UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12 października 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. wstrzymał M. M. (1) wypłatę pobieranej emerytury od dnia 1 października 2011 roku, na podstawie art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 roku o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726), argumentując, że uprawniona nie rozwiązała stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywała pracę bezpośrednio przed nabyciem prawa do emerytury.

Od powyższej decyzji M. M. (1) odwołała się w dniu 6 grudnia 2011 roku do Sądu Okręgowego w Kaliszu, wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji i podjęcie wypłaty należnego jej świadczenia emerytalnego.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych domagał się oddalenia odwołania.

Wyrokiem z dnia 24 lutego 2012 roku Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie.

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło na tle następującego stanu faktycznego:

M. M. (1) urodziła się w dniu (...)roku.

Wnioskodawczyni nabyła prawo do emerytury, poczynając od dnia 2 listopada 2008 roku, przy czym wypłata świadczenia została zawieszona z uwagi na kontynuowanie zatrudnienia przez ubezpieczoną.

W dacie zgłoszenia wniosku o emeryturę wnioskodawczyni była pracownikiem Powiatowego Urzędu Pracy w P., w którym kontynuuje zatrudnienie nieprzerwanie od dnia 1 stycznia 1993 roku do chwili obecnej.

W tak ustalonym stanie faktycznym sprawy Sąd Okręgowy uznał odwołanie M. M. (1) za bezzasadne na podstawie art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009 roku Nr 153, poz. 1227 wraz z późniejszymi zmianami) oraz art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 roku o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2010 roku Nr 257, poz. 1726). Sąd pierwszej instancji doszedł do przekonania, że w stosunku do osób, które pobierały świadczenie emerytalne przed wejściem w życie art. 103a, ustawodawca, z mocy art. 28 cytowanej ustawy z dnia 16 grudnia 2010 roku, zagwarantował odpowiednio długie vacatio legis, aby miały one możliwość dostosowania swojej sytuacji życiowo – zawodowej do nowego stanu prawnego. Tym samym nie mogą one skutecznie powoływać się na zaskoczenie, czy też pozbawienie praw nabytych. Sąd Okręgowy przywołał orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 lutego 2006 roku, SK 45/04, OTK – A 2006, poz.15, w którym to orzeczeniu Trybunał ocenił konstytucyjność art. 103 ust. 2a ustawy emerytalnej w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 lipca 2000 roku do dnia 7 stycznia 2009 roku. Ocenę tę, w opinii Sądu pierwszej instancji, należy uznać za aktualną w odniesieniu do rozpatrywanego art. 103a ustawy emerytalnej, który odpowiada treścią art. 103 ust. 2a.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy w Kaliszu, działając na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołanie ubezpieczonej, jako pozbawione słuszności.

Powyższe orzeczenie zaskarżyła w całości w drodze apelacji M. M. (2), zarzucając naruszenie prawa materialnego poprzez oparcie rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji na niekonstytucyjnym przepisie art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 roku o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw.

W uzasadnieniu skarżąca wskazała, że nie ma znaczenia okoliczność, iż rozwiązanie prawne wprowadzone na mocy cytowanego wyżej przepisu, weszło w życie po kilkumiesięcznym vacatio legis, co umożliwiało wnioskodawczyni dostosowanie swojej sytuacji życiowej do nowego stanu prawnego, poprzez chociażby rozwiązanie umowy o pracę z dotychczasowym pracodawcą oraz nawiązanie kolejnej umowy, która dawałaby prawo do jednoczesnego pobierania świadczenia emerytalnego i pozostawania w zatrudnieniu. Skarżąca podniosła, że nie każdy może skorzystać z opisanego wyżej rozwiązania, gdyż na przykład zatrudnienie na stanowiskach pracy w administracji publicznej poprzedzone jest procedurą konkursową, a takie właśnie stanowisko zajmuje apelantka. W ocenie skarżącej, Sąd pierwszej instancji nie odniósł się do głównego zarzutu odwołania, jakim jest złamanie zasady niedziałania prawa wstecz, a także zasady zaufania obywateli do państwa i prawa, co w konsekwencji doprowadziło do pozbawienia jej praw nabytych. M. M. (1) powołała się również na wynikającą z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 lutego 1992 roku, sygn. akt K 14/91, zasadę ochrony praw nabytych, którą narusza regulacja prawna wprowadzona na mocy art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 roku o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw.

Sąd Apelacyjny w Łodzi zważył, co następuje:

Apelacja M. M. (1) nie odnosi skutku, gdyż rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji odpowiada prawu.

Wobec niekwestionowania przez skarżącą ustaleń faktycznych dokonanych przez Sąd pierwszej instancji, Sąd Apelacyjny przyjmuje je za własne dla rozpoznania sprawy na etapie postępowania apelacyjnego.

Zarzuty apelacji sprowadzają się do stwierdzenia, że Sąd Okręgowy oparł rozstrzygnięcie w sprawie na niekonstytucyjnym przepisie art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 roku o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw, na mocy którego nowy art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z FUS znalazł zastosowanie do emerytur przyznanych przed dniem wejścia w życie wyżej wymienionej ustawy, poczynając od 1 października 2011 roku.

Odnosząc się do zarzutu skarżącej, w pierwszej kolejności podnieść należy, że wyrokiem z dnia 13 listopada 2012 roku, o sygn. akt: K 2/12, Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 28 cytowanej ustawy z dnia 16 grudnia 2010 roku w związku z art. 103 a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS, dodanym przez art. 6 pkt 2 ustawy z 16 grudnia 2010 roku, w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 roku, bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Przedmiotowe rozstrzygnięcie Trybunału Konstytucyjnego nie znajdzie jednak zastosowania do skarżącej, zważywszy, że prawo do emerytury nabyła ona w dniu 2 listopada 2008 roku, a więc w stanie prawnym, w którym obowiązywał przepis art. 103 ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, będący w swej treści odpowiednikiem aktualnie obowiązującego art. 103a ustawy emerytalnej. Przepis ten stanowił, że prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał ją bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego. Z powyższego wynika, że w reżimie prawnym, w którym M. M. (1) nabyła prawo do świadczenia emerytalnego, nie było możliwości pobierania tegoż świadczenia bez rozwiązania stosunku pracy z ostatnim pracodawcą, dlatego też emerytura skarżącej została zawieszona, a jej wypłatę podjęto dopiero w styczniu 2009 roku, w związku z uchyleniem przepisu art. 103 ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Wskazać należy, że Trybunał Konstytucyjny wypowiedział się także w kwestii zgodności z Konstytucją przepisu art. 103 ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, obowiązującego od dnia 1 lipca 2000 roku do 7 stycznia 2009 roku, na podstawie którego zawieszono wnioskodawczyni prawo do emerytury w 2008 roku. W wyroku z dnia 7 lutego 2006 roku SK 45/04 (OTK –A 2006, nr 2, poz. 15) Trybunał uznał, że przepis ten jest zgodny z Konstytucją, nie narusza zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, zasady niedziałania prawa wstecz, zasady ochrony praw nabytych, czy obowiązku wprowadzania zmian do systemu prawnego z zachowaniem odpowiedniego vacatio legis. Trybunał uznał tym samym, że ustawodawca ma prawo uzależnić podjęcie wypłaty emerytury od uprzedniego rozwiązania stosunku pracy, a rozwiązanie to, wbrew twierdzeniom skarżącej, nie narusza zasady równości. W uzasadnieniu wskazał, że do ustawodawcy należy precyzyjne określenie kryteriów nabycia i korzystania z prawa do emerytury. Ma on przy tym szeroki zakres swobody pod warunkiem poszanowania istoty konstytucyjnego prawa do zabezpieczenia społecznego. Wobec przedstawionej istoty konstytucyjnego prawa do zabezpieczenia społecznego po osiągnięciu wieku emerytalnego, Konstytucja nie zawiera nakazu zagwarantowania świadczeń emerytalnych osobom kontynuującym działalność zawodową. W tym kontekście rozwiązanie stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą stanowi cechę istotną, uzasadniającą efektywne korzystanie z prawa do świadczeń emerytalnych. Osoby, które postanowiły nie rozwiązywać stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą, nie mają wspólnej cechy istotnej z punktu widzenia realizacji prawa do emerytury.

Konkludując, skarżąca nie może powoływać się na zasadę ochrony praw nabytych i niedziałania prawa wstecz, gdyż nabyła prawo do emerytury w reżimie prawnym ukształtowanym przez treść art. 103 ust. 2a ustawy emerytalnej, uniemożliwiającym pobieranie świadczenia emerytalnego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy. Tym samym nie dotyczy jej cytowany wyżej wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 roku.

W konsekwencji, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację M. M. (1), jako bezzasadną.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE