V KK 364/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:18-12-2012
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V KK 364/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 6 grudnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jerzy Grubba (przewodniczący)
SSN Kazimierz Klugiewicz
SSN Rafał Malarski (sprawozdawca)
Protokolant Barbara Kobrzyńska
w sprawie Ł. N.
dot. wyroku łącznego
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 6 grudnia 2012 r.,
kasacji, wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich
na korzyść skazanego
od wyroku łącznego Sądu Okręgowego
z dnia 25 marca 2011 r.1,
uchyla zaskarżony wyrok łączny w części dotyczącej
orzeczenia o karze łącznej 5 lat pozbawienia wolności (pkt II) i
rozstrzygnięcia z tą karą związanego (pkt III) i przekazuje sprawę
w tym zakresie Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy, wyrokiem łącznym z 25 marca 2011 r., orzekł wobec Ł. N.
dwie kary łączne pozbawienia wolności. Jedną z nich, w rozmiarze 5 lat
pozbawienia wolności, orzekł na podstawie: 1) 6 miesięcy zastępczej kary
pozbawienia wolności, powstałej z zamiany kary 12 miesięcy ograniczenia wolności
wymierzonej za przestępstwo popełnione od 6 marca do 22 kwietnia 2009 r.; 2)
2
kary roku pozbawienia wolności z warunkowym jej zawieszeniem na okres próby 5
lat wymierzonej za czyn popełniony 22 kwietnia 2009 r.; 3) kary 6 miesięcy
pozbawienia wolności z warunkowym jej zawieszeniem na okres próby 2 lat
wymierzonej za czyn popełniony 6 lipca 2009 r.; 4) kary łącznej roku i 6 miesięcy
pozbawienia wolności wymierzonej za czyny popełnione w 2005 r.; 5) kary roku i 10
miesięcy pozbawienia wolności wymierzonej za ciąg przestępstw popełnionych od
17 marca do 12 listopada 2008 r. Wskazany wyrok łączny nie został zaskarżony
przez strony i uprawomocnił się z dniem 27 kwietnia 2011 r.
Kasację od prawomocnego wyroku łącznego w części dotyczącej orzeczenia
kary łącznej 5 lat pozbawienia wolności na korzyść skazanego złożył w trybie art.
521 § 1 k.p.k. Rzecznik Praw Obywatelskich. Zarzucając rażące i mające istotny
wpływ na treść orzeczenia naruszenie prawa karnego materialnego, to jest art. 4 §
1 k.k., polegające na zastosowaniu obowiązującego od 8 czerwca 2010 r. art. 89 §
1 a k.k., mimo że wcześniej art. 89 § 1 k.k. wykluczał w opisanej sytuacji orzeczenie
kary łącznej o charakterze bezwzględnym, oraz art. 85 k.k., polegające na objęciu
karą łączną kary zastępczej pozbawienia wolności, wniósł o uchylenie wyroku
łącznego w zaskarżonej części i przekazanie sprawy w tym zakresie Sądowi
Okręgowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja z racji swej oczywistej zasadności zasługiwała na uwzględnienie w
całości na posiedzeniu bez udziału stron (art. 535 § 5 k.p.k.).
Ustawą z 5 listopada 2009 r. nowelizującą m.in. Kodeks karny (Dz. U. Nr
2006, poz. 1589), która weszła w życie 8 czerwca 2010 r., wprowadzony został art.
89 § 1a k.k. stwarzający możliwość wymierzenia w wyroku łącznym kary łącznej
pozbawienia wolności o charakterze bezwzględnym, obejmującej jednostkowe
skazania na kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich
wykonania. Wcześniej dyspozycja art. 89 § 1 k.k. wykluczała możliwość
wymierzenia w wyroku łącznym kary bezwzględnego pozbawienia wolności
powstałej z połączenia kar orzeczonych również z warunkowym zawieszeniem ich
wykonania. Przyjmowano, że przepis ten stanowił podstawę do orzekania kary
łącznej w wyroku łącznym w razie skazania za zbiegające się przestępstwa na kary
pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem i bez warunkowego
zawieszenia ich wykonania, ale przez orzeczenie kary łącznej z warunkowym
zawieszeniem jej wykonania (zob. uchwała SN z 27 marca 2001 r., I KZP 2/01,
3
OSNKW 2001, z. 5 – 6, poz. 41; wyrok SN z 8 lutego 2011 r., III KK 414/10, LEX nr
735573).
Kara łączna jest instytucją prawa karnego materialnego i w związku z tym
należy rozpatrywać ją w płaszczyźnie art. 4 § 1 k.k., który stanowi, że jeżeli w
czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa,
stosuje się ustawą nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą
poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy. Oznacza to, że możliwość
wymierzenia kary łącznej w wyroku łącznym na podstawie art. 89 § 1a k.k., zgodnie
z przywołaną regułą prawa temporalnego, dotyczy skazań za zbiegające się
przestępstwa na kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich
wykonania, popełnione po dniu 7 czerwca 2010 r. (zob. wyrok SN z 12 kwietnia
2011 r., V KK 74/11, OSNKW 2011, z. 6, poz. 54).
Przechodząc na grunt niniejszej sprawy, trzeba stwierdzić, że orzeczenie w
zaskarżonym wyroku łącznym kary łącznej 5 lat pozbawienia wolności za
zbiegające się przestępstwa, popełnione przed 8 czerwca 2010 r., za które w
dwóch wypadkach wymierzono kary pozbawienia wolności z dobrodziejstwem
określonym w art. 69 k.k., a w dwóch bezwzględne kary pozbawienia wolności,
stanowiło rażące i mające istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia naruszenie art. 4 §
1 k.k.
Równie poważnym i znacząco wpływającym na treść orzeczenia była obraza
art. 85 k.k., polegająca na objęciu węzłem łączenia zastępczej kary pozbawienia
wolności wymierzonej za karę ograniczenia wolności (zob. wyrok SN z 3 marca
2006 r., V KK 487/05, OSNKW 2006, z. 6, poz. 59).
W konsekwencji Sąd Najwyższy wydał orzeczenie kasatoryjne w odniesieniu
do części wyroku łącznego zaskarżonego kasacją (art. 537 § 2 k.p.k.). Sprawę
przekazał do ponownego rozpoznania sądowi, który wydał ostatni wyrok skazujący
w pierwszej instancji (art. 569 § 1 k.p.k.).
Wskazania interpretacyjne stosownych w sprawie norm będą w
postępowaniu ponownym wiążące dla sądu właściwego (art. 442 § 3 k.p.k. w zw. z
art. 518 k.p.k.).
4
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 6 grudnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jerzy Grubba (przewodniczący)
SSN Kazimierz Klugiewicz
SSN Rafał Malarski (sprawozdawca)
Protokolant Barbara Kobrzyńska
w sprawie Ł. N.
dot. wyroku łącznego
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 6 grudnia 2012 r.,
kasacji, wniesionej przez Rzecznika Praw Obywatelskich
na korzyść skazanego
od wyroku łącznego Sądu Okręgowego
z dnia 25 marca 2011 r.1,
uchyla zaskarżony wyrok łączny w części dotyczącej
orzeczenia o karze łącznej 5 lat pozbawienia wolności (pkt II) i
rozstrzygnięcia z tą karą związanego (pkt III) i przekazuje sprawę
w tym zakresie Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy, wyrokiem łącznym z 25 marca 2011 r., orzekł wobec Ł. N.
dwie kary łączne pozbawienia wolności. Jedną z nich, w rozmiarze 5 lat
pozbawienia wolności, orzekł na podstawie: 1) 6 miesięcy zastępczej kary
pozbawienia wolności, powstałej z zamiany kary 12 miesięcy ograniczenia wolności
wymierzonej za przestępstwo popełnione od 6 marca do 22 kwietnia 2009 r.; 2)
2
kary roku pozbawienia wolności z warunkowym jej zawieszeniem na okres próby 5
lat wymierzonej za czyn popełniony 22 kwietnia 2009 r.; 3) kary 6 miesięcy
pozbawienia wolności z warunkowym jej zawieszeniem na okres próby 2 lat
wymierzonej za czyn popełniony 6 lipca 2009 r.; 4) kary łącznej roku i 6 miesięcy
pozbawienia wolności wymierzonej za czyny popełnione w 2005 r.; 5) kary roku i 10
miesięcy pozbawienia wolności wymierzonej za ciąg przestępstw popełnionych od
17 marca do 12 listopada 2008 r. Wskazany wyrok łączny nie został zaskarżony
przez strony i uprawomocnił się z dniem 27 kwietnia 2011 r.
Kasację od prawomocnego wyroku łącznego w części dotyczącej orzeczenia
kary łącznej 5 lat pozbawienia wolności na korzyść skazanego złożył w trybie art.
521 § 1 k.p.k. Rzecznik Praw Obywatelskich. Zarzucając rażące i mające istotny
wpływ na treść orzeczenia naruszenie prawa karnego materialnego, to jest art. 4 §
1 k.k., polegające na zastosowaniu obowiązującego od 8 czerwca 2010 r. art. 89 §
1 a k.k., mimo że wcześniej art. 89 § 1 k.k. wykluczał w opisanej sytuacji orzeczenie
kary łącznej o charakterze bezwzględnym, oraz art. 85 k.k., polegające na objęciu
karą łączną kary zastępczej pozbawienia wolności, wniósł o uchylenie wyroku
łącznego w zaskarżonej części i przekazanie sprawy w tym zakresie Sądowi
Okręgowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja z racji swej oczywistej zasadności zasługiwała na uwzględnienie w
całości na posiedzeniu bez udziału stron (art. 535 § 5 k.p.k.).
Ustawą z 5 listopada 2009 r. nowelizującą m.in. Kodeks karny (Dz. U. Nr
2006, poz. 1589), która weszła w życie 8 czerwca 2010 r., wprowadzony został art.
89 § 1a k.k. stwarzający możliwość wymierzenia w wyroku łącznym kary łącznej
pozbawienia wolności o charakterze bezwzględnym, obejmującej jednostkowe
skazania na kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich
wykonania. Wcześniej dyspozycja art. 89 § 1 k.k. wykluczała możliwość
wymierzenia w wyroku łącznym kary bezwzględnego pozbawienia wolności
powstałej z połączenia kar orzeczonych również z warunkowym zawieszeniem ich
wykonania. Przyjmowano, że przepis ten stanowił podstawę do orzekania kary
łącznej w wyroku łącznym w razie skazania za zbiegające się przestępstwa na kary
pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem i bez warunkowego
zawieszenia ich wykonania, ale przez orzeczenie kary łącznej z warunkowym
zawieszeniem jej wykonania (zob. uchwała SN z 27 marca 2001 r., I KZP 2/01,
3
OSNKW 2001, z. 5 – 6, poz. 41; wyrok SN z 8 lutego 2011 r., III KK 414/10, LEX nr
735573).
Kara łączna jest instytucją prawa karnego materialnego i w związku z tym
należy rozpatrywać ją w płaszczyźnie art. 4 § 1 k.k., który stanowi, że jeżeli w
czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa,
stosuje się ustawą nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą
poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy. Oznacza to, że możliwość
wymierzenia kary łącznej w wyroku łącznym na podstawie art. 89 § 1a k.k., zgodnie
z przywołaną regułą prawa temporalnego, dotyczy skazań za zbiegające się
przestępstwa na kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich
wykonania, popełnione po dniu 7 czerwca 2010 r. (zob. wyrok SN z 12 kwietnia
2011 r., V KK 74/11, OSNKW 2011, z. 6, poz. 54).
Przechodząc na grunt niniejszej sprawy, trzeba stwierdzić, że orzeczenie w
zaskarżonym wyroku łącznym kary łącznej 5 lat pozbawienia wolności za
zbiegające się przestępstwa, popełnione przed 8 czerwca 2010 r., za które w
dwóch wypadkach wymierzono kary pozbawienia wolności z dobrodziejstwem
określonym w art. 69 k.k., a w dwóch bezwzględne kary pozbawienia wolności,
stanowiło rażące i mające istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia naruszenie art. 4 §
1 k.k.
Równie poważnym i znacząco wpływającym na treść orzeczenia była obraza
art. 85 k.k., polegająca na objęciu węzłem łączenia zastępczej kary pozbawienia
wolności wymierzonej za karę ograniczenia wolności (zob. wyrok SN z 3 marca
2006 r., V KK 487/05, OSNKW 2006, z. 6, poz. 59).
W konsekwencji Sąd Najwyższy wydał orzeczenie kasatoryjne w odniesieniu
do części wyroku łącznego zaskarżonego kasacją (art. 537 § 2 k.p.k.). Sprawę
przekazał do ponownego rozpoznania sądowi, który wydał ostatni wyrok skazujący
w pierwszej instancji (art. 569 § 1 k.p.k.).
Wskazania interpretacyjne stosownych w sprawie norm będą w
postępowaniu ponownym wiążące dla sądu właściwego (art. 442 § 3 k.p.k. w zw. z
art. 518 k.p.k.).
4