WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 października 2014 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Monika Miller-Młyńska
Protokolant:	sekr. sądowy Karolina Miedzińska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 października 2014 r. w S.

sprawy F. K. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania F. K. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S.

z dnia 1 sierpnia 2014 roku znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje F. K. (1) prawo do emerytury, poczynając od 1 listopada 2013 roku.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 września 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił F. K. (1) prawa do emerytury po osiągnięciu 60 roku życia, z uwagi na nieudowodnienie przez niego okresu 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

Ubezpieczony zaskarżył powyższą decyzję, wnosząc o jej zmianę i przyznanie mu prawa do emerytury. Wniósł o uwzględnienie w jego stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 12 września 1974 r. do 10 października 1992 r. w (...) w D.na stanowisku ładowacza.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie w całości, podtrzymując argumentację wyrażoną w zaskarżonej decyzji. Wyjaśnił, że nie ma możliwości doliczenia do wnioskowanego okresu stażu pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych, z uwagi na brak dokumentów, które potwierdzałyby powyższą okoliczność.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

F. K. (1) urodził się w dniu (...). Jego łączny staż ubezpieczeniowy (udowodnione okresy składkowe, nieskładkowe) na dzień 1 stycznia 1999 r. wynosił 26 lat, 3 miesiące i 7 dni.

Wniosek o emeryturę złożył w organie emerytalnym w dniu 29 listopada 2013 r.

Ubezpieczony nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Okoliczności niesporne, a nadto dowody:

- wniosek o emeryturę – k. 1-2 plik I akt rentowych;

- karta przebiegu zatrudnienia – k. 48 plik I akt rentowych.

W okresie od 15 marca 1973 r. do 20 grudnia 1973 r. oraz od 2 stycznia 1974 r. do 11 lipca 1974 r. F. K. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...) na stanowisku kopacza, zajmując się kopaniem rowów melioracyjnych.

Dowody:

- zaświadczenie – k. 9 plik I akt rentowych;

- zeznania ubezpieczonego w wersji elektronicznej oraz transkrypcja – k. 51, 53, 57v-58v akt sprawy.

W okresie od 12 września 1974 r. do 10 października 1992 r. ubezpieczony był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...)w D.na stanowisku ładowacza w wydziale transportu.

W czasie zatrudnienia w tym zakładzie pracy ubezpieczony wykonywał ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe. Ręcznie (oraz przy użyciu ręcznych wózków dwukołowych) wyładowywał i załadowywał surowce do produkcji, jak również wytworzone w zakładzie produkty (50 - kilogramowe skrzynie z butelkami win (po 25 butelek w skrzynce), skrzynie ze słoikami z dżemami, marmoladami i kompotami, puszki z groszkiem itp.), beczki z kwasem używanym do produkcji. Dodatkowo zdarzało się że rozładowywał i załadowywał mięso (półtusze do chłodni), a także węgiel z wagonów.

Pod koniec zatrudnienia ubezpieczonego (pod koniec lat 80-tych) wprowadzono pewne ułatwienia dla ładowaczy w postaci podnośników widłowych, których używano w czasie załadunku palet. Pozostałe prace - związane z przesuwaniem palet, przenoszeniem beczek, produktów sypkich (cukier) - nadal wykonywano ręcznie.

Dowody:

- świadectwo pracy – k. 10 plik I akt rentowych;

- dokumentacja pracownicza – k. 8 -21, koperta k. 41 akt sprawy, w szczególności karty płac;

- zeznania ubezpieczonego w wersji elektronicznej oraz transkrypcja – k. 51, 53, 57v-58v akt sprawy;

- zeznania świadka W. P. w wersji elektronicznej oraz transkrypcja – k. 54-55v akt sprawy;

- zeznania świadka A. S. w wersji elektronicznej oraz transkrypcja k. 55v-57v akt sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie okazało się uzasadnione.

Zgodnie z przepisem art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 j.t.; dalej jako: ustawa emerytalna) - ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego, wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a i 50e i 184.

W myśl przepisu art. 184 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej - ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (co najmniej 25 lat dla mężczyzn).

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Wykaz prac zaliczanych do prac w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze zamieszczony został w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.). Przepis §4 ust. 1 tego rozporządzenia stanowi przy tym, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W myśl przepisu § 2 powołanego aktu prawnego, okresami pracy uzasadniającymi prawo do emerytury są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o którym mowa stwierdza przy tym zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 cytowanego rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

W załączniku nr 1 do powyższego rozporządzenia, w Wykazie A w dziale VIII dotyczącym prac wykonywanych w transporcie, pod pozycją 1 jako prace w warunkach szczególnych wskazano ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe oraz przeładunek materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących.

W niniejszej sprawie poza sporem pozostawało to, że ubezpieczony ukończył 60 lat w dniu (...)roku, nie przystąpił do OFE oraz iż na koniec 1998 roku posiadał łączny okres składkowy i nieskładkowy przekraczający 25 lat. Bezspornym było również, że w okresie od dnia 12 września 1974 r. do 10 października 1992 r. ubezpieczony był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...)w D.na stanowisku ładowacza w wydziale transportu. Przedmiotem sporu pozostawało wyłącznie ustalenie, czy wypracowany przez ubezpieczonego okres pracy w tym Przedsiębiorstwie należało uznać za okres pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy odmówił bowiem zaliczenia przedmiotowego okresu do stażu pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych z uwagi na nieprzedłożenie przez F. K.świadectwa pracy w warunkach szczególnych wystawionego przez pracodawcę.

Mając na uwadze powyższe, w pierwszej kolejności trzeba podkreślić, że faktem jest, iż zgodnie z §2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983 r. Nr 8 poz. 43 ze zm.), okresy pracy w warunkach szczególnych stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy. Trzeba jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z utartą praktyką i orzecznictwem w postępowaniu przed sądem okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane wskazanym wyżej rozporządzeniem mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia z zakładu pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84), a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowym. Wydanie lub niewydanie przez pracodawcę świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie rodzi bowiem żadnych skutków materialnoprawnych, skoro świadectwo to jest jedynie dokumentem prywatnym (art. 245 k.p.c.), wydawanym dla celów dowodowych, a okoliczności w tym dokumencie potwierdzone przez pracodawcę podlegają weryfikacji zarówno w postępowaniu sądowym, jak i w postępowaniu przed organem rentowym. Określenie stanowiska pracy i jej charakteru wskazane w wystawionym przez pracodawcę świadectwie pracy (w niniejszym postępowaniu pracownik fizyczny) nie wiąże zatem sądu, który na podstawie całego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego ocenia, czy ubezpieczony pracował – stale i w pełnym wymiarze czasu pracy – w warunkach szczególnych. Samodzielnie sąd ustala również, jak zakwalifikować pracę wnioskodawcy w odniesieniu do wykazu prac określonych w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. Dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Mając powyższe na uwadze, w niniejszej sprawie sąd przeprowadził dowód z dokumentów znajdujących się w aktach ubezpieczonego prowadzonych przez organ rentowy, ale także i w archiwalnych aktach osobowych ubezpieczonego z okresu jego zatrudnienia w (...) w D.. Autentyczność dokumentów nie była przez strony kwestionowana i nie budziła wątpliwości sądu. Zostały one sporządzone w sposób zgodny z przepisami prawa, przez uprawnione do tego osoby, w ramach ich kompetencji, oraz w sposób rzetelny, stąd też sąd uznał je za wiarygodne. Prymat wiarygodności przyznał sąd także zeznaniom świadków W. P. oraz A. S. oraz korespondującym z nimi zeznaniom ubezpieczonego. Oceniając zeznania świadków sąd miał na względzie, że są oni osobami obcymi dla ubezpieczonego i niemającymi żadnego interesu w tym, by nieprawdziwie zeznawać na korzyść F. K. (1), narażając się jednocześnie na odpowiedzialność karną. Świadkowie, jako pracownicy zatrudnieni w tym samym czasie w tym samym co ubezpieczony zakładzie pracy mieli bezpośrednią wiedzę odnośnie powierzanych wówczas ubezpieczonemu obowiązków. Treść ich zeznań była przy tym spójna, konsekwentna i zbieżna, nie budząc jakichkolwiek wątpliwości sądu co do ich wiarygodności. Sąd miał przy tym na uwadze, że zarówno ubezpieczony, jak i świadkowie w swoich wyjaśnieniach nie pomijali żadnych okoliczności, zdając pełną relację ze wszystkich powierzanych ładowaczom w spornym okresie obowiązków, w tym wskazywali na okoliczności które mogły ewentualnie wpłynąć na niekorzystne dla ubezpieczonego rozstrzygnięcie – np. potwierdzili, że w końcowym okresie zatrudnienia wprowadzono pewne ułatwienia dla ładowaczy w postaci podnośnika widłowego.

W ocenie sądu materiał dowodowy dał podstawy do przyjęcia, że ubezpieczony w całym okresie zatrudnienia (...)w D.na stanowisku ładowacza (tj. w okresie od 12 września 1974 r. do 10 października 1992 r.) pracował w warunkach szczególnych, wykonując ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe. Ubezpieczony ręcznie wyładowywał bowiem i załadowywał surowce do produkcji, jak również wytworzone w zakładzie produkty (50 kilogramowe skrzynie z butelkami win, skrzynie ze słoikami z dżemami, marmoladami i kompotami, puszki z groszkiem itp.), czy beczki z kwasem używanym do produkcji. Dodatkowo zdarzało się że rozładowywał i załadowywał mięso (półtusze do chłodni), węgiel.

Nie uszło przy tym uwadze sądu, że ubezpieczony oraz świadkowie wskazywali, że pod koniec zatrudnienia F. K. w tym przedsiębiorstwie (tj. pod koniec lat 80-tych) wprowadzono pewne ułatwienia dla ładowaczy w postaci podnośników widłowych. Wyjaśnili przy tym, że podnośniki wykorzystywali do przemieszczania palet ze skrzyniami, a pozostałe prace (związane z przesuwaniem palet, przenoszeniem beczek oraz produktów sypkich, jak np. cukier) nadal wykonywano ręcznie. Mając na uwadze powyższe sąd uznał, że wskazywana okoliczność nie podważała ustalenia o stałym i ciągłym wykonywaniu przez ubezpieczonego jako ładowacza pracy w warunkach szczególnych. W użytym w rozporządzeniu Rady Ministrów pojęciu „ciężkich prac załadunkowych i wyładunkowych oraz przeładunku materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących w transporcie” mieszczą się bowiem nie tylko prace ściśle ręczne, ale również te, które wykonywane są przy częściowym użyciu urządzeń pomocniczych, typu sztaplarki.

Zdaniem sądu w analizowanym stanie faktycznym możliwe ponadto okazało się uznanie, że w warunkach szczególnych ubezpieczony pracował również w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) od 15 marca 1973 r. do 20 grudnia 1973 r. oraz od 2 stycznia 1974 r. do 11 lipca 1974 r., kiedy to był zatrudniony na stanowisku kopacza. Z wyjaśnień ubezpieczonego wynikało bowiem jednoznacznie, że do jego obowiązków należało kopanie rowów melioracyjnych. Praca ta niewątpliwie była więc pracą o jakiej mowa w przywoływanym wyżej rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983r., w Wykazie A, dziale X, dotyczącym prac w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym, poz. 1, tj. „pracą przy zakładaniu urządzeń melioracyjnych”. Nawet jednak i bez zaliczenia owego okresu do stażu pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych, należało uznać, że spełnił on wymagany prawem warunek posiadania minimum 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych.

W myśl przepisu art. 129 ust 1 ustawy emerytalnej świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2.

Ubezpieczony 60 lat ukończył w dniu (...)r., zaś wniosek o emeryturę złożył w listopadzie 2013 r. W tym stanie rzeczy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. sąd zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w ten sposób, że przyznał F. K.prawo do emerytury od dnia 1 listopada 2013r., tj. od miesiąca złożenia przezeń wniosku.