Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CSK 613/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 12 kwietnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Zawada (przewodniczący)
SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca)
SSN Marta Romańska
Protokolant Katarzyna Jóskowiak
w sprawie z powództwa P. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.
(poprzednio P. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B.)
przeciwko Skarbowi Państwa - Prezydentowi Miasta T.
o ustalenie,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej
w dniu 12 kwietnia 2013 r.,
skarg kasacyjnych obu stron
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 31 maja 2012 r.,
I. uchyla zaskarżony wyrok w punkcie I (pierwszym) i w tej
części przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu do
ponownego rozpoznania i orzeczenia w tym zakresie o
kosztach postępowania kasacyjnego;
II. oddala skargę kasacyjną powódki w dalej idącym zakresie;
2
III. oddala skargę kasacyjną strony pozwanej;
IV.znosi wzajemnie między stronami pozostałe koszty
postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
3
Pismem z 29 czerwca 2009 r. pozwany wypowiedział powódce opłatę roczną
z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości i zaoferował przyjęcie nowej
stawki. Powódka wnioskiem skierowanym do Samorządowego Kolegium
Odwoławczego (SKO) domagała się ustalenia, że wypowiedzenie opłaty rocznej
było nieuzasadnione. Decyzją SKO z dnia 3 grudnia 2009 r. wniosek został
oddalony. W następstwie wniesionego przez powódkę sprzeciwu od tej decyzji Sąd
Okręgowy wyrokiem z dnia 29 grudnia 2011 r. ustalił, że na poczet opłaty za
użytkowanie wieczyste, poczynając od 2010 r., zaliczane będą nakłady konieczne
i nakłady na urządzenia infrastruktury technicznej w kwocie 1.518.703,08 zł, aż do
wyczerpania tej kwoty, natomiast w części dotyczącej ustalenia bezzasadności
aktualizacji opłaty rocznej Sąd ten powództwo oddalił.
Pozwany apelacją zaskarżył ten wyrok w części ustalającej zaliczenie na
poczet opłaty za użytkowanie wieczyste nakładów koniecznych i nakładów na
urządzenia infrastruktury technicznej w wysokości 1.518.703,08 zł i domagał się
oddalenia powództwa w tej części, ewentualnie odrzucenia pozwu co do kwoty
679.249,33 zł, tj. co do zwrotu nakładów koniecznych.
W następstwie częściowego uwzględnienia apelacji pozwanego Sąd
Apelacyjny:
1) uchylił zaskarżony wyrok w pkt 1 w części ustalającej zaliczenie na poczet
opłaty rocznej nakładów koniecznych w wysokości 562.683,72 zł i w tym
zakresie pozew odrzucił;
2) zmienił zaskarżony wyrok w pozostałej części, w ten sposób, że nakazał
pozwanemu zaliczenie na poczet różnicy między wysokością opłaty
zaktualizowanej a opłaty dotychczasowej nakładów poniesionych przez
powódkę na budowę urządzeń infrastruktury technicznej o wartości
896.649,85 zł, aż do wyczerpania tej kwoty, oddalając dalej idące żądanie
zaliczenia nakładów. Sąd ten oddalił apelację pozwanego w pozostałej
części i orzekł o kosztach procesu.
Uzasadniając częściowe odrzucenie pozwu z powodu czasowej
niedopuszczalności drogi sądowej Sąd odwoławczy stwierdził, że jest związany
zakresem żądania zgłoszonym we wniosku do SKO, który nie obejmował żądania
4
zaliczenia nakładów koniecznych, polegających na wycięciu i przesadzeniu drzew,
które to żądanie zgłoszono dopiero w toku postępowania sądowego. Uznał, że
obowiązek uprzedniego wyczerpania etapu postępowania przed SKO obejmuje
również wszystkie nakłady, a zatem żądanie zaliczenia nakładów nie objętych
wnioskiem do SKO skutkuje czasową niedopuszczalnością drogi sądowej,
powodującą odrzucenie w tym zakresie pozwu na podstawie art. 199 § 1 pkt 1
k.p.c. W konsekwencji za bezprzedmiotową uznał Sąd merytoryczną ocenę
zarzutów odmowy zaliczenia na poczet opłaty nakładów koniecznych w wysokości
562.683,72 zł, poniesionych na usunięcie i przesadzenie drzew.
Natomiast za podlegające zaliczeniu na poczet opłaty rocznej Sąd
odwoławczy uznał nakłady poniesione na budowę urządzeń infrastruktury
technicznej zdefiniowanych w art. 143 ust. 2 u.g.n., a mianowicie dróg, przewodów
lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych,
gazowych i telekomunikacyjnych. Za okoliczność nie mającą przesądzającego
znaczenia dla zaliczenia uznał Sąd to, czy urządzenia te są czy nie są
zlokalizowane na nieruchomości będącej przedmiotem użytkowania wieczystego,
ponieważ wymogiem koniecznym i wystarczającym jest to, by były to urządzenia
infrastruktury technicznej.
Na pojęcie „drogi” w rozumieniu art. 143 ust. 2 u.g.n. składają się zjazdy
z ulic, zatoka autobusowa, chodnik, pas drogowy, nawierzchnia na ulicach oraz
trawnik w pasach drogowych, a zatem ich budowa stanowiła budowę drogi
w rozumieniu art. 4 pkt 17 ustawy o drogach publicznych, ponieważ doszło do
zmiany granic pasa drogowego, a wykonane drogi miały charakter nowego obiektu
budowlanego, a więc były rozbudową, a nie przebudową drogi, stwierdził Sąd
Apelacyjny.
Natomiast remont pasa drogowego nie może być kwalifikowany jako budowa
drogi, a zatem koszt remontu nie jest nakładem na budowę urządzeń infrastruktury
technicznej, ponieważ jest przywróceniem pierwotnego stanu drogi, a nie
stworzeniem nowego obiektu, uznał Sąd Apelacyjny.
Z kolei budowę stacji trafo oraz demontaż starego i montaż nowego
gazociągu zakwalifikował Sąd jako odbudowę, a nie przebudowę gazociągu,
5
a odbudowa jest tożsama z budową, a zatem podlega zaliczeniu jako nakład na
podstawie art. 77 ust. 44 u.g.n.
W konsekwencji Sąd uznał, że wartość nakładów poniesionych przez
powódkę na budowę urządzeń infrastruktury technicznej w postaci stacji trafo,
zjazdów z ulic, zatoki autobusowej, chodników w ulicach, trawników w pasach
drogowych, robót rozbiórkowych nawierzchni oraz odbudowy sieci gazowej wyraża
się kwotą 896.649,85 zł, którą pozwany jest zobowiązany zaliczyć na poczet
różnicy między opłatą zaktualizowaną o opłatą dotychczasową. W konsekwencji
Sąd uznał za podlegające oddaleniu żądanie zaliczenia nakładów na remont pasa
drogowego w ul. B., ponieważ remont drogi nie może być potraktowany jako jej
budowa.
Wyrok Sądu Apelacyjnego zaskarżyły skargami kasacyjnymi obie strony.
Powódka zaskarżyła wyrok w części odrzucającej pozew o ustalenie
zaliczenia nakładów koniecznych w wysokości 562.683,72 zł, a także w części
oddalającej w pkt II dalej idące żądanie zaliczenia nakładów. Skarżąca zarzuciła
naruszenie art. 77 ust. 4 oraz ust. 6 u.g.n. przez ich niewłaściwą interpretację,
polegającą na błędnym przyjęciu, że żądanie zaliczenia na poczet opłaty nakładów
koniecznych należy zgłosić wraz z wnioskiem do SKO i nie jest dopuszczalne
późniejsze podnoszenie tego żądania w dalszym procesie aktualizacji opłaty,
podczas gdy powołane przepisy nie są podstawą takiego ograniczenia.
Zarzut naruszenia art. 386 § 3 w zw. z art. 199 § 1 pkt 1 oraz art. 193 § 1
i art. 2 § 3 k.p.c. uzasadnia powódka błędnym przyjęciem czasowej
niedopuszczalności drogi sądowej w sytuacji, gdy sprawa o ustalenie nakładów
koniecznych i nakładów na urządzenia infrastruktury technicznej jest sprawą
cywilną, a tym samym dopuszczalne jest rozszerzenie powództwa w ramach art.
193 § 1 k.p.c., ponieważ brak jest wyraźnego przepisu szczególnego
przesądzającego o czasowej niedopuszczalności drogi sądowej, której nie można
interpretować per analogiam.
Z kolei pozwany Skarb Państwa zaskarżył wyrok w części, tj. w pkt II
w zakresie nakazującym zaliczenie na poczet opłaty rocznej nakładów na budowę
urządzeń infrastruktury technicznej o wartości 896.649,85 zł oraz w punktach III i V.
Skarga kasacyjna pozwanego opiera się na zarzutach mieszczących się w ramach
6
pierwszej podstawy kasacyjnej, a mianowicie błędnej wykładni i niewłaściwego
zastosowania art. 77 ust. 1, ust. 4 i ust. 6 w zw. z art. 143 ustawy z dnia 21 sierpnia
1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. 2010 r., Nr 102, poz. 651 ze zm.),
wskutek przyjęcia za podlegające zaliczeniu na poczet opłaty rocznej nakładów na
urządzenia infrastruktury technicznej zarówno zlokalizowane na nieruchomości, jak
i poza jej granicami, a nadto przyjęcie, że pod pojęciem budowy urządzeń
infrastruktury technicznej należy rozumieć roboty rozbiórkowe i przebudowę, oraz
że powód, poniósł nakłady konieczne wpływające na cechy techniczno-użytkowe
gruntu.
Zarzut niewłaściwego zastosowania art. 77 ust. 1, ust. 4 i ust. 6 u.g.n. w zw.
z art. 6 k.c. uzasadniono przyjęciem stanowiska, że dowodzenia nie wymaga
okoliczność faktycznego poniesienia przez użytkownika wieczystego nakładów na
urządzenia infrastruktury technicznej oraz przerzucenia na pozwanego ciężaru
dowodu, iż nakłady te poniósł inny podmiot niż użytkownik wieczysty.
Strona pozwana w odpowiedzi na skargę kasacyjną powódki wniosła
o oddalenie tej skargi kasacyjnej, zaprzeczając, by Sąd Apelacyjny dopuścił się
naruszenia przepisów objętych zarzutami skargi kasacyjnej powódki.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna powódki zasługiwała tylko w części na uwzględnienie,
natomiast skarga kasacyjna strony pozwanej okazała się bezzasadna.
W odniesieniu do skargi kasacyjnej powódki zasadnymi okazały się zarzuty
naruszenia art. 77 ust. 4 oraz ust. 6 ustawy o gospodarce nieruchomościami
(u.g.n.) przez ich błędną interpretację, w wyniku której nastąpiło niewłaściwe
zastosowanie art. 199 § 1 pkt 1 k.p.c., skutkujące częściowym odrzuceniem pozwu.
Rację ma strona skarżąca, że nie było podstaw do przyjęcia czasowej
niedopuszczalności drogi sądowej w odniesieniu do żądania zaliczenia wartości
kolejnych nakładów, zgłoszonych w postępowaniu aktualizacyjnym ale dopiero na
drugim etapie tego postępowania, tj. już po wniesieniu sprzeciwu od orzeczenia
Samorządowego Kolegium Odwoławczego i przekazaniu sprawy do sądu
powszechnego.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyrażono ugruntowany już pogląd, że
pojęcie „przy aktualizacji”, użyte w art. 77 ust. 4 u.g.n., jest pojęciem obejmującym
7
okres od wypowiedzenia opłaty rocznej do ustalenia jej wysokości, co oczywiście
może nastąpić dopiero orzeczeniem sądu powszechnego, a więc w drugim etapie
postępowania aktualizacyjnego. Sąd Najwyższy wyraźnie przesądził, że brak jest
przeszkód do zgłoszenia przez użytkownika wieczystego wniosku, ze wskazaniem
poniesionych nakładów, w każdym czasie, który to wniosek uzyska skuteczność
najwcześniej z chwilą przystąpienia do aktualizacji opłaty. W tak rozumianym
okresie „przy aktualizacji” użytkownik wieczysty może więc domagać się ustalenia
wartości i zaliczenia przez właściciela nieruchomości nakładów, następnie żądać
tego przed samorządowym kolegium odwoławczym, a także i przed sądem
powszechnym (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 21 kwietnia 2010 r., V CSK
356/09, niepubl.; z dnia 14 maja 2010 r., II CSK 610/09, niepubl.). Ta linia
judykatury jest nadal kontynuowana w najnowszym orzecznictwie, w którym Sąd
Najwyższy stwierdził, że zaliczenie wartości poniesionych nakładów przewidziane
w art. 77 ust. 4 u.g.n., może nastąpić także w wypadku zgłoszenia przez
użytkownika wieczystego wniosku dopiero na etapie postępowania sądowego,
a więc już po złożeniu sprzeciwu (wyrok SN z dnia 31 stycznia 2013 r., II CSK
223/12, niepubl.). Przepisy omawianej ustawy nie przewidują bowiem żadnych
terminów, które ograniczałyby wieczystego użytkownika w zakresie zgłoszenia
przez niego poniesionych nakładów, w celu ich zaliczenia na poczet opłaty (wyrok
SN z dnia 8 lutego 2013 r., IV CSK 306/12, niepubl.). Nie może budzić wątpliwości,
że roszczenie o zaliczenie wartości nakładów nie jest przedmiotem sprawy
przekazanej na drogę administracyjną, ponieważ postępowanie jest dwuetapowe,
samorządowe kolegium odwoławcze nie wydaje decyzji tylko orzeczenie,
a następnie sąd powszechny, któremu sprawę przekazano po wniesieniu
sprzeciwu, rozstrzyga samodzielnie o całym żądaniu, ponieważ po wniesieniu
sprzeciwu orzeczenie kolegium w całości traci moc i to nawet gdy sprzeciw odnosi
się tylko do części orzeczenia kolegium (art. 80 ust. 3 u.g.n.). Jeżeli więc kwestia
zarachowania wartości nakładów w postępowaniu przed Kolegium (SKO) pojawia
się z uwagi na funkcjonalne powiązanie z koniecznością dochowania
administracyjnego etapu aktualizacji opłaty, to przeszkodą do zgłoszenia takiego
żądania dopiero na etapie postępowania cywilnego przed sądem powszechnym,
toczącego się po wniesieniu sprzeciwu, nie może być czasowe zamknięcie drogi
8
sądowej (wyrok SN z dnia 31 stycznia 2013 r., II CSK 223/12, niepubl.), ponieważ
skutku takiego żaden przepis prawa nie przewiduje. W konsekwencji, brak jest
w takiej sytuacji podstawy do odrzucenia pozwu z powołaniem się na art. 199 § 1
pkt 1 k.p.c., w zakresie żądania dokonania zaliczenia tych nakładów, które
pominięte we wniosku nie były przedmiotem rozpoznania i oceny na pierwszym
etapie postępowania przed samorządowym kolegium odwoławczym. Reasumując,
nie zachodzi czasowa niedopuszczalność drogi sądowej w razie zgłoszenia przez
użytkownika wieczystego żądania zaliczenia kolejnych nakładów dopiero na etapie
postępowania przed sądem powszechnym, które wcześniej nie były objęte
pierwotnie zgłoszonym wnioskiem rozpoznanym przez samorządowe kolegium
odwoławcze.
Natomiast zarzut naruszenia art. 193 § 1 k.p.c. okazał się chybiony,
ponieważ w niniejszej sprawie nie doszło do jakiejkolwiek zmiany powództwa.
Strona powodowa od początku domaga się takiej aktualizacji opłaty rocznej, która
uwzględni wartość nakładów poniesionych przez nią, poprzez zaliczenie tej
wartości na poczet różnicy między opłatą dotychczasową a opłatą zaktualizowaną.
Zgłoszenie do zaliczenia dopiero na etapie postępowania sądowego wartości
kolejnych nakładów nie stanowi zmiany powództwa, ani nie jest jego rozszerzeniem
tylko uzupełnieniem uzasadnienia wysokości tego samego żądania, którym jest
żądanie zaliczenia wartości poniesionych nakładów.
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy orzekł jak w punkcie I sentencji,
uchylając we wskazanej części zaskarżony wyrok i przekazując w tej części sprawę
do ponownego rozpoznania, ponieważ wobec błędnego odrzucenia w tej części
pozwu, sąd odwoławczy uznał za bezprzedmiotowe merytoryczne badanie oceny
zarzutów kwestionujących zaliczenie wartości nakładów koniecznych na usunięcie
i przesadzenie drzew (s. 25 uzasadnienia wyroku).
Sąd Najwyższy w pkt II sentencji oddalił skargę kasacyjną powódki w dalej
idącym zakresie, tj. w części zaskarżającej orzeczenie oddalające dalej idące
żądanie zaliczenia nakładów (pkt II in fine zaskarżonego wyroku).
Po pierwsze dokonane zaskarżenie orzeczenia w tej części nie zostało
uzasadnione w ocenianej skardze kasacyjnej, w której brak jest jakiegokolwiek
9
wskazania na powiązanie któregokolwiek z przepisów objętych zarzutem
naruszenia z kwestionowaniem wskazanej części orzeczenia.
Ponadto, Sąd Apelacyjny jednoznacznie wskazał na s. 32-33 uzasadnienia
zaskarżonego wyroku dlaczego wartość nakładów poniesionych przez powódkę na
remont pasa drogowego ul. B. nie podlega zaliczeniu na poczet różnicy między
dotychczasową a zaktualizowaną opłatą. W oparciu o art. 4 pkt 19 ustawy
o drogach publicznych Sąd odwoławczy uznał, że remont pasa drogowego ul. B.
nie może być kwalifikowany jako budowa drogi, bo odpowiada wskazanej w tym
przepisie innej definicji, tj. remontu drogi. W tej sytuacji art. 77 ust. 4 u.g.n. nie
pozwala zaliczyć wartości takiego nakładu, ponieważ zaliczeniu podlega wartość
nakładów poniesionych wyłącznie na budowę, którą remont drogi nie jest.
W tej części skarga kasacyjna powódki podlegała więc oddaleniu.
Natomiast skarga kasacyjna pozwanego Skarbu Państwa podlegała
oddaleniu w całości wobec braku w niej uzasadnionych podstaw, a to przesądziło
o rozstrzygnięciu zawartym w pkt III sentencji wyroku.
Zarzuty pozwanego naruszenia art. 77 ust. 1, ust. 4 i ust. 6 w zw. z art. 143
u.g.n. przez ich błędną wykładnię uzasadnione zostały wadliwym przyjęciem przez
Sąd, że dla zaliczenia wartości poniesionych przez użytkownika wieczystego
nakładów nie ma przesądzającego znaczenia fakt, czy dane urządzenie
infrastruktury technicznej zlokalizowane jest na nieruchomości będącej
przedmiotem użytkowania wieczystego, której postępowanie dotyczy, czy też poza
tą nieruchomością. Zarzutu tego nie można uznać za trafny, ponieważ brak jest
argumentów mających przesądzać o tym, że przepisy art. 77 ust. 4 i ust. 6 u.g.n.
pozwalają na zaliczenie wartości tych jedynie nakładów, które zostały poniesione
na budowę urządzeń infrastruktury technicznej, a także nakładów koniecznych,
zlokalizowanych wyłącznie na nieruchomości będącej przedmiotem użytkowania
wieczystego. Takiego przedmiotowego ograniczenia zakresu stosowania
wymienionych przepisów nie uzasadnia sama wykładnia językowa, która
oczywiście nie może mieć znaczenia rozstrzygającego. Brzmienie przepisu art. 77
ust. 4 i ust. 6 u.g.n. określa wyłącznie podmiot ponoszący nakłady oraz
przeznaczenie i skutki poniesienia nakładów, pomijając stanowczo określenie ich
lokalizacji.
10
Kolejny argument sprzeciwiający się uznaniu zasadności zarzutu skarżącego
wywieźć można z wykładni systemowej uwzględniającej także przepis § 40 ust. 2
rozporządzenia RM z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości
i sporządzenia operatu szacunkowego (Dz. U. 2004 r., Nr 207, poz. 2109 ze zm.).
Wynika z niego obowiązek uwzględniania odległości nieruchomości od urządzeń
infrastruktury technicznej oraz warunki podłączenia nieruchomości do tych
urządzeń przy określaniu wartości nieruchomości po wybudowaniu tych urządzeń.
Gdyby wykładnia art. 77 ust. 4 i ust. 6 u.g.n. prezentowana przez skarżącego,
tj. zaliczania wartości nakładów zlokalizowanych wyłącznie na nieruchomości
użytkowanej wieczyście, a nie także na nieruchomościach z nią sąsiadujących,
miała być trafna, to przepis § 40 ust. 2 cyt. rozporządzenia RM z 2004 r.
pozbawiony byłby jakiegokolwiek racjonalnego znaczenia, nakazując uwzględnianie
przy określaniu wartości nieruchomości jej odległości od wybudowanych urządzeń
infrastruktury technicznej. Wymóg uwzględniania odległości między obu tymi
elementami musi zatem racjonalnie zakładać, że nie zostały one wybudowane na
samej nieruchomości, której wzrost wartości podlega określaniu w następstwie
poczynionych inwestycji, ponieważ w przeciwnym razie obowiązek uwzględniania
odległości byłby obiektywnie niemożliwy do wykonania.
Również wykładnia celowościowa i funkcjonalna art. 77 ust. 4 i ust. 6 u.g.n.,
zmienionych nowelizacją z 2007 r., przemawia za wykładnią dokonaną przez Sąd
Apelacyjny. Celem tej nowelizacji było zracjonalizowanie obciążeń właścicieli,
zarządców i użytkowników wieczystych nieruchomości tak, by nie ponosili oni
negatywnych skutków udziału finansowego w inwestycjach w publiczną
infrastrukturę, poprzez zdublowanie kosztów raz poniesionych w formie nakładu na
powstanie tej infrastruktury, a drugi raz - w postaci konieczności uiszczania
zwiększonych obciążeń finansowych wynikających ze wzrostu wartości
nieruchomości gruntowej na skutek lepszego przez nich uzbrojenia technicznego
terenu na którym nieruchomość się znajduje (por. wyrok SN z dnia 31 stycznia
2013 r. II CSK 223/12, niepubl.).
Aprobowanie wykładni dokonanej przez Sąd Apelacyjny wymaga oczywiście
uzupełnienia i wyraźnego podkreślenia, że posadowienie urządzeń infrastruktury
technicznej oraz odpowiednio poniesienie nakładów koniecznych poza
11
nieruchomością będącą przedmiotem użytkowania wieczystego pozwala zaliczyć
wartość nakładów poniesionych na te urządzenia, jeśli zostały one zlokalizowane
na nieruchomościach sąsiadujących bezpośrednio z nieruchomością użytkowaną
wieczyście i należących zarazem do tego samego właściciela, a poniesione na nich
nakłady skutkują wzrostem wartości nieruchomości gruntowej wieczyście
użytkowanej i służą możliwości prawidłowego wykonywania przez uprawnionego
prawa użytkowania wieczystego, zgodnie z jego treścią, celem i przeznaczeniem tej
nieruchomości, wpływając na jej cechy techniczno-użytkowe. Generalne zatem
wyłączenie dopuszczalności zaliczenia wartości określonych ustawą nakładów,
poniesionych na budowę urządzeń posadowionych poza granicami nieruchomości
użytkowanej wieczyście nie może stanowić o prawidłowej wykładni art. 77 ust. 4
i ust. 6 u.g.n., a tym wyłącznie argumentem strona pozwana uzasadniała zarzut
błędnej wykładni tych przepisów, co przesądziło o bezzasadności tego zarzutu.
Kolejny zarzut błędnej wykładni art. 77 u.g.n. uzasadnia skarżący przyjęciem
przez Sąd odwoławczy, że pod pojęciem budowy urządzeń infrastruktury
technicznej rozumieć należy także roboty rozbiórkowe i przebudowę.
Tak sformułowany zarzut nie zasługuje na uwzględnienie. Wbrew twierdzeniom
skarżącego Sąd Apelacyjny nie uznał przebudowy za mieszczącą się w pojęciu
budowy. Staranna lektura s. 30 i 33 uzasadnienia zaskarżonego wyroku dowodzi,
że ułożenie pod powierzchnią ziemi przewodów gazowych, a polegające na
demontażu starego i montażu nowego gazociągu, zakwalifikował Sąd II instancji
jako odbudowę, a nie przebudowę gazociągu, a następnie uznał tę odbudowę za
tożsamą z budową, o której jest już mowa w art. 77 ust. 4 u.g.n., a więc pośrednio
także w ust. 6 tego artykułu.
Z kolei objęcie pojęciem budowy dróg robót rozbiórkowych starych
nawierzchni ulic uzasadnił Sąd odwoławczy oczywistą koniecznością uprzedniego
usunięcia starych nawierzchni, aby następnie mogło dojść do wykonania nowych
inwestycji drogowych, będących odbudową i rozbudową w rozumieniu art. 4 pkt 17
ustawy o drogach publicznych.
Nie dowodzi trafności zarzutu niewłaściwego zastosowania przepisów art. 77
u.g.n. kwestionowanie przyjętego za podstawę orzekania ustalenia, że powód
poniósł nakłady na określone urządzenia infrastruktury technicznej, ponieważ
12
zarzut wadliwej subsumpcji nie może skutecznie opierać się na kwestionowaniu
stabilnie poczynionych ustaleń przyjętych za podstawę orzekania.
Natomiast błędne jest przypisywanie Sądowi Apelacyjnemu wadliwego
przyjęcia poniesienia nakładów koniecznych wpływających na cechy techniczno-
użytkowe gruntu, ponieważ takiego ustalenia Sąd ten nie poczynił,
a w konsekwencji nie oparł swojego rozstrzygnięcia na podstawie art. 77 ust. 6
u.g.n., którego niewłaściwość zastosowania skarżący bezzasadnie zarzucił.
Jako podstawę prawną uwzględnienia żądań zaliczenia wartości nakładów Sąd
Apelacyjny wyraźnie wskazał jedynie na art. 77 ust. 4 u.g.n.
Wreszcie, nie zasługują na uwzględnienie zarzuty niewłaściwego
zastosowania art. 77 u.g.n. w zw. z art. 6 k.c. Przypisywanie Sądowi
odwoławczemu poglądów, iż dowodzenia nie wymaga okoliczność faktycznego
poniesienia nakładów oraz wadliwego obciążenia pozwanego ciężarem dowodu
mogłoby ewentualnie świadczyć o uchybieniach o charakterze procesowym,
a tymczasem skarga kasacyjna pozwanego nie zawiera zarzutów mieszczących się
w ramach drugiej podstawy kasacyjnej. Wskazane uzasadnienie postawionych
zarzutów nie dowodzi natomiast ani błędnej wykładni ani niewłaściwego
zastosowania przepisów prawa materialnego, wyartykułowanych w skardze
kasacyjnej pozwanego.
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy orzekł jak w pkt III sentencji.
O kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono w pkt IV sentencji na
podstawie art. 100 k.p.c., którego zastosowanie jest konsekwencją rozstrzygnięć
zawartych w pkt II i III sentencji.