UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 14 listopada 2012 r. Sąd Rejonowy w Toruniu

1. oddalił skargę;

2. oddalił wniosek o zawieszenie postępowania egzekucyjnego w sprawie Km 11318/12;

3. kosztami postępowania, od uiszczenia których dłużnik został zwolniony, obciążył Skarb Państwa.

Sąd I instancji wskazał przy tym, że w dniu 23 października 2012 r. dłużnik J. B. wniósł skargę na zajęcie przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Toruniu Marka Gajdę wierzytelności przysługującej mu od Wyższej Szkoły (...) w B. z tytułu wynagrodzenia z umowy o dzieło. Ponadto wniósł o nakazanie Komornikowi zwrotu zajętego wynagrodzenia oraz o zawieszenie postępowania egzekucyjnego w sprawie Km 11318/12.

W uzasadnieniu wskazał, że umowa o dzieło została zawarta w dniu 01.10.2012 r., jest realizowana w okresie od 01.10.2012 r. do 30.03.2013 r., a całkowite wynagrodzenie z tego tytułu wynosi 1360 zł brutto. Skarżący wskazał, że wynagrodzeniem tym objętych jest sześć miesięcy: październik 2012 r. - 200 zł, listopad - 200 zł, grudzień 2012 r. - 200 zł, styczeń 2013 r. - 200 zł, luty 2013 r. - 200 zł, marzec 2013 r. - 360 zł. Skarżący podniósł, że wynagrodzenie uzyskiwane przez niego na podstawie powyższej umowy ma charakter świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania, dlatego też na podstawie art. 833 § 2 kpc podlega takiej samej ochronie jak wynagrodzenie ze stosunku pracy, a więc nie może być zabierane w całości.

W odpowiedzi na skargę Komornik wniósł o jej oddalenie. Komornik wskazał, że dokonał zajęcia wierzytelności przysługującej dłużnikowi od Wyższej Szkoły (...) w B. zgodnie z wnioskiem wierzyciela. W wykonaniu zajęcia trzeciodłużnik, pismem z dnia 22 października 2012 r. oświadczył, iż uznaje zajętą wierzytelność, jednak wynagrodzenie z tytułu świadczenia umowy zlecenia wypłacane jest w sposób nieregularny, po przedłożeniu przez dłużnika rachunków za wykonanie czynności. Komornik podniósł, że powyższe oświadczenie stoi w sprzeczności z oświadczeniem dłużnika, który w swojej skardze podnosi, że wynagrodzenie wypłacane jest w sposób regularny w miesięcznych odstępach. Zdaniem Komornika z uwagi na fakt, iż zgodnie z oświadczeniem trzeciodłużnika wypłata następuje nieregularnie nie może mieć zastosowania przepis art. 833 § 2 kpc. Komornik podkreślił, że dokonując zajęcia nie posiada wiedzy, czy zajęta wierzytelność jest świadczeniem powtarzającym się.

W ocenie Sądu I instancji skarga nie zasługiwała na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 833 § 1 kpc wynagrodzenie ze stosunku pracy podlega egzekucji w zakresie określonym w przepisach Kodeksu pracy. Art. 833 § 2 kpc stanowi natomiast, że przepis § 1 stosuje się odpowiednio do wszystkich świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania.

Nie ulega wątpliwości, że do świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania, zalicza się również wynagrodzenia wypłacane na podstawie umów cywilnoprawnych (jak np. na podstawie umowy zlecenia). W doktrynie podkreśla się, że pojęciu świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania, należy nadawać szerokie znaczenie. Zaliczenie danego świadczenia do wymienionej grupy świadczeń zależy wyłącznie od ustalenia, czy świadczenie to ma charakter periodyczny (powtarzający się) oraz czy spełnia cel wyżej wskazany. Świadczeniami powtarzającymi się są świadczenia wypłacane dłużnikowi okresowo w powtarzających się odstępach czasu (A. Marciniak, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. K. Piasecki, CH Beck, 2006, wydanie 4).

W ocenie Sądu Rejonowego dłużnik nie udowodnił, że wynagrodzenie wypłacane mu przez Wyższą Szkołę (...) w B. ma charakter świadczenia wypłacanego okresowo w powtarzających się odstępach czasu. Wskazana przesłanka mogłaby zostać udowodniona za pomocą środka dowodowego w postaci umowy zlecenia z dnia 01.10.2012 r., z której wynikałoby, że wypłata wynagrodzenia należnego skarżącemu z tytułu tej umowy następuje w regularnych odstępach czasu albo zaświadczenia wystawionego przez zleceniodawcę ( Wyższą Szkołę (...) w B.), z którego wynikałoby, że wynagrodzenie wypłacane dłużnikowi na podstawie poprzedniej umowy łączącej strony miało właśnie taki charakter (ze wskazaniem dat wypłat i okresów, których dotyczyły). Tymczasem z pisma sporządzonego przez Wyższą Szkołę (...) w B. (k. 19 akt Km 11318/12) wynika okoliczność całkowicie odmienna - zleceniodawca poinformował Komornika, że wynagrodzenie należne skarżącemu z tytułu umowy zlecenia wypłacane jest w sposób nieregularny, po przedłożeniu przez niego rachunku za wykonanie czynności. Komornik nie miał więc podstaw do ograniczenia zakresu zajęcia wierzytelności należnej skarżącemu na podstawie art. 833 § 1 kpc w zw. z art. 833 § 2 kpc.

Przy ustalaniu charakteru wierzytelności, której zajęcie zostało zaskarżone, Sąd nie może opierać się na samym tylko oświadczeniu dłużnika.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w pkt 1 sentencji postanowienia.

Sąd I instancji nie znalazł podstaw do zawieszenia postępowania egzekucyjnego - skarga okazała się niezasadna, a dłużnik nie podniósł żadnej z przesłanek zawieszenia postępowania egzekucyjnego wymienionych szczegółowo w art. 818 kpc i następnych.

Na powyższe postanowienie zażalenie wniósł dłużnik zaskarżając punkt 1 i 2 oraz zarzucając niezgodność ze stanem faktycznym przedstawionej w uzasadnieniu postanowienia przez Sąd Rejonowy, nieregularności wypłat wierzytelności dłużnika przez Wyższą Szkołę (...) w B..

Skarżący wniósł o:

1. uchylenie postanowienia w punkcie 1 i 2, przyjęcie skargi i zawieszenie postępowania egzekucyjnego do czasu jego umorzenia z mocy prawa.

2. Zapoznanie się Sądu z zaświadczeniem z Wyższej Szkoły (...) z dnia 28 listopada 2012 r., świadczącej o regularnym sposobie dokonywania wypłat dłużnikowi

3. zwrot zajętej do tej pory przez komornika wierzytelności tj. 171,00 PLN netto i przekazanie na konto dłużnika w banku (...)

(...)

4. zwolnienie z kosztów i opłat sądowych,

5. ustanowienie adwokata z urzędu.

SĄD OKRĘGOWY zważył, co następuje:

Zażalenie wniesione przez J. B. nie jest uzasadnione.

Sąd Rejonowy w punkcie 1 postanowienia oddalił skargę na zajęcie wierzytelności. Na postanowienie to nie służy zażalenie.

Zgodnie z art. 767⁴ § 1 kpc w postępowaniu egzekucyjnym zażalenie na postanowienie sądu przysługuje w wypadkach wskazanych w ustawie.

Zażalenie na postanowienie sądu w postępowaniu egzekucyjnym służy przede wszystkim w wypadkach wskazanych w przepisach szczególnych trzeciej części Kodeksu postępowania cywilnego. Na podstawie art. 394 § 1 kpc stosowanego odpowiednio poprzez art. 13 § 2 kpc zażalenie przysługuje także na postanowienie sądu kończące postępowanie w sprawie (por. uchwała SN z dnia 28 listopada 1969 r. III CZP 83/69, OSNC 1970 nr 6 poz. 105) oraz w wypadkach wymienionych w powołanym przepisie, o ile pozostają aktualne w postępowaniu egzekucyjnym.

Postanowienie Sądu Rejonowego oddalające skargę na czynność komornika w postaci zajęcia wierzytelności nie należy do tego rodzaju orzeczeń.

Podobnie wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 6.11.2008 r. (III CZP 106/08, OSNC 2009/10/134) dotyczącej zajęcia świadczenia emerytalno – rentowego oraz z dnia 15.09.1995 r. (III CZP 110/95 OSNC 1995/12/177) dotyczącej zajęcia ruchomości.

Z tych względów zażalenie w części dotyczącej punktu 1 postanowienia Sądu I instancji podlegało odrzuceniu jako niedopuszczalne na podstawie art. 373 kpc w zw. z art. 397 § 2 i 13 § 2 kpc. Niedopuszczalność zażalenia czyni bezprzedmiotowym odnoszenie się do zarzutów zażalenia w tej części.

Sąd I instancji nie nakazał zwrotu wyegzekwowanej należności a tego domagał się skarżący.

Z treści postanowienia należy więc wyciągnąć wniosek, że nie zawiera rozstrzygnięcia w tej części. Przy rozpoznawaniu skargi na czynności komornika sąd nie może orzec o zwrocie wyegzekwowanego świadczenia bądź o przywróceniu stanu poprzedniego nawet gdyby czynności te były wadliwe. Dłużnik może jedynie, jeżeli czynność ta naruszałoby jego prawa materialne dochodzić przysługującego mu roszczenia we właściwej drodze (tak też SN w uchwale z dnia 4 maja 1972 r. III CZP 24/72 OSNC 1972/12/212).

Skarżący w zażaleniu domaga się ponownie zwrotu wyegzekwowanej sumy. Zażalenie w tej części jako wniesione od orzeczenia nieistniejącego podlega odrzuceniu na postawie art. 373 kpc w zw. z art. 397 § 2 i 13 § 2 kpc.

W pozostałej zaś części tj. dotyczącej odmowy zawieszenia postępowania egzekucyjnego zażalenie było nieuzasadnione i to zarówno z przyczyn podanych prawidłowo przez Sąd I instancji tj. z braku przesłanek do zawieszenia jak i z tego względu, że już po zakończeniu postępowania skargowego komornik postanowieniem z dnia 10.12.2012 r. umorzył postępowanie egzekucyjne w sprawie Km 11318/12.

Tym samym zawieszenie postępowania również i z tego powodu stało się bezprzedmiotowe.

Mając na względzie powyższe zażalenie w części dotyczącej punktu 2 postanowienia Sądu Rejonowego jako nieuzasadnione podlegało oddaleniu na podstawie art. 385 kpc w zw. z art. 397 § 2 i 13 § 2 kpc.

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE