Sygn. akt IV Cz 101/13
Dnia 10 kwietnia 2013r.
Sąd Okręgowy w Słupsku Wydział IV Cywilny Odwoławczy
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Elżbieta Jaroszewicz
Sędziowie SO: Andrzej Jastrzębski, Mariola Watemborska (spr.)
po rozpoznaniu w dniu 10 kwietnia 2013r. w Słupsku
na posiedzeniu niejawnym
sprawy z powództwa S. M., P. M., A. M., D. M. i M. M. (1)
przeciwko Gminie L.
z udziałem interwenientów ubocznych: W. M., M. G., G. W., A. B. i J. P.
o ustalenie istnienia stosunku prawnego
na skutek zażalenia powodów
na postanowienie Sądu Rejonowego w Bytowie I Wydział Cywilny, z dnia 18 grudnia 2012r., sygn. akt I C 208/12
postanawia:
1. uchylić zaskarżone postanowienie,
2. oddalić wniosek powodów o zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Bytowie na podstawie art. 742 § 1 kpc uchylił postanowienie z dnia 15.09.2012r. w przedmiocie zabezpieczenia powództwa w sprawie I C 208/12 poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego na czas trwania postępowania, uznając, że wniosek powodów o zabezpieczenie ich roszczenia jest niezasadny, skoro otrzymali oni propozycję zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.
Zażalenie na powyższe postanowienie wywiedli powodowie, który podnieśli, że w sprawie nie wystąpiły określone w art. 742 § 1 kpc przesłanki uchylenia postanowienia zabezpieczającego, w szczególności nie zmieniły się okoliczności leżące u podstaw wydania postanowienia o zabezpieczeniu wydanego w dniu 15.09.2012r. Okolicznością tą nie jest dopuszczenie do udziału w sprawie interwenientów ubocznych, zaś okoliczności, że powodom pozwana zaproponowała lokal socjalny były Sądowi I instancji znane w dacie wydania ww. postanowienia.
W odpowiedzi na zażalenie interwenienci uboczni wnieśli o jego oddalenie, podnosząc, że poprzednie orzeczenie zapadło na posiedzeniu niejawnym, bez zapoznania się ze stanowiskiem obu stron, jak również na podstawie niepełnej informacji powodów, w szczególności wobec zatajenia przez nich faktu, że pozwana Gmina zaoferowała im odpowiedni lokal socjalny.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Zażalenie zasługiwało na uwzględnienie.
Wniosek złożony przez interwenientów ubocznych o uchylenie postanowienia o zabezpieczeniu nie powinien był skutkować wydaniem przez Sąd Rejonowy postanowienia o uchyleniu wcześniej wydanego orzeczenia o zabezpieczeniu roszczenia powodów poprzez zawieszenie skierowanego przeciwko nim postępowania egzekucyjnego, nawet w przypadku dostrzeżenia przez ten Sąd, że w istocie nie zachodziły przesłanki do udzielenia powodom zabezpieczenia o treści, jak w postanowieniu z dnia 15.09.2012r. Takie działanie Sądu nie znajduje podstaw prawnych w przywołanym przez niego przepisie prawa.
Przepis art. 742 § 1 zd. 1 kpc stanowi bowiem, że obowiązany może w każdym czasie żądać uchylenia lub zmiany prawomocnego postanowienia, którym udzielono zabezpieczenia, gdy odpadnie lub zmieni się przyczyna zabezpieczenia. Wniosek interwenientów ubocznych nie mógł skutkować zatem wydaniem zaskarżonego postanowienia z tej przyczyny, że, jak zasadnie podnoszą to w zażaleniu powodowie, w sprawie w istocie nie zmieniły się, jak tego wymaga przepis art. 742 § 1 kpc, okoliczności leżące u podstaw wydania postanowienia o zabezpieczeniu z dnia 15.09.2012r. Jak słusznie podnosi się w orzecznictwie, zasadność żądania uchylenia lub zmiany prawomocnego postanowienia o zabezpieczeniu uwarunkowana jest wykazaniem zmian, jakie nastąpiły w stanie faktycznym sprawy stanowiącym podstawę wydania postanowienia (por. postanowienie SN z dnia 23 sierpnia 1989 r., II CZ 135/89, LEX nr 8982). Tymczasem wbrew stanowisku interwenientów ubocznych na etapie wydawania przez Sąd Rejonowy w Bytowie postanowienia z dnia 15.09.2012r. miał on już wiedzę na temat wyroku eksmisyjnego powodów z przedmiotowej nieruchomości (powodowie zresztą do pozwu dołączyli kopię tego wyroku – k. 31), w treści też pozwu przyznali powodowie, że „pozwana Gmina L. przyznała małżonkom M. lokal socjalny w centrum Gminy”.
W tej sytuacji, posiadając taką wiedzę, wątpliwa wydaje się zasadność wydania przez Sąd Rejonowy prawomocnego postanowienia zabezpieczającego poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego, jednak obecnie podstawą do skutecznego wyeliminowania tak wydanego postanowienia z obrotu prawnego nie może być przepis art. 742 § 2 kpc przywołany przez Sąd I instancji. Sąd I instancji mógłby skorzystać natomiast z uprawnienia przewidzianego w przepisie art. 359 kpc i w jego trybie z urzędu uchylić lub zmienić postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia – nie ma bowiem wątpliwości, że postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia nie jest postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie rozumianej jako główny przedmiot postępowania – niemniej jednak i tenże przepis wymaga, by podstawą uchylenia lub zmiany w tym trybie była zmiana okoliczności po wydaniu postanowienia. W trybie tym nie można dokonywać zmian lub uchylenia postanowienia na podstawie innej oceny niezmienionych okoliczności (vide: komentarz do art. 742 kpc pod red. Z. Woźniaka, w: Lex).
Już powyższe okoliczności stanowią podstawę uwzględnienia zażalenia. Z uwagi jednak na dalsze zgłoszone w zażaleniu argumenty strony powodowej, należało odnieść się do nich, stwierdzając jednak równocześnie ich bezzasadność. Niezasadne bowiem, a i nieistotne w świetle rozpoznawanej sprawy wpadkowej, okazały się twierdzenia skarżących powodów o niewłaściwym składzie sądu orzekającego w przedmiocie uchylenia wcześniej wydanego postanowienia zabezpieczającego. Wypada tylko dostrzec, że skarżący nie wyjaśnili, na jakiej podstawie prawnej wywiedli taki właśnie wniosek.
Nie skutkowała wydaniem niniejszego orzeczenia argumentacja skarżących o tym, że wykonanie prawomocnego wyroku eksmisyjnego skutkowałoby nieodwracalnymi zagrożeniami dla wartości i całego majątku powodów, w sytuacji, gdy przyznanie w tymże wyroku powodom lokalu socjalnego i wstrzymanie ich eksmisji do czasu złożenia oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego miało na celu co do zasady zabezpieczyć ich sytuację mieszkaniową, a nie stać na straży ich majątku i jego wartości.
Co do wniosku skarżących o zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego od strony pozwanej i od interwenienta ubocznego stwierdzić należało, że wniosek ten uznać należy za przedwczesny, albowiem rozstrzygnięcie o kosztach zapada w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji, niniejsze orzeczenie zaś takiego charakteru nie posiada (art. 108 § 1 kpc).W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, orzekł, jak w sentencji na podstawie art. 386 § 1 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc i art. 13 § 2 kpc.