Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KZ 56/12
POSTANOWIENIE
Dnia 15 stycznia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Szewczyk (przewodniczący)
SSN Małgorzata Gierszon (sprawozdawca)
SSN Dariusz Świecki
w sprawie P. Ż.
skazanego z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 15 stycznia 2013 r.,
zażalenia obrońcy skazanego na postanowienie Sądu Okręgowego w W.
z dnia 22 listopada 2012r.
p o s t a n o w i ł:
utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie.
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 22 listopada 2012 r. Sąd Okręgowy w W., na
podstawie art. 619 § 1 k.p.k. i art. 618 § 1 pkt 11 k.p.k. oraz § 14 ust. 3 pkt 1 i § 2
ust. 3 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w
sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz.
1348 z późn. zm.) nie uwzględnił wniosku adw. H. O. o przyznanie wynagrodzenia
za sporządzenie opinii o braku podstaw do wniesienia kasacji od wyroku Sądu
Okręgowego z dnia 10 września 2012 r., jako że nie była ona wyznaczona z urzędu
do dokonania tej czynności.
Zażalenie na to postanowienie wniosła obrońca adw. H. O. Zarzuciła w nim
naruszenie tych przepisów postępowania, które były jego podstawą, poprzez
„bezpodstawne przyjęcie, że adwokatowi nie przysługuje wynagrodzenie” i wniosła
2
o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz przyznanie wynagrodzenia.
Podniosła, iż stanowisko Sądu Okręgowego wyrażone w zaskarżonym
postanowieniu „pozbawia konstytucyjnego prawa do sądu w dwóch instancjach”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenie jest bezzasadne.
Nie ulega wątpliwości, że adw. H. O. postanowieniem Sądu Rejonowego,
wydanym na rozprawie w dniu 8 marca 2011 r., została wyznaczona obrońcą z
urzędu oskarżonego P. Ż., wobec zaistnienia przesłanek wskazanych w art. 78 § 1
k.p.k. Pełniła ona te obowiązki, do czasu prawomocnego zakończenia
postępowania, to jest dnia 10 września 2012 r., kiedy to Sąd Okręgowy w W. po
rozpoznaniu wniesionych: przez nią i samego oskarżonego apelacji, wydał wyrok o
utrzymaniu w mocy zaskarżonego przez nie orzeczenia sądu I instancji (k. 442). W
dniu 15 listopada 2012 r. do akt wpłynęła, sporządzona przez adw. H. O.
„informacja obrońcy o braku podstaw do wniesienia kasacji” (k. 489), przy czym
wykonanie tej czynności przez obrońcę nie poprzedzało wyznaczenie jej jako
obrońcy z urzędu skazanego P. Ż. w postępowaniu kasacyjnym, w tym także do
sporządzenia takiej opinii.
To za wykonanie tej czynności adw. H. O. domaga się od Skarbu Państwa
wynagrodzenia, kwestionując w niniejszym postępowaniu odmowę jego przyznania
przez Sąd Okręgowy.
Stanowisko obrońcy jest jednak całkowicie chybione. Rację ma bowiem Sąd
Okręgowy stwierdzając, iż takie wynagrodzenie należałoby się obrońcy dopiero
wtedy, gdyby została wyznaczona z urzędu w celu rozważenia kwestii istnienia
podstaw do wniesienia kasacji oraz ewentualnego jej sporządzenia.
Zasadnie bowiem Sąd Najwyższy – od lat i to jednolicie – przyjmuje, że
dokonane w postępowaniu w toku instancji (przed prawomocnym zakończeniem
postępowania) wyznaczenie obrońcy z urzędu powoduje, że jest on uprawniony
również do sporządzenia i podpisania kasacji. Wynika to wprost z treści art. 84 § 1
k.p.k. Przewidziane w tym przepisie uprawnienie, nie nakłada (skoro je stanowi) na
obrońcę obowiązku podejmowania czynności procesowych po prawomocnym
zakończeniu postępowania, toteż – co zasadnie przyjął Sąd Okręgowy – nie może
uzasadniać przyznania mu wynagrodzenia za dokonanie takich czynności. To
bowiem przysługuje jedynie obrońcy wyznaczonemu z urzędu w celu rozważenia
kwestii istnienia podstaw do wniesienia kasacji oraz ewentualnego jej sporządzenia
3
(por. wyrok Sądu Najwyższego z 7 maja 1997 r., IV KKN 106/96, OSNKW 1997, z.
7 – 8, poz. 68; postanowienie Sądu Najwyższego z: 1 marca 2004 r., IV KK 15/04,
OSNwSK 2004/1/428; 28 marca 2006 r., IV KK 468/05, OSNwSK 2006/1/671; 8
czerwca 2006 r., III KZ 30/06, OSNwSK 2006/1/1211; 19 kwietnia 2007 r., II KK
317/06, OSNwSK 2007/1/873; 17 listopada 2010 r., II KZ 47/10, OSNwSK
2010/1/2284).
Ten pogląd, iż Skarb Państwa reguluje należności z racji nieopłaconej
obrony z urzędu tylko w ramach tych działań obrońcy, które są jego prawnym
obowiązkiem, co wyłącza ich pokrywanie, gdy ustanowiony obrońca z urzędu, po
ustaniu obowiązku w tym zakresie, podejmuje z własnej inicjatywy dalsze kroki
obrończe, znalazł aprobatę w piśmiennictwie (por. Z. Doda, A. Gaberle – Kontrola
odwoławcza w procesie karnym, Warszawa 1997, s. 453; T. Grzegorczyk –
Komentarz Kodeksu postępowania karnego, 5 wydanie s. 273 – 274; P. Hofmański,
E. Sadzik, K. Zgryzek – Kodeks postępowania karnego. Tom III. Komentarz, 2
wydanie, s. 157; S. Steinborn – Komentarz aktualizowany do art. 618 k.p.k. w wersji
elektronicznej).
Brak jest racjonalnych (tak jurydycznych jak i faktycznych) powodów by
zasadność tego przekonania podważać. Tym bardziej w warunkach zaistniałych in
concreto, kiedy to skarżąca w swoim zażaleniu nie przedstawiła żadnych
argumentów, które by to w istocie czyniły. Ten jedyny, przez nią powołany,
dotyczący „pozbawienia konstytucyjnego prawa do sądu w dwóch instancjach”, jest
zaś całkowicie chybiony. Tak dlatego, że prawo to zostało oskarżonemu
zagwarantowane, skoro wydany wobec niego przez sąd I instancji wyrok został
poddany, na skutek wniesionych przez niego i jego obrońcę apelacji, kontroli
odwoławczej, jak również dlatego, że obrońca domaga się przecież wynagrodzenia
za samodzielnie i samowolnie wykonaną przez nią czynność (opracowania opinii o
braku podstaw do wniesienia kasacji), której w istocie następstwem było
pozbawienie skazanego możliwości skorzystania – w ramach świadczonej przez
nią obrony z urzędu – z tego nadzwyczajnego środka odwoławczego.
Mając te okoliczności na względzie i nie znajdując przez to powodów do
uznania zasadności rozpatrywanego zażalenia – należało postanowić jak wyżej.
4

II KZ 56/12

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia