezdolności do pracy, spowodowanej tą samą chorobą, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej, a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekraczała 60 dni.

Sąd Rejonowy podniósł, iż z materiału dowodowego wynika, iż niezdolność do pracy wnioskodawczyni w spornym okresie była nieprzerwana, a nadto, z przeprowadzonego w sprawie dowodu z opinii biegłego wynika, iż niezdolność w spornym okresie była spowodowana tą samą chorobą. Sąd podkreślił, iż to nie numery statystyczne, ale charakter rzeczywistych schorzeń podlega ocenie w świetle sformułowania przytoczonego przepisu, stanowiącego o „tej samej chorobie”. W ocenie Sądu I instancji wnioski biegłego są jednoznaczne – niezdolność wnioskodawczyni w spornym okresie wynikała z jednej przyczyny związanej ze schorzeniami kręgosłupa. Zdaniem Sądu fakt, iż w jednym okresie nakładały się na to dolegliwości ze strony serca nie zmienia oceny, iż to schorzenia kręgosłupa powodowały niezdolność do pracy. Wynika to zarówno ze zwolnień lekarskich, jak i oceny dokonanej przez biegłego w niniejszej sprawie.

Apelację od powyższego orzeczenia wniosła powódka.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła naruszenia prawa procesowego w szczególności:

- art. 233 § 1 k.p.c. przejawiające się w całkowicie dowolnej ocenie dowodów,

- art. 217 i 379 pkt 5 k.p.c. polegające na pozbawieniu strony powodowej możliwości obrony swoich praw, z uwagi na oddalenie zgłoszonego wniosku dowodowego o przesłuchanie w charakterze świadka K. M. (2).

W uzasadnieniu swego stanowiska skarżąca podniosła, iż dowód z przesłuchania świadka dr M. miał kluczowe znaczenie w niniejszej sprawie, bowiem pozwalał zweryfikować, czy zwolnienia lekarskie z końca 2011 roku i początku 2012 roku zostały wystawione ze względu na dolegliwości kręgosłupa, czy też chorobę serca. Natomiast oddalenie wniosku dowodowego przez Sąd pozbawiło skarżącą skutecznej obrony.

Wskazując na powyższe, skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji oraz zasądzenie kosztów postępowania za obie instancje według norm przepisanych.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 16 października 2014 roku wnioskodawczyni poparła apelacje i podtrzymała wniosek o przesłuchanie w charakterze świadka K. M. (2). Pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie wniosku i apelacji.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie, choć zarzut nieprzeprowadzenia dowodu z przesłuchania świadka dr K. M. (2) okazał się zasadny.

W myśl art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie.

Zgodnie z art. 217. § 1 -3 k.p.c. strona może aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej. Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich we właściwym czasie bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo, że występują inne wyjątkowe okoliczności. Sąd pomija twierdzenia i dowody, jeżeli są powoływane jedynie dla zwłoki lub okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione.

Sąd może pominąć zgłoszone wnioski dowodowe lub odstąpić od przeprowadzenia dopuszczonych dowodów, jeżeli okoliczności sprawy zostały już dostatecznie wyjaśnione, tzn. wtedy, gdy chodzi o dowody na okoliczności, które zostały już wyjaśnione zgodnie z twierdzeniem wnioskodawcy (zob. m.in. wyrok SN z dnia 15 października 1999 r., I PKN 316/99, OSNP 2001, nr 5, poz. 151; wyrok SN z dnia 26 września 1966 r., II CR 314/66, OSNC 1967, nr 2, poz. 39). Nie zostaną uwzględnione wnioski dowodowe, jeżeli środek dowodowy jest: z mocy ustawy niedopuszczalny (np. art. 259), oczywiście nieprzydatny do stwierdzenia tezy dowodowej lub nie jest możliwy do przeprowadzenia, a także gdy jest oczywiście widoczne, że wniosek dowodowy został zgłoszony jedynie w celu działania na zwłokę (por. art. 217). Natomiast wyjaśnienie okoliczności spornych następuje wówczas, gdy nie budzą one wątpliwości sądu. Rezultat taki mogą osiągnąć strony w drodze uzgodnienia spornych między nimi okoliczności oraz gdy te okoliczności, na które dowód został powołany, są wyjaśniane z takim wynikiem, który jest zgodny z twierdzeniami strony powołującej tej dowód (wyrok SN z dnia 26 września 1966 r., II CR 314/66, OSNCP 1967, nr 2, poz. 39). Niedopuszczalne jest pominięcie zaofiarowanych środków dowodowych z powołaniem się na "wyjaśnienie sprawy", jeżeli ocena dotychczasowych dowodów prowadzi - w przekonaniu sądu - do wniosków niekorzystnych dla strony powołującej dalsze dowody. Takie bowiem pominięcie jest równoznaczne z pozbawieniem jednej ze stron możności udowodnienia jej twierdzeń (orzeczenie SN z dnia 3 października 1950 r., C 223/50, OSNC 1951, nr 3, poz. 72).

W ocenie Sądu II instancji, Sąd Rejonowy na gruncie rozpoznawanej sprawy tych reguł nie zastosował. Oddalił wniosek strony powodowej o przesłuchanie świadka K. M. (2) na okoliczność ustalenia, dlaczego wpisał na zwolnieniu lekarskim zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa. Oddalenie tego wniosku dowodowego nastąpiło w sytuacji, gdy okoliczności sprawy nie zostały wszechstronnie i "bez reszty" wyjaśnione, bowiem skarżąca kwestionowała poprawność zapisu dokumentacji, wskazując na oczywistą omyłkę lekarza leczącego. Nadto w aktach rentowych znajduje się pismo podpisane przez tego samego lekarza wskazujące, że od 31.10.2011 r. powódka była niezdolna do pracy z powodu innego schorzenia niż do dnia 2.09.2011r., co przeczy wystawionemu przez niego zaświadczeniu lekarskiemu.

Sąd I instancji, oddalając wniosek dowodowy skarżącej, nie zweryfikował prawidłowości dokumentacji lekarskiej, jako istotnego środka dowodowego w sprawie. Z tych też względów, jak wyżej podniesiono, wskazanego zachowania Sądu nie sposób było potraktować inaczej, jak uchybienie, które z uwagi na pozbawienie powódki możliwości udowodnienia zgłoszonych przez nią twierdzeń mogło wpłynąć na wynik postępowania.

Należy jednak nadmienić, iż wbrew zarzutom skarżącej, pominięcie przez Sąd środków dowodowych zgłaszanych przez stronę, na skutek uznania, iż zebrany materiał jest wystarczający do rozstrzygnięcia sprawy, nie stanowi pozbawienia strony możności obrony swych praw. Bowiem zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego nieuwzględnienie przez Sąd rozpoznawczy wniosków dowodowych strony nie stanowi pozbawienia możności obrony jej praw w rozumieniu art. 379 pkt 5 k.p.c. i nie może uzasadniać zarzutu nieważności postępowania ( wyrok SN z dnia 18 marca 2014r., II PK 256/12, LEX nr 1448393).

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy, wobec ponownego zgłoszenia przedmiotowego wniosku w apelacji, postanowił uzupełnić postępowanie dowodowe, przesłuchując w postępowaniu drugoinstancyjnym w charakterze świadka K. M. (2), na okoliczność stanu zdrowia wnioskodawczyni oraz przyczyn jej niezdolności do pracy stwierdzonej w okresie do dnia 02.09.2011 r. i od 31.10.2011 r.

Przeprowadzony w ramach postępowania apelacyjnego dowód pozwala na poczynienie przez Sąd II instancji następujących ustaleń własnych, które uzupełniają stan faktyczny sprawy.

Podnieść należy, iż w złożonych zeznaniach świadek oświadczył, że do 2.09.2011r. wnioskodawczyni chorowała z powodu dyskopatii odcinka szyjnego i nie pamięta, aby od 31.10.2011 r. choroba spowodowana była innymi przyczynami. Przyczyną niezdolności do pracy od 31.10.2011r. były dolegliwości bólowe, które świadek zakwalifikował na zwolnieniu lekarskim, jako dolegliwości z kręgosłupa szyjno-piersiowego. Zeznając na rozprawie apelacyjnej K. M. (2) podał, że wskazany zapis sformułował niezręcznie, gdyż należałoby ten zapis zweryfikować, o fakt, iż dodatkową przyczyną niezdolności do pracy okazała się być choroba serca. O tym świadek podjął informację znacznie później. Jednocześnie świadek przyznał, iż nawet gdyby wnioskodawczyni w dniu 2.11.2011 r. nie miała problemów z sercem, to i tak byłaby niezdolna do pracy z uwagi na stwierdzoną bolesność uciskową mięśni przykręgowych. (zeznania świadka K. M. zapis audio-video od 4 min. 39 sekunda do 15 min. 42 sekunda).

Zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów, według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

Oznacza to, że wszystkie ustalone w toku postępowania fakty powinny być brane pod uwagę przy ocenie dowodów, a tok rozumowania sądu powinien znaleźć odzwierciedlenie w pisemnych motywach wyroku. W ocenie Sądu Okręgowego skuteczny zarzut przekroczenia granic swobody w ocenie dowodów może mieć miejsce tylko w okolicznościach szczególnych. Dzieje się tak w razie pogwałcenia reguł logicznego rozumowania bądź sprzeniewierzenia się zasadom doświadczenia życiowego /por. wyrok SN z 6.11.2003 r. II CK 177/02 niepubl./. Dla skuteczności zarzutu naruszenia swobodnej oceny dowodów nie wystarcza zatem stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest bowiem wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie Sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać jakie kryteria oceny dowodów naruszył Sąd przy ocenie konkretnych dowodów uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając. Ponadto jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to dokonana ocena nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego można było wysnuć wnioski odmienne /post SN z 23.01.2001 r. IV CKN 970/00, niepubl. wyrok SN z 27.09.2002 r. II CKN 817/00/.

W ocenie Sądu Okręgowego zeznania świadka ostatecznie nie podważyły prawidłowości ustaleń faktycznych poczynionych w sprawie oraz wniosków wywiedzionych przez Sąd I instancji, co do ustalenia przyczyn niezdolności do pracy wnioskodawczyni w okresie od 31.10.2011 r. Wręcz przeciwnie zeznania K. M. (2) wskazują wprost, iż zaskarżone rozstrzygnięcie odpowiada prawu.

W szczególności, zeznania świadka potwierdzają prawidłowość opinii wydanej przez biegłego sądowego. W oparciu o przedstawioną przez dr K. M. (2) historię choroby wnioskodawczyni, w uzupełniającej opinii z dnia 21.01.2013 r. biegły stwierdził, iż niezdolność do pracy wnioskodawczyni w okresie od 20.06.2011 r. do 2.09.2011 r. oraz w okresie od 31.10.2011 r. do 23.01.2012 r. spowodowana była tą samą chorobą - dolegliwościami ze strony kręgosłupa. Jednocześnie zaznaczył, iż w przypadku niezdolności wnioskodawczyni do pracy w okresie 31.10.2011 r. do 23.01.2012 r. na dolegliwości ze strony kręgosłupa dodatkowo nakładały się dolegliwości układu krążenia pod postacią nawracających, bliżej nieokreślonych zaburzeń rytmu serca. Jednocześnie zeznający w tym zakresie świadek – lekarz wystawiający zwolnienie i sporne zaświadczenie do ZUS, wskazał ostatecznie na te same okoliczności podając, iż przyczyną niezdolności do pracy od 31.10.2011r. były dolegliwości bólowe, które świadek zakwalifikował na zwolnieniu lekarskim, jako dolegliwości z kręgosłupa szyjno-piersiowego, zaś dodatkową przyczyną niezdolności do pracy okazała się być choroba serca. Świadek zajął również tożsame stanowisko z biegłym podając, iż nawet gdyby wnioskodawczyni w dniu 2.11.2011 r. nie miała problemów z sercem, to i tak byłaby niezdolna do pracy z uwagi na stwierdzoną bolesność uciskową mięśni przykręgowych.

W związku z tym, brak podstaw do uznania, iż niezdolność do pracy w okresie od 31.10.2011 r. de facto wywołana była inną chorobą tj. tylko i wyłącznie dolegliwościami związanym z chorobą serca. Należy natomiast podkreślić, iż tylko w sytuacji, gdy wnioskodawczyni stałaby się niezdolna do pracy wyłącznie z innych przyczyn, tj. z uwagi na schorzenie nowopowstałe, w ogólnie nie występujące wcześniej, byłaby uprawniona do dochodzenia świadczeń. Natomiast jednostki chorobowe dotychczas występujące, a także ewentualnie dodatkowo powstałe jako współistniejące, nie stanowią podstawy do przyznania dochodzonych przez powódkę świadczeń. Nie ulega wątpliwości, iż w przedmiotowej sprawie wnioskodawczyni pozostawała niezdolna do pracy z powodu dolegliwości związanych z kręgosłupem, które nie zostały wyleczone. Mimo pojawienia się u wnioskodawczyni kolejnego schorzenia związanego z układem krążenia i zaburzeniami rytmu serca, choroba kręgosłupa utrzymywała się nadal. W związku z tym, nie można przyjąć, iż zdiagnozowanie kolejnego, dodatkowego schorzenia, które także powodowało niezdolność do pracy uzasadnia rozpoczęcie nowego okresu zasiłkowego.

Natomiast odnosząc się do pierwotnego brzmienia opinii wydanej przez biegłego, wskazać należy, iż biegły przyjmując za przyczynę niezdolności do pracy wnioskodawczyni dwie różne choroby, dysponował jedynie kartą informacyjną leczenia szpitalnego z października 2012 r. oraz zaświadczeniem lekarza z dnia 13.12.2011 r. w zakresie, którego odniósł się świadek (opinia biegłego k. 23). Po uzyskaniu zaś pełnej dokumentacji z przychodni lekarskiej oraz historii choroby wnioskodawczyni, biegły bezsprzecznie stwierdził, iż w okresie od 31.10.2011 r. przyczyną niezdolności do pracy nadal pozostawała choroba kręgosłupa. Potwierdził pojawiające się dolegliwości ze strony układu krążenia, ale uznał je za chorobę współistniejącą. (uzupełnienie pisemnej opinii biegłego k. 54). Stąd też, z pierwotnej treści opinii nie sposób wywodzić korzystnych dla powódki skutków procesowych.

Sąd Okręgowy podziela w pełni opinię biegłego, uznając ją za logiczną, spójną, opartą na dokumentacji lekarskiej, a także na fachowej wiedzy i doświadczeniu zawodowym biegłego sądowego. Natomiast zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wydanie wyroku w oparciu o całkowicie dowolną ocenę dowodów, bez wyjaśnienia istotnych dla rozpoznania sprawy okoliczności i w wyniku tego ustalenie, iż wnioskodawczyni nie przysługuje prawo do zasiłku chorobowego za okres od dnia 27 grudnia 2011 r. do dnia 7 lutego 2012 r., w kontekście zeznań złożony przez świadka uznać należało za bezzasadny.

Zgodnie z treścią art. 278 § 1 k.p.c. dopuszczenie dowodu z opinii biegłego następuje w wypadkach, gdy dla rozstrzygnięcia sprawy wymagane są wiadomości „specjalne”, czyli wiedza z różnych dziedzin nauki, techniki czy sztuki.

Wskazać należy, iż w ramach przyznanej swobody w ocenie dowodów – art. 233 k.p.c., Sąd I instancji powinien zbadać wiarygodność i moc dowodu z opinii biegłego sądowego dokonując oceny tego dowodu według własnego przekonania i na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. (wyrok SN z 2003-10-30 IV CK 138/02 Legalis). Niemniej jednak polemika z opinią biegłego nie uzasadnia zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. (wyrok SN z 2002-01-09 II UKN 708/00 Legalis). Dla obalenia twierdzeń biegłego specjalisty nie wystarcza bowiem przeświadczenie strony, iż fakty wyglądają inaczej, lecz koniecznym jest również rzeczowe wykazanie, iż wystawiona przez biegłego opinia jest niespójna bądź merytorycznie błędna.

Dowód z opinii biegłych jest przeprowadzony prawidłowo, jeżeli sądy uzyskały od biegłych wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego i prawidłowego orzekania, a tylko brak w opinii fachowego uzasadnienia wniosków końcowych, uniemożliwia prawidłową ocenę jej mocy dowodowej (wyrok SN z 2000-06-30 II UKN 617/99 OSNAPiUS 2002/1/26).

Mając powyższe na uwadze, jeszcze raz podnieść należy, iż przeprowadzone w sprawie uzupełniające postępowanie dowodowe potwierdziło prawidłowość ustaleń opinii biegłego sądowego. Z tych też względów, brak podstaw do zmiany wydanego w sprawie rozstrzygnięcia. Sąd Rejonowy dokonując prawidłowej oceny zgromadzonych w sprawie dowodów (art. 233 § 1 kpc) z poszanowaniem zasad wykładni prawa materialnego (w szczególności - art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa), prawidłowo uznał iż, wnioskodawczyni w okresach od 20.06.2011 r. - 02.09.20211 r. oraz od 31.10.2011 r. - 23.01.2012 r. była niezdolna do pracy z powodu tej samej choroby i w związku z tym powyższe okresy podlegały wliczeniu do jednego okresu zasiłkowego. Natomiast z dniem 3 listopada 2011 roku wnioskodawczyni wyczerpała 182 dniowy okres zasiłkowy spowodowany tym schorzeniem. Brak więc było podstaw do przyznania skarżącej zasiłku chorobowego z tego tytułu za cały dalszy okres niezdolności do pracy.

Z tych też względów Sąd Okręgowy, zgodnie z treścią art. 385 k.p.c. oddalił apelacje jako bezzasadną.