Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 142/12
POSTANOWIENIE
Dnia 19 grudnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący)
SSN Barbara Myszka (sprawozdawca)
SSN Krzysztof Strzelczyk
w sprawie z wniosku U. K.
przy uczestnictwie W. H. i in. ,
o zasiedzenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 19 grudnia 2012 r.,
zażalenia wnioskodawczyni
na postanowienie Sądu Okręgowego w P.
z dnia 17 kwietnia 2012 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 17 kwietnia 2012 r. Sąd Okręgowy w P. odrzucił
skargę kasacyjną wnioskodawczyni od postanowienia tego Sądu z dnia 9 listopada
2011 r. jako niedopuszczalną z tej przyczyny, że jej wniesienie nie zostało
poprzedzone złożeniem – w trybie art. 387 § 3 k.p.c. – w terminie tygodniowym od
ogłoszenia sentencji wniosku o doręczenie postanowienia z uzasadnieniem
(art. 3986
§ 2 w związku z art. 3985
§ 1 k.p.c.). Podkreślił, że wnioskodawczyni
złożyła wprawdzie wniosek o doręczenie jej postanowienia z dnia 9 listopada
2011 r. z uzasadnieniem, lecz uczyniła to dopiero w dniu 19 listopada 2011 r.,
a więc w dniu po upływie terminu przewidzianego w art. 387 § 3 k.p.c. W tej sytuacji
Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 20 grudnia 2011 r. odrzucił przedmiotowy
wniosek i doręczył wnioskodawczyni jedynie sentencję postanowienia z dnia
9 listopada 2011 r., co nie miało znaczenia dla dopuszczalności skargi kasacyjnej.
W zażaleniu na postanowienie odrzucające skargę kasacyjną
wnioskodawczyni zarzuciła Sądowi Okręgowemu naruszenie art. 3986
§ 4 k.p.c.
przez przyjęcie, że wniesiona skarga jest niedopuszczalna, i art. 387 § 4 k.p.c.
przez jego niezastosowanie. Podniosła, że, według drugiego z powołanych
przepisów, jeżeli uzasadnienie nie zostało sporządzone, a w sprawie została
wniesiona skarga kasacyjna, sąd drugiej instancji sporządza uzasadnienie
zaskarżonego orzeczenia w terminie dwóch tygodni od dnia wniesienia skargi.
Zdaniem żalącej, regulacja ta dowodzi, że uprzednie doręczenie stronie, na jej
żądanie, orzeczenia sądu drugiej instancji z uzasadnieniem nie jest warunkiem
skutecznego wniesienia skargi kasacyjnej. W konkluzji żaląca wniosła o uchylenie
zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Żaląca nie kwestionuje ustaleń faktycznych, które legły u podstaw
zaskarżonego postanowienia, prezentuje natomiast pogląd, że ocena prawna tych
ustaleń, nawiązująca do stanowiska wyrażanego w orzecznictwie Sądu
Najwyższego, według którego warunkiem skutecznego wniesienia przez stronę
skargi kasacyjnej jest uprzednie złożenie – w trybie art. 387 § 3 k.p.c. – wniosku
o doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem, wymaga weryfikacji pod kątem
zgodności z regulacją zawartą w § 4 tego artykułu, dodanym przez ustawę z dnia
22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz
3
ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98).
Art. 387 § 4 k.p.c. stanowi, że jeżeli uzasadnienie nie zostało sporządzone,
a w sprawie została wniesiona skarga kasacyjna lub skarga o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, sąd drugiej instancji sporządza
uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia w terminie dwóch tygodni od dnia
wniesienia skargi. Zdaniem żalącej, z regulacji tej wynika, że dopuszczalne jest
wniesienie skargi kasacyjnej bez uprzedniego złożenia – w terminie przewidzianym
w art. 387 § 3 k.p.c. – wniosku o doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem, wobec
czego Sąd Okręgowy powinien w terminie dwóch tygodni od dnia wniesienia skargi
kasacyjnej sporządzić uzasadnienie postanowienia z dnia 9 listopada 2011 r.
i nadać skardze dalszy bieg.
Pogląd zaprezentowany przez żalącą nie zasługuje na aprobatę. Zgodnie
z art. 3985
§ 1 k.p.c., skargę kasacyjną wnosi się do sądu, który wydał zaskarżone
orzeczenie, w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia orzeczenia
z uzasadnieniem stronie skarżącej. Z kolei zgodnie z art. 387 § 3 k.p.c., orzeczenie
z uzasadnieniem doręcza się tej stronie, która w terminie tygodniowym od
ogłoszenia sentencji zażądała doręczenia. Jeżeli ogłoszenia nie było, orzeczenie
z uzasadnieniem doręcza się stronom z urzędu w terminie tygodniowym od
sporządzenia uzasadnienia.
Regulację zawartą w art. 3985
§ 1 k.p.c. należy rozumieć w ten sposób, że
dwumiesięczny termin do wniesienia skargi kasacyjnej biegnie od doręczenia
stronie orzeczenia z uzasadnieniem, dokonanego przez sąd drugiej instancji
zgodnie z wymaganiami art. 387 k.p.c. Oznacza to, że jeżeli orzeczenia
z uzasadnieniem nie doręcza się z urzędu, skarga kasacyjna przysługuje stronie
tylko wtedy, gdy przed upływem tygodnia od ogłoszenia sentencji zażądała
doręczania orzeczenia z uzasadnieniem. Dopiero wtedy zostaje spełnione wstępne
wymaganie dla skutecznego wniesienia przez stronę skargi kasacyjnej.
Stanowisko to – wbrew odmiennym zapatrywaniom żalącej – nie pozostaje
w sprzeczności z art. 387 § 4 k.p.c., ponieważ przepis ten dotyczy wyłącznie
sytuacji, gdy skargę kasacyjną wnosi Prokurator Generalny, Rzecznik Praw
Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka. Tylko dla tych podmiotów ustawodawca
przewidział uprawnienie do wniesienia skargi kasacyjnej niezależnie od zgłoszenia
4
przez stronę żądania doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem. Zgłoszenie takiego
żądania – jak wynika z art. 3985
§ 2 k.p.c. – odnosi tylko ten skutek, że termin do
wniesienia skargi biegnie dla wskazanych podmiotów nie od dnia uprawomocnienia
się orzeczenia, lecz od dnia doręczenia orzeczenia stronie (zob. postanowienia
Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2005 r., I CZ 111/05, nie publ., z dnia
16 grudnia 2005 r., II PZ 45/05, OSNP 2006, nr 21 – 22, poz. 332, z dnia
29 września 2006 r., I CSK 304/06, nie publ., z dnia 20 czerwca 2007 r., V CZ
50/07, nie publ.).
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 398 14
w związku z art.
3941
§ 3 k.p.c. w brzmieniu sprzed wejścia w życie ustawy z dnia 16 września
2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych
ustaw (Dz.U. Nr 233, poz. 1381) oddalił zażalenie jako pozbawione uzasadnionych
podstaw.
db