Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 151/12
POSTANOWIENIE
Dnia 16 maja 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący)
SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca)
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie z powództwa E. G.
przeciwko J. L. i B. L.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 16 maja 2013 r.,
zażalenia powoda na postanowienie w przedmiocie kosztów procesu zawarte
w wyroku Sądu Okręgowego w K.
z dnia 5 grudnia 2011 r.,
1. odrzuca zażalenie,
2. nie obciąża powoda kosztami postępowania
zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 5 grudnia 2011 r. Sąd Okręgowy w K. zmienił wyrok Sądu
Rejonowego z dnia 16 marca 2011 r. wydany w połączonych do łącznego
rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawach z powództwa E. G. przeciwko J. L. o
zapłatę oraz z powództwa E. G. przeciwko B. L. o zapłatę, w ten sposób, że oddalił
oba powództwa oraz orzekł o kosztach procesu przed Sądem I instancji (punkt I
wyroku) i zasądził od powoda na rzecz pozwanej oraz od powoda na rzecz
pozwanego po 1350 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego (punkty
II i III wyroku).
Powód zaskarżył zażaleniem rozstrzygnięcie o kosztach postępowania
apelacyjnego (punkty II i III wyroku), zarzucając naruszenie art. 98 § 1 k.p.c. oraz
§ 12 ust. 1 pkt 1 w związku z § 6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę
prawnego ustanowionego z urzędu przez błędne zastosowanie oraz naruszenie
art. 102 k.p.c. przez niezastosowanie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Z akt sprawy wynika, że powód w dniu 8 grudnia 2011 r. złożył wniosek
o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku z dnia 5 grudnia 2011 r.,
a w dniu 12 grudnia 2011 r. poinformował Sąd o wypowiedzeniu pełnomocnictwa
reprezentującemu go adwokatowi. W wykonaniu wniosku z dnia 8 grudnia 2011 r.,
powodowi w dniu 21 marca 2012 r. doręczono odpis wyroku z uzasadnieniem
(k.338). Dokonując doręczenia Sąd pouczył powoda o terminie wniesienia
zażalenia do Sądu Najwyższego na koszty procesu i wskazał, że zażalenie takie
może wnieść adwokat albo radca prawny.
Zażalenie, które obecnie jest przedmiotem rozstrzygnięcia, powód wniósł
w dniu 11 kwietnia 2012 r. Powołując się na swój status radcy prawnego wskazał,
że zażalenie wnosi osobiście z uwagi na to, iż jego wniosek o ustanowienie
pełnomocnika z urzędu dla sporządzenia tego zażalenia został oddalony; wskazał
też, że postanowienie w tym przedmiocie otrzymał w dniu 3 kwietnia 2012 r. Z akt
3
sprawy również wynikało, że powód w dniu 10 kwietnia 2012 r. złożył zażalenie na
postanowienie odmawiające ustanowienia pełnomocnika.
Zgodnie z art. 394 § 2 k.p.c. termin do wniesienia zażalenia jest tygodniowy
i liczy się od doręczenia postanowienia, a gdy strona nie zażądała w terminie
przepisanym doręczenia postanowienia zapadłego na rozprawie - od ogłoszenia
postanowienia.
Z kolei w art. 124 k.p.c., w dodanych do tego przepisu §§ 2-5, uregulowany
został wpływ złożenia wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego na
bieg terminu do wniesienia środka zaskarżenia, dla którego sporządzenia ustawa
wymaga zastępstwa prawnego przez adwokata lub radcę prawnego. Z § 4 wynika,
że w razie oddalenia wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego,
zgłoszonego w przypadkach, o których mowa w § 2 lub § 3, termin do wniesienia
środka zaskarżenia biegnie od dnia doręczenia stronie postanowienia, a jeżeli
postanowienie zostało wydane na posiedzeniu jawnym - od dnia jego ogłoszenia.
Jeżeli jednak strona wniosła zażalenie w przepisanym terminie, termin do złożenia
środka zaskarżenia biegnie od dnia doręczenia stronie postanowienia oddalającego
zażalenie, a jeżeli postanowienie sądu drugiej instancji zostało wydane na
posiedzeniu jawnym - od dnia jego ogłoszenia. Niewątpliwie tymi przepisami
kierowali się powód, składając zażalenie w dniu 11 kwietnia i Sąd Okręgowy,
poczytując zażalenie powoda za wniesione w terminie.
Zażalenie na postanowienie sądu drugiej instancji co do kosztów procesu,
które nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji, w stanie
prawnym obowiązującym do dnia 2 maja 2012 r. przysługiwało do Sądu
Najwyższego, a zatem, zgodnie z art. 87 1
§ 1 k.p.c., jego sporządzenie objęte było
przymusem adwokacko – radcowskim. Powołany przepis w § 2 uchyla jednak ten
przymus m.in. wówczas gdy strona jest radcą prawnym. Celem uregulowania
zawartego w art. 124 § 2-5 k.p.c. jest ochrona interesu strony nie mającej zdolności
postulacyjnej przed Sądem Najwyższym, przed uszczerbkiem jaki może wywołać
uchybienie terminowi do dokonania oznaczonych czynności procesowych.
Zapewnianie takiej ochrony osobom, które właśnie ze względu na swoje wysokie
kwalifikacje zawodowe mogą działać osobiście przed Sądem Najwyższym, trafnie
4
ustawodawca ocenił jako zbędne; stąd też uregulowania zawarte w art. 124 § 2-5
k.p.c. dotyczą tylko sytuacji gdy strona – nie mając zdolności postulacyjnej - nie
może sporządzić i wnieść samodzielnie danego środka odwoławczego lub
zaskarżenia w postaci zażalenia lub skargi kasacyjnej. Jeżeli strona ma taką
zdolność, a mimo to złoży wniosek o ustanowienie pełnomocnika dla sporządzenia
zażalenia (lub skargi kasacyjnej), wniosek ten nie wstrzymuje biegu terminów do
ich wniesienia (art. 124 § 1 k.p.c.).
W świetle powyższego, termin do wniesienia przez powoda zażalenia,
zgodnie z treścią art. 394 § 2 k.p.c., upłynął w dniu 28 marca 2012 r. Zażalenie
wniesione w dniu 11 kwietnia 2012 r. podlegało przeto odrzuceniu jako spóźnione.
Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 39815
§ 1 k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 1
pkt 2 i § 3 k.p.c. (w brzmieniu obowiązującym do dnia 3 maja 2012 r.) w związku z
art. 398 21
i art. 397 § 2 oraz art. 370 k.p.c. orzeczono jak w postanowieniu.
O kosztach postepowania zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 102
k.p.c. uwzględniając trudną sytuację życiową powoda.
jw