Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 34/13
POSTANOWIENIE
Dnia 24 kwietnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący)
SSN Anna Kozłowska
SSN Maria Szulc (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku E. K. i J. K.
przy uczestnictwie I. H. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 24 kwietnia 2013 r.,
zażalenia T. S.
na postanowienie Sądu Okręgowego w G.
z dnia 12 grudnia 2012 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w G. odrzucił na podstawie
art. 373 k.p.c. apelację T. S. od wpisu Sądu Rejonowego w G. z dnia 14 sierpnia
2012 r. w przedmiocie wyodrębnienia lokalu i założenia dla niego nowej księgi
wieczystej na podstawie postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 23 maja 2012 r.
sygn. III Ca …/12 uznając, że wpis został dokonany na podstawie § 81
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 sierpnia 2003 r. w sprawie
zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie informatycznym (Dz. U.
2003.162.1575; dalej rozporządzenie) w drodze adnotacji, a zatem jest czynnością
techniczną, dotyczącą wykonania postanowienia sądu, od której nie służy żaden
środek zaskarżenia. Wskazał ponadto, że skarżący nie był uczestnikiem
postępowania w sprawie III Ca …/12, bowiem o kręgu uczestników decyduje treść
art. 6261
§ 2 k.p.c., natomiast może dochodzić obrony swych praw w postępowaniu
na podstawie art. 10 u.k.w.h.
W zażaleniu na to postanowienie T. S. zarzucił naruszenie § 81
rozporządzenia, art. 930 § 1 k.p.c. oraz art. 76 ustawy o księgach wieczystych
i hipotece. We wnioskach domagał się uchylenia zaskarżonego postanowienia
i przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu w G. do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Nie można odmówić słuszności wywodom skarżącego w zakresie
przedstawionej w zażaleniu wykładni art. 930 k.p.c. i art. 76 u.k.w.h.
Problem w sprawie niniejszej jednak nie dotyczy oceny zastosowania tych
przepisów przez Sąd Rejonowy w postępowaniu o założenie księgi wieczystej, lecz
sprowadza się do rozstrzygnięcia, czy wykonanie postanowienia sądu
odwoławczego w postępowaniu wieczystoksięgowym następuje poprzez wpis
podlegający zaskarżeniu, czy poprzez adnotację, o której mowa w § 2 ust. 2 i § 81
rozporządzenia. Wnioskodawcy złożyli wniosek o bezciężarowe wydzielenie
z macierzystej księgi wieczystej opisanego lokalu mieszkalnego wraz z udziałem
w częściach wspólnych do nowej księgi wieczystej. Wniosek ten został zawarty
w akcie notarialnym z dnia 20 grudnia 2011 r., w którym wnioskodawcy wyrazili
3
zgodę na wyodrębnienie lokalu wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej
na podstawie orzeczenia sądowego - wyroku zaocznego Sądu Okręgowego w G. z
dnia 30 września 2011 r. sygn. I C …/11 nakazującego I. – H. spółce z o.o. w G.
wyodrębnienie i przeniesienie na rzecz wnioskodawców prawa własności
opisanego lokalu z pomieszczeniami przynależnymi oraz udziałem we
współwłasności nieruchomości wspólnej. Bezsporne jest, że w księdze macierzystej
w dziale III wpisana jest wzmianka o toczącej się egzekucji na podstawie
wymienionych tytułów wykonawczych, a w dziale IV wpisana jest hipoteka
przymusowa w kwocie 1.200.000 zł na rzecz skarżącego. W toku postępowania
wieczystoksięgowego Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 23 maja 2012 r., sygn.
III Ca …/12 zmienił postanowienie Sądu Rejonowego oddalające powyższy
wniosek o założenie nowej księgi wieczystej oraz wpis i nakazał dokonanie wpisu
zgodnie z wnioskiem. Nie może być zatem skuteczny argument skarżącego, że
błędnie został zastosowany § 81 rozporządzenia do wykonania postanowienia
innego sądu, niż sąd wieczystoksięgowy, bowiem Sąd Rejonowy wykonał
postanowienie w sprawie III Ca …/12. Nie budzi wątpliwości, że założenie księgi
wieczystej jest czynnością techniczną, natomiast czynnością procesową jest
dokonanie wpisu (art. 6268
§ 6 i § 7 k.p.c.) z tym, że wyjątkiem jest dokonanie wpisu
w drodze adnotacji, która nie jest orzeczeniem, a jest czynnością techniczną.
Zgodnie z § 2 ust. 2 rozporządzenia przez adnotację należy rozumieć wzmiankę o
wniosku, o skardze na orzeczenie referendarza sądowego, o apelacji i o kasacji,
wzmiankę o wszczęciu postępowania z urzędu, wykonanie orzeczenia sądu w
wyniku rozpoznania środka zaskarżenia oraz inne zapisy o charakterze czynności
technicznej. Natomiast § 81 rozporządzenia stanowi, że sąd prowadzący księgę
wieczystą, w drodze adnotacji, wykonuje orzeczenie sądu odwoławczego
uchylającego w całości lub w części zaskarżony wpis niebędący wykreśleniem
przez wykreślenie treści ujawnionych w odpowiednich polach opisanych w dziale
II rozporządzenia, a jeżeli zaskarżony wpis jest wykreśleniem, przez przywrócenie
treści ujawnionych w tych polach, które zostały wykreślone zaskarżonym wpisem.
W razie natomiast, zmiany zaskarżonego wpisu niebędącego wykreśleniem, sąd
prowadzący księgę wieczystą, w drodze adnotacji, wykonuje orzeczenie sądu
odwoławczego przez wykreślenie treści ujawnionych w odpowiednich polach
4
opisanych w dziale II rozporządzenia i zastąpienie ich treścią zgodną
z orzeczeniem sądu odwoławczego, a jeżeli zaskarżony wpis jest wykreśleniem,
przez przywrócenie poprzedniej treści ujawnionej w tych polach, które zostały
zmienione, i zastąpienie treścią wynikającą z orzeczenia sądu odwoławczego.
Aczkolwiek literalne brzmienie przepisu zdaje się wskazywać, że dotyczy on
sytuacji, w której sąd albo uchyla wpis będący lub nie będący wykreśleniem, albo
go zmienia, to jego łączne odczytanie z § 2 ust. 2 rozporządzenia nakazuje przyjąć,
że sąd wieczystoksięgowy, w drodze adnotacji, wykonuje także orzeczenie sądu
odwoławczego nakazujące dokonanie wpisu do nowo założonej księgi wieczystej
zgodnie z wnioskiem o wydzielenie z macierzystej księgi wieczystej lokalu
mieszkalnego wraz z udziałem w częściach wspólnych. Przemawia za tym objęcie
merytoryczną oceną przez sąd drugiej instancji przesłanek dopuszczalności
dokonania wpisu na podstawie wniosku i dokumentów do niego dołączonych oraz
fakt związania sądu wieczystoksięgowego treścią orzeczenia sądu odwoławczego
i obowiązek jego wykonania w postaci dokonania wpisu o treści określonej przez
ten sąd. Odmienne stanowisko prowadziłoby do sytuacji, w której po dokonaniu
wpisu w wykonaniu postanowienia sądu odwoławczego, postanowienie to w istocie
podlegałoby niedopuszczalnej kontroli w drodze apelacji od wpisu. W konkluzji
stwierdzić należy, że nie przysługuje apelacja od wpisu w przedmiocie
wyodrębnienia lokalu do nowej księgi wieczystej z księgi wieczystej prowadzonej
dla nieruchomości, dokonanego przez sąd wieczystoksięgowy w formie adnotacji
w wykonaniu postanowienia sądu odwoławczego.
Sąd Okręgowy nakazał dokonanie wpisu zgodnie z wnioskiem, a zatem bez
wpisu obciążeń, które były uwidocznione w macierzystej księdze wieczystej.
Ponieważ kognicja tego sądu nie obejmuje rozstrzygania sporów o prawa
podlegające wpisowi do księgi wieczystej, spór dotyczący obciążeń nieruchomości
może być przedmiotem rozpoznania w trybie art. 10 u.k.w.h.
Z uwagi na powyższe orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 39814
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., nie rozstrzygając
o kosztach postępowania zażaleniowego wobec wniesienia odpowiedzi na
zażalenie po terminie określonym w art. 395 k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. w zw.
z art. 13 § 2 k.p.c.
5
jw