UZASADNIENIE

Powódka M. L. wniosła o nakazania pozwanej (...) spółce z o.o. w K. (poprzednika prawnego (...) spółki z o.o. w B.) usunięcia wizerunku powódki z billboardu reklamowego umieszczonego na budynku siedziby pozwanej spółki oraz ze stron internetowych: www.(...) i www.(...) oraz zamieszczenia w dzienniku (...) przeprosin za bezprawne i zawinione wykorzystywanie jej wizerunku, a także zasądzenia z tego tytułu zadośćuczynienia w wysokości 20.000 zł wraz z odsetkami od dnia 18 maja 2010r. do dnia zapłaty oraz zażądała zwrotu kosztów procesu.

Pozwana (...) spółka z o.o. w B. wniosła o oddalenie powództwa w całości podnosząc, iż działanie jej nie było bezprawne. Wskazała, że powódka w umowie z dnia 8 grudnia 2008 r. wyraziła zgodę na bezterminowe rozpowszechnianie jej wizerunku, który to został utrwalony podczas sesji zdjęciowej, za którą powódka otrzymała wynagrodzenie w kwocie 2.000 zł. Podniosła również, że użycie wizerunku powódki na podanych przez nią stronach internetowych stanowi jedynie drobny szczegół przedstawionej w formie filmu całości.

Wyrokiem z dnia 26 czerwca 2012 r. Sąd Okręgowy w (...) zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 15.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 18 maja 2010 r. , w pozostałym zakresie powództwo oddalił i orzekł o kosztach postępowania.

Rozpoznając sprawę Sąd Okręgowy poczynił następujące ustalenia:

W 2008 r. w związku z kampanią reklamową (...) firmy (...) spółki z o.o. w K., firma ta zawarła z Agencją (...) w S. ustną umowę na wykonanie projektu graficznego z pełnymi prawami autorskimi z przeznaczeniem do wykorzystania na banery na terenie gminy: S., K., U., D. i do gazetki reklamowej o zasięgu ogólnopolskim.

W związku z tą umową w dniu 8 grudnia 2008 r. w (...) firmy (...) spółki z o.o. w K. została przeprowadzona sesja zdjęciowa z udziałem powódki M. L. jako modelki. Osoba modelki została zaakceptowana przez (...) spółkę z o.o. w K..

W dniu 8 grudnia 2008 r. pomiędzy Agencją (...) w S. a M. L. zawarta została umowa o dzieło. Zgodnie z § 1 umowy M. L. użyczyła swojego wizerunku do kampanii reklamowej dla firmy (...) spółki z o.o. z siedzibą w K.. Strony ustaliły termin wykonania dzieła na okres od 8 grudnia 2008 r. do 7 grudnia 2009 r.

W § 2 umowy strony uzgodniły, że Agencja (...) w S. wykorzysta użyczony wizerunek według specyfikacji: banery reklamowe - do wykorzystania na terenie gminy S., U. i D. , gazetka reklamowa formatu A3/A4 - 4 stronicowa o zasięgu ogólnopolskim. W § 3 umowy strony wysokość wynagrodzenia dla M. L. za użyczenie swojego wizerunku ustaliły na kwotę 2.000 zł.

Pozwana znała treść powyższej umowy zawartej pomiędzy powódką a Agencją (...) w S., z którą pozwana wówczas współpracowała.

W okresie od dnia 8 grudnia 2008 r. do dnia 7 grudnia 2009 r. wizerunek powódki wykorzystywany był przez pozwaną w celach reklamowych w następujący sposób. Pięć billboardów reklamowych z wizerunkiem powódki o wymiarach: o 2,5m x 5m lub 3m x 6m wystawionych było na terenie gminy: S., U. i D. oraz jeden billboard o wymiarach 4,5m x 12m umieszczony został na budynku siedziby pozwanej w K.. W czasie trwania umowy wydana została gazetka reklamowa o zasięgu ogólnopolskim w formacie A 4.

W tym też czasie na stronie internetowej www.(...) i www.(...)zostały umieszczone spoty reklamowe salonu (...) spółki z o.o. w K., na których prezentowany był budynek sklepu firmy (...) spółki z o.o. w K. wraz z billboardem z wizerunkiem powódki. Pozwana do chwili obecnej ze strony internetowej www.(...) nie usunęła spotu i wirtualnej panoramy reklamującej produkty pozwanej i miejsca ich sprzedaży.

Po dniu 7 grudnia 2009r. wizerunek powódki nadal wykorzystywany był przez pozwaną w celach reklamowych. W dalszym ciągu billboard z jej wizerunkiem umieszczony był na budynku siedziby pozwanej w K., a także na trasie S. - U., S. - L., S. -K.. Ponadto w okresie od 8 do 9 stycznia 2010 r. billboard z wizerunkiem powódki wisiał w hali (...) w S. podczas imprezy piłkarsko-muzycznej pod nazwą (...). W styczniu 2010 r. wizerunek jej był również prezentowany na billboardzie w Galerii (...) przy ul. (...). Billboard reklamowy z wizerunkiem powódki umieszczony na budynku (...) i siedziby spółki (...) w K. został usunięty w czerwcu 2011 r.

Pismem z dnia 23 lutego 2010r. skierowanym do (...) spółki z o.o. w K. powódka zwróciła pozwanej uwagę, że umowa z dnia 8 grudnia 2008 r. dotycząca wykorzystywania jej wizerunku w celach reklamowych wygasła, a także zaproponowała dalszą współpracę. Pismo to pozostało bez odpowiedzi.

Kolejnym pismem z dnia 7 maja 2010 r. powódka, działająca przez swojego pełnomocnika, zażądała od firmy (...) spółki z o.o. w K. zaprzestania bezprawnego wykorzystywania jej wizerunku poprzez usunięcie billboardu reklamowego umieszczonego na budynku siedziby pozwanej spółki w K. oraz o usunięcie jej wizerunku ze wszystkich stron internetowych ,na których prezentowana jest w celach reklamowych. Nadto w piśmie tym powódka zażądała zapłaty kwoty 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę , spowodowaną bezprawnym naruszeniem dobra osobistego, jakim jest jej wizerunek.

W odpowiedzi na powyższe pismo, pismem z dnia 28 czerwca 2010r. Prezes Zarządu (...) spółki z o.o. w K. wskazał, iż brak jest podstaw do zarzucenia spółce bezprawnego działania w zakresie wykorzystania wizerunku powódki. Podniósł, że termin określony w umowie zwartej w dniu 8 grudnia 2008 r. pomiędzy Agencją (...) w S. a M. L. zastrzeżony był przez strony umowy dla utrwalania wizerunku, a nie jego wykorzystywania. Nadto w piśmie tym Prezes Zarządu podkreślił, że powódka wyraziła zgodę na bezterminowe wykorzystywanie wizerunku podczas utrwalania jej wizerunku w siedzibie spółki.

Cała ta sytuacja była stresująca dla powódki, czuła się ona bezradna wobec wykorzystywania i ignorowana jej przez pozwaną. Znajomi powódki uważali, że udział jej w kampanii reklamowej na tak dużą skalę wiąże się dla niej z uzyskiwaniem wysokiego wynagrodzenia. W tym też okresie nasiliły się jej problemy zdrowotne. Od stycznia 2010 r. zarejestrowana jest w (...) w S., przy ul. (...), gdzie rozpoznano u niej (...). W okresie od 28 czerwca 2010 r. do dnia 27 sierpnia 2010 r. z powodu (...) przebywała na (...) w G..

(...)

Aktualnie pozwana nie wykorzystuje wizerunku powódki na billboardach reklamowych i usunęła te, na których był on prezentowany. Pozwana usunęła również wizerunek powódki prezentowany na stronie internetowej www.(...).

Powódka jeszcze przed zawarciem umowy z dnia 8 grudnia 2008r., na podstawie ustnej umowy, użyczyła pozwanej swojego wizerunku w celach reklamowych, za co dostała wynagrodzenie w postaci lampy o wartości 200 zł. Samochód , na którym na podstawie ustnej umowy został umieszczony wizerunek powódki, do dnia dzisiejszego przemieszcza się po drogach całej Polski.

Zdaniem Sądu Okręgowego, powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie. Sąd Okręgowy zważył, że podstawą odpowiedzialności pozwanej są przepisy art. 23 i 24 k.c. Zgodnie z tym ostatnim przepisem osoba, której dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania chyba, że nie jest ono bezprawne.

Sąd Okręgowy stwierdził, iż zasadniczą kwestią wymagającą wyjaśnienia w każdej sprawie o naruszenie dóbr osobistych jest ustalenie, czy i jakie dobro osoby zostało przez konkretne zachowanie naruszone i czy naruszenie to nosi cechy bezprawności. Przepis art. 23 k.c. wśród podlegających ochronie dóbr osobistych człowieka wymienia jego wizerunek.

W ocenie Sądu, w niniejszej sprawie doszło do naruszenia dobra osobistego powódki w postaci wizerunku i naruszenie to było bezprawne.

Sąd Okręgowy wskazał, iż powódka w dniu 8 grudnia 2008 r. zawarła z Agencją (...) w S. umowę, zgodnie z którą użyczyła swojego wizerunku do kampanii reklamowej dla pozwanej w ściśle określonym czasie oraz według stosownej specyfikacji. Sąd Okręgowy podał, iż strony uzgodniły w umowie termin wykonania dzieła od 8 grudnia 2008 r. do 7 grudnia 2009 r. oraz że wizerunek powódki miał być wykorzystywany na banerach reklamowych na terenie gminy S., U. i D. oraz w ulotce reklamowej formatu A3/A4 - 4 stronicowej o zasięgu ogólnopolskim.

Sąd Okręgowy wskazał, iż pozwana bez zgody powódki wykorzystywała jej wizerunek po upływie terminu wskazanego w umowie z dnia 8 grudnia 2008r. Po dniu 7 grudnia 2009 r. - co jest okolicznością bezsporną – billboard z wizerunkiem powódki w dalszym ciągu umieszczony był na budynku siedziby pozwanej w K., a także na trasie S. - U., S. - L., S. - K.. Poza tym w okresie od 8 do 9 stycznia 2010 r. billboard z jej wizerunkiem wisiał w hali (...) w S. podczas imprezy pod nazwą (...) oraz przez krótki czas w Galerii (...) w S..

Sąd Okręgowy nie uznał twierdzeń pozwanej jakoby nie znała ona treści umowy z dnia 8 grudnia 2008 r. oraz nie wiedziała , na jaki okres została ona zawarta. Zdaniem Sądu Okręgowego, przeczą temu zeznania świadków T. Z. i J. Ł., którzy zeznali że zawarte w umowie postulaty były wcześniej ustalane z T. M. przedstawicielem firmy (...) spółki z o.o. w K.. Zeznaniom tym Sąd Okręgowy dał wiarę , uznając je za spójne i logiczne, a ponadto znajdujące potwierdzenie w pozostałym materiale zgromadzonym w niniejszej sprawie, a w szczególności w korespondencji stron.

Sąd Okręgowy wskazał, iż z treści pisma pozwanej spółki z dnia 28 czerwca 2010 r., będącego odpowiedzią na żądanie powódki zawarte w piśmie z dnia 7 maja 2010 r. wynika jednoznacznie, iż pozwana znała treść umowy z dnia 8 grudnia 2008 r. zawartej pomiędzy Agencją (...) w S. a powódką. W piśmie tym pozwana twierdziła, że powódka na podstawie tej umowy otrzymała wynagrodzenie w kwocie 2.000zł za udział w sesji zdjęciowej, a tym samym pozwana uzyskała prawo, na podstawie art. 81 ust. 1 prawa autorskiego i praw pokrewnych , do rozpowszechniania jej wizerunku bez uzyskiwania zgody ze strony powódki.

Zdaniem Sądu Okręgowego, taka wypowiedź świadczy wprost o tym, że pozwana znała treść przedmiotowej umowy, a jedynie odmiennie od powódki i Agencji (...) w S. odczytywała zapisy umowy. W ocenie Sądu Okręgowego, treść § 1 umowy z dnia 8 grudnia 2008 r. nie może budzić wątpliwości, iż zastrzeżony w tej umowie termin dotyczył okresu wykorzystywania wizerunku powódki do kampanii reklamowej dla (...) spółki z o.o. w K.. Nawet jednak gdyby przyjąć, że pozwana nie znała treści tejże umowy , to zdaniem Sądu Okręgowego, pozwana po otrzymaniu od powódki pisma z dnia 23 lutego 2010 r. winna była usunąć bezzwłocznie billboardy reklamowe z wizerunkiem powódki, gdyż co najmniej od tej chwili dalsze rozpowszechnianie wizerunku powódki wymagało jej zgody, w przeciwnym wypadku dalsze wykorzystywanie jej wizerunku w celach reklamowych nosiło cechy bezprawności.

Sąd Okręgowy zważył , iż z treści art. 81 ust.1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych wynika jednoznacznie , że rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej, a jedynie w braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba otrzyma umówioną zapłatę za pozowanie. Sąd Okręgowy uznał, iż powódka co najmniej kierując do pozwanej pismo z dnia 23 lutego 2010 r. wyraźnie zastrzegła, że dalsze wykorzystywanie jej wizerunku do celów reklamowych firmy (...) spółki z o.o. w K. jest możliwe, ale dopiero po ustaleniu warunków dalszej współpracy, co oznaczało brak zgody na dalsze wykorzystywanie jej wizerunku na podstawie umowy z dnia 8 grudnia 2008 r.

Oceniając żądanie powódki w zakresie zadośćuczynienia Sąd Okręgowy brał pod uwagę przede wszystkim zakres i intensywność krzywdy doznanej przez powódkę wskutek bezprawnego działania pozwanej. W ocenie Sądu Okręgowego, zachowanie pozwanej niewątpliwie mogło i z pewnością wywołało u powódki, która jest osobą młodą (27 lat) i nie mającą dużego doświadczenia, znaczne poczucie krzywdy, wykorzystania i bezradności. Sąd Okręgowy wskazał, że powódka chciała, aby pozwana przedłużyła z nią umowę i w dalszym ciągu używała jej wizerunku. W ocenie Sądu Okręgowego, świadczą o tym zeznania powódki oraz jej pismo z dnia 23 lutego 2010 r. skierowane do pozwanej. Powódka zeznała, że po upływie terminu wskazanego w umowie z dnia 8 grudnia 2008 r. zwracała się do pozwanej najpierw telefonicznie, a potem listownie , aby firma przedłużyła lub zawarła z nią umowę na dalsze wykorzystywanie jej wizerunku. Wskazała, że w czasie rozmowy przedstawiciel pozwanej - T. M. obiecał jej, że skontaktuje się z Prezesem firmy i oddzwoni do niej. Podała, że nigdy jednak nie otrzymała od pozwanej żadnego telefonu, czym czuła się rozżalona i bezradna.

Sąd Okręgowy podkreślił, że nie bez znaczenia dla ogólnego samopoczucia powódki były również opinie innych osób, w tym znajomych, którzy uważali, że udział jej w kampanii reklamowej na taką skalę wiąże się dla niej z uzyskiwaniem wysokiego wynagrodzenia, a tymczasem była ona wówczas studentką i pozostawała na utrzymaniu rodziców. Sąd Okręgowy wskazał, iż właśnie po ustaniu umownego terminu do wykorzystywania wizerunku powódki , nasiliły się jej problemy zdrowotne. Rozpoznano u niej (...), ą w okresie od 28 czerwca 2010 r. do dnia 27 sierpnia 2010 r. z powodu zaostrzenia choroby przebywała na (...) w G.. (...)

W ocenie Sądu Okręgowego, istotnym w tej sprawie jest również fakt nasilenia złej woli ze strony pozwanej, która ignorowała całkowicie żądania powódki uznając, że ma prawo przez dowolnie długi okres czasu dysponować jej wizerunkiem i wykorzystywać go w celach reklamowych swojej firmy. W ocenie Sądu Okręgowego, kwota 15.000 zł zadośćuczynienia jest adekwatna do wielkości doznanej przez powódkę krzywdy i jednocześnie w pełni rekompensuje przykrości i straty moralne wywołane bezprawnym działaniem pozwanej. Sąd Okręgowy zasądził tą kwotę wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 18 maja 2010 r. tj. po upływie terminu zakreślonego przez powódkę w wezwaniu do zapłaty dnia 7 maja 2010r. w oparciu o przepis art. 481§l k.c. W pozostałym zakresie powództwo o zadośćuczynienie Sąd Okręgowy oddalił jako wygórowane.

Sąd Okręgowy nie uwzględnił żądania powódki co do zamieszczenia w poniedziałkowym wydaniu dziennika (...) przeprosin. Sąd Okręgowy uznał, iż w sytuacji, kiedy wizerunek powódki od kilku lat do chwili obecnej nadal rozpowszechniany jest przez pozwaną, na jednym z samochodów należących do niej, brak jest ku temu podstaw.

W ocenie Sądu Okręgowego, nie było podstaw do uznania za bezprawne działań firmy (...) spółki z o.o. w K., polegających na umieszczeniu na stronach internetowych www.(...) i www.(...) spotów reklamowych, na których na jednym ujęciu jest przedstawiony budynek (...) firmy (...) spółki z o.o. w K. wraz z billboardem zawierającym reklamę z wizerunkiem powódki. Prezentowany tam bowiem wizerunek powódki, w ocenie Sądu Okręgowego, stanowi drobny szczegół przedstawionej całości, a sama postać powódki ukazana jest z oddali i przez około 2 sekundy. A więc również i w tym zakresie, zdaniem Sądu Okręgowego, żądanie powódki należało oddalić.

Sąd Okręgowy oddalił wniosek strony pozwanej o przeprowadzenie konfrontacji pomiędzy świadkami T. M. a T. Z., gdyż zeznania świadka T. Z. w całości są zgodne z zeznaniami świadka J. Ł.. Sąd Okręgowy podkreślił, iż świadek J. Ł. nie pracuje obecnie w firmie (...) w S., a więc nie jest w żaden sposób związany z tą firmą , toteż nie miał on żadnych powodów, aby skierować zeznania na korzyść tej firmy. Odpadł więc powód przeprowadzenia konfrontacji zeznań świadka T. M. i T. Z.. Tym bardziej, że okoliczność, iż pozwana spółka znała treść umowy z dnia 8 grudnia 2008 r. zawartej pomiędzy Agencją (...) w S. a powódką, została potwierdzona - w sposób pośredni - innymi dowodami.

Z uwagi na to, iż żądanie powódki zostało uwzględnione jedynie w części, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 100 k.p.c. koszty zastępstwa procesowego zniósł wzajemnie, a na postawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych , w związku z wyżej wskazanym przepisem , nakazał ściągnąć od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 750 zł tytułem opłaty od zasądzonego roszczenia.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła pozwana zaskarżając go w części zasądzającej od pozwanej kwotę 15.000 zł wraz z odsetkami oraz kosztami procesu tj. w zakresie punktu 1 i 4 wyroku. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła:

1) naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, w tym w szczególności:

- naruszenie art. 24 k.c. poprzez uznanie, że pozwana spółka w sposób bezprawny wykorzystała wizerunek powódki umieszczony na banerach reklamowych, czym naruszyła jej dobra osobiste, jak również poprzez uznanie, że powódka doznała krzywdy w związku z tym, że banery reklamowe z jej zdjęciem wisiały dłużej , niż ustaliła z agencją reklamową i okoliczność ta spowodowała zachorowanie powódki na (...) i pogorszenie stanu zdrowia oraz wywołało u niej straty moralne.

- naruszenie art. 429 k.c. poprzez jego niezastosowanie wobec powierzenia kampanii reklamowej w ramach, której wykorzystany był wizerunek powódki podmiotowi, który w zakresie swej działalności trudni się wykonywaniem takich czynności, co wyłącza bezprawność działania pozwanej i jej odpowiedzialność,

2) naruszenie w istotny sposób przepisów prawa procesowego, mający wpływ na wynik postępowania, w tym w szczególności art. 233 k.p.c. przez przekroczenie granicy swobodnej oceny dowodów poprzez uznanie, że powódka doznała krzywdy, która jest przesłanką przyznania jej zadośćuczynienia, o którym mowa w art. 448 k.c. , jak również art. 78 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, w sytuacji gdy przesłanka ta nie znajduje potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym, podobnie jak nie znajduje potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym bezprawność działania pozwanej spółki w zakresie wykorzystania wizerunku powódki.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżąca wniosła o zmianę wyroku w zaskarżonej części i oddalenie powództwa w tym zakresie oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu według norm przepisanych za obie instancje, ewentualnie uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia wraz z rozstrzygnięciem o kosztach instancji odwoławczej.

W uzasadnieniu skarżąca wskazała, iż Sąd I instancji ustalił, że pozwana zleciła wykonanie czynności polegających na wykonaniu projektu graficznego z pełnymi prawami autorskimi, z przeznaczeniem do wykorzystania na banery i do gazetki reklamowej Agencji (...) w S., zajmującej się profesjonalnie prowadzeniem kampanii reklamowych. Wykonując te czynności Agencja (...) zawarła umowę z powódką. Stroną tej umowy nie była pozwana spółka. Skarżąca podniosła, iż spółka nie otrzymała egzemplarza tej umowy, a z jej treścią zapoznała się dopiero w lutym 2010 r. (pismo z 23 lutego 2010 r.), kiedy to powódka wystąpiła do pozwanej z propozycją współpracy.

Skarżąca podniosła, iż Sąd I instancji uznając, że pozwana znała wcześniej treść umowy Agencji (...) z powódką oparł swoje stanowisko na podstawie zeznań dwóch świadków, pracowników Agencji (...), których wiarygodność, zdaniem skarżącej, jest wysoce wątpliwa z uwagi na to, że ewentualna odpowiedzialność wobec powódki za bezprawne wykorzystanie jej wizerunku spoczywałaby właśnie na Agencji, przy tym odmówił dokonania konfrontacji zeznań świadków T. Z., J. Ł. z zeznaniami T. M., co miało istotne znaczenie dla ustaleń, na których Sąd I instancji oparł swoje rozstrzygnięcie. Sąd I instancji, w ocenie skarżącej, przekroczył w tym zakresie granice swobodnej oceny dowodów.

Skarżąca zarzuciła także, iż Sąd I instancji dokonując w sprawie ustaleń nie zastosował art. 429 k.c., wyłączającego bezprawność działań pozwanej wobec powódki i tym samym odpowiedzialność za ewentualną krzywdę, gdyby takiej powódka rzeczywiście doznała. Skarżąca podniosła, iż powierzyła kampanię reklamową , w ramach której wykorzystany był wizerunek powódki Agencji (...) w S., a więc podmiotowi, który w zakresie swej działalności trudni się wykonywaniem takich czynności. Agencja ta zawarła z powódką umowę, której naruszenie powinno obciążać wyłącznie tą Agencję, a nie pozwaną. Skarżąca zaznaczyła , że w umowie pomiędzy pozwaną spółką a Agencją (...), której warunki zostały potwierdzone przez Agencję (...) na fakturze nr (...), nie zostały w żaden sposób ograniczone ramy czasowe wykorzystania projektu graficznego banera z wizerunkiem powódki, natomiast zostały potwierdzone pełne prawa autorskie do niego. W świetle powyższego, zdaniem skarżącej, jej działania nie nosiły znamion bezprawności.

Skarżąca podniosła również, iż Sąd I instancji naruszył w istotny sposób przepisy prawa procesowego, mające wpływ na wynik postępowania, w tym w szczególności art. 233 k.p.c. przez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegające na uznaniu, że powódka doznała krzywdy, która jest przesłanką przyznania jej zadośćuczynienia, w sytuacji gdy przesłanka ta nie znajduje potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym

Skarżąca podkreśliła, że art. 78 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (stosowany odpowiednio do ochrony wizerunku), jak również art. 448 k.c. stosowany w związku z art. 24 k.c. stanowią, że sąd może przyznać zadośćuczynienie pieniężne w przypadku, gdy twórcę spotkała ze strony naruszającego krzywda. Krzywda stanowi więc podstawową kategorię instytucji zadośćuczynienia. W rozumieniu zaś tego przepisu i w odniesieniu do powódki byłby to uszczerbek wynikający z jej ujemnych przeżyć w sferze psychicznej związanych z wykorzystaniem wizerunku, a nie brakiem wynagrodzenia z tego tytułu.

Skarżąca podniosła, iż powódka odpłatnie udostępniła i udostępnia nadal bezterminowo pozwanej swój wizerunek i pozwana w żadnym wypadku nie wykorzystała wizerunku powódki w sposób, który subiektywnie i obiektywnie mógłby wywołać ujemne przeżycia, czy też zwiększyć je. Skarżąca podniosła, że o ile takich przeżyć nie wywoływało jej zdjęcie na billboardzie w K. i w innych miejscach w roku 2009 i nadal nie wywołuje znoszenie przez powódkę swojego zdjęcia na samochodzie (bezterminowo za jednorazowe wynagrodzenie w kwocie ok. 200 zł), to w jaki sposób uzasadnić rzekomo ujemne przeżycia wobec zdjęcia umieszczonego na billboardzie w K. wiszącym kilka, czy kilkanaście miesięcy dłużej, niż powódka ustaliła z Agencją (...), przy czym w tym okresie sposób eksponowania zdjęcia powódki nie uległ żadnym zmianom co do miejsca, jak i formy. Tak więc, zdaniem skarżącej, to nie ujemne przeżycia psychiczne powódki legły u podstaw wytoczenia niniejszego procesu, co wyłącza zasadność dochodzonych roszczeń. Zdaniem skarżącej, powódka próbuje chronić interes jawnie majątkowy, do którego nie mają zastosowania przepisy, na które się powołuje i które zastosował Sąd I instancji wydając zaskarżony wyrok.

Skarżąca podniosła, iż powódka wyraźnie potwierdzała, że nie widziała żadnych ograniczeń w wykorzystywaniu jej zdjęcia na banerze, o ile otrzymałaby z tego tytułu dodatkowe wynagrodzenie. Upatrywała, więc swoją krzywdę w lekceważeniu jej żądań finansowych i czuła się wyłącznie z tego powodu rozżalona i bezradna.

Zdaniem skarżącej, Sąd I instancji przekroczył granice swobodnej oceny dowodów uznając, że powódka doznała krzywdy, która jest przesłanką przyznania jej zadośćuczynienia, w sytuacji gdy przesłanka ta nie znajduje potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym. Skarżąca podniosła, iż naruszenie to dotyczy również uznania przez Sąd I instancji, że przyczyną pogorszenia stanu zdrowia w związku z ujawnioną u powódki (...) było działanie pozwanej polegające na odmowie wypłaty powódce wynagrodzenia, co nie znajduje potwierdzenia w materiale dowodowym, skoro z karty informacyjnej ze szpitala wynika, że już na początku 2009 r. u powódki zaczęły się objawy (...), a z pomocy (...) korzystała od stycznia 2010 r., kiedy jeszcze nie znała stanowiska pozwanej odnośnie jej żądań finansowych, których próbę uregulowania podjęła dopiero pod koniec lutego 2010 r. Zdaniem skarżącej, przyczyny problemów zdrowotnych powódki nie miały związku ze sprawą wykorzystywania wizerunku. Podobnie jak i opinie znajomych powódki, które Sąd I instancji uznał za pozostające nie bez znaczenia dla ogólnego jej samopoczucia, a które nie wynikały wyłącznie z udziału powódki w kampanii reklamowej rozpoczętej w grudniu 2009 r., skoro już wcześniej brała ona udział w kampanii reklamowej F. (...), a kampania ta trwa do dnia dzisiejszego, poprzez umieszczenie zdjęć powódki na samochodzie dostawczym (...) w K.. Legalności tego wykorzystania wizerunku powódka nie kwestionuje, podobnie jak nie doznaje z tego powodu żadnych ujemnych następstw w sferze doznań psychicznych.

Zdaniem skarżącej, o ile przyjąć hipotetyczne istnienie przesłanek krzywdy uzasadniającej zadośćuczynienie, to nie powinno ono przekraczać kwoty otrzymanego wynagrodzenia tj. za okres około półtora roku , czyli 3.000 zł.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 25 października 2012 r. powódka wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, iż Sąd drugiej instancji w systemie apelacyjnym jest instancją merytoryczną, co oznacza, że Sąd ten ma obowiązek poczynić własne ustalenia faktyczne i ocenić je samodzielnie z punktu widzenia prawa materialnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 kwietnia 2000 r., sygn. akt III CKN 812/98, OSNC z 2000 r. , Nr 10, poz. 193). Sąd drugiej instancji może ponownie przeprowadzić dowody przeprowadzone w pierwszej instancji, może również podzielić ustalenia sądu pierwszej instancji i przyjąć je za podstawę własnego orzeczenia. Może także przeprowadzić nowe dowody (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2000 r., II UKN 385/99, OSNP z 2001 r., nr 15, poz. 493).

Sąd Apelacyjny podziela dokonane przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne i rozważania w zakresie oceny materiału dowodowego oraz podstawy prawnej rozstrzygnięcia, przyjmując je za podstawę także własnego rozstrzygnięcia.

Za niezasadny Sąd Apelacyjny uznał zarzut naruszenia przepisów postępowania - art. 233 k.p.c. przez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów poprzez uznanie, że powódka doznała krzywdy, która jest przesłanką przyznania jej zadośćuczynienia.

Do naruszenia przepisu art. 233 k.p.c. mogłoby dojść tylko wówczas, gdyby skarżąca wykazała uchybienie podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów (tak m. in. SN w wyroku z 16.12.2005r. III CK 314/05, LEX nr 172176). Ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego oraz dokonana przez ten Sąd ocena prawna tych okoliczności, w ocenie Sądu Apelacyjnego, nie wykraczają poza granice swobodnej oceny dowodów, wyznaczonych dyspozycją art. 233 § 1 k.p.c. Wbrew twierdzeniom skarżącej , Sąd I instancji poddał wszechstronnej ocenie zebrany w sprawie materiał dowodowy i prawidłowo ustalił , że pozwana zleciła wykonanie czynności polegających na wykonaniu projektu graficznego z pełnymi prawami autorskimi, z przeznaczeniem do wykorzystania na banery i do gazetki reklamowej Agencji (...) w S., a wykonując te czynności Agencja (...) zawarła umowę z powódką. Słusznie też wywiódł Sąd Okręgowy z zebranego w sprawie materiału dowodowego , że skarżąca znała treść umowy zawartej z powódką. Trafnie Sąd Okręgowy ocenił wiarygodność i moc dowodową zeznań świadków zawnioskowanych przez obie strony procesu. Skarżąca w apelacji zarzuciła niesłuszne zaniechanie przez Sąd I instancji przeprowadzenia konfrontacji świadków T. Z. i J. Ł. z zeznaniami T. M., co – w ocenie skarżącej - miało istotne znaczenie dla ustaleń, na których Sąd I instancji oparł swoje rozstrzygnięcie.

Podkreślenia wymaga , iż zarzut błędnego oddalenia przez Sąd I instancji wniosku skarżącej o przeprowadzenie dowodu z konfrontacji wyżej wymienionych świadków nie może zostać uwzględniony przez Sąd Apelacyjny. Po pierwsze skarżąca nie zarzuca w apelacji naruszenia przepisów art. 217 § 2 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. Po drugie , zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa Sądu Najwyższego strona nie może skutecznie zarzucać w apelacji uchybienia przez sąd pierwszej instancji przepisom postępowania, dotyczącego wydania postanowienia oddalającego wniosek o przeprowadzenie dowodów, jeżeli nie zwróciła uwagi sądu na to uchybienie (por. np. uchwałę SN z dnia 27 czerwca 2008 r., III CZP 50/08, wyrok SN z dnia 15 czerwca 2007 r., II CSK 96/07, uchwałę SN z dnia 27 października 2005 r., III CZP 55/05). Oddalenie przez sąd pierwszej instancji wniosku dowodowego uzasadnia podniesienie zarzutu naruszenia przepisów postępowania poprzez pominięcie przez sąd pierwszej instancji zawnioskowanego przez stronę dowodu jedynie wówczas, gdy strona w warunkach art. 162 k.p.c. zgłosiła zastrzeżenia do protokołu. Jeżeli strona skutecznie nie zgłosiła zastrzeżenia do protokołu w trybie art. 162 k.p.c. dotyczącego oddalenia złożonego przez nią wniosku dowodowego, nie może w toku dalszego postępowania podnosić zarzutu naruszenia przepisów postępowania polegającego na pominięciu przez sąd pierwszej instancji wniosku o przeprowadzenie dowodu. Celem art. 162 k.p.c. jest pobudzenie inicjatywy stron do kontroli sądu, zwracania uwagi na popełnione przez niego uchybienia procesowe i dążenia do bieżącego, bezzwłocznego ich usuwania oraz przeciwdziałanie możliwości celowego nie wskazywania przez pełnomocników stron spostrzeżonych uchybień, po to, by zapewnić sobie w razie niekorzystnego dla nich wyniku sprawy, podstawy zaskarżenia orzeczenia. Rolą przepisu jest więc usprawnienie postępowania, umożliwienie bezzwłocznego usuwania uchybień procesowych sądu, przeciwdziałanie przewlekaniu postępowania oraz nielojalnemu zachowaniu stron i pełnomocników (por. wyroki SN: z dnia 4 października 2006 r., II CSK 229/06, i z dnia 10 lutego 2010 r., V CSK 234/09, OSNC-ZD 2010/D/102). W orzecznictwie zgodnie przyjmuje się , iż zachowanie uprawnienia do powoływania się na uchybienia przepisom postępowania wymaga jednak, poza dochowaniem terminu zgłoszenia zastrzeżenia, wskazania spostrzeżonego przez stronę uchybienia z wyczerpującym przytoczeniem naruszonych przepisów postępowania wraz z wnioskiem o wpisanie tak sformułowanego zastrzeżenia do protokołu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 sierpnia 2006r. - V CSK 237/06). Wprowadzony rygor prekluzji - powodujący utratę zarzutów - sprzyja pobudzaniu inicjatywy stron i zmierza do zwiększenia efektywności oraz przyśpieszenia ostatecznego zakończenia sprawy. Ustawa wyklucza takie postępowanie strony, z którego wynika, że godzi się ona z decyzją sądu orzekającego i nie podejmuje czynności w art. 162 k.p.c. określonych, a następnie wykazuje wadliwość tej decyzji.

Wprawdzie w niniejszej sprawie na rozprawie w dniu 19 czerwca 2012 r. pełnomocnik skarżącej zgłosiła, w reakcji na oddalenie przez Sąd Okręgowy wniosku pozwanej o skonfrontowanie świadków zastrzeżenie w trybie art. 162 k.p.c. wskazując , że przeprowadzenie tej konfrontacji jest istotne w sprawie , jednakże nie może ono , w takiej formie – w jakiej zostało zgłoszone, odnieść oczekiwanego przez skarżącą skutku. Zastrzeżenie to bowiem nie spełnia wymogów co do formy w wyżej opisanym znaczeniu. Zgłoszone zastrzeżenie jest lakoniczne i nie zawiera treści umożliwiającej ocenę , jaki wpływ ma oddalenie wniosku skarżącej o skonfrontowanie świadków na wynik sprawy , ani też , jakie przepisy zostały naruszone w wyniku oddalenia przez Sąd Okręgowy tego wniosku dowodowego. Stąd też skarżąca nie może skutecznie zarzucać w apelacji uchybienia przez Sąd I instancji przepisom postępowania w postaci oddalenia zgłoszonego przez nią wniosku dowodowego , skoro nie złożyła skutecznie zarzutu uchybienia tym przepisom w trybie przewidzianym w art. 162 k.p.c.

Ten zarzut stał się między innymi podstawą zarzucenia przez skarżącą naruszenia dyspozycji art. 233 k.p.c. poprzez bezpodstawne ustalenie , że skarżąca znała wcześniej treść umowy łączącej powódkę z Agencją (...).

W ocenie Sądu Apelacyjnego , zgromadzony w sprawie materiał dowodowy - wbrew twierdzeniom skarżącej - pozwala na przyjęcie , że była jej znana treść tej umowy. Trafnie uznał Sąd Okręgowy , iż z treści pisma z dnia 28 czerwca 2010 r., będącego odpowiedzią na żądanie powódki zawarte w piśmie z dnia 7 maja 2010 r. wynika jednoznacznie, iż skarżąca znała treść umowy z dnia 8 grudnia 2008 r. zawartej pomiędzy Agencją (...) w S. a powódką. W piśmie tym skarżąca powołuje się na fakt wykorzystywania wizerunku powódki zgodnie z treścią umowy , w zakresie w jakim powódka wyraziła zgodę na wykorzystanie jej wizerunku. Skarżąca nie powołuje się przy tym w przedmiotowym piśmie na swoją niewiedzę odnośnie warunków umowy , którą powódka zawarła z Agencją (...) , a jedynie w odmienny , niż powódka sposób interpretuje jej zapisy. Skarżąca nie podnosiła , co czyni dopiero w apelacji, że powódka winna szukać zaspokojenia swoich roszczeń , kierując je bezpośrednio do Agencji (...). Prawidłowo również przyjął Sąd Okręgowy, iż z treści § 1 umowy z dnia 8 grudnia 2008 r. wynika jednoznacznie , iż zastrzeżony w tej umowie termin dotyczył okresu wykorzystywania wizerunku powódki do kampanii reklamowej dla (...) spółki z o.o. w K., a nie jak twierdzi skarżąca - do utrwalania wizerunku powódki. Słusznie też uznał Sąd Okręgowy, że nawet przy założeniu, że pozwana nie znała treści tejże umowy , czego skarżąca nie wykazała, to po otrzymaniu od powódki pisma z dnia 23 lutego 2010r. winna była bądź to zalegalizować swoje działania, bądź to usunąć bezzwłocznie billboardy reklamowe z wizerunkiem powódki, gdyż co najmniej od tej chwili dalsze rozpowszechnianie wizerunku powódki wymagało jej zgody, w przeciwnym wypadku dalsze wykorzystywanie jej wizerunku w celach reklamowych nosiło cechy bezprawności.

Wbrew twierdzeniom skarżącej , nie było podstaw do zastosowania w niniejszej sprawie przepisu art. 429 k.c., którego zastosowanie – zdaniem skarżącej – wyłączyłoby bezprawność jej działań wobec powódki i tym samym odpowiedzialność za ewentualną krzywdę, ani też nie doszło do naruszenia przepisów art. 78 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych i art. 24 k.c.

Podkreślenia wymaga , iż przepisy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych regulują zarówno ochronę dóbr osobistych twórców , jak ich autorskich praw majątkowych. Nie stanowią jednak wyłącznej podstaw dochodzenia roszczeń. W myśl art. 24 § 3 k.c. reguły odpowiedzialności kodeksowej pozostają w kumulatywnym zbiegu ze wskazanymi przepisami ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Oznacza to , że środki ochrony prawnej przewidziane jednymi i drugimi przepisami mogą być stosowane w sprawie zarówno kumulatywnie , jak i alternatywnie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 stycznia 2001 r. - V CKN 499/00).

Zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych – rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku wyraźnego zastrzeżenia , zezwolenie nie jest wymagane , jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie. Zezwolenia nie wymaga (§ 2 art. 81 cytowanej ustawy) rozpowszechnianie wizerunku osoby powszechnie znanej (…) lub osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza. Przepis art. 83 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych stanowi , iż do roszczeń w przypadku rozpowszechniania wizerunku osoby na nim przedstawionej bez wymaganego zezwolenia stosuje się odpowiednio przepis art. 78 ust. 1 cytowanej ustawy.

W myśl art. 78 § 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych - twórca, którego autorskie prawa osobiste zostały zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania. W razie dokonanego naruszenia może także żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności aby złożyła publiczne oświadczenie o odpowiedniej treści i formie. Jeżeli naruszenie było zawinione, sąd może przyznać twórcy odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

W doktrynie przyjmuje się , iż ochrona prawa do wizerunku ma charakter autonomiczny. Przepisy zaś art. 81 i 83 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych chronią wyłączną kompetencję osoby portretowanej do decydowania o rozpowszechnianiu jej wizerunku. Dobrem chronionym jest autonomia każdej osoby w zakresie swobodnego rozstrzygania, czy i w jakich okolicznościach jej wizerunek może być rozpowszechniony. W konsekwencji dla oceny naruszenia tego dobra nie jest doniosłe ustalenie, jakie inne interesy niż tylko ochrona własnej autonomii uzasadniają odmowę osoby portretowanej udzielenia zezwolenia na rozpowszechnianie jej wizerunku. Osoba przedstawiona na zdjęciu fotograficznym może dowolnie ograniczyć zakres zezwolenia na jego rozpowszechnianie tj. zezwolić na publikację tylko w oznaczonym czasopiśmie lub tylko w związku z oznaczonymi okolicznościami (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 19 grudnia 2001r. I ACa 957/01, TPP 2002, nr 3, s. 107 ; Janusz Barta i Ryszard Markiewicz - Komentarz do art. 81 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych). Regulacja przyjęta w art. 81–83 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych nie wyczerpuje całości problematyki ochrony wizerunku lub korespondencji jako dóbr osobistych. W zakresie nieuregulowanym w ustawie ustalenia co do bezprawności czynu należy dokonywać wyłącznie na podstawie kodeksu cywilnego. Zezwolenie na rozpowszechnianie wizerunku może być udzielone w formie dowolnej , ale musi być niewątpliwe. Oznacza to, że osoba je udzielająca musi mieć pełną świadomość nie tylko formy przedstawienia jej wizerunku, ale także miejsca i czasu publikacji (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12 lutego 1998 r., I ACa 1044/97, LEX nr 81433; Janusz Barta i Ryszard Markiewicz Komentarz do art. 81 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych).

W procesie niniejszym rolą skarżącej – jako pozwanej było wykazanie , że jej działanie nie było bezprawne. Skarżąca miała obowiązek wykazać, że uzyskała zgodę uprawnionej na rozpowszechnianie jej wizerunku w oznaczonych warunkach. W doktrynie dominuje pogląd , iż zakres udzielanej zgody na wykorzystanie wizerunku powinien być interpretowany w razie sporu w sposób restrykcyjny , zwłaszcza w odniesieniu do działalności reklamowej. Zwraca się przy tym uwagę na to, iż zezwolenie musi być wyrażone ze świadomością wynikających z niego konsekwencji i powinno odnosić się do skonkretyzowanych stanów faktycznych, a więc do sprecyzowanych sposobów i okoliczności wykorzystania wizerunku (chodzi tu o oznaczenie osoby rozpowszechniającej wizerunek, czas i miejsce udostępnienia wizerunku, ewentualnie o towarzyszący komentarz lub zestawienie z innymi wizerunkami (tak: Janusz Barta i Ryszard Markiewicz Komentarz do art. 81 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych). Ponadto zezwolenie nie może zatem mieć charakteru abstrakcyjnego tzn. nie może dotyczyć wykorzystania wizerunku „w ogóle”. Wyjątek stanowi udzielenie przez uprawnionego zezwolenia na wykorzystanie wizerunku w sposób abstrakcyjny, bez wyraźnego wyznaczenia granic czasowych , ani ograniczeń co do oznaczonych okoliczności.

W ocenie Sądu Apelacyjnego , ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika , że skarżąca miała świadomość , na jakich warunkach uzyskała prawo do dysponowania wizerunkiem powódki. Nie znajduje uzasadnienia do uchylenia się od odpowiedzialności przez skarżącą przepis art. 429 k.c. Rzeczą skarżącej było ustalenie , w jakim zakresie może dysponować wizerunkiem powódki. Zlecenie kampanii reklamowej profesjonalnej agencji nie może skutkować oddaleniem powództwa w niniejszej sprawie. Świadkowie zawnioskowani przez powódkę zeznali , czego skarżąca nie kwestionowała , że kampania reklamowa przygotowana przez Agencję (...) miała obejmować okres roku kalendarzowego , a ewentualne materiały reklamowe miały ulegać zmianie co kwartał. Nawet zatem , jeśli kiedyś powódka wyraziła zgodę na wykorzystanie swojego wizerunku na samochodzie należącym do skarżącej , przemieszczającym się po terenie całej Polski , to ta okoliczność nie uzasadnia twierdzeń skarżącej , że taka sama zgoda dotyczyła spornej kampanii reklamowej. Wykorzystywanie wizerunku powódki na plakacie reklamowym , umieszczonym na budynku sklepu w K. miało miejsce bardzo długo po bezspornym uzyskaniu przez skarżącą wiedzy o tym ,że nie ma ona uprawnień do jego wykorzystywania. Podkreślenia wymaga , iż co najmniej od końca lutego 2010r. skarżąca wiedziała , że nie ma prawa wykorzystywać wizerunku powódki , bo w tym czasie otrzymała pismo powódki wraz z kopią umowy. Skarżąca winna wówczas wykonać podstawowe akty staranności , skoro powzięła najpóźniej w tym czasie wiedzę , że nie ma uprawnień do wykorzystywania wizerunku powódki. Jeżeli skarżąca uważa, że miała zgodę na bezterminowe wykorzystywanie wizerunku powódki , to winna wykazać tę okoliczność , a jeśli tego nie zrobiła (brak w sprawie jakichkolwiek dowodów , aby tak było) , nie może skutecznie podnosić takich twierdzeń. Nic nie stało na przeszkodzie , aby skarżąca w toku niniejszego procesu przedstawiła warunki ustnej umowy zawartej z Agencją (...). Skoro skarżąca powołuje się na dyspozycję przepisu art. 429 k.c. , to jej rzeczą było wykazanie , że Agencja (...) zapewniła skarżącą o możliwości bezterminowego wykorzystywania wizerunku powódki. Przywołany przez skarżącą przepis art. 429 k.c. należy skonfrontować natomiast z dyspozycją art. 422 k.c. , który stanowi , iż za szkodę odpowiedzialny jest nie tylko ten , kto ją bezpośrednio wyrządził , ale także ten , kto świadomie skorzystał z wyrządzonej drugiemu szkody.

Nie budzi wątpliwości , iż w przypadku , gdy czyn naruszający autorskie dobra osobiste by zawiniony , sąd może przyznać odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę moralną. Funkcja kompensacyjna zadośćuczynienia nie wyczerpuje celu , jaki zasadnie można łączyć z przepisem art. 448 k.c. Cel ten obejmuje także udzielenie pokrzywdzonemu satysfakcji , a to jest możliwe gdy wysokość zadośćuczynienia pieniężnego będzie dla sprawcy (osoby odpowiedzialnej za naruszenie) odczuwalną sankcją majątkową. Określenie odpowiedniej sumy pieniężnej z tytułu zadośćuczynienia wymaga zatem uwzględnienia sytuacji majątkowej osoby odpowiedzialnej za naruszenie. Suma ta powinna być tak dobrana, by jej wysokość była majątkowo doniosła dla osoby odpowiedzialnej za naruszenie. Nie może ujść w tym miejscu uwadze rodzaj naruszonego dobra, ujemnych przeżyć psychicznych spowodowanych naruszeniem , czyli krzywda. Nie jest bez znaczenia stopień winy osoby naruszającej , cel – który zamierzała osiągnąć i korzyść majątkowa , jaka w związku z tym działaniem uzyskała lub spodziewała się uzyskać (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 2006 r. – I CSK 159/05, wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie I ACa 869/02)).

Wskazać należy , iż skarżąca jest przedsiębiorcą , bardzo długo wykorzystywała bez odpowiedniego zezwolenia wizerunek powódki na billboardzie o dużych rozmiarach , przy głównym rondzie w K., stąd też kwota należna powódce nie może wynosić, jak proponuje skarżąca 3.000 zł. Taką kwotę powódka mogłaby rozważać , gdyby skarżąca uzyskała jej zgodę na dalsze wykorzystywanie wizerunku. W sytuacji długotrwałego lekceważenia powódki przez skarżącą i wykorzystywania jej wizerunku - mimo sprzeciwu powódki , kwota zadośćuczynienia musi być wielokrotnie wyższa , niż podstawowe wynagrodzenie , co do którego strony umówiły się w czasie poprzedniej współpracy.

Mając powyższe na uwadze , Sąd Apelacyjny nie podzielił zarzutu naruszenia przez Sąd Okręgowy prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, w tym art. 24 k.c. W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego , pozwana spółka w sposób bezprawny , po dniu 7 grudnia 2009 r. wykorzystywała wizerunek powódki umieszczony na banerach reklamowych, czym naruszyła jej dobra osobiste. Wprawdzie rację ma skarżąca , iż powódka nie wykazała , że było to głównym powodem zachorowania powódki na(...), lecz niewątpliwym jest , że negatywne przeżycia związane z lekceważeniem powódki przez skarżącą wpłynęły ujemnie na stan jej zdrowia. Nie ta jednak okoliczność przesądza w niniejszej sprawie o zasadności powództwa.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego , zasadnie uznał Sąd Okręgowy, że powódka na skutek bezprawnego działania skarżącej doznała krzywdy, czując się wykorzystana, rozżalona i bezradna wobec pozwanej będącej przedsiębiorstwem , podmiotem silniejszym , niż powódka. Trafnie wskazał Sąd Okręgowy , że nie bez znaczenia dla ogólnego samopoczucia powódki były również opinie innych osób, w tym znajomych, którzy uważali, że udział jej w kampanii reklamowej na taką skalę wiąże się dla niej z uzyskiwaniem wysokiego wynagrodzenia. Podkreślenia wymaga też , na co słusznie zwrócił uwagę Sąd Okręgowy, fakt nasilenia złej woli ze strony pozwanej spółki , która ignorowała całkowicie żądania powódki uznając, że ma prawo przez dowolnie długi okres czasu dysponować jej wizerunkiem i wykorzystywać go w celach reklamowych swojej firmy. Wbrew twierdzeniom skarżącej , powódka doznała krzywdy i to nie z powodu braku wynagrodzenia za wykorzystanie jej wizerunku , lecz na skutek ujemnych przeżyć w sferze psychicznej związanych z bezprawnym wykorzystaniem jej wizerunku. Nie ma zaś żadnego znaczenia , że powódka odpłatnie udostępniła i udostępnia nadal bezterminowo skarżącej swój wizerunek na samochodzie. Powódka wcześniej wyraziła zgodę na taką formę udostępnienia swojego wizerunku , a zgody tej nie można interpretować rozszerzająco. Nie zasługują na uwzględnienie twierdzenia skarżącej , że powódka próbuje chronić interes li tylko majątkowy. Takie zarzuty potwierdzają jedynie bezprawność wcześniejszych działań skarżącej i brak reakcji na wezwanie powódki do zaniechania bezprawnego wykorzystywania jej wizerunku.

Dlatego też , zdaniem Sądu Apelacyjnego, kwota 15.000 zł zadośćuczynienia jest adekwatna do wielkości doznanej przez powódkę krzywdy i jednocześnie w pełni rekompensuje przykrości i straty moralne wywołane bezprawnym działaniem skarżącej.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na zasadzie art. 385 k.p.c. oddalił apelację pozwanej jako pozbawioną uzasadnionych podstaw , orzekając jak w punkcie pierwszym sentencji wyroku.

Wobec nieuwzględnienia apelacji pozwanej Sąd Apelacyjny na postawie § 6 pkt. 5 w zw. z §13 ust.1 pkt. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu zasądził w punkcie drugim wyroku od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego poniesionych przez powódkę w postępowaniu apelacyjnym.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE