UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 września 2009r. ZUS O/R. stwierdził, że w okresie
od dnia 26 września 2007r. do dnia 21 czerwca 2008r. R. J. nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu stosunku pracy z płatnikiem składek (...) Sp. z o.o.

Odwołanie od decyzji złożył R. J., domagając się uznania spornego okresu za okres ubezpieczenia. Wskazał, że został zatrudniony przez (...) Sp. z o.o. w T., a następnie w oparciu o skierowanie - oddelegowany na szkolenie do Włoch. Po powrocie do kraju, podobnie jak inni pracownicy, został zwolniony. Podkreślił,
że otrzymywał wynagrodzenie za pracę pomniejszone o składki na ubezpieczenia społeczne
i zdrowotne oraz nie wiedział, że został wysłany za granicę bez formularza E-101 poświadczonego przez ZUS.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy domagał się jego oddalenia. Podał, że
w okresie od dnia 1 września 2007r. do dnia 21 czerwca 2008r. Spółka (...) nie prowadziła znacznej działalności w państwie wysyłającym, natomiast R. J. pracował wyłącznie poza granicami Polski, a co za tym idzie, nie był pracownikiem wysłanym do wykonywania pracy na terytorium innego państwa wspólnotowego, zatem
nie mają do niego zastosowania polskie przepisy prawa w zakresie zabezpieczenia społecznego, tj. art. 6 ust. 1 pkt 1 i 4 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Odwołanie od wymienionej decyzji złożyła również (...) Sp. z o.o., zaskarżając ją w całości oraz wnosząc o jej uchylenie i umorzenie postępowania, względnie o zmianę zaskarżonej decyzji, poprzez przyjęcie, że R. J. podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym z tytułu stosunku pracy
z płatnikiem składek - (...) Sp. z o.o.

Odwołująca zaskarżonej decyzji zarzuciła naruszenie przepisów postępowania,
tj. art. 6 k.p.a. w zw. z art. 107 § 1 k.p.a. w zw. z art. 38 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. z art. 83 ust. 1 pkt 1 w/w ustawy, poprzez wydanie decyzji bez podstawy prawnej, naruszenie przepisu postępowania, tj. art. 107 § 1 i 3 k.p.a., poprzez brak wskazania w decyzji podstawy prawnej jej wydania oraz niejasne uzasadnienie tej decyzji, naruszenie art. 38 w/w ustawy przez jej wydanie przy braku zrealizowania przesłanki jej wydania
w postaci sporu dotyczącego ubezpieczeń społecznych, naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 6 ust. 1 pkt 1 w/w ustawy w zw. z art. 8 ust. 1 i art. 13 ust. 1 tej ustawy, poprzez ich błędną wykładnię, polegającą na uznaniu, że osoby pozostające w Polsce w stosunku pracy nie podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym oraz niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, że R. J. nie był pracownikiem na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, a także nie podlega on w Polsce obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 14 ust. 1 lit a rozporządzenia Rady EWG nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie poprzez jego niezastosowanie i błędne uznanie, że w zakresie ubezpieczeń społecznych R. J. podlega innemu niż polskie ustawodawstwu, błędy w ustaleniach faktycznych przyjętych
za podstawę decyzji, poprzez błędne ustalenie, że (...) Sp. z o.o.
nie prowadziła znaczącej części działalności w Polsce.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy domagał się jego odrzucenia jako wniesionego z przekroczeniem ustawowego terminu. Nadto podał, że w okresie od dnia
1 września 2007r. do dnia 21 czerwca 2008r. Spółka (...) nie prowadziła znacznej działalności w państwie wysyłającym, natomiast R. J. pracował wyłącznie poza granicami Polski, a co za tym idzie, nie był pracownikiem wysłanym do wykonywania pracy na terytorium innego państwa wspólnotowego, zatem nie mają do niego zastosowania polskie przepisy prawa w zakresie zabezpieczenia społecznego, tj. art. 6 ust. 1 pkt 1 i 4 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Sprawy zostały połączone do wspólnego rozpoznania i wyrokowania za sprawą
o sygn. akt XI U 3609/09.

Wyrokiem z dnia 8 listopada 2011r. Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach oddalił odwołanie.

W oparciu o akta ZUS, odpis z KRS (...) (na okoliczność zmian nazwy Spółki i danych zawartych w tym odpisie), akta osobowe, świadectwa pracy R. J. z dnia 23 czerwca 2008r., akta tamt. Sądu o sygn. XI U 3819/09, dokumentację złożoną przez odwołującego R. J., dotyczącą zawieranych umów i opłaconych faktur - Sąd
I instancji ustalił, że dnia 24 września 2007r. R. J. zawarł z (...) Sp. z o.o./ (...) w T. umowę o pracę na czas określony od dnia 24 września 2007r. do dnia 31 marca 2008r. w pełnym wymiarze czasu pracy. Z mocy tej umowy został zatrudniony w Spółce na stanowisku operatora wtryskarki materiałów plastycznych za wynagrodzeniem w wysokości 936,00 zł brutto. W umowie wskazano jako miejsce wykonywania pracy: (...) we Włoszech. Pismem
z dnia 24 września 2007r. skierowano R. J. na szkolenie we Włoszech
w okresie od dnia 26 września 2007r. do dnia 28 luty 2008r., przewidując zapewnienia
w okresie szkolenia trzech posiłków dziennie, noclegu oraz diety w wysokości 25 % diety włoskiej na pozostałe wydatki za każdy dzień pobytu na szkoleniu.

R. J. w dniu 1 kwietnia 2008r. zawarł z (...) Sp. z o.o./ (...) w T. umowę o pracę na czas określony
od dnia 1 kwietnia 2008r. do dnia 31 marca 2010r. w pełnym wymiarze czasu pracy. Z mocy tej umowy został zatrudniony w Spółce na stanowisku operatora wtryskarki materiałów plastycznych za wynagrodzeniem w wysokości 1.126,00 zł brutto. W umowie wskazano jako miejsce wykonywania pracy siedzibę Spółki (...) w T..

Świadectwo pracy z dnia 23 czerwca 2008r. stwierdza, że R. J. był zatrudniony w (...) Sp. z o.o. w T. od dnia 26 września 2007r.
do dnia 21 czerwca 2008r. i stosunek pracy ustał w wyniku rozwiązania za wypowiedzeniem dokonanym przez pracodawcę.

Z odpisu pełnego z rejestru przedsiębiorców KRS, według stanu na dzień
21 lipca 2011r. wynika, że (...) Sp. z o.o. ma siedzibę w T.
i została wpisana do rejestru w dniu 30 maja 2006r. Od dnia 30 maja 2011r. działa
pod firmą (...) Sp. z o.o. Działalność Spółki miała - jak wynika z treści odpisu z KRS - koncentrować się na produkcji wyrobów gumowych, wyrobów z tworzyw sztucznych, sprzedaży hurtowej półproduktów, sprzedaży detalicznej bezpośredniej prowadzonej poza siecią sklepową, pracach badawczo-rozwojowych w dziedzinie nauk technicznych, działalności w zakresie projektowania budowlanego, urbanistycznego, technologicznego oraz produkcji gotowych wyrobów metalowych. W dniu 6 kwietnia 2007r. (...) Sp. z o.o. zawarł z (...) Sp. z o.o. w B. umowę narzędziową celem wytworzenia i korzystania z oprzyrządowania.

(...) Sp. z o.o. wystawiła faktury na towary/usługi, w tym z dnia 19 września 2007r., z dnia 16 października 2007r. dla (...) Sp. z o.o. w B., z dnia 19 października 2007r., z dnia 14 stycznia 2008r., z dnia 24 stycznia 2008r. dla (...) Sp. z o.o. we W., z dnia 17 października 2007r.,
z dnia 10 grudnia 2007r., z dnia 14 grudnia 2007r., z dnia 14 stycznia 2008r. dla (...) w B.. W dniu 6 października 2006r. Spółka nabyła niezabudowane grunty w T. i w B..

W lutym 2008r. organ rentowy wszczął kontrolę w Spółce. W okresie
prowadzenia kontroli budynek firmy wraz z halą fabryczną, znajdujące się w T.,
przy ul. (...) były w fazie budowy. W hali tej Spółka nie rozpoczęła prowadzenia działalności produkcyjnej, a jej część została sprzedana. Spółka nie posiadała maszyn produkcyjnych. W Spółce nie został wyodrębniony sektor administracyjny. Sprawy pracownicze Spółki prowadziło biuro rachunkowe.

Spółka nawiązała stosunek pracy z 24 pracownikami, którzy po podpisaniu umów
o pracę zostali skierowani do Włoch do wspólnika Spółki -(...) we Włoszech celem odbycia szkolenia mającego na celu przygotowanie pracowników do pracy w zakładzie produkcyjnym w Polsce. Pracownicy nie świadczyli pracy na rzecz Spółki na terenie Polski,
a po powrocie ze szkolenia zostali zwolnieni. R. J. został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych przez (...) Sp. z o.o. w dniu 26 września 2007r., a wyrejestrowany z tych ubezpieczeń z dniem 22 czerwca 2008r.

Sąd Okręgowy ustalił także, że Spółka jest właścicielem nieruchomości położonej
w T., dla której prowadzona jest księga wieczysta KW nr (...)/,
a działalność Spółki sprowadza się do wynajmu nieruchomości.

Celem wyjaśnienia okoliczności sprawy, Sąd dopuścił dowód z akt tamt.
Sądu o sygn. XI U 3819/09 (zakończonej wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach
z dnia 14 grudnia 2010r. (sygn. akt III AUa 1034/10), dotyczącej podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym K. Z. z tytułu stosunku pracy
z (...) Sp. z o.o. w T. w okresie od dnia 13 stycznia 2008r.
do dnia 25 stycznia 2008r.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd I instancji powołał art. 6 ust. 1 pkt 1 i ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.
Dz. U. z 2009r., Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.), których treść przytoczył oraz art. 13 ust. 1 rozporządzenia Rady (EWG) Nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie, w myśl którego pracownik najemny zatrudniony na terytorium jednego państwa członkowskiego podlega ustawodawstwu tego państwa, nawet jeśli zamieszkuje na terytorium innego państwa członkowskiego lub jeżeli przedsiębiorstwo lub pracodawca, który go zatrudnia ma swoją zarejestrowaną siedzibę lub miejsce prowadzenia działalności na terytorium innego państwa członkowskiego.

Sąd I instancji zaznaczył, że pojęcie „pracownik” obejmuje swoim zakresem „zleceniobiorców” i wywiódł, że przepis powyższy ustanawia zasadę podlegania ubezpieczeniom społecznym wedle ustawodawstwa tego państwa, w którym praca jest wykonywana, tj. państwa właściwego ze względu na miejsce zatrudnienia, bez względu na miejsce zamieszkania pracownika czy miejsce siedziby pracodawcy albo miejsce prowadzenia działalności, jeżeli mieści się ona na terytorium innego państwa.

Zdaniem Sądu Okręgowego, w niniejszym stanie faktycznym należy zastanowić się nad kwestią w sprawie kluczową, tj. faktycznym miejscem wykonywania pracy przez odwołującego R. J. w ramach stosunku pracy nawiązanego z (...) Sp. z o.o. w T., bowiem od tego zależało, jakiemu ustawodawstwu
w zakresie ubezpieczeń społecznych podlegał w spornym okresie R. J.,
tj. czy podlegał ubezpieczeniu społecznemu w Polsce z tytułu stosunku pracy z wymienioną Spółką czy też za granicą. Sąd przypomniał, że umowy o pracę zostały zawarte - jak wynika z ich treści - w T. i podpisane w imieniu reprezentującego pracodawcę prezesa zarządu Spółki z siedzibą w T., z czego pierwsza z nich, tj. z dnia 24 września 2007r. wskazywała miejsce wykonywania pracy - Spółkę we Włoszech, natomiast druga, z dnia
1 kwietnia 2008r. - Spółkę w T.. Okres szkolenia - zgodnie z pismem prezesa zarządu Spółki z siedzibą w T. - miał obejmować okres od dnia 26 września 2007r. do dnia
28 lutego 2008r. Z kolei, świadectwo pracy wystawione przez Spółkę stwierdza zatrudnienie R. J. w okresie od dnia 26 września 2007r. do dnia 21 czerwca 2008r., tj. dnia poprzedzającego wyrejestrowanie w/w z ubezpieczeń społecznych, co nastąpiło z dniem
22 czerwca 2008r.

W toku postępowania ustalono, że R. J. w okresie objętym zaskarżoną decyzją nie świadczył pracy w Polsce. Od dnia 26 września 2007r. do dnia 28 lutego 2008r. przebywał we Włoszech na szkoleniu, a po powrocie do kraju został zwolniony przez pracodawcę.

Sąd I instancji stwierdził, że w myśl art. 14 ust. 1 a cyt. rozporządzenia, pracownik najemny zatrudniony na terytorium państwa członkowskiego przez przedsiębiorstwo,
w którym jest zwykle zatrudniony i przez które został skierowany do wykonywania pracy na terytorium innego państwa członkowskiego, podlega nadal ustawodawstwu pierwszego państwa członkowskiego, pod warunkiem, że zostaną spełnione wymagane warunki wysłania, zarówno po stronie pracownika, jak i po stronie wysyłającego przedsiębiorcy, które zostały określone w decyzji nr 181 Komisji Administracyjnej z dnia 13 grudnia 2000r. /2001/891/EW/. Zaznaczyć przy tym trzeba, że przy spełnieniu tych warunków organ rentowy może poświadczyć formularz dotyczący ustawodawstwa właściwego /E-101/.

W ocenie Sądu Okręgowego nie budzi wątpliwości to, że R. J. został skierowany przez Spółkę z siedzibą w Polsce na szkolenie we Włoszech.

Do warunków koniecznych, które muszą zostać spełnione po stronie pracownika zwykło zaliczać się: podporządkowanie poleceniom pracodawcy kraju wysyłającego co do czasu, miejsca i rodzaju wykonywania pracy, istnienie umowy w tym zakresie w państwie wysyłającym, przysługujące bezpośrednio przeciwko podmiotowi wysyłającemu roszczenie o wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę, maksymalny okres delegowania wynoszący
12 miesięcy, brak delegowania pracownika w miejsce innego, w związku z upływem okresu delegowania tego drugiego.

Z kolei, wysyłające przedsiębiorstwo musi w zwykłym trybie prowadzić działalność na terenie Polski, co oznacza, że istotne są w tym aspekcie miejsce siedziby i zarządu, liczba pracowników, którzy nie są delegowani do pracy za granicę, miejsce, w którym zawierana jest większość umów z klientami, prawo właściwe dla tych umów, obrót osiągnięty
w określonym czasie w państwie wysyłającym, stanowiący, co najmniej 25 % całości obrotu.

Zadaniem Sądu było zatem ustalenie czy w okolicznościach tej sprawy wystąpiły
te przesłanki, które uzasadniałyby podleganie pracownika wysłanego do pracy na terytorium innego państwa członkowskiego ustawodawstwu państwa wysyłającego, a w konsekwencji podleganie w spornym okresie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w Polsce.

Do odwołującej Spółki należało wykazanie, że na terenie Polski prowadziła działalność gospodarczą i osiągała na terenie Polski obroty.

W świetle ustaleń poczynionych przez Sąd, istotnym pozostaje, że Spółka
nie rozpoczęła produkcji w Polsce, ani też nie prowadziła żadnej działalności na terenie Polski określonej w odpisie z KRS, nie produkowała w Polsce narzędzi, na które wystawiła faktury swoim kontrahentom, gdyż nie posiadała maszyn produkcyjnych. Nie osiągnęła żadnych obrotów z tytułu działalności gospodarczej na terenie Polski. Pod względem struktury organizacyjnej nie został w niej wyodrębniony pion administracyjny z personelem,
a sprawy pracownicze Spółki prowadziło zewnętrzne biuro rachunkowe.

Zdaniem Sądu Okręgowego, nie sposób twierdzić - mając na uwadze strukturę organizacyjną Spółki - że znacząca część jej działalności mieściła się w Państwie wysyłającym, tj. w Polsce, gdyż na terenie państwa polskiego nie odnotowano żadnych obrotów. Nie zachodzi zatem przesłanka pozwalająca na objęcie R. J. ustawodawstwem państwa polskiego w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytalnemu i rentowym.

Odnosząc się do elementu świadczenia pracy przez pracowników wysyłającej Spółki, Sąd Okręgowy zauważył, że R. J. ani przez chwilę nie wykonywał pracy na rzecz zatrudniającej go Spółki na terenie Polski. Niezwłocznie po zawarciu umowy o pracę został skierowany do Włoch na szkolenie, które miało na celu przygotowanie do wykonywania pracy w zakładzie produkcyjnym w Polsce. Jednakże do świadczenia pracy na terenie Polski nie doszło, bowiem po powrocie do kraju został zwolniony i wyrejestrowany z ubezpieczeń społecznych w Polsce. Wobec tego nie mógł podlegać ubezpieczeniom społecznym w Polsce, gdyż nie znajdą w odniesieniu do niego zastosowania polskie przepisy dotyczące ubezpieczenia społecznego. R. J. świadczył pracę wyłącznie poza granicami kraju, a co za tym idzie, powinien zostać zarejestrowany w systemie ubezpieczeń społecznych właściwym dla państwa miejsca wykonywania pracy.

Nie można uznać za wystarczające do objęcia ubezpieczeniem społecznym w Polsce samego zawarcia umowy o pracę z obywatelem polskim i jego zgłoszenia w Polsce do ubezpieczeń społecznych. Zgłoszenie R. J. do ubezpieczeń społecznych
w państwie polskim nie odniosło więc żadnego skutku prawnego, bowiem w/w, choć zawarł umowę o pracę przewidującą zatrudnienie na terenie państwa polskiego, nigdy pracy tej
w Polsce nie podjął i nie wykonywał.

Wszystko to, zdaniem Sądu I instancji, zdaje się przemawiać za tym, że R. J. nie podlegał ustawodawstwu polskiemu w zakresie ubezpieczeń społecznych
i nie posiadał statusu pracownika w Polsce, bowiem nie świadczył pracy na terenie Polski, stąd zaskarżona decyzja stwierdzająca, że w okresie od dnia 26 września 2007r. do dnia
21 czerwca 2008r. w/w nie podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu stosunku pracy z płatnikiem składek (...) Sp. z o.o., jest prawidłowa.

Apelację od powyższego wyroku złożył pełnomocnik odwołującej.

Zaskarżył wyrok w całości, zarzucając :

1. mogące mieć wpływ na wynik sprawy naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 328 § 2 k.p.c., poprzez sporządzenie uzasadnienia wyroku wewnętrznie sprzecznego, art. 233 § 1 k.p.c., poprzez błędną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału, błędy w ustaleniach faktycznych, polegające na nieprawidłowym ustaleniu, że znacząca część działalności odwołującej się Spółki nie mieściła się w państwie wysyłającym, a Spółka nie odnotowała żadnych obrotów w Polsce,
i że w okresie od 26 września 2007r. do 1 kwietnia 2008r. jako miejsce pracy ubezpieczonego określono w umowie o pracę siedzibę Spółki (...) we Włoszech,

2. naruszenie przepisu prawa materialnego, tj. art. 14 ust. 1 a rozporządzenia Rady (EWG)
nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników, osób pracujących na własny rachunek i członków ich rodzin przemieszczających się w obrębie Wspólnoty, poprzez jego błędne niezastosowanie w sprawie.

Wskazując na powyższe zarzuty, wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku, poprzez uwzględnienie odwołania, ewentualnie uchylenie go i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi
I instancji.

W uzasadnieniu stanowiska apelujący podniósł odnośnie wewnętrznej sprzeczności uzasadnienia wyroku, że nie da się pogodzić wskazania na fakt wystawiania przez Spółkę w Polsce faktur VAT obrazujących sprzedaż towarów ze wskazaniem na brak obrotów w Polsce. Podobnie, kwestia ta jest niemożliwa do pogodzenia z twierdzeniem o braku wykonywania na terenie Polski jakiejkolwiek działalności. Działalność taka, choćby w postaci sprzedaży, była
w Polsce prowadzona. Sprzedaż była też działalnością ujawnioną w KRS, jako działalność Spółki, na co również wskazał Sąd.

Podkreślił, że ustalenie, iż Spółka nie prowadziła działalności w Polsce, jest błędne i jest wynikiem błędnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Wskazane dokumenty w postaci umów i dokumentów księgowych obrazujących obrót Spółki w Polsce jednoznacznie zaprzeczają temu ustaleniu. Zaprzecza mu też inne ustalenie Sądu, zgodnie
z którym Spółka nabyła w Polsce dwie niezabudowane nieruchomości. Inną okolicznością jest fakt, że na tych nieruchomościach doszło do wybudowania hal produkcyjnych. Wszystkie te okoliczności dowodzą, że działalność gospodarcza była przez odwołującą się prowadzona w Polsce. Odmienna ocena Sądu I instancji musi być zatem uznana za ocenę sprzeczną
z zasadami prawidłowego rozumowania, a więc sprzeczną z normą art. 233 § 1 k.p.c.

Kwestionowane ustalenie Sądu jest błędne, tym bardziej, że nie ustalono aby odwołująca się prowadziła jakąkolwiek działalność poza granicami Polski. Działalności takiej bowiem nie było. Za taką działalność nie można uznać samego wysłania pracowników
na przeszkolenie do Włoch, jako że okoliczność ta nie wiązała się z uzyskaniem przez
Spółkę jakiegokolwiek obrotu. Jako że cały obrót Spółki osiągany był w Polsce, to uznać należy, iż w Polsce prowadzona była nie tylko znacząca część działalności Spółki, ale cała jej działalność.

Apelujący wskazał na błędne ustalenie Sądu, jakoby przez okres pierwszego półrocza zatrudnienia ubezpieczonego, jako miejsce jego pracy wyznaczona była siedziba Spółki (...) we Włoszech. Taka siedziba była oznaczona w pierwotnej wersji umowy, która jednak niezwłocznie po jej zawarciu została zmieniona aneksem, w którym jako miejsce pracy wskazano siedzibę odwołującej się w Polsce, tj. w T.. To właśnie takie określenie miejsca pracy powodowało konieczność osobnego oddelegowania pracownika do Włoch,
w celu jego przeszkolenia.

Zarzucając, że Sąd I instancji nie zastosował w niniejszej sprawie przepisu art. 14
ust. 1 a powołanego rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971r., dopuszczając się jego naruszenia, podkreślił, że przytoczony przepis przewiduje, iż pracownik oddelegowany do pracy do innego kraju członkowskiego podlega nadal ustawodawstwu państwa wysyłającego, pod warunkiem że zostaną spełnione warunki wysłania po stronie pracownika i jego pracodawcy. Warunki takie spełnione zostały w niniejszej sprawie.
Sąd I instancji w zasadzie nie wskazuje jaki warunek podlegania prawu państwa wysyłającego nie został spełniony. Sąd, nie dokonując wykładni zacytowanego przepisu, powołuje się jedynie na fakt, że ubezpieczony nie wykonywał pracy na terenie Polski. Okoliczność ta nie jest przeszkodą do objęcia go polskim systemem zabezpieczenia społecznego.

Nie istnieją przeszkody dla zastosowanie art. 14 ust. 1 a rozporządzenia w stosunku
do pracowników dopiero co zatrudnionych, którzy nie zdążyli przepracować pewnego (nieokreślonego przez Sąd) okresu w państwie wysyłającym. Przy wykładni wskazanego przepisu, bezzasadne jest nadawanie zwrotom „podlega nadal ustawodawstwu” i „jest zwykle zatrudniony” znaczenia, które uniemożliwia zastosowanie tego przepisu w stosunku do osób, które bezpośrednio po zatrudnieniu ich zostały oddelegowane do innego państwa. Określenia te bowiem nie mają wskazywać na następstwo czasowe określonych zdarzeń, lecz są jedynie wskazaniem, że regulacja przepisu ma charakter wyjątkowy (w stosunku do ogólnej reguły określonej w art. 13 rozporządzenia). Wobec tego słowo „nadal” nie ma dalszego szczególnego znaczenia niż np. słowa „pomimo tego”. Przyjęcie odmiennego stanowiska powodowałoby znaczne komplikacje praktyczne. Dla zastosowania regulacji art. 14 rozporządzenia wystarczające powinno być zatem ustalenie przez strony umowy o pracę miejsca świadczenia pracy przez ubezpieczonego, nawet jeżeli bezpośrednio po tym pracownik jest oddelegowany. Za takim przyjęciem przemawiają względy natury funkcjonalnej. Tak bowiem, jak w okolicznościach niniejszej sprawy, oddelegowanie pracowników związane może być np. z koniecznością ich przeszkolenia, które umożliwi dopiero wykonywanie efektywnej pracy w zakładzie pracy znajdującym się w państwie wysyłającym. Brak jest podstaw aby w takim wypadku nie stosować regulacji art. 14 rozporządzenia.

Zastosowanie regulacji art. 14 ust. 1 a rozporządzenia powinno oczywiście zależeć od tego czy określenie w umowie o pracę miejsca stałego świadczenia pracy przez ubezpieczonego ma charakter rzeczywisty, czy np. nie zostało przez strony ustalone jedynie dla obejścia przepisów prawa. W niniejszej sprawie brak jest jednak podstaw do kwestionowania umownych ustaleń stron. Faktem jest, że pracownik nie rozpoczął świadczenia pracy na rzecz odwołującej się w państwie wysyłającym, ale w pierwszym rzędzie jest to wynikiem tego, że stosunek pracy uległ zakończeniu jeszcze przed upływem okresu szkolenia. Natomiast fakt nie rozpoczęcia produkcji przez odwołującą nie był przez Spółkę zamierzony, a spowodowany był obiektywnymi okolicznościami o charakterze ekonomicznym (powszechnie znany kryzys gospodarczy w branży samochodowej). Okoliczność ta nie może w żaden sposób zmienić rzeczywistego charakteru ustaleń stron, które podejmowane były wcześniej. Nie można zatem przypisywać odwołującej się zamiaru nadużycia omawianej regulacji rozporządzenia, czy obejścia przepisów o zabezpieczeniu społecznym.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja zasługuje na uwzględnienie.

Spór w sprawie dotyczył określenia ustawodawstwa właściwego dla podlegania ubezpieczonego ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Do istoty sporu należało rozstrzygnięcie, czy wobec ubezpieczonego zachodzi wyjątek od zasady terytorialności przewidziany art. 14 ust. 1 a rozporządzenia Rady (EWG) Nr 1408/71, powołanego na wstępie.

Zasadne jest stanowisko apelującej, że Sąd I instancji błędnie podzielił twierdzenia organu rentowego, iż (...) Sp. z o.o. nie prowadziła znaczącej
części działalności w Polsce (państwie wysyłającym pracownika) i błędnie stwierdził,
że ubezpieczony nie podlegał w okresie pobytu we Włoszech polskiemu systemowi ubezpieczeń społecznych, bowiem nigdy nie wykonywał pracy w Polsce.

Przy ocenie zasad podlegania ubezpieczonego ubezpieczeniom społecznym należało stosować rozporządzenie Rady (EWG) Nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego w stosunku do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek oraz ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie
(Dz. U. UE. L.71.149.2 ze zm., zwane dalej rozporządzeniem Rady Nr 1408/71), ponieważ ubezpieczony zatrudniony przez odwołującą wykonywał obowiązki wyłącznie na terenie Włoch. Dla rozstrzygnięcia sprawy istotne jest ustalenie, czy ubezpieczony pracownik został skierowany w celu przeszkolenia na terytorium Włoch w rozumieniu art. 14 ust. 1 a tego rozporządzenia, który stanowi wyjątek od ogólnej zasady terytorialności podlegania ustawodawstwu ubezpieczeniowemu państwa, w którym jest wykonywana praca.

W przypadku pracowników najemnych generalną regułą tego aktu prawa wspólnotowego było podleganie systemowi zabezpieczenia społecznego kraju, w którym jest świadczona praca (lex loci laboris), co wynikało z art. 13 ust. 2 a rozporządzenia Rady
Nr 1408/71, który stanowił, że z zastrzeżeniem przepisów art. 14-17, pracownik najemny zatrudniony na terytorium jednego Państwa Członkowskiego podlega ustawodawstwu tego państwa, nawet jeżeli zamieszkuje na terytorium innego Państwa Członkowskiego lub jeżeli przedsiębiorstwo lub pracodawca, który go zatrudnia ma swoją zarejestrowaną siedzibę lub miejsce prowadzenia działalności na terytorium innego Państwa Członkowskiego.

W ustalonych okolicznościach sprawy Sąd I instancji nieprawidłowo uznał, że nie wystąpił wyjątek z art. 14 ust. 1 a tego rozporządzenia, który stanowił, że pracownik najemny zatrudniony na terytorium Państwa Członkowskiego przez przedsiębiorstwo, w którym jest zwykle zatrudniony i przez które został skierowany do wykonywania pracy na terytorium innego Państwa Członkowskiego podlega nadal ustawodawstwu pierwszego Państwa Członkowskiego, pod warunkiem, że przewidywany okres wykonywania pracy nie przekracza dwunastu miesięcy i że nie został on skierowany w miejsce innej osoby, której okres skierowania upłynął. W rozpoznawanej sprawie nie mogło być sporu, że okresy wykonywania pracy w ramach szkolenia przez oddelegowanego do Włoch nie przekraczały 12 miesięcy
i ubezpieczony nie został skierowany w miejsce innej osoby, której upłynął okres skierowania.

Sąd Apelacyjny odmiennie od Sądu I instancji ocenił spełnienie warunku pozostawania przez ubezpieczonego w zwykłym zatrudnieniu u pracodawcy państwa wysyłającego (delegującego).

Spełnienie tego warunku wymaga - wedle judykatury Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz wykładni dokonanej w Decyzji Nr 181 z dnia 13 grudnia 2000r. Komisji Administracyjnej do spraw Zabezpieczenia Społecznego (powoływanej dalej jako Decyzja
Nr 181), wykazania przez pracodawcę prowadzenia znaczącej działalności gospodarczej
w państwie, w którym ma siedzibę. Oddelegowanie pracownika ma miejsce wtedy, gdy pomimo oddelegowania praca jest wykonywana na rzecz przedsiębiorstwa oddelegowującego w warunkach zachowania więzi pracowniczej pomiędzy pracownikiem oddelegowanym
a przedsiębiorstwem oddelegowującym. Ponadto, w szczególnych przypadkach dotyczących zatrudniania pracowników tymczasowych wyłącznie w celu oddelegowania do pracy
u pracodawców użytkowników wymagane jest, aby pracodawca delegujący prowadził zwykle działalność „godną odnotowania” w kraju, na którego terytorium ma siedzibę. Przy ustalaniu, czy przedsiębiorstwo delegujące do pracy za granicą zwyczajowo lub zwykle prowadzi na znaczną skalę taką działalność na terytorium państwa wysyłającego należy brać pod uwagę między innymi: miejsce, gdzie przedsiębiorstwo wysyłające i jego władze są zlokalizowane, liczbę personelu administracyjnego pracującego w państwie wysyłającym, w którym ma zarejestrowaną siedzibę oraz w państwie zatrudnienia, miejsce rekrutacji oddelegowanych oraz miejsce zawierania większości umów z klientami, prawo właściwe dla umów zawieranych przez przedsiębiorstwo wysyłające z jego pracownikami z jednej strony oraz
z jego klientami z drugiej strony, jak również wielkość obrotów w każdym państwie członkowskim w odpowiednio wybranym typowym okresie. Lista tych kryteriów nie wyczerpuje wszystkich możliwości ustalenia prowadzenia działalności godnej odnotowania na terenie kraju wysyłającego i może być uzupełniania lub dostosowywana do konkretnego przypadku.

Reasumując, o podleganiu właściwemu systemowi zabezpieczenia społecznego pracowników oddelegowanych, oprócz formalnych więzi pozostawania w stosunku pracy pomiędzy pracownikiem i przedsiębiorstwem wysyłającym oraz przynależności do porządku prawa pracy państwa delegującego w zakresie zawierania umów o pracę, podejmowania decyzji w przedmiocie rodzaju pracy, wynagradzania za jej wykonywanie i zwalniania pracowników, przesądza prowadzenie przez pracodawcę zwykłej (normalnej) działalności godnej odnotowania w państwie wysyłającym, w którym ma zarejestrowaną siedzibę, która nie może ograniczać się do wykonywania wewnętrznych czynności administracyjnych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Rozważania i wywody prawne w tym zakresie były niejednokrotnie prezentowane
w orzecznictwie zarówno krajowym, jak i wspólnotowym w związku z delegowaniem pracowników przez agencje pracy tymczasowej (vide wyroki Sądu Najwyższego:
z dnia 5 maja 2010r., II UK 27/10, LEX nr 599779, z dnia 6 maja 2010r. II UK 28/10, LEX
nr 599781, wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 10 lutego 2000r. C-202/97 w sprawie F., LEX nr 82707, ECR (...)). Mogą być one pomocne w dokonaniu oceny prawnej stanu faktycznego charakterystycznego dla niniejszej sprawy.

Wskazówkę interpretacyjną art. 14 ust. 1 a rozporządzenia Rady Nr 1408/71, w wersji skodyfikowanej rozporządzeniem nr 2001/83, zawiera uzasadnienie wyroku TS UE
w sprawie F. (C-202/97, ECR (...)), zgodnie z którą, powinien on być interpretowany w ten sposób, iż w celu skorzystania z przywileju pozwalającego na utrzymanie pracownika w systemie zabezpieczenia społecznego państwa wysyłającego, przedsiębiorstwo (tam pracy tymczasowej), które deleguje czasowo pracowników do pracy na terytorium innego państwa członkowskiego, powinno zwykle prowadzić swoją działalność
w państwie wysyłającym. Warunek ten jest spełniony wówczas, gdy agencja pracy tymczasowej (tu apelująca) wykonuje na znaczną skalę istotną działalność w państwie wysyłającym, w którym ma swoją siedzibę.

Sąd Najwyższy, dokonując interpretacji w/w przepisu w sprawie zakończonej wyrokiem z dnia 5 maja 2010r., II UK 27/10 - wywiódł, że tylko pracownik zatrudniony przez pracodawcę mającego siedzibę i prowadzącego w istotnym zakresie działalność gospodarczą w Polsce, który został oddelegowany do pracy w innym państwie
Unii Europejskiej, ma prawo do podlegania polskiemu ubezpieczeniu społecznemu
w granicach limitów czasowych, określonych w art. 14 ust. 1 a rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz. U.UE L 1971r. Nr 149, poz. 2 ze zm.).

Sąd Apelacyjny w składzie orzekającym podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uzasadnieniu tego wyroku, że wprawdzie sądy nie są związane wykładnią Komisji Administracyjnej WE ds. zabezpieczenia socjalnego pracowników migrujących, ale propozycje wykładni zawarte w Decyzji Nr z dnia 13 grudnia 2000r. Nr 181 w sprawie oddelegowania pracowników (Dz. Urz. WE z 14 grudnia 2001r., L 329, s. 73, zwanej dalej Decyzją Nr 181) nie są prawnie obojętne, a tym bardziej nie stanowią przeszkód
w możliwości zaakceptowania przez sądy krajowe tego rodzaju postulowanej interpretacji przepisów rozporządzenia przy rozstrzyganiu sporów wynikających z krótkotrwałego przemieszczania się pracowników delegowanych do pracy za granicą i możliwych kolizji podlegania różnym systemom zabezpieczenia społecznego.

Sąd Apelacyjny, mając na uwadze, że różnice w poszczególnych systemach zabezpieczenia społecznego państw członkowskich UE (różna wysokość składki i świadczeń) nie mogą być nadużywane przez przedsiębiorstwa, które zajmują się wyłącznie delegowaniem pracowników do innych państw członkowskich przy wykorzystywaniu różnic w systemach ubezpieczenia społecznego i niebezpieczeństwo stosowania dumpingu ekonomicznego (socjalnego), polegającego na ponoszeniu niższych kosztów (obciążeń) podlegania przez oddelegowanych pracowników tymczasowych zabezpieczeniu społecznemu w państwie,
na którego terytorium ma siedzibę agencja pracy tymczasowej, niż w państwie wykonywania pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2009r., II UK 99/09, LEX nr 583818) uznał, że w niniejszym stanie faktycznym brak jest podstaw do domniemania takiego działania ze strony apelującej.

Sąd Apelacyjny uznał, że materiał zgromadzony w sprawie jest wystarczający
do ostatecznego wyrokowania i nie wymaga uzupełnienia poprzez słuchanie
przedstawiciela apelującej. Na podstawie dowodów przeprowadzonych w postępowaniu pierwszoinstancyjnym - Sąd Apelacyjny dokonał odmiennej oceny prawnej ustalonego stanu faktycznego.

Mianowicie uznał, że skoro odwołująca Spółka działała tylko na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bowiem w Polsce (w T.) znajdowała się siedziba przedsiębiorstwa, Spółka w 2006r. nabyła od (...) S.A. z siedzibą
w B. na terenie T. i B. nieruchomości warte kilkanaście milionów złotych i podjęła się na nich docelowo budowy zakładu wyrobów gumowych i tworzyw sztucznych (którego uruchomienie z uwagi na światowy kryzys gospodarczy uległo zahamowaniu), umowy z kontrahentami zawierane są w Polsce i podlegają prawu
polskiemu (w tym umowa z firmą (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B.
na dostawę narzędzi, z firmą (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B.
i (...) z siedzibą w J. o stałej współpracy w sprzedaży akcesoriów samochodowych), wreszcie 100 % obrotu Spółki osiągane jest w Polsce, do umów pracy zastosowanie znajdowało prawo polskie - to uzasadnione jest przyjęcie, że w istotnym zakresie działalność Spółka prowadziła w Polsce. Takiemu stanowisku nie stoi, zdaniem Sądu Apelacyjnego, na przeszkodzie fakt, że w połowie udziałowcem odwołującej się była włoska firma (...), w której odbywało się szkolenie, ani to, że odwołująca Spółka była na etapie prowadzenia budowy, nie posiadała maszyn produkcyjnych ani personelu administracyjnego i nie rozpoczęła działalności produkcyjnej, a w zakresie spraw pracowniczych była reprezentowana przez zewnętrzne biuro rachunkowe. Istotne jest natomiast, że nie można przypisać Spółce, iż znaczącą część działalności prowadziła w innym Państwie Członkowskim.

Z nie budzącego wątpliwości materiału dowodowego, a to akt osobowych ubezpieczonego wynika, że w dniu 24 września 2007r. zawarł z apelującą umowę o pracę
w T. na czas określony od 24 września 2007r. do 31 marca 2008r. w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku operatora wtryskarki materiałów plastycznych, z wynagrodzeniem 936,00 zł i w tym samym dniu wyraził zgodę na skierowanie na szkolenie w (...) we Włoszech na okres od 26 września 2007r. do 28 lutego 2008r. W piśmie kierującym na szkolenie przewidziano zapewnienie w okresie szkolenia trzech posiłków dziennie, noclegu oraz diety w wysokości 25 % diety włoskiej na pozostałe wydatki za każdy dzień pobytu na szkoleniu. Po zakończeniu szkolenia R. J. w dniu 1 kwietnia 2008r. zawarł z (...) Sp. z o.o./ (...) w T. umowę o pracę na czas określony od dnia 1 kwietnia 2008r. do dnia 31 marca 2010r.
w pełnym wymiarze czasu pracy. Z mocy tej umowy został zatrudniony w Spółce
na stanowisku operatora wtryskarki materiałów plastycznych za wynagrodzeniem
w wysokości 1.126,00 zł brutto. W umowie wskazano, jako miejsce wykonywania pracy - siedzibę Spółki (...) w T.. Stosunek pracy ustał jednak z dniem
21 czerwca 2008r. w wyniku rozwiązania za wypowiedzeniem dokonanym przez pracodawcę.

Ustalenia te, zdaniem Sądu Apelacyjnego, pozwalają na uznanie, że skoro odwołująca nie dysponowała własną kadrą, to uzasadnionym było prowadzenie szkolenia u jednego
ze współudziałowców Spółki, który posiadał wykwalifikowanych pracowników i posiadał takie wyposażenie, jakie docelowo miało działać u odwołującej. Materiał dowodowy nie daje natomiast podstaw do przyjęcia, że w czasie szkolenia ubezpieczony był zatrudniony na rzecz włoskiej Spółki i podlegał kierownictwu i nadzorowi włoskiej Spółki.

Niewątpliwym jest, że cały wyjazd zainicjowany został przez pracodawcę ubezpieczonego. Oczywistym jest, że prezes zarządu odwołującej nie mógł bezpośrednio nadzorować polskich pracowników szkolących się we włoskiej Spółce, co nie wyklucza podlegania jego kierownictwu.

O wzajemnej więzi między odwołującą jako pracodawcą a ubezpieczonym, świadczy wypłacanie wynagrodzenia przez nią, finansowanie świadczeń w okresie delegowania,
a zatem wykonywanie pracy na rachunek odwołującej się. Dodatkową przesłanką potwierdzającą istnienie tej więzi jest fakt, że ośrodkiem podejmowania decyzji dotyczących zatrudnienia czy ewentualnego zwolnienia zainteresowanego przez cały okres pozostawała siedziba zarządu odwołującej się w Polsce.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny, dokonując odmiennej oceny i mając na uwadze unormowanie wynikające z art. 382 k.p.c. - Sąd Apelacyjny uwzględnił stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uzasadnieniu wyroku z dnia 7 maja 2003r. IV CKN 115/01 LEX nr 137593, w myśl którego sąd apelacyjny ma nie tylko uprawnienie, ale wręcz obowiązek rozważenia na nowo całego zebranego w sprawie materiału oraz jego własnej samodzielnej oceny, przy uwzględnieniu zasad wynikających z art. 233 § 1 k.p.c. Obowiązek ten jest tym bardziej oczywisty, gdy strona wnosząca apelację zarzuca sądowi I instancji wadliwą, tzn. naruszającą zasady płynące z art. 233 § 1 k.p.c., ocenę dowodów.

Nadto, Sąd Apelacyjny miał na uwadze stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone
w uzasadnieniu wyroku z dnia 7 października 2003r. II UK 87/03, OSNP 248/14/2004, zgodnie z którym swobodna ocena dowodów dokonywana jest przez pryzmat własnych przekonań sądu, jego wiedzy i posiadanego zasobu doświadczeń życiowych, ale powinna także uwzględniać wymagania prawa procesowego oraz reguły logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i - ważąc ich moc
oraz wiarygodność - odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (por. wyrok SN
z 10 czerwca 1999r., II UKN 685/98, OSNP 2000 nr 17, poz. 655).

Skoro na terytorium Polski odwołująca nabyła nieruchomości i rozpoczęła budowę fabryki, były zawierane przez odwołującą umowy, z wykonania których Spółka osiągała
w Polsce obroty, przeto spełnia ona warunki zwykłego prowadzenia znaczącej działalności na terytorium Polski. Nadto, skoro pomiędzy odwołującą jako pracodawcą a ubezpieczonym istniała więź pozostawania w stosunku pracy to spełnione zostały warunki przesądzające
o podleganiu pracownika polskiemu systemowi ubezpieczeń społecznych z tytułu krótkoterminowego zatrudnienia poza granicami kraju. W konsekwencji, Sąd II instancji uznał, że do ubezpieczonego miał zastosowanie wyjątek z art. 14 ust. 1 a rozporządzenia Rady nr 1408/71 i mógł być objęty polskim systemem ubezpieczenia społecznego.

Na koniec zaznaczyć należy, że zdaniem składu orzekającego w niniejszej sprawie - odmiennie od poglądu wyrażonego przez Sąd Apelacyjny w Katowicach w sprawach
III AUa 2635/11 i III AUa 561/12, brak jest podstaw do przyjęcia, że okoliczności faktyczne rodzą uzasadnione przypuszczenie, iż faktycznie działalność odwołującej związana
z zatrudnianiem pracowników i ich natychmiastowym kierowaniem na szkolenie do (...), rzeczywiście służyć miała wyłącznie zapewnieniu siły roboczej włoskiemu wspólnikowi, co w konsekwencji prowadzić musiałoby do objęcia oddelegowanego pracownika systemem zabezpieczenia społecznego właściwego ze względu na miejsce wykonywania pracy.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd Apelacyjny uznał apelację za uzasadnioną i z mocy art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i poprzedzającą go decyzję organu rentowego i orzekł, jak w sentencji.

/-/ SSA E. Piotrowska /-/ SSA M. Małek-Bujak /-/ SSA J. Ansion

Sędzia Przewodnicząca Sędzia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE