Sygn. akt VIII U 413/13
Dnia 9 października 2014 r.
Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: |
SSO Janina Kościelniak |
Protokolant: |
Kamila Niemczyk |
po rozpoznaniu w dniu 1 października 2014 r. w Gliwicach
sprawy J. K.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.
o prawo do emerytury
na skutek odwołania J. K.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.
z dnia 12 lutego 2013 r. nr (...)
zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu prawo do emerytury począwszy od 1stycznia 2013 r.
(-) SSO Janina Kościelniak
Sygn. akt VIII U 413/13
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. zaskarżoną decyzją
z dnia 12.02.2013 r. odmówił ubezpieczonemu J. K. (K.) przyznania prawa do emerytury w oparciu o przepis art.184 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227), ponieważ do dnia 1.01.1999 r. nie udowodnił on wymaganego 20 -letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, a wymienionej w dziale IV, wykazu B, pod poz. 8 i 9 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wyjaśnił, że nie zaliczył skarżącemu do stażu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 28.05.1973 r. do 31.12.1994 r. w KWK (...) w charakterze konserwatora maszyn i urządzeń przeróbki mechanicznej węgla, z uwagi na fakt, że stanowisko to jest niezgodne ze stanowiskiem wymienionym w zaświadczeniu pracy, tj. stanowiskiem elektromontera na powierzchni, a nadto świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach zostało sporządzone na podstawie protokołu zeznań świadków.
Powyższą decyzję zaskarżył ubezpieczony. Zasadniczo odwołujący zakwestionował nieuwzględnienie przez ZUS przy obliczaniu stażu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, okresu jego zatrudnienia w KWK (...) od 28.05.1973 r. do 31.12.1994 r. w charakterze konserwatora maszyn i urządzeń przeróbki mechanicznej węgla.
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie z uwagi na fakt, że skarżący nie wykazał żadnego okresu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
Ubezpieczony urodził się w 26.09.1955 r., a 55 lat ukończył 26.09.2010 r.
Odwołujący, na dzień 1.01.1999 r. legitymuje się stażem okresów składkowych
i nieskładkowych wynoszącym 25 lat, 7 miesięcy i 4 dni. Skarżący nie jest członkiem OFE.
Od dnia 28.05.1973r. do nadal ubezpieczony zatrudniony jest i wykonuje pracę w KWK (...) w P., z tym, że obecnie po przekształceniach jego pracodawcą jest (...) SA KWK (...).
ZUS nie znalazł podstaw by uwzględnić ubezpieczonemu jakikolwiek okres zatrudnienia przy obliczaniu stażu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych.
Jak wynika z akt osobowych ubezpieczonego, a w szczególności z karty przebiegu zatrudnienia (tzw. kardeksu) i dokumentów dotyczących przeszeregowań, w spornym okresie od 28.05.1973r. do 31.12.1994r. odwołujący był formalnie zatrudniony na niżej wymienionych stanowiskach, w następujących oddziałach:
I. w okresie od 28.05.1973 r. do 30.04.1978 r. w oddziale (...), w tym:
- od 28.05.1973 r. do 30.09.1973 r. odbywał wstępny staż,
-.
od 1.10.1973 r. do 30.06.1974 r. na stanowisku elektryka,
od 1.07.1974 r. do 31.05.1975 r. na stanowisku samodzielnego elektryka,
od 1.06.1975 r. do 28.02.1977 r. na stanowisku elektromontera,
od 1.03.1977 r. do 30.04.1978 r. na stanowisku montera układów automatyki,
II. w okresie od 1.05.1978 r. do 31.12.1984 r. w oddziale EP I, w tym:
- od 1.05.1978 r. do 30.11.1982 r. na stanowisku montera układów automatyki,
-.
od 1.12.1982 r. do 31.12.1984 r. na stanowisku elektromontera,
III. w okresie od 1.01.1985 r. do 30.09.1999 r. w (...), w tym:
od 1.01.1985 do 31.08.1987 r. na stanowisku elektromontera,
od 1.09.1987 r. do 31.12.1994 r. na stanowisku elektromontera instalacji elektrycznych.
od 1.01.1995 r. do 30.09.1999 r. na stanowisku elektryka urządzeń rozdzielni i urządzeń stacyjnych
W spornym okresie od 28.05.1973 r. do 31.12.1994 r., pozostając formalnie w zatrudnieniu na powyższych stanowiskach, ubezpieczony wykonywał pracę konserwatora maszyn i urządzeń przeróbki mechanicznej węgla w Zakładzie (...) w KWK (...), przy czym początkowo, tj. od 28.05.1973 r. do 30.09.1973r., odbywał wstępny staż jako pracownik młodociany, będąc pod opieką samodzielnego pracownika konserwującego maszyny i urządzenia pod względem elektrycznym.
W całym spornym okresie, odwołujący wykonywał swoje obowiązki w Zakładzie (...) na terenie oddziału płuczki i sortowni. Organizacyjnie w ramach tego Zakładu istniał Oddział (...) P. Mechanicznej (...), który zajmował się konserwacją maszyn i urządzeń pod względem mechanicznym, natomiast nie funkcjonował oddział elektryczny. Odwołujący zatrudniony był w Oddziale Elektrycznym Powierzchni, z którego oddelegowany był na stałe do wykonywania pracy w brygadzie elektromonterów, zajmującej się wyłącznie konserwacją maszyn i urządzeń przeróbki mechanicznej węgla pod względem elektrycznym.
Na terenie przeróbki znajdowały się urządzenia zasilane elektrycznie, takie jak: układy zasilania i sterowania, liczne przenośniki taśmowe i zgrzebłowe, przesiewacze wibracyjne, silniki elektryczne, osadzarki, wzbogacalniki, odwadniarki, rekuperatory magnetyczne, kruszarki, stoły podawcze, wentylatory, wirówki, podnośniki, elewatory. W Zakładzie (...) znajdowało się kilkaset urządzeń z napędami elektrycznymi. W zakres konserwacji urządzeń elektrycznych wchodziło również utrzymanie w ruchu transformatorów, stycznikowni, a także rozdzielni średniego napięcia w Zakładzie (...).
Praca skarżącego polegała na usuwaniu awarii, a także na bieżących naprawach, remontach i konserwacji wszystkich maszyn i urządzeń, znajdujących się na oddziale płuczki i sortowni, pod względem elektrycznym. Tego rodzaju prace ubezpieczony wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. W spornym okresie nigdy nie był kierowany do pracy na terenie innych obiektów powierzchniowych Kopalni.
Na terenie Zakładu (...) odczuwalne były takie czynniki szkodliwe jak: znaczne zapylenie, wilgoć, hałas oraz wibracje.
Wraz z wnioskiem o emeryturę ubezpieczony złożył w organie rentowym świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 7.01.2013 r., wydane przez (...) S.A. KWK (...), z którego wynika, że w okresie od 28.05.1973 r. do nadal wykonywał pracę w warunkach szczególnych na niżej wymienionych stanowiskach, w następujących okresach:
- od 28.05.1973 r. do 31.12.1994 r. jako konserwator maszyn i urządzeń przeróbki mechanicznej węgla (Wykaz B, Dział IV poz.9)
- od 1.01.1995 r. do 30.09.1999 r. jako elektryk urządzeń rozdzielczych i stacyjnych (Wykaz A, Dział II poz.1)
- od 1.10.1999 r. do 31.01.2003 r. na stanowisku - praca górnicza pod ziemią (Wykaz B, Dział IV, poz.9)
- od 1.02.2003 r. do 31.12.2008 r. na stanowisku - praca górnicza pod ziemią (Wykaz B, Dział IV poz.9)
W celu zweryfikowania charakteru pracy wykonywanej przez ubezpieczonego Sąd przeprowadził dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu higieny i bezpieczeństwa pracy w górnictwie mgr inż. J. C. ( k. 36- 44 a.s.).
Jak wynika z opinii biegłego, praca ubezpieczonego wykonywana w charakterze konserwatora maszyn i urządzeń elektrycznych Zakładu (...) była oczywiście pracą bezpośrednio przy przeróbce mechanicznej węgla w rozumieniu Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymienioną w wykazie B, dziale IV, pkt 9 Załącznika do tego Rozporządzenia.
Uzasadniając swoją opinię biegły podkreślił, że w zakładach przeróbki mechanicznej węgla powszechnie występują czynniki szkodliwe i uciążliwe, takie jak: hałas, zapylenie, wibracje, wilgoć, wysokie temperatury w lecie – zwłaszcza na górnych kondygnacjach oraz często niskie temperatury w okresie zimowym.
W ocenie biegłego wszystkie osoby zatrudnione w obiektach sortowni i płuczki przy obsłudze urządzeń, a także przy naprawach i konserwacji tych urządzeń, czyli elektromonterzy, mechanicy, ślusarze, spawacze, teletechnicy, a także osoby nadzorujące powyższe prace oraz wszelkie osoby przebywające w tych budynkach podczas trwania procesów przeróbki mechanicznej węgla, podlegają oddziaływaniu na ich organizmy, wymienionych powyżej szkodliwych oraz uciążliwych czynników.
Biegły wskazał, że procesy przeróbki mechanicznej węgla odbywają się przy udziale:
- osób obsługujących jedną lub kilka maszyn czy też urządzeń stosowanych w procesie przeróbki mechanicznej węgla, czyli pracowników zatrudnionych na stanowiskach sortowniczych, płuczkarzy, itp.
- elektromonterów instalacji elektrycznych, którzy w ramach całego zakładu przeróbki mechanicznej węgla usuwają po stronie elektrycznej awarie maszyn i urządzeń, przeprowadzają naprawy, remonty oraz prace konserwacyjne i zabiegi profilaktyczne tych maszyn i urządzeń pod względem elektrycznym. Wymieniają uszkodzone kable zasilania silników, a także kable w obwodach sterowniczych, transportują silniki do miejsca ich zainstalowania, a także transportują z zakładu przeróbki silniki uszkodzone, odłączają zasilanie, względnie odpowiednio blokują silniki napędów maszyn i urządzeń zakładu przeróbki mechanicznej na czas przeprowadzania remontów, napraw, usuwania awarii tych maszyn i urządzeń przez mechaników, ślusarzy, spawaczy itp., a także przywracają zasilanie lub odblokowują silniki napędów maszyn i urządzeń po zakończeniu prac wykonanych przez mechaników, ślusarzy, spawaczy itp.
- mechaników, ślusarzy oraz spawaczy, którzy w ramach całego zakładu przeróbki mechanicznej węgla usuwają pod względem mechanicznym zaistniałe awarie maszyn i urządzeń, przeprowadzają naprawy, remonty oraz prace konserwacyjne i zabiegi profilaktyczne tych maszyn i urządzeń pod względem mechanicznym, wymieniają uszkodzone elementy i podzespoły mechaniczne maszyn i urządzeń, transportują je na miejsce napraw w celu wymiany, a także wytransportowują uszkodzone elementy i podzespoły po ich wymianie.
Odnosząc się do struktury organizacyjnej Zakładu (...) biegły wskazał, że w ramach tego Zakładu w Kopalni (...) w P. istniał Oddział (...) P. Mechanicznej (...). Oddział ten zajmował się problematyką mechanicznej strony maszyn i urządzeń wspomnianego Zakładu (...) w aspekcie usuwania uszkodzeń, awarii, bieżącej konserwacji itp.
W (...) Zakładu (...) w Kopalni (...) nie istniał natomiast oddział, który zajmowałby się całokształtem problematyki elektrycznej w tym Zakładzie. W związku z tym wszelkimi problemami elektrycznymi zajmował się zespół elektromonterów wraz z osobami dozoru z Oddziału Elektrycznego Powierzchni ( o zmieniających się z czasem symbolach: (...), (...)1, (...)), istniejącego w strukturze D. Energomechanicznego (E.). Zespół elektromonterów kierowanych do Zakładu (...) charakteryzował się w miarę stałym składem osobowym, do którego należał również ubezpieczony.
Ponadto w pkt 15.1. przedmiotowej opinii biegły podkreślił, że w przypadku pojawienia się w tym Zakładzie awarii maszyn i urządzeń po stronie elektrycznej, w konsekwencji może dojść do zaistnienia postojów oraz zakłóceń w ciągłości procesu produkcyjnego, a także dalej idących skutków w postaci zakłóceń w pracy wyciągów szybowych, a także do obniżenia ilościowych oraz ewentualnie jakościowych wyników produkcyjnych. W takich sytuacjach koniecznym jest jak najszybsze usunięcie zaistniałych uszkodzeń i nieprawidłowości.
Kluczową rolę w przypadku skutecznego usuwania takich uszkodzeń i awarii, po stronie elektrycznej spełniali i spełniają elektromonterzy, w tym ubezpieczony, którzy wykonywali i wykonują prace w charakterze konserwatorów maszyn i urządzeń elektrycznych zakładu przeróbki mechanicznej węgla.
W ocenie biegłego oczywistym jest, że ta grupa pracowników, jako konserwatorzy maszyn i urządzeń elektrycznych zakładu przeróbki mechanicznej węgla, wykonuje prace bezpośrednio przy przeróbce węgla w zakładzie górniczym.
Z kolei w pkt 15.2. biegły podkreślił, że mniej lub całkiem niezauważalne są prace dotyczące konserwacji oraz profilaktyki, w tym również w odniesieniu do strony elektrycznej licznych maszyn i urządzeń, w które wyposażony był zakład przeróbczy węgla w Kopalni (...), podczas gdy tego rodzaju prace konserwacyjne oraz profilaktyczne, wykonywane przez elektromonterów, w tym także przez ubezpieczonego i świadków przeprowadzane były ustawicznie.
W ocenie biegłego, wszelkie prace związane z konserwacją oraz profilaktyką strony elektrycznej maszyn i urządzeń zainstalowanych w Zakładzie (...), podobnie jak prace przy remoncie i naprawie tych maszyn i urządzeń, odbywają się w warunkach szkodliwych i uciążliwych, takich jak hałas, wibracje, zapylenie oraz wilgoć.
Mając na uwadze powyższe biegły stwierdził, że elektromonterzy w tym odwołujący, jako konserwatorzy maszyn i urządzeń elektrycznych zakładu przeróbki mechanicznej węgla, przeprowadzając konserwację oraz profilaktykę tych maszyn i urządzeń po ich stronie elektrycznej, a także realizując w tym zakładzie innego rodzaju prace opisane w pkt.9.1.2. opinii (przy usuwaniu awarii, naprawie i remoncie maszyn i urządzeń przeróbki mechanicznej węgla), wykonywali prace bezpośrednio przy przeróbce mechanicznej węgla w zakładzie górniczym.
Reasumując biegły stwierdził, że praca ubezpieczonego w części spornego okresu od 28.05.1973r. do 31.12.1994r., wykonywana w charakterze konserwatora maszyn i urządzeń elektrycznych Zakładu (...), była pracą bezpośrednio przy przeróbce mechanicznej węgla w rozumieniu pkt 9 , Działu IV, Wykazu B, stanowiącego Załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.
Biegły podkreślił, że elektromonterzy wykonywali pracę konserwatorów maszyn i urządzeń elektrycznych zakładu przeróbki mechanicznej węgla, a wykonując powierzone im zadania, podlegali oddziaływaniu na ich organizmy szkodliwych oraz uciążliwych czynników, takich jak: hałas, wibracje, zapylenie, wilgoć, zmienne temperatury, a zatem wykonywali pracę w warunkach szczególnych.
Równocześnie jednak biegły wskazał, że z karty obiegowej ubezpieczonego z dnia 8.03.1977 r., wystawionej przez Kierownika Oddziału (...), potwierdzonej przez Głównego Mechanika ds. powierzchni i szybów wynika, że odwołujący był zatrudniony w oddziale (...) przy naprawie i konserwacji automatyki maszyn wyciągowych. Opierając się na tym fakcie w pkt 15.5. biegły wywnioskował, że wówczas skarżący w sensie wykonywanej pracy nie był związany z Zakładem (...), ponieważ górnicze wyciągi szybowe są innymi obiektami podstawowymi zakładu górniczego aniżeli obiekty i urządzenia przeróbcze. Górnicze wyciągi szybowe jako całość wchodziły w zakres nadzoru i odpowiedzialności oddziału usytuowanego w strukturze D. Energomechanicznego, a zatem innego D. aniżeli Zakład (...), a nadto przedmiotem działalności Oddziału Elektrycznego Powierzchni była również strona elektryczna maszyn wyciągowych.
Ponadto biegły zauważył, że na odwrocie karty obiegowej z dnia 22.05.1975 r., wystawionej przez Kierownika Oddziału (...), kierownik tego oddziału zamieścił adnotację, że ubezpieczony zatrudniony jest w oddziale elektrycznym przy wykonywaniu tzw. „nowych instalacji elektrycznych”. Na tej podstawie biegły wywiódł, iż z notatki tej nie wynika by wówczas odwołujący pracował na stanowisku elektromontera, czy też konserwatora maszyn i urządzeń elektrycznych przeróbki mechanicznej węgla.
W konsekwencji biegły uznał, że na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, nie można jednoznacznie stwierdzić od kiedy ubezpieczony rozpoczął pracę jako konserwator maszyn i urządzeń przeróbki mechanicznej węgla. W związku z tym stwierdzenie, że ubezpieczony wykonywał pracę bezpośrednio przy przeróbce mechanicznej węgla może dotyczyć tylko części spornego okresu od 28.05.1973r. do 31.12.1994r.
Do powyższej opinii ustosunkował się ubezpieczony pismem z dnia 1.04.2014 r. (k. 54 - 55). Odwołujący wskazał, że w pełni podziela konstatacje biegłego sądowego, sformułowane w pkt 15.1, 15.2, 15.3 i 15.4.
Skarżący zaprzeczył natomiast jakoby był w dacie 8.03.1977 r. zatrudniony ”przy naprawie i konserwacji automatyki maszyn wyciągowych”. Jak tego dowodzą akta osobowe ubezpieczony zarówno we wskazanej wyżej dacie jak i później nie posiadał kwalifikacji zawodowych (wymaganych przepisami branżowymi) pozwalających na dopuszczenie go do wykonywania tego rodzaju prac. Zauważyć i podnieść należy, iż takiego stanowiska zatrudnienia ubezpieczonego biegły nie wymienił w pkt 13.3 opinii. Faktycznie pojawia się ono wyłącznie na obiegówce z dnia 8.03.1977 r. i nie ma go w innym dokumencie zatrudnieniowym odwołującego. Z uwagi na znaczny upływ czasu oraz okoliczność, iż osoby sygnujące tą obiegówkę tj. Kierownik Oddziału (...) jak i główny Mechanik ds. Powierzchni i S. nie żyją, odwołujący tłumaczy zapis tej treści jedynie faktem stosowanej w ówczesnych czasach praktyki pozwalającej na skuteczne przeszeregowanie pracownika, jak to miało miejsce w danym przypadku.
Odnosząc się do konstatacji biegłego zawartej w pkt 15.6 opinii zauważono, iż w pkt 9.1.2. opinii biegły opisując czynności elektromonterów-konserwatorów zatrudnionych w zakładzie przeróbki mechanicznej węgla wskazał m.in., iż ,,wymieniają uszkodzone kable zasilania silników, a także kable w obwodach sterowniczych”. Zdaniem skarżącego taka wymiana jest niczym innym jak „wykonywaniem nowych instalacji elektrycznych”, jak to ujęto we wzmiance na obiegówce z dnia 22.05.1975 r.
Oznacza to, że lakoniczna treść wzmianki(opinii) na obiegówce dotyczyła odwołującego jako elektromontera - konserwatora urządzeń elektrycznych przeróbki mechanicznej węgla, tym bardziej, że w treści samej obiegówki stanowisko pracy odwołującego określane jest jako elektromonter.
Dalej odwołujący wskazał, że obiegówki nie powinny być uznawane za dokumenty kreujące status pracownika, a jedynie jako wniosek o przeszeregowanie, który inicjowany był najczęściej przez przełożonych wyłącznie w celu podwyższenia zarobków pracownika, zwłaszcza że obydwie adnotacje na obiegówkach zostały sporządzone przed wejściem w życie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. tj. w warunkach kiedy nie obowiązywała powszechnie jednolita terminologia stanowisk pracy.
W końcu ubezpieczony wyraził stanowczy sprzeciw wobec stwierdzenia, że nie jest możliwym ustalenie kiedy ubezpieczony rozpoczął pracę w charakterze konserwatora maszyn i urządzeń przeróbki mechanicznej węgla. Zawnioskowano nadto o dopuszczenie dowodu z uzupełniających zeznań świadków A. P. i P. S..
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o: akta organu rentowego, zeznania ubezpieczonego (k.30), zeznania świadków: A. K. (k. 27), J. D. (k. 27), A. P. (k. 26 i 78), P. S. (k. 27 i 72 a.s.), opinię biegłego sądowego z zakresu bhp mgr. inż. J. C. (vide k. 36-44 a.s.), akta osobowe ubezpieczonego za okres jego zatrudnienia w KWK (...) (w załączeniu – pismo k.10).
Sąd uznał zebrany w sprawie materiał dowodowy za spójny i kompletny, a przez to mogący stanowić podstawę dla poczynienia rzetelnych ustaleń w sprawie oraz wydania orzeczenia opartego na tych ustaleniach.
W szczególności za wiarygodne należało uznać zeznania świadków przesłuchanych w sprawie, którzy w okresie spornym pracowali ze skarżącym w tym samym zakładzie pracy, co pozwala przyjąć, że posiadają oni dostateczną wiedzę w przedmiocie charakteru faktycznie wykonywanej przez skarżącego pracy oraz jej wymiaru.
W ocenie Sądu opinia biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy w górnictwie mgr. inż. J. C. została sporządzona w sposób fachowy, rzetelny i wyczerpujący, z wykorzystaniem specjalistycznej wiedzy i doświadczenia zawodowego biegłego.
Sąd w pełni podzielił opinię biegłego w zasadniczej kwestii, a mianowicie w zakresie w jakim biegły stwierdził, że w spornym okresie ubezpieczony jako elektromonter, wykonywał pracę w charakterze konserwatora maszyn i urządzeń w zakładzie przeróbki mechanicznej węgla oraz że pracę ubezpieczonego w tym charakterze należy zaliczyć do pracy wykonywanej bezpośrednio przy przeróbce mechanicznej węgla w zakładzie górniczym. Konkluzja biegłego w tym zakresie jest bowiem wynikiem szczegółowej analizy akt osobowych ubezpieczonego z okresu jego zatrudnienia w KWK (...), zeznań świadków i ubezpieczonego oraz akt rentowych ubezpieczonego, ale przede wszystkim opiera się na specjalistycznej wiedzy biegłego w zakresie rodzaju pracy wykonywanej przez pracowników górnictwa na poszczególnych stanowiskach pracy oraz w zakresie warunków pracy panujących na tych stanowiskach. Zdaniem Sądu opinia biegłego w tym zakresie została należycie i przekonująco umotywowana, a zatem mogła stanowić podstawę rozstrzygnięcia w sprawie.
Sąd nie podzielił natomiast wątpliwości biegłego co do okresu wykonywania przez ubezpieczonego pracy w charakterze konserwatora maszyn i urządzeń w zakładzie przeróbki mechanicznej węgla. W tym zakresie Sąd oparł się na zeznaniach świadków, z których jednoznacznie wynika, że w całym spornym okresie od 28.05.1973r. do 31.12.1994r. ubezpieczony wykonywał prace w tym charakterze w Zakładzie (...).
Mianowicie, na podstawie adnotacji sporządzonej przez Kierownika Oddziału (...), znajdującej się na odwrocie karty obiegowej z dnia 8.03.1977 r., wystawionej przez Kierownika Oddziału (...), potwierdzonej przez Głównego Mechanika ds. powierzchni i szybów biegły wskazał, że odwołujący był zatrudniony w oddziale MP V przy naprawie i konserwacji automatyki maszyn wyciągowych. Opierając się na tym fakcie biegły wyprowadził wniosek, że wówczas skarżący w sensie wykonywanej pracy nie był związany z Zakładem (...), ponieważ górnicze wyciągi szybowe są innymi obiektami podstawowymi zakładu górniczego aniżeli obiekty i urządzenia przeróbcze.
Powyższe wywody zdaniem Sądu nie są w pełni trafne. Jak zeznali świadkowie A. P. i P. S. przesłuchani uzupełniająco na w/w okoliczność, ubezpieczony w okresie od 28.05.1973 r. do 31.12.1994 r. nie zajmował się naprawą i konserwacją szybowych maszyn wyciągowych. W Zakładzie (...) znajdowały się urządzenia automatyki, a także urządzenia wyciągowe, jednakże nie były to szybowe urządzenia wyciągowe, do naprawy których odwołujący w ogóle nie posiadał uprawnień. W okresie zatrudnienia skarżącego zaszeregowanie na stanowisku konserwatora maszyn i urządzeń wyciągowych wiązało się z wyższym wynagrodzeniem.
Ponadto zdaniem Sądu z opisanej przez biegłego obiegówki nie wynika jednoznacznie, że ubezpieczony wykonywał pracę przy naprawie i konserwacji automatyki szybowych maszyn wyciągowych, jak wywnioskował biegły, a także w jakim okresie miałby taką pracę wykonywać. Takiego wniosku nie można wyprowadzić z samego faktu, że karta obiegowa została dodatkowo podpisana przez Głównego Mechanika ds. Powierzchni i S., skoro jak podkreślił biegły w opinii, górnicze wyciągi szybowe jako całość wchodziły w zakres nadzoru i odpowiedzialności Oddziału usytuowanego w strukturze D. Energomechanicznego, a zatem tego samego D., w strukturze którego pozostawał Oddział Elektryczny Powierzchni, a w którym formalnie ubezpieczony był zatrudniony.
Sąd nie podzielił również konkluzji biegłego sądowego zamieszczonej w pkt 15.6. opinii. Mianowicie biegły zauważył, że w adnotacji na odwrocie karty obiegowej z dnia 22.05.1975 r. wystawionej przez Kierownika Oddziału (...), kierownik tego oddziału stwierdził okoliczność zatrudnienia skarżącego w oddziale elektrycznym przy wykonywaniu tzw. „nowych instalacji”. Na tej podstawie biegły wywiódł, iż z notatki tej nie wynika by wówczas odwołujący pracował na stanowisku elektromontera, czy też konserwatora urządzeń elektrycznych przeróbki mechanicznej węgla.
Zdaniem Sądu nie można zgodzić się z powyższym wywodem biegłego, albowiem przeczą mu dowody z zeznań świadków A. P. i P. S., przesłuchanych uzupełniająco na powyższą okoliczność, z których jednoznacznie wynika, że w związku z pracą w charakterze konserwatora maszyn i urządzeń przeróbki mechanicznej węgla, odwołujący wykonywał również roboty polegające na zakładaniu równolegle do starych instalacji, tzw. „nowych instalacji”, czy też na wymianie starych instalacji na nowe, przy czym Zakład (...) w trakcie w/w czynności cały czas był „w ruchu”.
W końcu podkreślić należy, że w ocenie Sądu treść jednej obiegówki nie może być decydująca dla oceny charakteru i rodzaju pracy odwołującego wykonywanej na w/w stanowisku.
Sąd zważył, co następuje:
Odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie.
Stosownie do treści art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:
1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz,
2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.
Emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.
W zakresie określenia wieku emerytalnego, o którym mowa w art. 32 ust. 1 w/w ustawy, rodzajów prac lub stanowisk oraz warunków, na podstawie których ubezpieczonym przysługuje prawo do emerytury art. 32 ust. 4 odsyła do uregulowań rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r.( Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43 ze zm.) w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz.43 ze zm.).
Zgodnie z § 8a w/w Rozporządzenia, pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie B dziale IV pod poz. 8 i 9, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:
1)osiągnął wiek emerytalny: 50 lat - kobieta i 55 lat mężczyzna - w czasie zatrudnienia lub w ciągu 5 lat od ustania zatrudnienia,
2)ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 20 lat przy pracach wymienionych w wykazie B dziale IV poz. 8 i 9.
Z kolei zgodnie z treścią § 2 ust. 1 i 2 w/w rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym akcie prawnym są okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.
Jedyną okolicznością sporną w niniejszej sprawie pozostawał fakt posiadania przez ubezpieczonego 20-letniego okresu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, wymienionej w Wykazie B, przy spełnieniu pozostałych przesłanek warunkujących przyznanie świadczenia w obniżonym wieku emerytalnym w rozumieniu art. 184 ustawy o FUS, tj. ukończeniu 55 roku życia oraz legitymowaniu się 25-letnim stażem okresów składkowych i nieskładkowych na dzień 1.01.1999r.
Jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności z zeznań świadków oraz akt osobowych ubezpieczonego, w spornym okresie zatrudnienia od 28.05.1973 r. do 31.12.1994 r. ubezpieczony jako elektromonter wykonywał pracę w charakterze konserwatora maszyn i urządzeń w Zakładzie (...) w KWK ”J.”. Praca skarżącego w tym okresie polegała na usuwaniu awarii, a także na bieżących naprawach, remontach i konserwacji pod względem elektrycznym, wszystkich maszyn i urządzeń, znajdujących się na oddziale płuczki i sortowni. Tego rodzaju prace ubezpieczony wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. W spornym okresie nigdy nie był kierowany do pracy na terenie innych obiektów powierzchniowych Kopalni. Co prawda formalnie zatrudniony był w Oddziale Elektrycznym Powierzchni, jednakże należał do brygady elektromonterów, oddelegowanej na stałe do wykonywania pracy w Zakładzie (...).
Opierając się na opinii biegłego z zakresu bhp w górnictwie mgr. inż. J. C., Sąd uznał, że pracę ubezpieczonego w charakterze konserwatora maszyn i urządzeń w zakładzie przeróbki mechanicznej węgla należy zaliczyć do pracy wykonywanej bezpośrednio przy przeróbce mechanicznej węgla w zakładzie górniczym, a zatem do pracy wymienionej w Wykazie B, Dział IV, poz.9 , stanowiącym Załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r. Nr 8 poz.43 ze zm.).
Sąd w pełni podzielił ocenę biegłego w tym zakresie, albowiem jest ona wynikiem szczegółowej analizy akt osobowych ubezpieczonego z okresu jego zatrudnienia w KWK (...), zeznań świadków i ubezpieczonego oraz akt rentowych ubezpieczonego, a przede wszystkim opiera się na specjalistycznej wiedzy biegłego w zakresie rodzaju pracy wykonywanej przez pracowników górnictwa na poszczególnych stanowiskach pracy oraz w zakresie warunków pracy panujących na tych stanowiskach. Zdaniem Sądu opinia biegłego w tym zakresie została należycie i przekonująco umotywowana.
Zdaniem Sądu w świetle opinii biegłego należało przyjąć, że nie tylko pracownicy obsługujący maszyny i urządzenia płuczki i sortowni oraz innych obiektów zakładu przeróbczego, wykonują pracę bezpośrednio przy przeróbce mechanicznej węgla. Taką pracę wykonują także konserwatorzy maszyn i urządzeń przeróbki mechanicznej węgla, w tym elektromonterzy utrzymujący te maszyny i urządzenia w ruchu pod względem elektrycznym.
Jak wynika bowiem z opinii biegłego proces przeróbki mechanicznej węgla odbywa się nie tylko przy udziale osób obsługujących urządzenia przeróbcze, ale także przy udziale elektromonterów, mechaników, ślusarzy i spawaczy, czyli konserwatorów maszyn i urządzeń, utrzymujących te urządzenia w ruchu.
Jak podkreślił biegły, elektromonterzy jako konserwatorzy maszyn i urządzeń elektrycznych zakładu przeróbki mechanicznej węgla, wykonują pracę w warunkach szczególnych, w narażeniu na takie same czynniki szkodliwe i uciążliwe, jak pracownicy obsługujący maszyny i urządzenia stosowane w procesie przeróbki mechanicznej węgla, czyli hałas, zapylenie, wibracje i wilgoć. W ocenie biegłego oczywistym jest, że elektromonterzy jako konserwatorzy maszyn i urządzeń elektrycznych zakładu przeróbki mechanicznej węgla, wykonują prace bezpośrednio przy przeróbce mechanicznej węgla w zakładzie górniczym, w rozumieniu pkt.9 Działu IV Wykazu B.
Zdaniem Sądu za słusznością oceny biegłego w tym zakresie przemawia także okoliczność, że w Załączniku nr 1 do Zarządzeniu nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12.08.1983r. w sprawie określania stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach (Dz.Urz. WUG z dnia 12.08.1983r.), zarówno w Wykazie A Dział I poz. 5 pkt 2 , jak i w Wykazie B Dział IV poz. 9 pkt 2 wymieniono stanowisko „konserwatora maszyn i urządzeń przeróbki mechanicznej węgla”.
Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że ubezpieczony, nawet po odjęciu okresu od 28.05.1973 r. do 30.09.1973r., w którym odbywał wstępny staż jako pracownik młodociany, legitymuje się 20-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych z Wykazu B na dzień 1.01.1999r., a zatem spełnia wszystkie przesłanki warunkujące przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury w związku z ukończeniem 55 roku życia, w rozumieniu art.184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
Bez znaczenia pozostaje przy tym fakt, że w zaświadczeniu pracy przedłożonemu organowi rentowemu z dnia 7.01.2013 r. zaznaczono, iż skarżący zatrudniony był na stanowisku elektromontera na powierzchni. Decydującą bowiem dla oceny, czy konkretna praca była pracą wykonywaną w szczególnych warunkach jest nie sama nazwa zajmowanego stanowiska a czynności w jej ramach faktycznie wykonywane.(wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 28.12.2012 r., wydany w sprawie o sygnaturze akt III AUa 1192/12, LEX nr 1240032).
Mając powyższe na uwadze Sąd, na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury, poczynając od dnia 1.01.2013 r. tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę.
O kosztach nie orzekano albowiem żadna ze stron nie złożyła wniosku o zasądzenie kosztów procesu.
SSO Janina Kościelniak