Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 17/13
POSTANOWIENIE
Dnia 12 czerwca 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Wojciech Katner (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Krzysztof Pietrzykowski
SSN Krzysztof Strzelczyk
w sprawie z powództwa A. Spółki Akcyjnej w W.
przeciwko A. S. i M. K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 12 czerwca 2013 r.,
zażalenia pozwanej M.K.
na postanowienie Sądu Okręgowego w .z dnia 16 sierpnia 2012 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 16 sierpnia 2012 r. Sąd Okręgowy w P. odrzucił
skargę kasacyjną pozwanej M. K. od wyroku tego Sądu z dnia 12 kwietnia 2012 r.
w sprawie z powództwa A. Spółka Akcyjna w W. o zapłatę. Podstawą prawną
odrzucenia skargi był art. 3986
§ 2 k.p.c., a jej przyczyną nieopłacenie skargi
kasacyjnej w terminie, mimo oddalenia wniosku pozwanej o zwolnienie jej z opłaty
od skargi postanowieniem Sądu Okręgowego w P. z dnia 16 lipca 2012 r.
W zażaleniu na postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej pełnomocnik
pozwanej zarzucił naruszenie art. 101 ust. 1 i 2 oraz art. 102 ust. 1 ustawy
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (dalej jako u.k.s.c.) poprzez
niezasadne oddalenie wniosku o zwolnienie pozwanej od kosztów sądowych
w części opłaty od skargi kasacyjnej w całości, mimo że ze złożonego przez nią
oświadczenia wynika, iż pozwana nie jest w stanie uiścić opłaty bez uszczerbku dla
koniecznego utrzymania siebie i rodziny. Wniósł o zmianę postanowienia
w przedmiocie wniosku o zwolnienie od opłaty od skargi kasacyjnej poprzez
zwolnienie pozwanej od opłaty w całości, ewentualnie o jego uchylenie
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, a także o uchylenie
postanowienia o odrzuceniu skargi kasacyjnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie podlega oddaleniu. W jego treści nie zostały wskazane żadne
przepisy, których naruszenia miałby się dopuścić Sąd orzekający o odrzuceniu
skargi kasacyjnej na skutek nieuiszczenia od niej opłaty. Pozwana występująca
poprzez profesjonalnego pełnomocnika uzasadniła swoje stanowisko,
kwestionujące zaskarżone postanowienie tym, że nie ma środków finansowych na
opłacenie skargi kasacyjnej. Jednakże jej wniosek w sprawie zwolnienia z kosztów,
w postępowaniu wszczętym wniesieniem skargi kasacyjnej, był rozpoznawany i nie
został uwzględniony przez Sąd Okręgowy w P. Toteż zgodnie z art. 126 k.p.c.,
mającym zastosowanie poprzez art. 3984
§ 3 zdanie pierwsze k.p.c., sąd nie
podejmuje czynności na skutek pisma, od którego nie została uiszczona należna
opłata. Skoro pozwana nie została zwolniona z uiszczenia opłaty od skargi
3
kasacyjnej, to powinna była ją wnieść wiedząc, że niewniesienie opłaty spowoduje
bezskuteczność podjętej czynności, w tym wypadku dotyczącej złożonej skargi
kasacyjnej.
Czynności sądowe podlegają opłatom. Osoby, które uważają, że ich nie stać
na poniesienie tych opłat mogą wnieść o zwolnienie w całości lub w części
z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych, jednak decyzja o zwolnieniu należy
do sądu i nie nakłada na sąd obowiązku wydania postanowienia pozytywnego dla
osoby wnoszącej o zwolnienie. Ma to znaczenie dodatkowe w postępowaniu ze
skargi kasacyjnej, które ma charakter nadzwyczajny, gdyż dotyczy prawomocnego
już orzeczenia sądu drugiej instancji. Pozwana była zwolniona w całości z opłaty
od apelacji, zatem mogła bez przeszkód związanych z kosztami sądowymi
skorzystać z prawa do sądu poprzez kontrolę orzeczenia w postępowaniu
dwuinstancyjnym, które gwarantuje Konstytucja RP. Nadzwyczajny charakter
postępowania przed Sądem Najwyższym powoduje wszczęcie na skutek skargi
kasacyjnej nowej sprawy, ponieważ postępowanie kasacyjne nie stanowi trzeciej
instancji sądowej. Tym bardziej więc zwolnienie z opłaty od apelacji nie przenosi
się na postępowanie przed Sądem Najwyższym i sprawą sądu rozpoznającego
wniosek o zwolnienie od opłaty od skargi kasacyjnej jest wydanie postanowienia
zwalniającego od tej opłaty albo odmawiającego pozytywnego rozpatrzenia
wniosku. Decyzja leży w gestii sądu rozpoznającego wniosek, który wydaje
stosowne postanowienie po dokonaniu analizy przesłanek i okoliczności
przedstawionych przez stronę. Tak też się stało w niniejszej sprawie i dlatego nie
można zarzucić Sądowi Okręgowemu w P., że zastosował powołany przepis
odrzucając skargę kasacyjną, która nie została należycie opłacona, gdyż taki był
obowiązek tego Sądu, oparty o właściwe, przytoczone na wstępie przepisy.
Mając to na uwadze należało zażalenie oddalić na podstawie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. Odmówienie powodowi zasądzenia kosztów
wyniknęło ze zwrócenia mu odpowiedzi na zażalenie, nie zostały więc spełnione
przesłanki do żądania zwrotu kosztów na podstawie art. 98 w związku z art. 391
§ 1 i art. 39821
k.p.c.