Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III KZ 91/12
POSTANOWIENIE
Dnia 9 stycznia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Puszkarski
w sprawie skazanego K. D.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 9 stycznia 2013r.
zażalenia skazanego
na zarządzenie zastępcy Przewodniczącego Wydziału Karnego Sądu Apelacyjnego
z dnia 5 listopada 2012r., odmawiającego przyjęcia kasacji od wyroku tego Sądu z
dnia 06 czerwca 2012 r.
postanowił:
utrzymać w mocy zaskarżone zarządzenie .
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 6 czerwca 2012 r., utrzymał w mocy,
uznając apelację obrońcy oskarżonego za oczywiście bezzasadną, wyrok Sądu
Okręgowego w G. z dnia 8 marca 2012 r., skazujący K. D. za czyn z art. 148 § 1
k.k. i in. Obrońca skazanego oraz sam skazany złożyli wnioski o doręczenie wyroku
Sądu odwoławczego z uzasadnieniem, skazany nadto wystąpił o wyznaczenie mu
obrońcy z urzędu w celu sporządzenia i podpisania kasacji. W uwzględnieniu tego
wniosku „w trybie art. 84 § 3 k.p.k.” wyznaczono skazanemu obrońcę z urzędu w
osobie adwokat, która pełniła tę funkcję w dotychczasowym postępowaniu. Mimo,
że skazany został zawiadomiony o tej decyzji, samodzielnie sporządził i przesłał do
Sądu Apelacyjnego kasację od wydanego przez ten Sąd wyroku. Obrońca
poinformowała natomiast wymieniony Sąd, że nie stwierdziła podstaw do
wniesienia kasacji, przedstawiła też opinię, w której stanowisko to umotywowała. K.
D. został zapoznany z opinią oraz pouczono go, że wyrażony przez obrońcę pogląd
nie daje podstawy do wyznaczenia innego obrońcy z urzędu, jednak skazany sam
może ustanowić obrońcę do sporządzenia i podpisania kasacji. Nadto wezwano
skazanego do uzupełnienia w terminie 30 dni braku formalnego jego własnej
kasacji, poprzez sporządzenie jej i podpisanie przez adwokata, pod rygorem
2
odmowy przyjęcia kasacji. K. D., mimo pouczenia, wystąpił o wyznaczenie innego
obrońcy z urzędu wywodząc, że wyznaczona obrońca dokonuje czynności
procesowych na jego niekorzyść. Wniosek ten nie został uwzględniony, a w
uzasadnieniu postanowienia wydanego w tej materii w dniu 20 września 2012 r.
Sąd Apelacyjny stwierdził m.in., że „możliwość wyznaczenia kolejnego obrońcy do
wykonania czynności wskazanej w art. 84 § 3 k.p.k. istniałaby wtedy tylko, gdyby
wykazano i ustalono – czy to w postępowaniu przed sądem czy w postępowaniu
wewnątrzkorporacyjnym, że poprzednio wyznaczony obrońca zaniedbał swój
obowiązek”, jednak „z taką sytuacją nie mamy do czynienia w niniejszym
postępowaniu”. Sąd wskazał również, że „podstawą wniosku o wyznaczenie
kolejnego obrońcy nie może być także subiektywne przekonanie skazanego, że
adwokat nie wykonał należycie swoich obowiązków, oparte na przekonaniu, że
został niesłusznie skazany”.
Po upływie terminu do uzupełnienia braku kasacji sporządzonej przez K. D.,
zastępca Przewodniczącego Wydziału Karnego Sądu Apelacyjnego zarządzeniem
z dnia 5 listopada 2012 r., na podstawie art. 530 § 2 k.p.k. odmówiła przyjęcia
kasacji, wobec stwierdzenia, że skazany w zakreślonym terminie nie uzupełnił
wytkniętego braku formalnego.
Zażalenie na to zarządzenie wniósł w ustawowym terminie skazany,
stwierdzając na wstępie, że „jest błędnym stwierdzeniem” zawarta w zarządzeniu
konstatacja, iż nie został uzupełniony brak formalny kasacji poprzez sporządzenie i
podpisanie jej przez adwokata. W uzasadnieniu skarżący myśli tej nie rozwinął,
natomiast podkreślił, że „nie może pogodzić się z odmową wniesienia kasacji”,
bowiem obrońca, „od początku” działająca na jego niekorzyść, nie znajdując
podstaw do wniesienia kasacji, „dopuściła się kłamstwa”. Zdaniem autora
zażalenia, obrońca nie zapoznała się z aktami sprawy, bowiem gdyby to uczyniła,
dostrzegłaby zaistniałe w sprawie nowe okoliczności, tj. „dowody, które wyszły na
jaw w późniejszym toku sprawy”. Skarżący sprecyzował, że ma na myśli m.in.
oświadczenia, listy i tzw. grypsy mężczyzny, którego dane personalne podał.
Nadmienił też, że przeciwko obrońcy toczą się postępowania korporacyjne i
sądowe.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zaskarżone zarządzenie należało utrzymać w mocy, bowiem skazany nie
przedstawił argumentów, które przekonałyby o jego wadliwości. Nie jest zrozumiałe,
3
dlaczego K. D. uważa za błędne stwierdzenie zawarte w zarządzeniu, iż brak
osobiście sporządzonej przez niego kasacji nie został usunięty, skoro jest faktem,
że kasacja sporządzona i podpisana przez adwokata w jego sprawie nie została
złożona. W takim wypadku, przepis art. 530 § 2 k.p.k. obligował do odmowy
przyjęcia kasacji niespełniającej wymogu przewidzianego art. 526 § 2 k.p.k.
Niezależnie od tego trzeba dostrzec, że w zażaleniu skazany skupił uwagę na
wykonywaniu czynności przez adwokat wyznaczoną na podstawie art. 84 § 3 k.p.k.
oraz na niesłusznej, jego zdaniem, odmowie Sądu Apelacyjnego wyznaczenia
kolejnego adwokata w celu zbadania sprawy pod kątem istnienia przesłanek do
wniesienia kasacji. Chociaż zgodnie z art. 528 § 1 pkt 2 k.p.k. środek odwoławczy
nie przysługuje na odmowę wyznaczenia adwokata lub radcy prawnego w celu
sporządzenia kasacji, to w świetle art. 528 § 2 k.p.k., nakazującego odpowiednie
stosowanie art. 447 § 2 k.p.k. należy przyjąć, że w zażaleniu na odmowę przyjęcia
kasacji, skazany mógł też podnieść zastrzeżenia co odmowy wyznaczenia
adwokata, która samoistnie nie mogła być przedmiotem zażalenia (zob.
postanowienia Sądu Najwyższego m.in.: z dnia 23 stycznia 2003 r., II KZ 48/02,
LEX nr 74381; z dnia 14 października 2008 r., V KZ 56/08, LEX nr 549449).
Odnosząc się do tej kwestii wypada zwrócić uwagę, że Sąd Apelacyjny,
odmawiając skazanemu wyznaczenia kolejnego obrońcy z urzędu, nie poprzestał
na stwierdzeniu, iż pomoc prawna została już mu udzielona (nie przeczy temu fakt,
że obrońca zajęła negatywne stanowisko w przedmiocie wniesienia kasacji), ale
wskazał, że wyznaczenie kolejnego obrońcy byłoby możliwe w razie należytego
wykazania, że poprzednio wyznaczony obrońca zaniedbał swój obowiązek.
Stwierdził przy tym Sąd, że w przedmiotowym postępowaniu sytuacja taka nie
zachodzi. Brak jest powodów by uznać, że pogląd ten nie zasługuje na aprobatę.
Co prawda, w zażaleniu skazany nadmienił, nie podając szczegółów, że przeciwko
jego obrońcy toczy się postępowanie w Okręgowej Radzie Adwokackiej oraz
postępowanie w Wydziale Cywilnym Sądu Okręgowego, jednak jeśli przyjąć, że
postępowania te zainicjował skazany w związku z wykonywaniem przez adwokat
czynności obrończych w jego sprawie, nie świadczy to, że czynności te, zwłaszcza
polegające na rozważeniu podstaw do wniesienia kasacji, były prowadzone
niedbale. Nie świadczy też o tym różnica zdań adwokata i skazanego co do
wniesienia kasacji, ta bowiem zazwyczaj rodzi się na tle niezrozumienia przez
skazanego istoty i podstaw tego nadzwyczajnego środka zaskarżenia, który ma
4
rację bytu wtedy, gdy sąd odwoławczy dopuścił się rażącego naruszenia prawa,
mogącego mieć wpływ na treść orzeczenia (art. 519 w zw. z art. 523 § 1 k.p.k.).
Widać to również w rozpatrywanej sprawie, skoro w osobistej kasacji K. D.
wywodził, że orzekający w jego sprawie sędziowie „nie mieli tego materiału
dowodowego co jest obecnie”, zaś w zażaleniu ponownie nadmienił o dowodach
ujawnionych, jak się wydaje, po wydaniu wyroku przez Sąd odwoławczy. W
związku z tym należy wyjaśnić, że w takim wypadku właściwym postąpieniem jest
zainicjowanie postępowania wznowieniowego a nie kasacyjnego. Z dołączonych
przez skazanego kopii pism zdaje się zresztą wynikać, że czyni on starania o
wznowienie postępowania.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy orzekł jak na wstępie.