V CSK 119/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:03-04-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CSK 119/12
POSTANOWIENIE
Dnia 24 stycznia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Dariusz Dończyk
SSN Krzysztof Pietrzykowski
w sprawie z wniosku E. M.
przy uczestnictwie Banku Spółdzielczego w U.
o wpis hipoteki łącznej,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 24 stycznia 2013 r.,
skargi kasacyjnej uczestnika od postanowienia Sądu Okręgowego
z dnia 28 grudnia 2011 r.,
oddala skargę kasacyjną.
2
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 27 października 2011 r. oddalił
wniosek E. M. o wpis hipoteki umownej łącznej na rzecz Banku Spółdzielczego w
U., obciążającej jej prawo własności lokalu nr 2 położonego przy ul. P. [..] w W. (Kw
nr […]) oraz jej udział, w rozmiarze 2/3, we współwłasności nieruchomości wspólnej
objętej księgą wieczystą nr […].
Sąd ustalił, że ustanowienie hipoteki przez wnioskodawczynię nastąpiło na
podstawie art. 95 ust. 3 i 4 Prawa bankowego, celem zabezpieczenia kredytu
bankowego do wysokości 85 000, zł, uzyskanego od uczestnika postępowania.
Ustanowienie hipoteki łącznej nie jest jednak – zdaniem Sądu – możliwe, ponieważ
nieruchomość wspólna ma status części składowej nieruchomości lokalowej (art. 50
k.c.) i nie może być przedmiotem praw rzeczowych.
Stanowisko to podzielił Sąd Okręgowy, oddalając apelację uczestnika
postępowania – Banku Spółdzielczego w U.
Sąd II instancji podkreślił, że nieruchomości wspólnej nie można potraktować
jako innej nieruchomości wobec nieruchomości lokalowej, bo jest prawem
związanym z własnością lokalu (art. 50 k.c.). Nie mogło dojść w konsekwencji do
obciążenia obu nieruchomości hipoteką łączną, tak jak żądała wnioskodawczyni.
Uczestnik postępowania domagał się w skardze kasacyjnej uchylenia
postanowienia odwoławczego i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.
Skarżący powołał się na naruszenie prawa materialnego, a mianowicie art.
76 ust. 3 u.k.w.h. w związku z art. 61 ust. 1 i 2 u.k.w.h.. przez przyjęcie, że nie jest
możliwe ustanowienie hipoteki na nieruchomości wspólnej, w szczególności na
udziale w tej nieruchomości w rozumieniu ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r.
o własności lokali.
Uczestnik podkreślił, że można obciążyć hipotecznie kilka nieruchomości
w celu zabezpieczenia tej samej wierzytelności (art. 76 ust. 3 u.k.w.h.) i wówczas
powstaje hipoteka łączna umowna. Wnioskodawczyni złożyła taki wniosek
w odniesieniu do dwóch nieruchomości wpisanych do różnych ksiąg wieczystych,
3
przy czym dopuszczalne jest obciążenie hipoteką udziału we współwłasności
(art. 65 ust. 3 u.k.w.h.). Wniosek o wpis hipoteki został więc – w ocenie skarżącego
– sformułowany w sposób poprawny, mający ustawowe uzasadnienie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przedstawione w skardze kasacyjnej argumenty, ogólnie poprawne, zupełnie
pomijają specyfikę rozpoznawanej spawy, a w szczególności relację między
prawem własności wyodrębnionego lokalu a udziałem we współwłasności
nieruchomości wspólnej. Właścicielowi nieruchomości lokalowej przysługuje
mianowicie udział w nieruchomości wspólnej jako prawo związane z własnością
lokali i nie można żądać zniesienia współwłasności nieruchomości wspólnej, dopóki
trwa odrębna własność lokali (art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r.
o własności lokali (Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.).
Powyższą współzależność określa art. 50 k.c., stanowiący, że za części
składowe nieruchomości uważa się także prawa związane z jej własnością.
W judykaturze i piśmiennictwie dominuje pogląd, że udział właściciela
wyodrębnionego lokalu we współwłasności nieruchomości wspólnej jest prawem
związanym z własnością nieruchomości lokalowej według treści art. 50 k.c.
(zob. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 2004 r., III CK 186/02,
niepubl., z dnia 2 lutego 2005 r., IV CK 474/04, niepubl., z dnia 3 września 2009,
I CSK 6/09, Mon. Pr. 2009, nr 20, str. 1083, z dnia 24 listopada 2010 r., II CSK
267/10, niepubl., z dnia 17 listopada 2011 r., III CSK 15/11, niepubl., i z dnia
5 kwietnia 2012 r., II CSK 432/11, niepubl.). Tym samym udział we współwłasności
nieruchomości wspólnej jest częścią składową prawa własności lokalu i nie może
być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych (art. 47 § 1 k.c.).
Istotne dla rozstrzygnięcia wniosku o wpis do księgi wieczystej stanowisko
obu sądów jest w konsekwencji trafne. Strona skarżąca nie przedstawiła wobec
tego poglądu jakiegokolwiek kontrargumentu. Z tej przyczyny nie istniała możliwość
obciążenia hipoteką udziału wnioskodawczyni we współwłasności nieruchomości
wspólnej. Wynika stąd jednocześnie konkluzja, że obciążenie hipoteką zwykłą
nieruchomości lokalowej odnosi skutek w stosunku do udziału we współwłasności
nieruchomości wspólnej jako części składowej (art. 47 § 1 k.c.).
4
Wnioskodawczyni domagała się we wniosku wpisu hipoteki łącznej umownej
na dwóch odrębnych nieruchomościach. Takie żądanie zostało potwierdzone
w skardze kasacyjnej i w tej postaci nie mogło być uwzględnione z przyczyn
poprzednio podanych, w granicach zaskarżenia i przedstawionych podstaw.
Należało w konsekwencji oddalić skargę kasacyjną (art. 39814
k.p.c.
w związku z art. 13 § 2 k.p.c.).
POSTANOWIENIE
Dnia 24 stycznia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Dariusz Dończyk
SSN Krzysztof Pietrzykowski
w sprawie z wniosku E. M.
przy uczestnictwie Banku Spółdzielczego w U.
o wpis hipoteki łącznej,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 24 stycznia 2013 r.,
skargi kasacyjnej uczestnika od postanowienia Sądu Okręgowego
z dnia 28 grudnia 2011 r.,
oddala skargę kasacyjną.
2
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 27 października 2011 r. oddalił
wniosek E. M. o wpis hipoteki umownej łącznej na rzecz Banku Spółdzielczego w
U., obciążającej jej prawo własności lokalu nr 2 położonego przy ul. P. [..] w W. (Kw
nr […]) oraz jej udział, w rozmiarze 2/3, we współwłasności nieruchomości wspólnej
objętej księgą wieczystą nr […].
Sąd ustalił, że ustanowienie hipoteki przez wnioskodawczynię nastąpiło na
podstawie art. 95 ust. 3 i 4 Prawa bankowego, celem zabezpieczenia kredytu
bankowego do wysokości 85 000, zł, uzyskanego od uczestnika postępowania.
Ustanowienie hipoteki łącznej nie jest jednak – zdaniem Sądu – możliwe, ponieważ
nieruchomość wspólna ma status części składowej nieruchomości lokalowej (art. 50
k.c.) i nie może być przedmiotem praw rzeczowych.
Stanowisko to podzielił Sąd Okręgowy, oddalając apelację uczestnika
postępowania – Banku Spółdzielczego w U.
Sąd II instancji podkreślił, że nieruchomości wspólnej nie można potraktować
jako innej nieruchomości wobec nieruchomości lokalowej, bo jest prawem
związanym z własnością lokalu (art. 50 k.c.). Nie mogło dojść w konsekwencji do
obciążenia obu nieruchomości hipoteką łączną, tak jak żądała wnioskodawczyni.
Uczestnik postępowania domagał się w skardze kasacyjnej uchylenia
postanowienia odwoławczego i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.
Skarżący powołał się na naruszenie prawa materialnego, a mianowicie art.
76 ust. 3 u.k.w.h. w związku z art. 61 ust. 1 i 2 u.k.w.h.. przez przyjęcie, że nie jest
możliwe ustanowienie hipoteki na nieruchomości wspólnej, w szczególności na
udziale w tej nieruchomości w rozumieniu ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r.
o własności lokali.
Uczestnik podkreślił, że można obciążyć hipotecznie kilka nieruchomości
w celu zabezpieczenia tej samej wierzytelności (art. 76 ust. 3 u.k.w.h.) i wówczas
powstaje hipoteka łączna umowna. Wnioskodawczyni złożyła taki wniosek
w odniesieniu do dwóch nieruchomości wpisanych do różnych ksiąg wieczystych,
3
przy czym dopuszczalne jest obciążenie hipoteką udziału we współwłasności
(art. 65 ust. 3 u.k.w.h.). Wniosek o wpis hipoteki został więc – w ocenie skarżącego
– sformułowany w sposób poprawny, mający ustawowe uzasadnienie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przedstawione w skardze kasacyjnej argumenty, ogólnie poprawne, zupełnie
pomijają specyfikę rozpoznawanej spawy, a w szczególności relację między
prawem własności wyodrębnionego lokalu a udziałem we współwłasności
nieruchomości wspólnej. Właścicielowi nieruchomości lokalowej przysługuje
mianowicie udział w nieruchomości wspólnej jako prawo związane z własnością
lokali i nie można żądać zniesienia współwłasności nieruchomości wspólnej, dopóki
trwa odrębna własność lokali (art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r.
o własności lokali (Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.).
Powyższą współzależność określa art. 50 k.c., stanowiący, że za części
składowe nieruchomości uważa się także prawa związane z jej własnością.
W judykaturze i piśmiennictwie dominuje pogląd, że udział właściciela
wyodrębnionego lokalu we współwłasności nieruchomości wspólnej jest prawem
związanym z własnością nieruchomości lokalowej według treści art. 50 k.c.
(zob. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 2004 r., III CK 186/02,
niepubl., z dnia 2 lutego 2005 r., IV CK 474/04, niepubl., z dnia 3 września 2009,
I CSK 6/09, Mon. Pr. 2009, nr 20, str. 1083, z dnia 24 listopada 2010 r., II CSK
267/10, niepubl., z dnia 17 listopada 2011 r., III CSK 15/11, niepubl., i z dnia
5 kwietnia 2012 r., II CSK 432/11, niepubl.). Tym samym udział we współwłasności
nieruchomości wspólnej jest częścią składową prawa własności lokalu i nie może
być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych (art. 47 § 1 k.c.).
Istotne dla rozstrzygnięcia wniosku o wpis do księgi wieczystej stanowisko
obu sądów jest w konsekwencji trafne. Strona skarżąca nie przedstawiła wobec
tego poglądu jakiegokolwiek kontrargumentu. Z tej przyczyny nie istniała możliwość
obciążenia hipoteką udziału wnioskodawczyni we współwłasności nieruchomości
wspólnej. Wynika stąd jednocześnie konkluzja, że obciążenie hipoteką zwykłą
nieruchomości lokalowej odnosi skutek w stosunku do udziału we współwłasności
nieruchomości wspólnej jako części składowej (art. 47 § 1 k.c.).
4
Wnioskodawczyni domagała się we wniosku wpisu hipoteki łącznej umownej
na dwóch odrębnych nieruchomościach. Takie żądanie zostało potwierdzone
w skardze kasacyjnej i w tej postaci nie mogło być uwzględnione z przyczyn
poprzednio podanych, w granicach zaskarżenia i przedstawionych podstaw.
Należało w konsekwencji oddalić skargę kasacyjną (art. 39814
k.p.c.
w związku z art. 13 § 2 k.p.c.).