Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PK 153/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 18 stycznia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Korzeniowski (przewodniczący)
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska (sprawozdawca)
SSN Jerzy Kuźniar
w sprawie z powództwa W. J.
przeciwko Bankowi Polska Kasa Opieki S.A.
o odszkodowanie z tytułu umowy o zakazie konkurencji,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 18 stycznia 2013 r.,
skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego w W.
z dnia 29 listopada 2011 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi
Okręgowemu w W. do ponownego rozpoznania i orzeczenia o
kosztach postępowania kasacyjnego.
2
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy– Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w W. wyrokiem z
dnia 6 kwietnia 2011 r. oddalił powództwo W. J. o zasądzenie od pozwanego Banku
Polska Kasa Opieki SA odszkodowania z tytułu umowy o zakazie konkurencji i
obciążył powoda kosztami zastępstwa procesowego strony pozwanej w kwocie
1.817 zł.
Sąd pierwszej instancji ustalił, że powód był zatrudniony u strony pozwanej
od 21 kwietnia 2008 r. na różnych stanowiskach. W dniu 31 grudnia 2008 r. strony
zawarły kontrakt menadżerski, zgodnie z którym powód objął stanowisko dyrektora
operacyjnego w pionie […]. W tym samym dniu strony zawarły umowę o zakazie
konkurencji, na podstawie której powód zobowiązał się do zaniechania działalności
konkurencyjnej w trakcie trwania stosunku pracy oraz w ciągu sześciu miesięcy od
jego ustania, a pozwany do wypłacania powodowi przez okres sześciu miesięcy
odszkodowania w wysokości 50% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.
Zgodnie z art. 4 ust. 3 umowy o zakazie konkurencji, pracodawca mógł odstąpić
albo skrócić czas obowiązywania zakazu konkurencji przez pisemne oświadczenie
złożone najpóźniej w chwili rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy. Pismem z
dnia 12 lipca 2009 r. powód złożył stronie pozwanej ofertę rozwiązania stosunku
pracy na mocy porozumienia stron, która została zaakceptowana przez jego
przełożoną – dyrektor Departamentu […] E. K. W kadrach pozwanego zostało
sporządzone porozumienie stron datowane na dzień 13 lipca 2009 r. ze skutkiem
na 30 września 2009 r. i oświadczenie pracodawcy datowane na dzień 16 lipca
2009 r. o odstąpieniu od zakazu prowadzenia działalności konkurencyjnej. Oba
dokumenty podpisała jednocześnie A. W. – dyrektor operacyjny Biura Zarządzania
Personelem Pionów Centrali Banku – i przekazała je przełożonej powoda w
kopercie oznaczonej jako poufna. E. K. przekazała tę kopertę powodowi, nie
zapoznając się z jej zawartością. Po zwrocie dokumentów A. W. okazało się, że
porozumienie stron zostało przez powoda podpisane, a na oświadczeniu o
odstąpieniu od umowy o zakazie konkurencji brak było jego podpisu. Dla działu
kadr było oczywiste, że powód mógł zapoznać się również z tym oświadczeniem. W
mailu przesłanym w dniu 28 lipca 2009 r. świadkowi E. K. powód wyrażał swoje
3
niezadowolenie ze zwolnienia go z zakazu konkurencji w sytuacji, gdy czując się
związanym tą umową, podpisał nową umowę o pracę z podmiotem
niekonkurencyjnym wobec banku. Podobne odczucia wyrażał także w rozmowie ze
swoją przełożoną. Na tej podstawie Sąd Rejonowy przyjął, że powód otrzymał
oświadczenie pracodawcy o odstąpieniu od umowy o zakazie konkurencji w sposób
umożliwiający mu zapoznanie się z jego treścią po 16 lipca 2009 r., ale przed 28
lipca 2009 r., nie dając wiary zeznaniom powoda odnośnie do niedoręczenia mu
tego oświadczenia.
W takich okolicznościach faktycznych Sąd pierwszej instancji przyjął, że
powodowi nie jest należne odszkodowanie przewidziane umową o zakazie
konkurencji, albowiem pracodawca skutecznie odstąpił od tej umowy w terminie w
niej przewidzianym. Powoda nie obejmował więc zakaz konkurencji po ustaniu
stosunku pracy, a pozwany nie był zobowiązany do świadczenia w postaci
odszkodowania za nieprowadzenie przez pracownika działalności konkurencyjnej.
Rozpoznając sprawę na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu
Rejonowego, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy w W. wyrokiem z dnia 29 listopada 2011
r. zmienił zaskarżony wyrok w całości, zasądzając od strony pozwanej na rzecz
powoda kwotę 48.000 zł z ustawowymi odsetkami tytułem odszkodowania oraz
kwotę 30 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.
Sąd drugiej instancji wskazał, że „podziela w pełni ustalony przez Sąd
Rejonowy stan faktyczny bez potrzeby ponownego jego przywoływania i przyjmuje
go za własny, jakkolwiek – po uzupełnieniu postępowania dowodowego z urzędu i
przeprowadzeniu dowodu z przesłuchania świadka M. N. – nie podziela dokonanej
przez Sąd I instancji oceny stanu faktycznego”. Świadek M. N. – kierownik zespołu
kadrowo – płacowego – nie potrafiła bowiem jednoznacznie stwierdzić, czy powód
otrzymał pismo pozwanego zawierające oświadczenie woli o odstąpieniu od umowy
o zakazie konkurencji i czy zapoznał się z jego treścią. Dowód ten koresponduje
zaś z zeznaniami świadków A. W. i E. K., które także nie potrafiły jednoznacznie
potwierdzić otrzymania przez powoda przedmiotowego pisma.
Następnie Sąd odwoławczy podniósł, że art. 1013
k.p. wymaga dla ważności
umowy o zakazie konkurencji formy pisemnej. Do swobodnego uznania stron
należy wprowadzenie do tej umowy postanowień dopuszczających jej rozwiązanie
4
za wypowiedzeniem, przy zastrzeżeniu, że okoliczności stanowiące przesłanki tego
wypowiedzenia muszą być do umowy wpisane. Zgodnie z art. 3 ust. 4 umowy o
zakazie konkurencji zawartej między stronami, umowa ta mogła zostać
wypowiedziana przez pracodawcę najpóźniej do chwili rozwiązania lub wygaśnięcia
umowy o pracę. Pracownik winien zatem zostać poinformowany o ustaniu przyczyn
uzasadniających obowiązywanie zakazu konkurencji w terminie do 30 września
2009 r. Sąd Okręgowy ocenił, że „strony skutecznie wprowadziły do umowy o
zakazie konkurencji warunek ją rozwiązujący”. Takie postanowienie umowy o
zakazie konkurencji, jak stwierdził Sąd drugiej instancji, nie narusza zasady
swobody umów wyrażonej w art. 3531
k.c. w związku z art. 300 k.p., ale
pracodawca musi liczyć się z tym, że „wypowiedzenie umowy o zakazie konkurencji
przed terminem wywrze skutek tylko wówczas, gdy spełnią się przesłanki i warunki
uzgodnione wcześniej przez strony”. Pozwany nie może zatem pozbawić powoda
odszkodowania tylko dlatego, że według znanych sobie kryteriów zwolni go od
zakazu konkurencji. Uzależnienie dopuszczalności rozwiązania umowy o zakazie
konkurencji od wcześniej ustalonych przez strony warunków stanowi gwarancję, że
tylko te warunki – na które przygotował się pracownik – mogą doprowadzić do
ustania umowy przed terminem, na jaki umowa została zawarta.
W konkluzji Sąd odwoławczy wskazał, że „pozwany pracodawca nie mógł
mocą jednostronnej decyzji zwolnić się z obowiązku zapłaty W. J. odszkodowania
wynikającego z umowy o zakazie konkurencji, skoro nie wykazał, że powód został
poinformowany przed terminem wskazanym w umowie (zakończenie stosunku
pracy) o odstąpieniu przez pracodawcę od zakazu konkurencji”.
W skardze kasacyjnej od wyroku Sądu Okręgowego strona pozwana,
skarżąc to orzeczenie w całości, zarzuciła naruszenie:
1. art. 382 k.p.c., przez pominięcie (brak jakiegokolwiek odniesienia się) do
kardynalnych dla rozstrzygnięcia sprawy dowodów zgromadzonych w
ramach postępowania przed Sądem pierwszej instancji – dotyczących
okoliczności doręczenia powodowi oświadczenia o odstąpieniu od umowy
o zakazie konkurencji, czego konsekwencją było dowolne i
bezpodstawne uznanie przez Sąd odwoławczy, że pozwany nie odstąpił
skutecznie od umowy o zakazie konkurencji;
5
2. art. 328 § 2 w związku z art. 391 § 1 k.p.c., przez sporządzenie
uzasadnienia zaskarżonego wyroku z naruszeniem zasad
przewidzianych w tych przepisach, tj. niewskazanie przyczyn, dla których
Sąd odwoławczy odmówił wiarygodności istotnej części materiału
dowodowego, na podstawie którego orzekał Sąd pierwszej instancji, a
ponadto niespójność i wewnętrzną sprzeczność wywodu uzasadnienia,
wskutek czego nie jest możliwe wskazanie zasadniczych ustaleń i
motywów, którymi kierował się Sąd odwoławczy wydając zaskarżone
orzeczenie i tym samym niemożliwa jest kontrola kasacyjna
zaskarżonego wyroku;
3. art. 61 § 1 zdanie pierwsze k.c. w związku z art. 300 k.p., przez
niezasadne i sprzeczne z materiałem dowodowym sprawy uznanie, że
pozwany nie złożył powodowi skutecznego oświadczenia woli o
odstąpieniu od umowy o zakazie konkurencji, co Sąd odwoławczy
wywiódł z faktów, iż powód nie zamieścił swego podpisu na egzemplarzu
tego oświadczenia i zaprzeczył, by otrzymał to oświadczenie, podczas
gdy pozwany w niniejszym postępowaniu wykazał za pomocą licznych
dowodów zebranych w sprawie, że doręczył powodowi we właściwym
terminie przedmiotowe oświadczenie woli, a powód zapoznał się z treścią
tego oświadczenia, co oznacza, że pozwany skutecznie odstąpił od
umowy o zakazie konkurencji, wobec czego wygasły wszystkie skutki
prawne tej umowy.
Opierając skargę na takich podstawach, pozwany wniósł o uchylenie
zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego
rozpoznania oraz rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego,
ewentualnie o uchylenie tego wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy przez
oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda kosztów procesu.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną powód wniósł o odmowę przyjęcia jej do
rozpoznania, ewentualnie o jej oddalenie oraz o zasądzenie od strony pozwanej
kosztów postępowania kasacyjnego.
6
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna ma uzasadnione podstawy.
Wskazana w art. 382 k.p.c. kompetencja sądu drugiej instancji uprawniająca
do dokonywania własnych ustaleń na podstawie materiału zebranego w
postępowaniu pierwszoinstancyjnym zmierza do zapewnienia realizacji nakazu
sprawności postępowania (mającego rangę konstytucyjną - art. 45 ust. 1
Konstytucji RP), jednakże z zachowaniem instancyjności (art. 176 ust. 1 Konstytucji
RP). Wskazana instancyjność oznacza podział postępowania między sądami
różnych instancji i powierzenie sądowi pierwszoinstancyjnemu rozpoznania oraz
rozstrzygnięcia sprawy cywilnej, a sądowi drugiej instancji dokonania kontroli
prawidłowości przeprowadzonego postępowania oraz wydanego w jego wyniku
orzeczenia. Merytoryczny charakter postępowania apelacyjnego zmierza do
naprawienia błędów popełnionych przez sąd pierwszej instancji i w tym znaczeniu
postępowanie apelacyjne jest przedłużeniem postępowania przeprowadzonego
przed sądem pierwszej instancji. Od reguły, że przedmiotem badania jest cały
materiał zebrany w sprawie, ustawa nie czyni wyjątku.
Sąd pierwszej instancji ustalenia odnośnie do tego, że powód otrzymał przed
dniem 28 lipca 2009 r. oświadczenie woli pracodawcy o odstąpieniu od umowy o
zakazie konkurencji w taki sposób, że mógł zapoznać się z jego treścią, oparł na
dowodach z zeznań świadków A. W. i E. K. oraz treści maila przesłanego w dniu 28
lipca 2009 r. przez powoda swojej przełożonej, z których wynikało, ze oświadczenie
o odstąpieniu od umowy o zakazie konkurencji zostało sporządzone przez
pracodawcę i łącznie z umową dotyczącą rozwiązania stosunku pracy za
porozumieniem stron złożone w kopercie oznaczonej jako poufna, która tą kopertę
E. K. przekazała powodowi. Oba dokumenty wróciły do A. W., z tym że
porozumienie stron zostało przez powoda podpisane, a na oświadczeniu o
odstąpieniu od umowy o zakazie konkurencji brak było podpisu pracownika. Powód
jednakże odniósł się do tego oświadczenia, wyrażając niezadowolenie ze
zwolnienia go z zakazu konkurencji zarówno w rozmowie z przełożoną, jak i w
mailu przesłanym do niej w dniu 28 lipca 2009 r. Sąd Rejonowy uznał, że tak
zebrany materiał dowodowy daje pełne podstawy do ustalenia, że powód otrzymał
7
oświadczenie woli strony pozwanej o odstąpieniu od umowy o zakazie konkurencji
jeszcze przed dniem 28 lipca 2009 r., odmawiając wiary przeciwnym twierdzeniom
powoda. Jeżeli Sąd drugiej instancji uznał, że podstawa faktyczna zaskarżonego
orzeczenia - w ten sposób dokonana - jest niezupełna, ze względu na stwierdzone
luki w dokonanych ustaleniach, lub inne wadliwości w postaci braku jednoznacznej
wymowy dowodów stanowiących podstawę zakwestionowanych w apelacji ustaleń,
to eliminacja tych wadliwości nie może godzić w zasadę instancyjności. Oznacza to
obowiązek odniesienia się do całości tych ustaleń i argumentacji, które legły u
podstaw rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji. Niezbędnym wręcz minimum jest
wskazanie, czego nie zawiera uzasadnienie zaskarżonego wyroku, dlaczego Sąd
drugiej instancji uważa za wadliwą ocenę dowodów i w konsekwencji także
ustalenia dokonane w postępowaniu pierwszoinstancyjnym (por. np. uzasadnienie
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 19 kwietnia 2000 r., II CKN 924/98, OSNC
2000 nr 11, poz. 201).
Sąd Okręgowy w niniejszej sprawie zastosował tymczasem konstrukcję
nieznaną prawu procesowemu. Kwestia daty doręczenia oświadczenia woli o
odstąpieniu od umowy o zakazie konkurencji należy bez wątpienia do sfery ustaleń
faktycznych, nie mieszcząc się w kategorii „oceny stanu faktycznego”, której to
oceny dokonanej przez Sąd pierwszej instancji, jak wynika z uzasadnienia
zaskarżonego wyroku, nie podzielił Sąd Okręgowy. Stan faktyczny ustalony przez
Sąd Rejonowy został zaś przez Sąd odwoławczy przyjęty za własny, a więc
włącznie z ustaleniem odnośnie do doręczenia powodowi oświadczenia o
odstąpieniu od umowy o zakazie konkurencji przed 28 lipca 2009 r. Jednocześnie
Sąd drugiej instancji dokonał odmiennego ustalenia w tym przedmiocie,
stwierdzając że nie zostało wykazane, iż „powód został poinformowany przed
terminem wskazanym w umowie (zakończenie stosunku pracy) o odstąpieniu przez
pracodawcę od zakazu konkurencji”. Tym samym Sąd odwoławczy poczynił dwa
odmienne, sprzeczne ze sobą ustalenia odnośnie do podstawowego dla
rozstrzygnięcia sprawy faktu, co w sposób oczywisty wykluczało możliwość
prawidłowego zastosowania do tak ustalonego stanu faktycznego przepisów prawa
materialnego. Sąd Okręgowy nie wskazał przy tym źródła sprzecznego z
ustaleniem przejętym od Sądu Rejonowego stwierdzenia o niedoręczeniu
8
powodowi przed ustaniem stosunku pracy przedmiotowego oświadczenia.
Całkowicie niewystarczające, biorąc pod uwagę materiał dowodowy zebrany w
postępowaniu przed Sądem Rejonowym, jest bowiem wskazanie na to, że
przesłuchana w postępowaniu apelacyjnym świadek M. N. „nie potrafiła w sposób
jednoznaczny potwierdzić, czy powód wskazane pismo otrzymał i czy zapoznał się
z jego treścią”. Podjęcie przez Sąd odwoławczy decyzji co do istoty sprawy
powinno być poprzedzone kontrolą przeprowadzoną przez ten Sąd, obejmującą
zebrany materiał dowodowy, o którym mowa w art. 382 k.p.c. Kontrola ta obejmuje
także zgodność rozstrzygnięcia sądu z dokonanymi ustaleniami faktycznymi oraz
powinna być dokonana w aspekcie adekwatności zakwestionowanych w apelacji
ustaleń do zebranego w sprawie materiału dowodowego. Odmienna praktyka
sprowadzająca się w istocie do zastępowania własnym orzeczeniem orzeczenia
sądu pierwszej instancji koliduje z rolą procesową sądu drugiej instancji, którego
orzeczenia - ze względu na wprowadzane coraz dalsze ograniczenia w dostępie do
kolejnej instancji - w ogóle nie podlegają sprawdzeniu. W drastycznej sytuacji sąd
drugiej instancji może działać jako jedna i ostateczna instancja. Dlatego też kwestia
objęcia badaniem całości materiału zebranego (i ewentualnie uzupełnionego)
należy do zasadniczych także z punktu widzenia wskazanych na wstępie
postanowień Konstytucji. Zarzut naruszenia art. 382 k.p.c. należy więc uznać za
uzasadniony, podobnie jak zarzut odnoszący się do naruszenia art. 328 § 2 w
związku z art. 391 § 1 k.p.c.
Do konstrukcji uzasadnienia orzeczenia sądu drugiej instancji, orzekającego
co do istoty sprawy (w tym wyroku reformatoryjnego) ma, na podstawie art. 391 § 1
k.p.c., odpowiednie zastosowanie art. 328 § 2 k.p.c., w szczególności w zakresie
zrekonstruowania podstawy faktycznej tego orzeczenia oraz wyjaśnienia jego
podstawy prawnej i wzajemnych powiązań tych elementów. Zgodnie z art. 328 § 2
k.p.c. uzasadnienie wyroku powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej
rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione,
dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił
wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z
przytoczeniem przepisów prawa. Uzasadnienie zaskarżonego skargą kasacyjną
wyroku Sądu Okręgowego nie spełnia przytoczonych wymagań ustawowych. Nie
9
wynika bowiem z niego w sposób jasny i niebudzący wątpliwości, jakie fakty zostały
ustalone, jakim dowodom dano wiarę, a jakim jej odmówiono. Z ujęcia
redakcyjnego art. 328 § 2 k.p.c. wynika, że punktem wyjścia dla przedstawienia w
pisemnych motywach wyroku materialnoprawnej koncepcji rozstrzygnięcia sprawy
powinny być prawidłowo poczynione ustalenia faktyczne. Ustalenia muszą zaś
odpowiadać postulatowi jasności i kategoryczności. W uzasadnieniu wyroku musi
znaleźć odzwierciedlenie dokonany wybór dowodów, które stanowiły podstawę
zrekonstruowanych faktów (podstawę faktyczną rozstrzygnięcia), a także wybór
określonych przepisów, będących jego podstawą prawną, ustalenie w drodze
wykładni ich znaczenia oraz zastosowanie norm prawnych w związku z
poczynionymi ustaleniami faktycznymi (por. wyrok Sądu Najwyższego z 7 maja
2002 r., I CKN 105/00, LEX nr 55169). Uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w
części dotyczącej daty doręczenia powodowi oświadczenia pracodawcy o
odstąpieniu od umowy o zakazie konkurencji nie spełnia przedstawionych wyżej
kryteriów. Nie tylko bowiem że, jak już wskazano, przyjęte przez ten Sąd ustalenia
faktyczne w tym zakresie są wzajemnie sprzeczne, ale także motywy orzeczenia w
tej części są lakoniczne, a nawet całkowicie arbitralne. W takiej sytuacji ustalenia
faktyczne Sądu drugiej instancji noszą cechy i sprzeczności, i dowolności, co
uzasadnia trafność kasacyjnego zarzutu naruszenia art. 328 § 2 w związku z
art. 391 § 1 k.p.c., bo nie jest możliwe dokonanie oceny toku wywodu, który
doprowadził do wydania zaskarżonego orzeczenia.
Wady podstawy faktycznej rozstrzygnięcia są nie tylko mankamentem
uzasadnienia, ale także usprawiedliwiają materialnoprawne zarzuty skargi
kasacyjnej. Nie jest bowiem możliwe prawidłowe zastosowanie prawa materialnego
(dokonanie prawidłowej subsumcji) bez zgodnego z prawem (procesowym)
ustalenia podstawy faktycznej rozstrzygnięcia.
Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy (art. 1012
§ 1 k.p.)
jest umową wzajemną, której podstawową cechą jest zobowiązanie się obu stron w
ten sposób, że świadczenie jednej z nich ma być odpowiednikiem świadczenia
drugiej (art. 487 § 2 k.c.). Odszkodowanie należne pracownikowi jest zatem
świadczeniem wzajemnym pracodawcy, spełnianym pracownikowi, który z uwagi
na obowiązujący go zakaz nie może prowadzić wobec tego pracodawcy
10
działalności konkurencyjnej. Nie ma zatem żadnych przeszkód prawnych do
takiego ukształtowania postanowień umowy o zakazie konkurencji, które
świadczenie wzajemne pracodawcy będą uzależniać od związania pracownika
klauzulą konkurencyjną. W umowie zawartej między stronami przewidziano, między
innymi, możliwość odstąpienia od umowy o zakazie konkurencji przez
oświadczenie złożone przez pracodawcę najpóźniej w chwili rozwiązania lub
wygaśnięcia stosunku pracy. Zastrzeżono więc prawo pracodawcy do odstąpienia
od tej umowy po myśli art. 395 § 1 k.c., zgodnie z którym można zastrzec, że jednej
lub obu stronom przysługiwać będzie w ciągu oznaczonego terminu prawo
odstąpienia od umowy (zdanie pierwsze), a prawo to wykonywa się przez
oświadczenie złożone drugiej stronie (zdanie drugie). Krytycznie należy zatem
ocenić motywy zaskarżonego wyroku również w części odnoszącej się do oceny
charakteru tego postanowienia umownego, w szczególności uznania go za
warunek rozwiązujący umowę o zakazie konkurencji. Warunek rozwiązujący i
prawo odstąpienia od umowy nie są pojęciami tożsamymi i mają różne znaczenie
prawne. Istotą warunku rozwiązującego jest uzależnienie ustania skutków
czynności prawnej od zdarzenia przyszłego i niepewnego (art. 89 k.c.), zaś
uprawnienie do odstąpienia od umowy wzajemnej warunkowane jest zastrzeżeniem
w umowie takiego prawa w terminie oznaczonym, które wykonuje się przez
złożenie oświadczenia drugiej stronie (art. 395 § 1 k.c.). Omawiane postanowienie
umowy o zakazie konkurencji wiążącej strony nie może być w żadnym razie
potraktowane jako wprowadzenie do umowy warunku ją rozwiązującego. Jest to
klasyczne zastrzeżenie prawa pracodawcy odstąpienia od tej umowy najpóźniej w
terminie rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy. Ponieważ zaś prawo
odstąpienia wykonuje się przez złożenie oświadczenia drugiej stronie, jedyną i
podstawową kwestią sporną między stronami było to, czy takie oświadczenie
pracodawca złożył pracownikowi w terminie określonym w umowie o zakazie
konkurencji w taki sposób, że powód mógł zapoznać się z jego treścią (art. 61 § 1
zdanie pierwsze k.p.c.), rozstrzygnięciu której to kwestii Sąd Okręgowy w
aktualnym stanie sprawy nie podołał, czyniąc natomiast nieprzydatne do
rozstrzygnięcia sprawy rozważania co do możliwości i warunków, na jakich może
być wypowiedziana umowa o zakazie konkurencji, wprowadzenia do niej warunku
11
ją rozwiązującego, czy możliwości jednostronnego zwolnienia się przez
pracodawcę z obowiązku wypłaty wynikającego z umowy odszkodowania.
Z tych przyczyn Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji (art. 39815
§ 1 k.p.c. i
art. 39821
w związku z art. 108 § 2 k.p.c.).