UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31 maja 2011r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. odmówił ubezpieczonemu W. J. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym na podstawie art.184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu wykonywania pracy
w szczególnych warunkach, wskazując, iż ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999r. w ogóle nie wykazał wymaganego, co najmniej 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych.

W odwołaniu od decyzji ubezpieczony domagając się jej zmiany
i uznania zakwestionowanych przez organ rentowy okresów zatrudnienia jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, wskazał dwóch świadków, zatrudnionych w Zakładach (...) na stanowiskach mistrzów.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie wyrokiem z dnia 19 lutego 2012r. , sygn. akt IV U 1085/11 oddalił odwołanie.

Z ustaleń i rozważań Sądu Okręgowego wynika, iż urodzony w dniu (...) ubezpieczony W. J. w dniu 22 kwietnia
2011r. złożył wniosek o przyznanie mu prawa do emerytury na podstawie art.184 i art.32 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS. Udowodnił staż emerytalny pracy w wymiarze 27 lat 7 miesięcy i 7 dni.

W oparciu o akta rentowe Sąd pierwszej instancji ustalił, że organ rentowy nie uznał jako pracy w warunkach szczególnych okresów: 5.03.1992r. do 28.03.1992r.; 1.04.1992r. do 29.04.1992r.; 4.05.1992r. do 29.05.1992r.; 1.06.1992r. do 27.06.1992r. - na podstawie umowy zlecenia z uwagi na brak opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Nadto okresów: 20.11.1973r.
do 11.11.1987r., 14.11.1987r. do 9.02.1988r. w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. na stanowiskach monter maszyn włókienniczych, ślusarz i ślusarz-monter jako pracy w warunkach szczególnych, z powodu niezgodności z resortowym wykazem stanowisk oraz 16.02.1988r. do 31.07.1991r., 7.02.1994r. do 30.06.1995r., 16.10.1995r.
do 30.04.1998r. jako pracy w warunkach szczególnych w Cz.Z.P.B. (...) na stanowiskach formierz ręczny i ślusarz, z powodu braku dokumentów potwierdzających wykonywanie zatrudnienia w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy, podzielając pogląd Sądu Najwyższego (uchwała z dnia 10 marca 1984r., II UZP 6/84), iż okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mogą być ustalane w postępowaniu odwoławczym także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, dopuścił i przeprowadził dowód
z zeznań świadków na okoliczność ustalenia faktycznie wykonywanej przez ubezpieczonego pracy u wskazanego powyżej pracodawcy w spornym okresie. Na podstawie zeznań świadków A. S. i R. M., ich akt osobowych oraz wyjaśnień ubezpieczonego, Sąd ten ustalił, iż ubezpieczony w okresie od 20 listopada 1973r. do 10 lutego 1988r. pracował w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. jako monter maszyn włókienniczych. Praca polegała na demontażu starych maszyn i stawianiu nowych. Natomiast
w (...) ubezpieczony był zatrudniony w okresach: 16 lutego
1988r. do 31 lipca 1991r., 17 lutego 1994r. do 31 marca 1994r.,
1 kwietnia 1994r. do 30 czerwca 1995r. - jako ślusarz,
od 16 października 1995r. do 30 kwietnia 1998r. - jako nastawiacz maszyn, ślusarz. W (...) ubezpieczony pracował na stanowisku ślusarza - montera, wykonywał remonty zgrzebiarek, które zakresowo częściowo można by powiązać ze stanowiskiem zgrzeblarza - musiał odwinąć maszynę, wyczyścić, wypolerować. Były to prace na hali maszyn podczas produkcji. Ubezpieczony wykonywał również prace warsztatowe, przygotowywał narzędzia, a jak była potrzeba, to był oddelegowany jako ślusarz i wówczas naprawiał maszyny na produkcji. Wykonywał różnego rodzaju naprawy na hali produkcyjnej
np. naprawa elementów maszyn, wymiana części.

Dokonując oceny prawnej, Sąd Okręgowy wskazał, iż zgromadzony
w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na stwierdzenie, iż ubezpieczony wykazał 15-letni okres pracy w warunkach szczególnych. Sąd pierwszej instancji podkreślił, iż prace wykonywane w Przedsiębiorstwie (...), polegające na demontażu i montażu maszyn nie zostały objęte wykazem rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze.

Natomiast, zdaniem Sądu Okręgowego, część prac wykonywanych przez ubezpieczonego w (...), tj. te związane z procesem technologicznym produkcji surowców włókienniczych można by ewentualnie próbować zakwalifikować jako oczyszczanie i ostrzenie walców zgrzeblarek (dział VII poz.2), jednakże zarówno z wyjaśnień ubezpieczonego, jak i z zeznań świadków wyraźnie wynika, iż ubezpieczony nie wykonywał tego rodzaju prac w pełnym wymiarze czasu pracy, bowiem był również ślusarzem i wykonywał naprawy maszyn. Poza tym świadkowie wskazali, iż dokumentacja pracownicza, w ich ocenie, była prowadzona prawidłowo, były wystawiane świadectwa pracy
w warunkach szczególnych, tymczasem ubezpieczony tego rodzaju świadectwem się nie legitymuje, a jego pracę w dokumentacji zakwalifikowano jako nastawiacz maszyn, ślusarz.

Sąd Okręgowy odwołał się do treści art.184, art.27, art.32 ust.1., ust.2
i ust.4 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r., nr 153, poz.1227) oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.), w szczególności jego postanowień § 2 i § 4 ust.1, zgodnie z którymi okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych
w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy (§ 2 ust.1), zaś pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy
w szczególnych warunkach (§ 4 ust.1).

Sąd pierwszej instancji stwierdził, iż ubezpieczony nie wykazał,
iż świadczył pracę w warunkach szczególnych w wymaganym okresie oraz
w pełnym wymiarze czasu. Zatem odwołanie ubezpieczonego podlegało oddaleniu, o czym Sąd Okręgowy orzekł na mocy art.477¹⁴ § 1 k.p.c.

Apelację od wyroku złożył ubezpieczony, zaskarżając wyrok w całości, zarzucił naruszenie przepisów postępowania, poprzez pominięcie przez Sąd zgłaszanych wniosków dowodowych i tym samym błędne ustalenie stanu faktycznego. Wskazując na powyższy zarzut, skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia.

Apelujący podniósł, iż wprawdzie Sąd Okręgowy podzielił pogląd Sądu Najwyższego (uchwałę z dnia 10 marca 1984r. III UZP 6/84), to jednak „nie dopuścił dowodu z Ministerstwa Gospodarki” stwierdzający, iż powód pracował na stanowisku zakwalifikowanym przez pracodawcę na podstawie przepisów jako pierwsza kategoria zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy oraz zakwestionował zeznania świadków i powoda wskazujące, iż praca w (...) była wykonywana w szczególnych warunkach w pełnym wymiarze czasu pracy, pomimo, iż jak wskazuje Sąd, naprawa maszyn wykonywana była na hali i objęta była wykazem, a niezbędne materiały pobierane w warsztacie w czasie świadczenia pracy. Sąd całkowicie arbitralnie nie dopuścił przedstawionych dowodów oraz zakwestionował zeznania świadków i powoda.

Rozpoznając apelację, Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie albowiem jej zarzuty są nieusprawiedliwione.

Wbrew twierdzeniom apelacji, Sąd Okręgowy przeprowadził dowód
z dokumentacji przesłanej przez Ministerstwo Gospodarki, a zawierającej kserokopię akt osobowych ubezpieczonego z okresu jego zatrudnienia
w Przedsiębiorstwie (...) w Ł., choć nie dokonał jego szczegółowej oceny. Wskutek wniesionej apelacji Sąd drugiej instancji rozpatruje sprawę ponownie, czyli jeszcze raz bada sprawę rozstrzygniętą przez Sąd pierwszej instancji i w efekcie - postępowanie apelacyjne, choć odwoławcze, ma charakter rozpoznawczy (merytoryczny), a z punktu widzenia metodologicznego stanowi dalszy ciąg postępowania przeprowadzonego
w pierwszej instancji. Zatem Sąd drugiej instancji przeprowadza ocenę tego dowodu.

Przed przystąpieniem do merytorycznej analizy zaskarżonego orzeczenia, Sąd Apelacyjny stwierdza, iż w postępowaniu przed Sądem Okręgowym
nie doszło do nieważności postępowania. Sąd drugiej instancji, zgodnie
z art.378 § 1 k.p.c. rozpoznaje sprawę w granicach apelacji; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. Zastrzeżenie, że nieważność postępowania jest uwzględniana w granicach zaskarżenia oznacza, iż w razie stwierdzenia tego rodzaju uchybień, Sąd drugiej instancji musi respektować zakreślony przez skarżącego zakres żądanej kontroli zaskarżonego orzeczenia. W rezultacie takiego uregulowania problematyki uwzględniania nieważności postępowania przez Sąd drugiej instancji, skarżący nie ma obowiązku zgłaszania tej treści zarzutu i takowego apelujący
w niniejszej sprawie nie podniósł. Jednakże Sąd Apelacyjny zbadał czy nastąpiło naruszenie prawa procesowego, a to art.379 pkt 5 k.p.c. – pozbawienie strony możności obrony swych praw.

Asumpt do zbadania tej kwestii stanowiło postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 16 grudnia 2011r., wydane na rozprawie, odmawiające dopuszczenia do udziału w sprawie pracownika organu rentowego
w charakterze pełnomocnika procesowego wobec uznania, iż jego pełnomocnictwo nie spełnia standardów z art.87 § 2 k.p.c. Na tej rozprawie ubezpieczony został informacyjnie przesłuchany (k.44 a.s.). Na kolejnej rozprawie w dniu 10 lutego 2011r., umocowany pracownik organu rentowego uczestniczył w postępowaniu sądowym; przesłuchano dwóch świadków oraz ubezpieczonego w charakterze strony, który podtrzymał zeznania złożone podczas informacyjnego przesłuchania oraz je uzupełnił (k.50 a.s.). Pełnomocnik organu rentowego nie domagał się ponownego przesłuchania ubezpieczonego na okoliczności będące przedmiotem jego zeznań, podczas informacyjnego przesłuchania. Zatem nie sposób byłoby uznać, iż organ rentowy w postępowaniu pierwszoinstancyjnym został pozbawiony możności obrony swych praw.

Przechodząc do zagadnień merytorycznych, należy stwierdzić, iż kwestią sporną w rozpoznawanej sprawie było ustalenie czy ubezpieczony na dzień
1 stycznia 1999r. legitymuje się wymaganym co najmniej 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach oraz czy spełnia przesłanki do przyznania prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym na podstawie art.184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227 – dalej jako ustawa).

Przepis art.184 ustawy w sposób odrębny i szczególny uregulował sytuację prawną ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r., którzy w dniu wejścia w życie ustawy – 1 stycznia 1999r., legitymowali się okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury
w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz okresem składkowym i nieskładkowym, o którym mowa w art.27 ustawy, gwarantując im prawo do nabycia emerytury po osiągnięciu wieku przewidzianego w art.32. Dodatkowo prawo do świadczenia obwarowano nieprzystąpieniem do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązaniem stosunku pracy. Intencją ustawodawcy było zapewnienie nabycia uprawnień emerytalnych dla tej kategorii ubezpieczonych, którzy w chwili wejścia w życie ustawy spełniali wymagane warunki stażu, w tym stażu pracy w szczególnych warunkach,
za wyjątkiem wieku emerytalnego przewidzianego w art.32 ustawy. Sytuacja ubezpieczonych, wskazanych w art.184, opisywana w doktrynie jako ekspektatywa prawa podmiotowego, polega na spełnieniu się tylko części stanu faktycznego koniecznego do nabycia prawa, które poprzedza i zabezpiecza przyszłe prawo podmiotowe, realizowane po osiągnięciu wieku emerytalnego.

Rację tego uregulowania dostrzegł Sąd Najwyższy (m.in. w uchwale z dnia
8 lutego 2007r. sygn. akt II UZP 14/-6, OSNP 2007 Nr 13-14, poz.199,
w wyroku z dnia 18 lipca 2007r., sygn. akt I UK 62/07, OSNP 2008 Nr 17-18, poz.269) uznając, że art.184 ustawy stanowi samoistną podstawę nabycia prawa do emerytury w oderwaniu od chwili osiągnięcia wieku emerytalnego, stwierdził, że ta norma prawna ma zastosowanie wobec ubezpieczonych, którzy w dniu 1 stycznia 1999r. osiągnęli pełny staż ubezpieczeniowy, w tym wymagany okres pracy w szczególnych warunkach lecz nie osiągnęli wieku emerytalnego, co oznacza, że ci ubezpieczeni mogą realizować prawo
do emerytury na „starych” zasadach, po osiągnięciu (nawet po dniu
31.12.2007r.) wieku emerytalnego (tak w wyroku z dnia 8 lutego 2007r.).
Z kolei art.32 ustawy ma zastosowanie w stosunku do tych ubezpieczonych, którzy choćby jeden z tych okresów osiągnęli po dniu 1 stycznia 1999r. a przed dniem 31 grudnia 2008r. Przyjęte w art.32 ust.1a różnicowanie okresów wykonywania pracy w szczególnych warunkach nawiązuje do daty wejścia
w życie ustawy z dnia 17 października 1991r. o rewaloryzacji emerytur i rent,
o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U.
Nr 107, poz.450 ze zm.), w której poprzednia definicja okresu pracy
w szczególnych warunkach pozostała niezmieniona. Bowiem okres tej pracy obejmował okresy składkowe i nieskładkowe, jeżeli mieściły się one w okresie wykonywania pracy zgodnie z umową o pracę (vide: pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uchwale z dnia 27 listopada 2003r. sygn. akt III UZP 10/03, OSNP 2004 Nr 5, poz. 87 – okresy zasiłku chorobowego w czasie trwania stosunku pracy, przypadające po dniu 14 listopada 1991r., wlicza się do okresu pracy
w szczególnych warunkach.

Sąd Najwyższy wielokrotnie wskazywał, że prawo do emerytury w wieku niższym od powszechnego z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest ściśle związane z szybszą utratą zdolności do zarobkowania z uwagi na szczególne warunki lub szczególny charakter pracy. Praca taka, świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też wykonująca ją osoba ma prawo
do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni. Prawo to stanowi przywilej
i odstępstwo od zasady wyrażonej w art.27 ustawy o emeryturach i rentach
z FUS, a zatem regulujące je przepisy należy wykładać w sposób gwarantujący zachowanie celu uzasadniającego to odstępstwo (vide: między innymi wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 22 lutego 2007r., sygn. akt I UK 258/06, OSNP 2008 Nr 5-6, poz.81; z dnia 17 września 2007r., sygn. akt III UK 51/07, OSNP 2008 Nr 21-22, poz.328; z dnia 6 grudnia 2007r., sygn. akt III UK 62/07,
Lex Nr 375653; z dnia 6 grudnia 2007r., III UK 66/07, Lex Nr 483283; z dnia 13 listopada 2008r., II UK 88/08, Lex 1001292, z dnia 5 maja 2009r., sygn. akt I UK 4/09, Lex Nr 509022, z dnia 8 czerwca 2011r. sygn. akt I UK 393/10,
Lex 950426).

Ustalenie czy wykonywane obowiązki pracownicze były realizowane
w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze podlega ocenie na podstawie przepisów Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r.
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., Nr 8, poz.43 - zwane dalej rozporządzeniem). W myśl § 2 ust.1 powołanego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Z kolei § 4 ust.1 pkt 1 i 3 rozporządzenia określa przesłanki, których łączne spełnienie przez pracownika, warunkuje nabycie prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, a to osiągnięcie wieku emerytalnego wynoszącego: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz wykazanie wymaganego okresu zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. W sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych zainteresowany świadczeniem ma wykazać fakty uzasadniające jego prawo (art.232 k.p.c., art.6 k.c.).

Poza sporem pozostaje, że urodzony w dniu (...) ubezpieczony
w dacie wniosku (22.04.2011r.) posiadał wymagany wiek emerytalny, wykazał ogólny staż ubezpieczeniowy w wymiarze 27 lat, 7 miesięcy i 17 dni, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego oraz nie pozostaje w stosunku pracy (w dacie wyrokowania skarżący nabył uprawnienia do renty z tytułu niezdolności do pracy).

Ubezpieczony domagał się uznania za pracę w szczególnych warunkach okresów jego zatrudnienia od 20.11.1973r. do 10.02.1988r. w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. na stanowiskach monter maszyn włókienniczych, ślusarz i ślusarz-monter oraz od 16.02.1988r. do 31.07.1991r., od 7.02.1994r. do 30.06.1995r., od 16.10.1995r. do 30.04.1998r.
w (...) Zakładach (...) na stanowiskach formierz ręczny i ślusarz. Ubezpieczony nie przedłożył świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Organ rentowy nie uznał żadnego z powyższych okresów jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

Z okresu zatrudnienia ubezpieczonego w (...) zachowały się akta osobowe nadesłane przez Ministerstwo Gospodarki, których analizy zaniechał Sąd Okręgowy. Z akt tych wynika, że do dnia 17.08.1975r. pracował jako ślusarz w Warsztacie Mechanicznym w Pionie Produkcji i w tym czasie „wykazał się dużą znajomością z zakresu prac ślusarskich”,
co potwierdził bezpośredni przełożony (podpis nieczytelny) w opinii do wniosku o przeszeregowanie z dnia 25.07.1975r. Z dniem 18.08.1975r. ubezpieczony został przeniesiony z Warsztatu Mechanicznego do Działu Dostaw Krajowych – Montaże zewnętrzne na stanowisko ślusarza- montera i na montażach zewnętrznych pracował do 30.12.1987r. Ubiegając się
o podwyższenie stawki osobistego zaszeregowania, przełożony do wniosku sporządzał opinie o pracowniku (z dnia 20.12.1979r., 20.11.1983r., kwiecień 1985r.), w których wskazywał, iż „od 1975r. pracował w charakterze montera- mechanika przy montażu i transporcie maszyn przędzalniczych, obecnie
(1979r.) pracuje przy montażu i transporcie przędzarek bezwrzecionowych”.
W opinii do wniosku z kwietnia 1985r. odnotowano ”długoletni pracownik, pracował przy montażu przędzarek wrzecionowych, bezwrzecionowych, zgrzeblarek i rozciągarek”.

Skarżący do odwołania dołączył kserokopię Zarządzenia nr 10/83 Dyrektora P.K. i P.Z. Wł. (...) w Ł. z dnia 15.12.1983r. w sprawie zatrudnienia w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze. Zarządzeniem tym wprowadzono (od daty jego wydania), szczegółową ewidencję stanowisk pracy i czasookresów wykonywania pracy w szczególnych warunkach na stanowiskach zaliczonych wg. zarządzenia (§ 1 pkt 1). Do stanowisk tych zaliczano: montaż maszyn
i urządzeń włókienniczych (ślusarz – monterzy i elektromonterzy) – Dz. XIV, poz.25 pkt 1: a) w przędzalniach – Dz. VII, poz.1 pkt 1, b) w tkalniach
i wykańczalniach – Dz. VIII, poz.4, pkt 1,2, pod warunkiem wykonywania tej pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na działach będących w ruchu, gdzie podstawowe prace zaliczone są do prac w szczególnych warunkach
(pkt 2). W § 2 postanowiono, że zobowiązuje się (Dział ds. Pracowniczych
i Organizacji) do wprowadzenia z dniem 1.01.1982r. i prowadzenia na bieżąco we współpracy z Kierownikiem Działu Dostaw Krajowych, szczegółowej ewidencji wszystkich okresów pracy pracowników zatrudnionych na omawianych stanowiskach w postaci indywidualnych kart pracy, wypełnianych comiesięcznie przez Dział Dostaw Krajowych i uzupełniany przez Dział d/s Pracowniczych (pkt 1b). Z kolei Dział Dostaw Krajowych został zobowiązany do ewidencjonowania czasu pracy pracowników zatrudnionych na montażach zewnętrznych przez comiesięczne wypełnianie indywidualnych kart pracy monterów z chronologicznym wykazaniem ich czasu pracy i podaniem miejsca prowadzenia montażu inwestora. Informację o warunkach pracy (praca
w zakładzie w ruchu i w szczególnych warunkach, warunki niezaliczane do pracy szczególnej, zakład nieczynny, wg. wzoru stanowiącego załącznik Nr 2 do zarządzenia (pkt 2b) oraz uzyskania od inwestorów, począwszy od montaży wykonywanych od 1.01.1982r. oświadczeń, stwierdzających warunki wykonywania pracy przez monterów n/Przedsiębiorstwa (załącznik Nr 3). Nadto: Dział Dostaw Krajowych i Dział d/s Pracowniczych zobowiązano do sporządzenia, każdy we własnym zakresie, wstecznej ewidencji okresów pracy w szczególnych warunkach od 1.01.1982r. (pkt 3) – vide: k.3-6 a.s.).
W wykonaniu powyższego zarządzenia, kierownik Działu Dostaw Krajowych sporządził zestawienie okresów pracy, świadczonej przez ubezpieczonego na montażach zewnętrznych u wskazanych inwestorów w okresie od 11.01.1982r. do 30.12.1987r., stwierdzając, że „okres zaliczalny” wynosi 3 lata, 4 miesiące
i 5 dni (vide: k.7-8 a.s.).

Powyższe zestawienie wskazuje, iż były pracodawca ubezpieczonego (...) w Ł. od 1 stycznia 1982r. wprowadził szczegółową ewidencję pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, uznając, że praca skarżącego na stanowisku montera maszyn i urządzeń włókienniczych walor ten posiadała w okresie 3 lat, 4 miesięcy i 5 dni, gdy wypełniał obowiązki pracownicze w zakładach pracy, na wydziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane były prace w szczególnych warunkach, tu; na Oddziale Przędzalni. Dowód ten należy uznać za wiarygodny albowiem został sporządzony przez przełożonego ubezpieczonego, dokumentującego rzeczywisty okres i charakter faktycznie wykonywanej przez pracownika pracy. Zatem ze spornego okresu zatrudnienia ubezpieczonego
w (...) w Ł. ewentualnemu rozważaniu mógłby podlegać jedynie wskazany okres pracy, wymienionej w wykazie A dział XIV poz.25 – prace budowlano- montażowe na oddziałach będących w ruchu,
w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie – przy montażu przędzarek wrzecionowych, bezwrzecionowych, zgrzeblarek
i rozciągarek na Wydziałach Przędzalni. Jednakże obowiązki pracownicze skarżącego dotyczyły jedynie prac przy montażu przędzarek a nie prac budowlano-montażowych, jak stanowi pkt 25 działu XIV.

Z kolei w okresie zatrudnienia w Zakładach (...) - jak wynika to z zeznań świadków i skarżącego - praca ubezpieczonego polegała na nawijaniu zgrzeblarek oraz wymianie i remoncie maszyn włókienniczych na produkcji, głównie zgrzeblarek. Słusznie Sąd Okręgowy ocenił, że praca apelującego jako nawijacza zgrzeblarek, ostrzarza mogłaby zostać zakwalifikowana jako praca, o jakiej mowa w wykazie A dział VII poz.2 załącznika do rozporządzenia i tak też zaliczył ją Sąd drugiej instancji. Natomiast – odmiennie niż uznał Sąd pierwszej instancji – obowiązki realizowane przy naprawach maszyn (zgrzeblarek) na produkcji mieściłyby się w pracach, wymienionych w dziale XIV, poz.25 – bieżąca konserwacja maszyn i urządzeń. Jednakże nawet zaliczenie całego spornego okresu zatrudnienia
w Zakładach (...), w łącznym wymiarze 8 lat, 3 miesięcy i 15 dni, oraz pominiętego przez Sąd pierwszej instancji, okresu pracy ubezpieczonego
od 6.09.1969r. do 19.04.1971r. (1 rok, 7 miesięcy, 13 dni)
w (...) Przedsiębiorstwie (...) w A., świadczonej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku formierza maszyn przy produkcji materiałów ogniotrwałych oraz wyrobów ceramicznych (wykaz A, dział V poz11), udokumentowanej świadectwem, wydanym przez Syndyka Masy Upadłości (...) Przedsiębiorstwie (...)
w Ł. w Upadłości, to suma tychże okresów nie osiągnie wymaganego
co najmniej 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Oceny tej nie zmieni także ewentualne uwzględnienie jako pracy o tym kwalifikowanym charakterze, zatrudnienia ubezpieczonego na stanowisku ładowacza
w (...) Przedsiębiorstwie (...) w okresie od 8.06.1973r. do 29.09.1973r. (3 miesiące 21 dni - dział VIII poz.1 – ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe).

Podsumowując, skoro apelujący nie wykazał, iż legitymuje się wymaganym okresem pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach, to nie może on uzyskać zaspokojenia roszczenia o ustalenie prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym na podstawie art.184 ustawy, co uzasadnia oddalenie jego apelacji, o czym orzekł Sąd Apelacyjny po myśli art.385 k.p.c.

/-/SSA M.Procek /-/SSA L.Jachimowska /-/SSA A.Grymel

Sędzia Przewodniczący Sędzia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE