Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 452/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 28 lutego 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Puszkarski (przewodniczący)
SSN Andrzej Tomczyk (sprawozdawca)
SSA del. do SN Mariusz Młoczkowski
Protokolant Anna Kowal
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Krzysztofa Parchimowicza,
w sprawie Z. S.
skazanego z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.,
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 28 lutego 2013 r.
kasacji wniesionej przez Prokuratora Generalnego na niekorzyść skazanego
od wyroku Sądu Rejonowego w G.
z dnia 30 maja 2012 r.,
1. uchyla zaskarżony wyrok w odniesieniu do Z. S. w części
dotyczącej orzeczenia obowiązku naprawienia szkody i sprawę w
tym zakresie przekazuje Sądowi Okręgowemu w G. do
ponownego rozpoznania;
2. stwierdza, że wydatki związane z rozpoznaniem kasacji
ponosi Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
W kasacji wywiedzionej na niekorzyść Z. S. od wyroku Sądu Rejonowego w
z dnia 30 maja 2012 r. Prokurator Generalny sformułował zarzut rażącego
2
naruszenia przepisów prawa procesowego, stanowiącego bezwzględną przyczynę
odwoławczą określoną w art. 439 § 1 pkt 4 k.p.k., polegającego na rozpoznaniu
przez sąd rejonowy sprawy należącej na podstawie art. 25 § 1 pkt 2 k.p.k. do
właściwości sądu okręgowego i wniósł
„ o uchylenie zaskarżonego wyroku w punkcie IV wobec Z. S. i przekazanie
sprawy w tej części do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w G.”
W uzasadnieniu wskazał, że w dniu 28 grudnia 2006 r. prokurator
Prokuratury Rejonowej skierował do Sądu Rejonowego akt oskarżenia przeciwko
Z. S. i czworgu innym oskarżonym o popełnienie przestępstw określonych w art.
286 § 1 k.k., art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i
innych.
Wyrokiem z dnia 5 kwietnia 2011 r. Sąd Rejonowy:
I. uznał Z. S. za winnego dokonania zarzucanych mu czynów i za czyny opisane:
1. w pkt. I-XIV części wstępnej wyroku (z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 91 k.k.) na
podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. wymierzył mu karę roku i 6
miesięcy pozbawienia wolności;
2. w pkt. XV części wstępnej wyroku (z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.)
na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę roku
pozbawienia wolności;
II. na podstawie art. 85 k.k. w zw. z art. 86 § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 2 k.k.
orzeczone wobec oskarżonego Z. S. kary pozbawienia wolności połączył i
wymierzył mu karę łączną roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności;
IV. na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k., art. 70 § 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary
pozbawienia wolności warunkowo zawiesił Z. S. tytułem próby na okres 5 lat.
V. na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł wobec Z. S. i dwojga innych oskarżonych
obowiązek naprawienia szkody w całości, solidarnie na rzecz pokrzywdzonych
VII. zwolnił oskarżonych od kosztów i opłat.
Sąd Okręgowy, po rozpoznaniu sprawy z powodu apelacji obrońców
dwojga współoskarżonych, wyrokiem z dnia 22 lipca 2011 r. uchylił zaskarżony
wyrok w stosunku do dwojga współoskarżonych w części dotyczącej orzeczenia o
karze i środkach karnych, zaś na podstawie art. 435 k.p.k. (podkreślenie SN)
również wobec Z. S. w części dotyczącej środka karnego obowiązku
naprawienia szkody i w tym zakresie przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu do
ponownego rozpoznania.
3
Po ponownym rozpoznaniu sprawy, wyrokiem z dnia 30 maja 2012 r. Sąd
Rejonowy:
I. skazał Z. S. za czyny przypisane mu wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 5
kwietnia 2011r. i
IV. na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł wobec Z. S. i dwojga innych
współoskarżonych solidarnie obowiązek naprawienia szkody poprzez zapłatę na
rzecz indywidualnie oznaczonych pokrzywdzonych kwot pieniężnych szczegółowo
określonych w złotych polskich,
VI. zwolnił oskarżonych od kosztów i opłat.
Wyrok ten zaskarżył apelacją prokurator na niekorzyść dwojga
współoskarżonych w części dotyczącej orzeczenia o karze. W apelacji tej
prokurator podniósł też, że w sprawie należącej do właściwości sądu okręgowego
orzekł sąd rejonowy.
Wyrokiem z dnia 9 października 2012 r. Sąd Okręgowy na podstawie art.
439 § 1 pkt 4 k.p.k., uchylił zaskarżony wyrok w stosunku do dwojga
współoskarżonych w części dotyczącej orzeczenia o karze i środkach karnych i w
tym zakresie sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu
w pierwszej instancji.
Po przytoczeniu dotychczasowego przebiegu postępowania, skarżący
wskazał, że – wobec niezaskarżenia – wyrok Sądu Rejonowego z dnia 30 maja
2012 r. w odniesieniu do Z. S., uprawomocnił się w dniu 4 lipca 2012 r.
Wywiódł przy tym, że „orzeczenie to jest (…) obarczone błędem, który
polega na tym, że po skierowaniu w tej sprawie aktu oskarżenia nastąpiła zmiana
właściwości rzeczowej sądu orzekającego w pierwszej instancji w sprawach o
przestępstwo określone w art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 k.k., a zatem wystąpiła
w niniejszej sprawie bezwzględna przyczyna odwoławcza, określona w art. 439 §
1 pkt 4 k.p.k.”
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja Prokuratora Generalnego jest zasadna i to w stopniu niemal
oczywistym. Po wniesieniu w rozpoznawanej sprawie aktu oskarżenia (co miało
miejsce w dniu 28 grudnia 2006 r.) nastąpiła zmiana właściwości rzeczowej sądu
orzekającego w pierwszej instancji w sprawach o przestępstwo z art. 286 § 1 k.k.
w zw. z art. 294 k.k., o które oskarżony był Z. S.
4
W art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 marca 2007 r. o zmianie ustawy o
prokuraturze, ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych
ustaw (Dz. U. Nr 64, poz. 432 ze zm.) występki z art. 286 § 1 w zw. z art. 294 k.k.
zostały przekazane do właściwości rzeczowej sądów okręgowych. Zgodnie zaś z
art. 6 tej ustawy sprawy, w których przed wejściem w życie ustawy rozpoczęto
rozprawę główną, toczą się do końca postępowania w danej instancji według
przepisów dotychczasowych, jednakże w razie zawieszenia postępowania,
odroczenia rozprawy lub ponownego rozpoznania sprawy albo po zapadnięciu
prawomocnego orzeczenia, postępowanie toczy się według przepisów w
brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.
W świetle tych unormowań niezasadne było orzeczenie następcze (zawarte
w wyroku Sądu Okręgowego z dnia 22 lipca 2011 r., uchylającym wyrok sądu
pierwszej instancji), którym przekazano sprawę do ponownego rozpoznania
Sądowi Rejonowemu.
Rozpoznając ponownie sprawę, Sąd Rejonowy nie zbadał z urzędu swej
właściwości, a orzekając w sprawie zastrzeżonej do właściwości sądu
okręgowego, dopuścił się uchybienia opisanego w art. 439 § 1 pkt 4 k.p.k.
W zaistniałej sytuacji, uznając zarzut i wniosek zawarte w kasacji za trafne,
należało uchylić zaskarżony wyrok we wskazanej części i przekazać sprawę do
ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.
Rozpoznając sprawę, Sąd ten nie powinien tracić z pola widzenia, że wyrok
Sądu Rejonowego z dnia 5 kwietnia 2011 r., został uchylony wobec Z. S. w części
dotyczącej środka karnego obowiązku naprawienia szkody w oparciu o
unormowanie zawarte w art. 435 k.p.k., a więc na korzyść, co określa granice
orzekania w postępowaniu ponownym.
Z przytoczonych powodów Sąd Najwyższy orzekł jak na wstępie.
5