Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CSK 300/12
POSTANOWIENIE
Dnia 13 grudnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jacek Gudowski
w sprawie z wniosku S. O.- Ł. i W. S.- Ł.
przy uczestnictwie E. K.-S., Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w K., J. O. i A.
S.
o zniesienie współwłasności,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 13 grudnia 2012 r.,
na skutek wniosku uczestniczki o zobowiązanie jej do złożenia pisma
przygotowawczego
oddala wniosek.
2
Uzasadnienie
Postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 23 marca 2012 r. zostało
zaskarżone skargą kasacyjną uczestniczki J. O., która wpłynęła w dniu 17 lipca
1012 r.
W dniu 5 października 2012 r. – w terminie przewidzianym w art. 3987
§ 1
k.p.c. – wnioskodawcy W. S.- Ł. i S. O.- Ł. wnieśli odpowiedź na skargę datowaną
w dniu 25 września 2012 r.
Na odpowiedź na skargę uczestniczka J. O. odpowiedziała pismem z dnia 16
listopada 2012 r., które – zarządzeniem z dnia 20 listopada 2012 r. – zostało
zwrócone na podstawie art. 207 § 3 i 7 oraz art. 132 § 1 w związku z art. 391 § 1 i
art. 39821
k.p.c. Przewodniczący stwierdził, że pismo uczestniczki zostało złożone
z naruszeniem art. 207 § 3 w związku z art. 391 § 1 i art. 39821
k.p.c., gdyż Sąd
Najwyższy nie wydał stosownego postanowienia.
W piśmie z dnia 3 grudnia 2012 r. uczestniczka złożyła wniosek, w którym
zwróciła się do Sądu Najwyższego „o zobowiązanie jej do ułożenia dalszego pisma
w sprawie w związku z koniecznością ustosunkowania się do zarzutów stawianych
przez wnioskodawców w ich piśmie z dnia 25 września 2012 r.”
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 207 § 3 k.p.c., który w obecnym brzmieniu wszedł w życie
w dniu 3 maja 2012 r. i ma zastosowanie do postępowań wszczętych po tym dniu
(art. 1 pkt 27 i art. 9 pkt 1 z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks
postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. Nr 233, poz. 1381),
złożenie pism przygotowawczych w toku sprawy następuje tylko wtedy, gdy sąd
tak postanowi, chyba że pismo obejmuje wyłącznie wniosek o przeprowadzenie
dowodu, przy czym sąd może wydać postanowienie na posiedzeniu niejawnym.
Stosowanie tego przepisu w postępowaniu kasacyjnym uzasadniają także art. 391
§1 i art. 39821
k.p.c., jakkolwiek musi mieć ono charakter odpowiedni.
Zważywszy, że postępowanie kasacyjne wszczyna – w znaczeniu
procesowo-technicznym – nową, odrębną sprawę, a skarga kasacyjna w niniejszej
3
sprawie wpłynęła po wskazanym dniu, przy jej rozpoznawaniu mają zastosowanie
zasady wymiany pism określone w art. 207 § 3 k.p.c. (por. np. uchwała składu
siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2008 r., zasada prawna,
III CZP 142/07, OSNC 2008, nr 11, poz. 122 oraz uchwała składu siedmiu sędziów
Sądu Najwyższego z dnia 15 czerwca 2010 r., II UZP 4/10, OSNP 2011, nr 3-4,
poz. 38).
Podstawowym celem art. 207 § 3 k.p.c. – ulokowanego pośród przepisów
normujących postępowanie rozpoznawcze przed sądem pierwszej instancji oraz,
przy zastosowaniu art. 391 § 1 k.p.c., także postępowanie rozpoznawcze przed
sądem apelacyjnym – jest nadanie właściwego znaczenia ustnej rozprawie i przez
to wzmocnienie zasady ustności, często w dotychczasowej praktyce
deprecjonowanej przez mnożenie zbędnych pism procesowych, niejednokrotnie
o podobnej treści, przesyconych jałowymi wywodami niedotyczącymi istoty sprawy
itp. Chodzi więc także o skuteczniejszą koncentrację materiału procesowego oraz
o dobre przygotowanie rozprawy i jej sprawny przebieg, w tym zwłaszcza
o efektywność postępowania dowodowego.
Charakter postępowania kasacyjnego jest jednak inny niż postępowania
rozpoznawczego przed sądem meriti, gdyż ma ono na celu wyłącznie prawną
kontrolę prawomocnego wyroku sądu drugiej instancji albo postanowienia
w przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania kończących
postępowanie w sprawie (art. 3981
§ 1 i art. 5191
k.p.c.). Między innymi w związku
z tym postępowanie kasacyjne ma w zasadzie charakter pisemny; Sąd Najwyższy
orzeka na posiedzeniu niejawnym, a rozprawę wyznacza wyjątkowo,
w szczególności wtedy, gdy w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne,
a skarżący złożył w skardze kasacyjnej wniosek o jej rozpoznanie na rozprawie
(art. 39811
§ 1 k.p.c.). Konstrukcja postępowania kasacyjnego nie wymaga zatem,
a nawet zasadniczo nie przewiduje składania pism przygotowawczych (art. 127
k.p.c.); ustawodawca przewidział w nim jedynie skargę kasacyjną, która jest
nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia i – jednocześnie – pismem inicjującym
postępowanie kasacyjne (art. 3981
– 3985
k.p.c.) oraz odpowiedź na skargę
(art. 3987
k.p.c.). Potrzeba złożenia pisma przygotowawczego może więc wystąpić
tylko wyjątkowo, a w szczególności wtedy, gdy skarga została przyjęta do rozpo-
4
znania i gdy skierowano ją do rozpoznania na rozprawie. Potrzeba tak wystąpi
także wówczas, gdy wnoszący skargę kasacyjną poweźmie zamiar złożenia pisma
zawierającego nowe uzasadnienie podstaw kasacyjnych (art. 39813
§ 3 k.p.c.),
a przeciwnik będzie chciał się do tego uzasadnienia ustosunkować. W tej sytuacji
w postępowaniu kasacyjnym nie ma zastosowania art. 207 § 3 zdanie pierwsze
k.p.c., a zdanie drugie stosuje się wyjątkowo, tylko wówczas gdy strona należycie
uzasadni potrzebę złożenia pisma.
Sąd Najwyższy, orzekając na posiedzeniu niejawnym w składzie jednego
sędziego (art. 39810
k.p.c.) – jeżeli uwzględnia wniosek – wydaje postanowienie
o zezwoleniu stronie na złożenie pisma przygotowawczego, a nie o „zobowiązaniu”
jej do złożenia pisma, o co wniosła uczestniczka. Jest przy tym oczywiste,
że wniosek o zezwolenie na złożenie pisma powinien być rzeczowo umotywowany,
aby Sąd Najwyższy mógł ocenić jego zasadność.
W tej sytuacji, skoro wniosek skarżącej został wadliwie sformułowany oraz
nie zawiera uzasadnienia, podlega oddaleniu.