UZASADNIENIE

Powód Bank (...) Spółka Akcyjna w W. pozwem z dnia 6 czerwca 2013 r. (pozew, k. 2 i n.) domagał się uznania za bezskuteczną w stosunku do niego czynności prawnej tj. umowy darowizny nieruchomości położonej w L. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy Lublin Zachód w Lublinie prowadzi księgę wieczystą o nr (...), zawartej pomiędzy R. W. a A. W. w formie aktu notarialnego w dniu 2 grudnia 2008 r. przed notariuszem J. T. w L. – rep. A (...) w celu zaspokojenia wierzytelności powodowego Banku wobec R. W. wynikających z:

a) umowy kredytu nr (...) w rachunku bieżącym udzielonego w ramach Kampanii Kredytowej „(...)” R. W. prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą (...) w L. w dniu 29 maja 2007 r., objętej bankowym tytułem egzekucyjnym nr (...) z dnia 4 lipca 2011 r., któremu Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie VIII Wydział Cywilny postanowieniem z dnia 21 listopada 2011 r. (sygn. akt VIII Co 8741/11) nadał klauzulę wykonalności

b) umowy pożyczki nr (...) z dnia 17 grudnia 2008 r. objętej bankowym tytułem egzekucyjnym nr (...) z dnia 1 grudnia 2011 r., któremu Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie VIII Wydział Cywilny postanowieniem z dnia 26 stycznia 2012 r. (sygn. akt VIII Co 13968/11) nadał klauzulę wykonalności

c) umowy nr (...) kredytu w rachunku bieżącym udzielonego R. W., R. D. i A. C.- wspólnikom (...) sp. cywilna w L. w dniu 20 czerwca 2007 r., objętej bankowym tytułem egzekucyjnym nr (...) z dnia 20 czerwca 2012 r., któremu Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie VIII Wydział Cywilny postanowieniem z dnia 31 grudnia 2012 r. (sygn. akt VIII Co 4939/12) nadał klauzulę wykonalności.

Nadto powód wniósł o zasądzenie kosztów procesu wg norm przepisanych z uwzględnieniem wynagrodzenia radcy prawnego za prowadzenie sprawy i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 34,00 zł.

W uzasadnieniu powód wskazał, że dnia 29 maja 2007 r. zawarł z R. W., prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą (...) w L. umowę kredytu nr (...) w rachunku bieżącym udzielonego w ramach Kampanii Kredytowej „(...)”, zmienioną aneksem nr (...) z dnia 30 kwietnia 2008 r., aneksem nr (...) z dnia 30 kwietnia 2009 r. oraz aneksem nr (...) z dnia 10 maja 2010 r. W ramach w/w umowy powód udzielił R. W. kredytu na kwotę 80.000 zł na sfinansowanie bieżącej działalności gospodarczej. Ostateczny termin spłaty upłynął 28 lutego 2011 r. Zabezpieczeniem spłaty kredytu był weksel in blanco poręczony przez pozwaną. Aneksem nr (...) zmieniono formułę zabezpieczenia w ten sposób, że przyjęto weksel in blanco wystawiony przez dłużnika bez poręczenia wekslowego i przewłaszczenie towarów handlowych.

Jak podaje powód, wobec braku obsługi zadłużenia Bank nie dokonał dalszej prolongaty umowy i całość zadłużenia stała się wymagalna z dniem 1 marca 2011 r. W dniu 4 lipca 2011 r. Bank wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), obejmujący stan zadłużenia na dzień jego wystawienia, natomiast postanowieniem z dnia 21 listopada 2011 r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie VIII Wydział Cywilny nadał mu klauzulę wykonalności. Na tej podstawie powód złożył wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego dnia 15 czerwca 2012 r. W toku postępowania w sprawie o sygn. akt KM 3511/12 komornik ustalił, iż dłużnik nie posada żadnego majątku, a postępowanie, z uwagi na bezskuteczność egzekucji zostało umorzone w trybie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. postanowieniem z dnia 20 października 2012 r.

Powód wskazuje, iż zawarł z R. W. także umowę pożyczki nr (...) dnia 17 grudnia 2008 r. na kwotę 45.918,36 zł. We wniosku o jej udzielenie R. W. wskazał, iż posiada 100 % własności nieruchomości położonej w L. przy ul. (...), co, jak podaj powód było niezgodne z prawdą, gdyż 2 grudnia 2008 r. darował ją pozwanej.

Powodowy Bank podaje, że pożyczka nie była obsługiwana w zgodzie z harmonogramem spłaty, co było podstawą jej wypowiedzenia pismem z dnia 2 czerwca 2011 r. Dnia 1 grudnia 2011 r., powód wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) obejmujący zadłużenie na dzień jego wystawienia, któremu Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie VIII Wydział Cywilny postanowieniem z dnia 26 stycznia 2012 r. (sygn. akt VIII Co 13968/11) nadał klauzulę wykonalności.

Wszczęte dnia 15 czerwca 2012 r. postępowanie egzekucyjne zostało umorzone z powodu jego bezskuteczności przez Komornika Sądowego w L. postanowieniem z dnia 20 grudnia 2012 r. (sygn. KM 3514/12).

W dniu 20 czerwca 2007r. powód zawarł z R. W., R. D. i A. C.- wspólnikami (...) sp. cywilna umowę nr (...) kredytu w rachunku bieżącym, zmienioną aneksem nr (...) z dnia 21 maja 2008 r., nr (...)z dnia 30 kwietnia 2009 r. W oparciu o wskazaną umowę Bank udzielił kredytu w kwocie 300.000,00 zł na sfinansowanie bieżącej działalności gospodarczej. Zabezpieczeniem kredytu był m.in. weksel in blanco poręczony przez małżonki A. W. i A. D.. W wyniku przyjęcia aneksu nr (...) zmieniono sposób zabezpieczenia poprzez przyjęcie weksel in blanco z wystawienia wspólników bez poręczenia wekslowego i przewłaszczenie towarów handlowych.

Wobec braku obsługi zadłużenia, w dniu 10 maja 2010 r. strony zawarły umowę restrukturyzacyjną, która również nie była obsługiwana i została wypowiedziana przez Bank w dniu 6 września 2010 r. Powód podaje, iż całość zadłużenia stała się wymagalna z dniem 16 października 2010 r. Dnia 20 czerwca 2012 r., powód wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), któremu Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie VIII Wydział Cywilny postanowieniem z dnia 31 grudnia 2012 r. (sygn. akt VIII Co 4939/12) nadał klauzulę wykonalności. Postępowanie egzekucyjne jest w toku, aczkolwiek w stosunku do dłużnika R. W. toczą się liczne egzekucje z wniosków innych wierzycieli, w tym egzekucje administracyjne, które są bezskuteczne.

Powód wskazał, iż łączne zadłużenie R. W. objęte tytułami wykonawczymi na dzień 5 czerwca 2013 r. wynosi 438.162,88 zł.

Powód podaje dalej, iż umową darowizny zawartej w formie aktu notarialnego przed notariuszem J. T. w L. – rep. A NR (...) w dniu 2 grudnia 2008 r., R. W. przeniósł własność nieruchomości położonej w L. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy Lublin Zachód w Lublinie prowadzi księgę wieczystą o nr (...) na rzecz A. W. .

Pismem z dnia 12 lutego 2013 r. Bank wezwał pozwaną do podjęcia rokowań w sprawie spłaty długu, lecz ta nie przedstawiła propozycji dokonania spłat ani nie wskazała majątku dłużnika, z którego Bank mógłby się skutecznie zaspokoić.

W ocenie powoda wyżej wskazane okoliczności uzasadniają stwierdzenie, iż wierzyciel nie uzyska zaspokojenia z majątku dłużnika, a przedmiotowa darowizna uszczuplając majątek kredytobiorcy została dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli.

Powód utrzymuje, że R. W. zawierając umowę darowizny działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Powyższe, zdaniem powoda, jest podstawą do oparcia roszczenia o przepis art. 527 i n. ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny.

Pozwana w odpowiedzi na pozew (k. 144 i n.) nie uznała powództwa i wniosła o jego oddalenie w całości oraz o zasądzenie kosztów procesu wg norm przepisanych.

Pozwana przyznała, iż na podstawie przywołanej w pozwie umowy darowizny z dnia 2 grudnia 2008 r. stała się właścicielką nieruchomości położonej w L. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy Lublin Zachód w Lublinie prowadzi księgę wieczystą o nr (...).

Zaprzeczyła, by w dacie sporządzenia powyższej czynności pozostawała z R. W. w bliskim stosunku mimo formalnie trwającego związku małżeńskiego oraz by wiedziała, że R. W. darując jej w/w nieruchomość działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się o tym dowiedzieć.

Pozwana wskazuje, iż R. W. dopuszczał się wobec niej zdrad małżeńskich i z tego względu została zawarta umowa ustanawiająca rozdzielność majątkową małżonków z dnia 30 listopada 2007 r. W skład ich majątku małżeńskiego wchodził lokal mieszkalny położony się w L. przy ul. (...). Pozwana podaje, iż prowadziła działalność gospodarczą, a środki z niej uzyskiwane przeznaczała na budowę domu na nieruchomości położonej w L. przy ul. (...), stanowiącej współwłasność jej męża oraz jego brata. Małżonkowie planowali podzielić między siebie w/w nieruchomości, w ten sposób, że R. W. otrzyma lokal przy ul. (...), natomiast pozwana otrzyma przedmiotową nieruchomość, co stało się możliwe dopiero po dokonaniu, w maju 2008 r., podziału działki znajdującej się przy ul. (...) , na mocy którego R. W. stał się właścicielem działki nr (...), położonej przy ul. (...). W kwietniu 2008 r. małżonkowie podjęli próbę pogodzenia się i w tym czasie pozwana uczestniczyła, na prośbę małżonka, w czynnościach kredytowych, o których mowa w pozwie tj. podpisała aneks nr (...) do umowy kredytowej nr (...) oraz aneks nr (...) do umowy kredytowej nr (...). Wskazuje także, iż dnia 29 maja 2008 r. zawarła umowę sprzedaży lokalu mieszkalnego przy ul (...) za cenę 220.000 zł, a nabywcy lokalu wpłacili dnia 29 maja 2008 r. na rachunek wspólny małżonków kwotę 200.000 zł. W czerwcu 2008 r., z powodu zdrady męża, pozwana zerwała wszelkie więzy małżeńskie i zażądała od męża wyprowadzenia się z domu. Od tego czasu pozostaje w faktycznej separacji z R. W. i nie posiada żadnej wiedzy o dochodach męża oraz dokonywanych przez niego czynnościach. O umowie pożyczki z dnia 17 grudnia 2008 r. dowiedziała się w 2013 r, a następnie z treści pozwu. Z uwagi na dokonaną przez powoda weryfikację zdolności kredytowej kredytobiorcy i związaną z nią zgodę na odnowienie, a nawet podwyższenie kredytu obrotowego, podpisując wskazane aneksy pozostawała w uzasadnionym przekonaniu, że R. W. nie posiadał problemów finansowych i trudności ze spłatą zobowiązań. Dodatkowo podniosła, iż R. W. przejął w posiadanie kwotę 200.000 zł uzyskaną ze sprzedaży mieszkania. Już chociażby z tego powodu trwała w przekonaniu, że R. W. posiada środki na spłatę zadłużenia wobec powoda.

Pozwana kwestionuje również świadomość dłużnika i jego działanie na szkodę wierzycieli, gdyż, jak podaje, R. W. prowadził działalność gospodarczą w trzech formach - R. W. (...), (...) s.c. oraz (...) sp. z o.o., w związku z czym osiągał on ogromne przychody, co rodziło uzasadnione przekonanie, że uzyska środki finansowe pozwalające na spłatę zadłużenia. Z przyczyn od niego niezależnych nie miało to jednak miejsca. Niezależnie od tego, w 2009r., R. W. miał wysokie zasoby materiałowe.

Na rozprawie w dniu 7 stycznia 2014 r. powodowy Bank złożył odpis postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego, dotyczącego wierzytelności, o której mowa w pkt 3 pozwu.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

R. W., prowadząc działalność gospodarczą pod firmą (...) zawarł umowę kredytu nr (...) w rachunku bieżącym udzielonego w ramach Kampanii Kredytowej „(...)” w dniu 29 maja 2007 r. w wysokości 80.000 zł. Termin spłaty kredytu został ustalony na dzień 30 kwietnia 2008 r. Jako zabezpieczenie spłaty kredytu strony wskazały m.in. weksel własny in blanco z deklaracją wekslową z wystawienia kredytobiorcy, poręczony przez małżonkę. Aneksem nr (...) z dnia 30 kwietnia 2007 r. strony ustaliły jako datę spłaty kredytu dzień 30 kwietnia 2009 r.. Aneksem nr (...) z dnia 30 kwietnia 2009 r. strony ustaliły, iż termin spłaty kredytu upływa 30 kwietnia 2010 r. Zmieniły również sposób zabezpieczenia umowy kredytu poprzez przewłaszczenie zapasów towarów o wartości 170.000 zł wraz z cesją praw z polisy ubezpieczeniowej. Zniesiono także postanowienie o poręczeniu przez małżonkę weksla własnego in blanco wraz z deklaracja wekslową z wystawienia przez kredytobiorcę. W dniu 8 maja 2009 r. strony zawarły przewidzianą aneksem nr 2 umowę przewłaszczenia rzeczy ruchomych oznaczonych w załączniku nr 1 o wartości 170.000 zł. Na podstawie aneksu nr (...) z dnia 10 maja 2010 r. strony umowy ustaliły, iż kredyt będzie spłacony do dnia 28 lutego 2011 r.

Dnia 4 lipca 2011 r. wystawiony został przez powoda tytuł egzekucyjny nr (...), obejmujący stan zadłużenia na dzień jego wystawienia tj. na kwotę 85.136,55 zł (w tym 74.000 zł jako należność główna), natomiast postanowieniem z dnia 21 listopada 2011 r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie VIII Wydział Cywilny nadał temu tytułowi klauzulę wykonalności. Na tej podstawie powód złożył wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego dnia 15 czerwca 2012 r. W toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego w sprawie o sygn. akt KM 3511/12, komornik ustalił, iż dłużnik nie posada żadnego majątku, wobec czego postępowanie, z uwagi na bezskuteczność egzekucji zostało umorzone w trybie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. postanowieniem z dnia 20 października 2012 r. (dowód: kopie umów kredytu nr (...) z dnia 29 maja 2007 r., k.11-13, aneks nr (...) do umowy kredytu nr (...) z dnia 29 maja 2007 r., k.14-15, deklaracja wekslowa in blanco, k. 217, oświadczenie poręczyciela- pozwanej- o poddaniu się egzekucji, k. 218,aneks nr (...) do umowy kredytu nr (...) z dnia 29 maja 2007 r., k. 16-17, umowa przewłaszczenia nr (...) z dnia 8 maja 2009 r., k. 234-236, aneks nr (...) do umowy kredytu nr (...) z dnia 29 maja 2007 r., k. 18-19, bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), k. 20, postanowienie z dnia 21 listopada 2011 r. w sprawie VIII Co 8741/11, k. 22, klauzula wykonalności, k. 21, wniosek o wszczęcie egzekucji, k. 23-25, wysłuchanie wierzyciela i dłużnika przed zawieszeniem lub umorzeniem postepowania w trybie art. 827 k.p.c., k. 26, postanowienie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym Lublin-Zachód w Lublinie M. W. z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie KM 3511/12 o umorzeniu postępowania egzekucyjnego, k. 27).

Dnia 20 czerwca 2007 r. powód zawarł z R. W., R. D. i A. C.- wspólnikami (...) sp. cywilnej umowę nr (...) kredytu w rachunku bieżącym na sfinansowanie bieżącej działalności gospodarczej na kwotę 150.000 zł., określając termin jego spłaty na dzień 31 maja 2008 r. Zabezpieczeniem kredytu był m.in. weksel in blanco poręczony przez małżonki A. W. i A. D.. Aneksem nr (...) z dnia 21 maja 2008 r. kwota kredytu została podwyższona do 300.000 zł, a termin spłaty przedłużony do 30 kwietnia 2009 r. W wyniku przyjęcia Aneksu nr 2 z dnia 30 kwietnia 2009 r. zmieniono sposób zabezpieczenia poprzez przyjęcie weksela in blanco z wystawienia wspólników bez poręczenia wekslowego i przewłaszczenie towarów handlowych stanowiących własność (...) sp. z o.o. o wartości 130.000 zł wraz z cesją praw z polisy ubezpieczeniowej. Umowa przewłaszczenia rzeczy ruchomych, o której mowa w aneksie została zawarta dnia 12 maja 2009 r.

W dniu 10 maja 2010 r. strony podpisały umowę restrukturyzacyjną, która również nie była obsługiwana i została wypowiedziana przez Bank w dniu 6 września 2010 r. Dnia 20 czerwca 2012 r., powód wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) na kwotę 222.728,24 zł (w tym 155.491,24 jako należność główną), któremu Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie VIII Wydział Cywilny postanowieniem z dnia 31 grudnia 2012 r. (sygn. akt VIII Co 4939/12) nadał klauzulę wykonalności. W dniu 29 stycznia 2013 r. powód złożył wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. W toku postepowania w sprawie o sygn. KM 709/13 komornik ustalił, iż dłużnik nie posada żadnego majątku, a postępowanie, z uwagi na bezskuteczność egzekucji, zostało umorzone w trybie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. postanowieniem z dnia 17 czerwca 2013 r. (dowód: umowa nr (...) kredytu w rachunku bieżącym z dnia 20 czerwca 2007 r., k.42-44, deklaracja wekslowa in blanco, k. 221, oświadczenie poręczyciela- pozwanej- o poddaniu się egzekucji, k.220, Aneks nr (...) do umowy nr (...) kredytu w rachunku bieżącym z dnia 20 czerwca 2007 r., k.45-46, Aneks nr (...) do umowy nr (...) kredytu w rachunku bieżącym z dnia 20 czerwca 2007 r., k.47-48, umowa przewłaszczenia z dnia 12 maja 2009 r. nr 9/2009 r., k.237-239, umowa restrukturyzacyjną nr (...) z dnia 10 maja 2010 r., k. 244-245, bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), postanowienie Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie z dnia 31 grudnia 2012 r., k. 51, wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, k. 52-55, wysłuchanie wierzyciela i dłużnika przed zawieszeniem lub umorzeniem postepowania w trybie art. 827 k.p.c., k. 56,, postanowienie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym Lublin-Zachód w Lublinie M. W. z dnia 17 czerwca 2013 r. w sprawie KM 709/13 o umorzeniu postępowania egzekucyjnego, k. 143 )

W dniu 17 grudnia 2008r. powód zawarł z R. W. umowę pożyczki nr (...) na kwotę 45.918,36 zł. We wniosku o jej udzielenie R. W. wskazał, iż posiada 100 % własności nieruchomości położonej w L. przy ul. (...). Na wniosku, który jest opatrzony datą 17 grudnia 2008 r., widnieje adnotacja o wydaniu zgody na udzielenie pożyczki z dnia 21 listopada 2008 r. Dnia 21 listopada 2011 r. powód skierował do R. W. wezwanie do zapłaty kwoty 35.089,51 zł wynikającej z tejże umowy. Wobec braku spłaty, w dniu 1 grudnia 2011 r. Bank wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) na łączną kwotę 35.292,93 zł (w tym 30.514,09 zł jako należność główna), któremu Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie nadał postanowieniem z dnia 26 stycznia 2012 r., w sprawie VIII Co 13968/11, klauzulę wykonalności. Na tej podstawie powód złożył wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego dnia 15 czerwca 2012 r. W toku tego postępowania w sprawie KM 3514/12, komornik ustalił, iż dłużnik nie posada żadnego majątku, wobec czego postępowanie egzekucyjne, z uwagi na bezskuteczność egzekucji, zostało umorzone w trybie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. postanowieniem z dnia 24 października 2012 r. (dowód: umowa pożyczki nr (...) dnia 17 grudnia 2008 r. k. 28-31, wniosek o udzielenie pożyczki k.32-33, wezwanie do zapłaty k. 198, bankowy tytuł egzekucyjny nr 27311610 dnia 17 grudnia 2008 r. k. 34, postanowienie Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie z dnia 26 stycznia 2012 r. w sprawie VIII Co 13968/11 k. 36, klauzula wykonalności k.35, wniosek o wszczęcie egzekucji k. 37-39, wysłuchanie wierzyciela i dłużnika przed zawieszeniem lub umorzeniem postępowania w trybie art. 827 k.p.c. k. 40, postanowienie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym Lublin-Zachód w Lublinie M. W. z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie KM 3514/12 o umorzeniu postępowania egzekucyjnego k. 41).

Pozwana A. W. oraz R. W. są małżeństwem (okoliczność bezsporna). Nieruchomość położona przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Lublinie (obecnie Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie) prowadzi księgę wieczystą o nr (...), została darowana R. W. oraz Ł. W. przez ich ojca E. W. (1) na mocy umowy darowizny zawartej dnia 1 września 2000 r. przed notariuszem A. K. (umowa darowizny z dnia 1 września 2000 r., rep. A (...), k. 308-309). Udział we współwłasności w/w nieruchomości należał do majątku odrębnego R. W. (okoliczność bezsporna).

Na wskazanej nieruchomości dokonano rozbudowy parterowego domu rodziców R. W., w wyniku czego powstał dom typu „bliźniak”. Budowa części przekazanej w darowiźnie pozwanej była finansowana m.in ze środków uzyskiwanych przez pozwaną w ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej (dowód: zeznania świadków: R. W., k. 327-v-319-v., R. D., k. 330, E. W. (2), k. 423-424).

W związku z problemami małżeńskimi, w dniu 30 listopada 2007 r., małżonkowie W. zawarli, przed notariuszem S. D., umowę majątkową małżeńską, na mocy której ustanowili rozdzielność majątkową małżeńską ( umowa majątkowa małżeńska z dnia 30 listopada 2007 r., rep. A nr (...), k. 152, zeznania świadków: R. W., k. 327-v-329-v., A. S., k. 329-v.,R. D., k. 330,M. R., k. 331, E. W. (2), k. 423-424 ).

Małżonkowie zawarli porozumienie w sprawie podziału majątku wspólnego, zgodnie z którym R. W. miał stać się właścicielem lokalu mieszkalnego położonego przy ul (...), zaś pozwana miała uzyskać własność nieruchomości powstałej w wyniku planowanego podziału nieruchomości przy ul. (...). W kwietniu 2008 r. małżonkowie podjęli próbę pogodzenia się. W tym okresie dokonali sprzedaży lokalu mieszkalnego przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie prowadzi księgę wieczystą o nr (...) za cenę 220.000 zł

Podział nieruchomości przy ul. (...), został zatwierdzony decyzją Prezydenta Miasta L. z dnia 12 maja 2008 r. W dniu 23 czerwca 2008 r. przed notariuszem J. T. zawarta została umowa pomiędzy R. W. a Ł. W., na mocy której zniesiono współwłasność tej nieruchomości. Z księgi wieczystej nr (...) prowadzonej jest przez Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie odłączono działkę gruntu nr (...) o pow. 259 m² położoną w L. przy ul. (...) i założono dla niej nową księgę wieczystą , w której dziale II jako właściciela wpisano R. W.. Dla tak powstałej nieruchomości urządzono księgę wieczystą o nr (...).

R. W., wyprowadził się ze wspólnie zajmowanego z małżonką domu w czerwcu 2008 r. i od tamtej pory małżonkowie pozostawali w faktycznej separacji.

Dnia 2 grudnia 2008 r. R. W., zgodnie z wcześniejszą umową, dokonał na rzecz A. W. darowizny w/w nieruchomości położonej przy ul. (...) (dowód: decyzja Prezydenta Miasta L. z dnia 12 maja 2008 r., znak (...), k. 257, zaświadczenie o nadaniu numeru porządkowego nieruchomości z dnia 26 maja 2008 r., k. 258, umowa sprzedaży odrębnej własności lokalu położonego przy ul. (...) w L. z dnia 29 maja 2008 r., rep. A (...), k.155-157, kopia umowy o zniesienie współwłasności z dnia 23 czerwca 2008 r., rep. A nr (...), k. 254-256, zaświadczenie o dokonaniu wpisu na podstawie wniosku o odłączenie części lub całości nieruchomości gruntowej i założenie dla niej księgi wieczystej, k. 261 i n., kopia umowy darowizny z dnia 2 grudnia 2008 r., rep. A (...), k. 71-74, zeznania świadków: R. W., k. 327-v-329-v., A. S., k. 329-v., R. D., k. 330, A. C., k. 330-v., 331, M. R., k. 331, E. W. (2), k. 423-424, Ł. W., k.424-425, zeznawania pozwanej A. W., k. 425-v.-427 ).

W dniu zawarcia umowy darowizny R. W. prowadził działalność gospodarczą w następujących formach: jednoosobową jako R. W. (...), spółki cywilnej (...) ze wspólnikiem A. C., spółki cywilnej (...), R. D., B. K., M. K., (...) spółka cywilna”, (...) sp. z o.o.

W tym czasie posiadał także w ramach prowadzonej działalności znajdujące się w magazynach zapasy materiałowe o wartości ok 209.695,66 zł ( towary (...) R. W.), 58.092,27 zł (towary we współwłasności w ramach (...) R. W., (...) sp. cywilna) oraz 186.948,61 zł
(wartość netto), należące do (...) sp. z o.o., 5 samochodów (w ramach (...) s.c.”), restaurację przy ul. (...) w L., cztery salony sprzedaży (3 w L., 1 w K.) (kopia zestawienia stanów magazynowych na dzień 31 grudnia 2008 r., k.240-241-v., wydruk wykazu z remanentu przeprowadzonego 2 grudnia 2008 r. obejmującego towary (...) R. W. oraz towary należące do dłużnika w ramach (...) R. W., (...) sp. cywilna, k.362-414, zeznania świadka R. W., k. 328). R. W. przeznaczał znaczne środki na inwestowanie rozwój prowadzonej działalności gospodarczej (zeznania świadka : E. W. (2), k.424, R. W., k. 328-v.)

Jego zeznania o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym 2007 – PIT36L, PIT/B wykazują dochód o łącznej wysokości 144.875,03 (dowód: kopie zeznań o wysokości osiągniętego dochodu R. W., k. 227-229).

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o przedstawione dowody. Pozostałe dowody, jako niedotyczące faktów istotnych dla rozstrzygnięcia Sąd pominął. Okoliczności bezsporne nie budziły wątpliwości, także dokumenty przedkładane przez strony zarówno w formie kserokopii jak i kopi poświadczonych za zgodność z oryginałem na zasadzie art. 129 § 2 i 3 k.p.c. nie były kwestionowane przez strony, a Sąd nie znalazł podstaw do odmowy przyznania im wiarygodności i mocy dowodowej. Zeznania świadków, w zakresie dotyczącym podstawy faktycznej rozstrzygnięcia były spójne i wzajemnie się niepodważające, tym samym należało przyznać im cechę wiarygodności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powód opiera swoje roszczenie o treść art. 527 k.c. Według §1 tego artykułu, gdy w skutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. W judykaturze przyjęto, że do uznania, iż osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, wystarczy wykazanie, że na podstawie czynności prawnej dłużnika nabyła ona rzecz lub prawo albo została zwolniona z obowiązku, co spowodowało zmianę w majątku dłużnika prowadzącą do pokrzywdzenia wierzycieli (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 1999r., sygn. akt I CKN 287/98). W paragrafie 2 ustawodawca wyjaśnia, że czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Niewypłacalność występuje, gdy cały majątek dłużnika nie wystarcza na pokrycie długów. Niewypłacalność musi mieć charakter rzeczywisty, musi istnieć realnie por. L. Stecki [w:] Kodeks cywilny, s. 519, M. Sychowicz [w:] Komentarz, s. 614, wyrok SN z dnia 29 czerwca 2004 r., sygn. akt II CK 367/03 LEX nr 174173). Należy zauważyć, iż pokrzywdzenie wierzyciela winno być oceniane nie według chwili dokonania czynności prawnej dłużnika z osobą trzecią, lecz według chwili jej zaskarżenia (wystąpienia z żądaniem uznania bezskuteczności czynności prawnej, tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 marca 2001r., sygn. akt V CKN 280/00). W świetle § 3 art. 527 k.c. powstaje domniemanie wskazujące, że gdy korzyść uzyskała osoba pozostająca w bliskim stosunku z dłużnikiem, to wiedziała ona o świadomym pokrzywdzeniu wierzycieli przez dłużnika.

Przesłankami warunkującymi możliwość skorzystania przez uprawnionego z ochrony przewidzianej skargą pauliańską są więc następujące okoliczności: istnienie wierzytelności; dokonanie przez dłużnika czynności prawnej z osobą trzecią; pokrzywdzenie wierzyciela wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika; dokonanie przez dłużnika czynności ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela; uzyskanie wskutek tej czynności korzyści majątkowej przez osobę trzecią oraz działanie osoby trzeciej w złej wierze. Dla możności skorzystania ze skargi pauliańskiej wszystkie wymienione przesłanki muszą wystąpić kumulatywnie, a ciężar ich udowodnienia co do zasady - zgodnie z regułą dowodową wyrażoną w art. 6 k.c. - obciąża wierzyciela, który jest uprawniony do zaskarżenia czynności prawnej dłużnika, chyba, że w szczególnych przypadkach, w których występują domniemania prawne, tj. art. 527 § 3 k.c., 529 k.c. ciężar dowodu jest przerzucony na stronę pozwaną. Wszak to w jej interesie jest obalenie obciążającego pozwanego domniemania prawnego. Jeżeli zaś nie zdoła tego uczynić ponosi ujemne konsekwencje procesowe w postaci przegrania sprawy (za wyrok SA w Szczecinie z dnia 16 stycznia 2014 r., sygn. akt I ACa 681/13 , LEX nr 1454627).

Istnienie wierzytelności powoda w stosunku do dłużnika było okolicznością bezsporną, dodatkowo potwierdzoną poprzez przedstawione w sprawie umowy kredytów i pożyczki, bankowe tytuły egzekucyjne zaopatrzone klauzulami wykonalności oraz postanowienia o umorzeniu egzekucji.

W niniejszej sprawie kwestionowaną czynnością prawną była darowizna, a więc czynność z istoty swojej prowadząca do nieodpłatnego uzyskania korzyści majątkowej. Nie ulega więc wątpliwości, iż pozwana uzyskała korzyść majątkową. Fakt ten został wyraźnie przez nią przyznany w odpowiedzi na pozew. Został też ponad wszelką wątpliwość wykazany w toku postępowania. Czynność prawna miała charakter nieodpłatny, a kwestie ewentualnego porozumienia małżonków dotyczącego podziału majątku pozostają tu bez znaczenia dla jej kwalifikacji. W związku z powyższym, na podstawie art. 528 k.c., wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba uzyskująca korzyść nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Bez znaczenia pozostają więc relacje pomiędzy pozwaną a R. W., gdyż już sam fakt nieodpłatnego uzyskania korzyści majątkowej przez powódkę wyłącza niezbędność przestanki w postaci dobrej wiary pozwanego.

Jak wskazuje się w orzecznictwie i doktrynie, pomiędzy czynnością prawną dłużnika a pokrzywdzeniem wierzycieli musi istnieć związek przyczynowy rozumiany jako warunek sine qua non niewypłacalności, nawet jeżeli nie jest jej jedyną przyczyną (wyrok SN z dnia 14 lutego 2008 r., II CSK 503/07, wyrok SA w Katowicach z 15 lutego 2008 r., V ACa 1/2008, Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Katowicach i Sądów Okręgowych 2008, nr 2, poz. 8, s. 28, W. Popoiołek, Kodeks...,t II, s.213, Agnieszka Rzetecka-Gil, Komentarz do art. 527 Kodeksu cywilnego, Lex Omega, nr 39/2014).

O stanie niewypłacalności dłużnika można powiedzieć, że występuje on gdy egzekucja z majątku dłużnika prowadzona zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego nie może przynieść zaspokojenia wierzyciela (por. M. Pyziak-Szafnicka, Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika, Studia prawnicze 1994, nr 1-4, s. 5 , Z . Radwański, Zobowiązania..., s. 31, P. Machnikowski [w:] Kodeks , s.947). Jak wspomniano wyżej zasadność żądania zależy m.in. od tego czy niewypłacalność, a więc pokrzywdzenie wierzycieli, występuje w momencie zgłaszania żądania. Nie ulega wątpliwości, iż taki stan występował zarówno w momencie wszczęcia postępowania, jak i w jego trakcie. Z przeprowadzonych w toku sprawy dowodów wynika, iż postępowania egzekucyjne wszczynane z wniosku powoda przeciw dłużnikowi były umarzane z uwagi na ich bezskuteczność, wynikającą z braku majątku po stronie R. W., co uzasadniało twierdzenie, iż w wyniku egzekucji nie zostanie uzyskana suma wyższa od kosztów egzekucji (art. 824 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego). Nadto sam R. W. zeznał, iż nie posiada żadnego majątku od początku 2012 r. (protokół rozprawy z dnia 10 kwietnia 2010 r. ,k. 328). Tym samym powód nie miał możliwości zaspokojenia swoich niepodlegających sporom wierzytelności w stosunku do R. W..

Dla uznania, iż mamy do czynienia z opisanym powyżej związkiem przyczynowo-skutkowym wystarczy stwierdzenie, że gdyby w skład majątku R. W. wchodziła darowana pozwanej nieruchomość, to powód mógłby uzyskać zaspokojenie swoich wierzytelności. Takie stwierdzenie w sprawie niniejszej jest uzasadnione.

Wobec powyższego należy ustalić, czy zaistniała przesłanka subiektywna w postaci świadomości dłużnika o pokrzywdzeniu wierzycieli przez przedmiotową czynność prawną.

Świadomość dłużnika, jako element odnoszący się do sfery wewnętrznej człowieka jest trudna do uchwycenia i wykazania. Z tego powodu niezbędnym było opracowanie pomocniczych, obiektywnych kryteriów pozwalających na określenie stanu świadomości dłużnika.

Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Katowicach (wyrok z dnia 12 lutego 2014 r., sygn. akt I ACa 951/13 LEX nr 1451651) świadomość pokrzywdzenia istnieje, gdy dłużnik wie, że na skutek czynności prawnej określone walory wyjdą z jego majątku, a wierzyciele będą mieli trudności z zaspokojeniem. Wystarczy świadomość, że dokonana czynność prawna może spowodować dla ogółu wierzycieli niemożność zaspokojenia się. Przyjmuje się, iż świadomość obejmuje w tym przypadku dwa elementy: po pierwsze dłużnik wiedział o istnieniu wierzytelności, a po drugie znał skutek czynności prawnej.

Dodatkowo należy zauważyć, że świadomość ta winna występować w momencie dokonywania czynności (wyrok SN z dnia 18 stycznia 2008 r., sygn. akt V CSK 381/07, LEX nr 627266).

Na podstawie powyższych rozważań należy wysnuć wniosek, że, dla stwierdzenia po stronie dłużnika istnienia świadomości działania z pokrzywdzeniem wierzycieli, powód winien wykazać, zgodnie z zasadą ciężaru dowodu (art. 6 k.c. i 232 zd. 1 k.p.c.), że, kiedy kwestionowana czynność prawna była dokonywana, po stronie dłużnika istniał taki stan rzeczy, który, u osoby zachowującej należytą staranność wzbudził by obawy o możliwości realizacji istniejących zobowiązań, na skutek dokonania tej czynności. Jednak jak wynika z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie dłużnik prowadził dobrze prosperującą działalność gospodarczą, którą rozwijał, i w którą inwestował. Posiadał znaczne zapasy materiałowe, które także w ocenie powoda (o czym świadczą umowy o przewłaszczenie) stanowiły wystarczające zabezpieczenie wzrastających w późniejszym okresie zobowiązań. Bank

Należy także mieć na uwadze, że, pomimo, iż w ramach prowadzonej działalności dłużnik nie posiadał np. nieruchomości, lecz najmował powierzchnie oraz korzystał z samochodów w ramach umów leasingowych to jednak, co w doktrynie i judykaturze nie budzi wątpliwości, już sam fakt prowadzenia działalności gospodarczej, w szczególności wiążące się z nią oznaczenia jak firma przedsiębiorcy czy nazwa przedsiębiorstwa, logo, renoma etc., posiadają określoną wartość majątkową, o czym świadczą chociażby przepisy dotyczące ochrony firmy czy dóbr osobistych przedsiębiorcy, a także przepisy ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji wyraźnie przewidujące ochronę majątkową za naruszenie powyższych. Jak wskazywała pozwana, a czego powód nie kwestionował, działalność gospodarcza R. W. była doceniana przez jego kontrahentów, uzyskiwał no szczególnie dobre wyniki sprzedaży. Można więc przyjąć, iż powyżej opisane elementy wpływały dodatnio na wartość prowadzonej działalności, a tym samym na stan majątkowy R. W..

Dodatkowo nie miał problemów ze spłatą aktualnego zadłużenia, o czym świadczą przedłużane aneksami umowy tzw. kredytów obrotowych, a także podwyższenie kredytu udzielonego wspólnikom spółki cywilnej z udziałem R. W. o 150.000, 00 zł.

Powyższe prowadzi do wniosku, iż dłużnik pozostawał w uzasadnionym przekonaniu o swojej dobrej kondycji finansowej, nie mając rzeczywiście istniejących podstaw do przypuszczeń, że w przeciągu najbliższego ok. roku utraci on możliwość spłaty swoich zobowiązań. Z przedłożonych przez strony dokumentów obejmujących obroty na rachunku małżeństwa W. (k. 351 i n.) wynika, iż miesięczne przepływy środków na tymże rachunku w 2008 r. sięgały średnio kilkudziesięciu tysięcy złotych, a z zeznań świadków wynika, iż były przeznaczane, w dużej mierze na inwestycje. Inwestycje te również uzasadniają rezygnację przez dłużnika z nabycia nieruchomości lub własnościowego czy spółdzielczego prawa do lokalu, tym bardziej, że jak wynika z zeznań E. W. (2), Ł. W., R. D. i A. C. R. W. mieszkał u brata oraz kolegów. Przyjmując nawet, że racjonalnie działający przedsiębiorca winien uwzględniać ewentualne niekorzystne dla niego zmiany koniunkturalne, nie można jednak wyprowadzać wniosków, które zmierzałyby do nadmiernie obostrzonej ostrożności, gdyż efektem takiego stanowiska byłoby zamrożenie wszelkich inwestycji z uwagi na dalece potencjalne ryzyko jakie one ze sobą niosą.

Tym samym powód nie wykazał, iż dłużnik dokonując czynności prawnej z pozwaną działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Nie została więc spełniona jedna z wymaganych kumulatywnie przesłanek powództwa. Wobec tego powództwo jako niezasadne podlega oddaleniu.

Rozstrzygnięcie o kosztach Sąd oparł o treść art. 98 k.p.c. przyjmując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Tym samym powód zobowiązany jest do zwrotu na rzecz pozwanego kwoty 7217 zł tytułem poniesionych kosztów, na które składają się koszty zastępstwa procesowego oraz koszt opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Wysokość należnych pozwanemu kosztów zastępstwa procesowego ustalono w oparciu o § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Mając na uwadze powyższe, w oparciu o wskazane przepisy, Sąd orzekł jak w sentencji.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE